ÜSKÜP / ATİNA (AA) - Yunanistan ile Makedonya arasında ülkenin ismine yönelik çeyrek asırdır süregelen "isim sorunu" üzerinde son bir yıl içerisinde yoğunlaşan müzakereler ve ikili görüşmeler, çözüme ilişkin beklentilerin yükseldiğine işaret ediyor.

Makedonya’nın bağımsızlığını ilan ettiği 1991 yılından bu yana güney komşusu Yunanistan ile devam eden isim sorunu nedeniyle Avrupa Birliği (AB) ve NATO’ya üye olamaması, ülkenin gelecek perspektifinde büyük sorun teşkil ederken, Makedonya hükümeti sorunu çözerek bu engeli ortadan kaldırmayı hedefliyor.

Yunanistan ise hem Balkanlarda genişlemeyi ve etkisini arttırmayı hedefleyen AB ve NATO’dan gelen baskılar sebebiyle hem de yıllardır çözüme kavuşmayan sorunu ortadan kaldırarak bölgedeki ilişkilerini geliştirme amacıyla müzakere masasında bulunuyor.

Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’ın, Makedonya meselesinin çözümü için bir “fırsat penceresi” bulunduğu ifadesi, Makedonya mevkidaşı Zoran Zaev’in "2018 yılının ilk yarısında bir çözüme ulaşma olasılığına" ilişkin açıklamaları soruna yönelik olumlu atmosferi ortaya koyuyor.

Hız kazanan ikili görüşmelerde son olarak Atina'yı ziyaret eden Makedonya Başbakan Yardımcısı Bujar Osmani, 2018'i iki ülke ilişkilerinde "tarihi yıl" olarak niteleyip, bu yılın ilk yarısında çözüm için bir dönüm noktasına ulaşılacağını belirtti.

- İsim sorunun kaynağı

Başta Türkiye olmak üzere birçok ülke Makedonya’yı anayasal ismi olan “Makedonya” ismiyle tanırken, Yunanistan, kendi sınırları içerisinde “Makedonya” isimli bir bölge bulunduğu gerekçesiyle bu ülkenin isminin değiştirilmesini talep ediyor.

Makedonya’nın uluslararası tanınırlığı, ülkenin Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda oy birliğiyle BM üyeliğine kabul edildiği 1993 yılının nisan ayında kesinlik kazanmış, ancak güney komşusu Yunanistan’ın itirazıyla geçici referans olarak "Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya" (FYROM) adıyla üyeliğe kabul edilmişti.

- Yunanistan, Makedonya'nın AB ve NATO üyeliğine engel oluyor

AB üyeliğine 2004 yılında başvuran, 2005’te ise “aday ülke” statüsü alan ve 2009 yılında Avrupa Parlamentosunun “müzakerelere başlanabilir” tavsiyesinde bulunduğu Makedonya’nın üyelik yolculuğu bu isim sorunu nedeniyle yıllardır ilerleyemiyor.

Öte yandan, önceki Makedon hükümetlerinde olduğu gibi geçtiğimiz yıl haziranda göreve gelen Makedonya Sosyal Demokratlar Birliğinin (SDSM) parti programlarında ülkenin stratejik taahhüdü olarak AB ve NATO’ya entegrasyonu yer alıyor.

Ancak Makedonya’nın karşısında bu yolda en büyük engel olarak Yunanistan ile yaşanan isim sorunu bulunuyor.

Reformist bir programla iktidara gelen ve Yunanistan ile müzakereler için inisiyatif alan SDSM, Makedonya Dışişleri Bakanı Nikola Dimitrov 2017 Haziran'da yeni hükümetin kurulmasından iki hafta sonraki Atina ziyaretiyle süreç için ilk adımı atmıştı.

- "Yeni Makedonya Cumhuriyeti"

Yıllar süren bu sorunun çözümüne yönelik aslında birçok isim teklif edilmiş, bu isimlerden bazıları Makedonya bazıları da Yunanistan tarafından reddedilmişti. Yukarı Makedonya, Yeni Makedonya, Kuzey Makedonya, Slavo-Makedonya ve Makedonya (Üsküp) gibi isimler zamanla müzakere masasına yatırılmış ancak hiç bir isim kabul görmemişti.

Son müzakerelere ilişkin taraflar yorum yapmazken, basında yer alan haberlerde “Yeni Makedonya Cumhuriyeti” adının müzakerelerde görüşüldüğü bilgisi dikkat çekiyor.

Yunan Dışişleri Bakanı Nikos Kocias ise yaptığı açıklamada, Makedonya’yı Yunanistan’ın Makedonya bölgesinden ayıran ve coğrafi bir niteleme içeren bir isim önerisinde bulunacaklarını kaydetti.

İsim konusunda Makedonya hükümeti, referanduma giderek kararı halka bırakmayı planlıyor. Yunanistan ise üzerinde uzlaşılan ismi mecliste onaylayacak.

- Yunan hükümetinde çatlak ihtimali

Makedonya için hem siyasi ve resmi olarak hem de günlük hayatta İngilizce kısaltma FYROM veya Üsküp’ün Yunancası “Skopya” ibarelerinin kullanıldığı Yunanistan’da sorunun çözümünün milliyetçi ve sağ kesimlerin tepkisi sebebiyle siyasi olarak Yunan hükümetini zorda bırakacağı yorumlarına sebep oluyor.

Başbakan Aleksis Çipras’ın başkanlığındaki SYRIZA ile küçük ortak Bağımsız Yunanlar (ANEL) birlikteliği ile oluşan Yunan hükümeti içerisinde de ihtilaf ihtimali sorunun çözümüne ilişkin soru işaretlerini artırıyor.

Çipras’ın, isim anlaşmazlığıyla ilgili izlenecek politika konusunda hükümet ortağı ANEL ile gizli bir anlaşma yaptığı ileri sürülürken, Makedonya ifadesinin yer aldığı bir çözümün Yunan meclisinde onaylanmasının zorluğuna dikkat çekiliyor.

Hükümetin bu konuda farklı bir tutum içerisinde bulunan başta anamuhalefet Yeni Demokrasi olmak üzere, diğer muhalefet partilerinin yanı sıra, SYRİZA ve ANEL içerisinde, “Makedonya ifadesi bulunan hiçbir anlaşmayı onaylamayacağını” açıklayan bazı milletvekillerini de ikna etmek durumunda kalacağı vurgulanıyor.

AA