ANKARA (AA) - ŞERİFE ÇETİN - Kuzey Kore'nin hafta sonunda başarılı şekilde yaptığını duyurduğu yeni balistik füze denemesi, bir kez daha gözlerin bu ülkeye çevrilmesine neden oldu.

İlk denemesini 2006'da yapan Kuzey Kore, bugüne kadar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin yaptırımlarına maruz kaldı ancak yaptırımlar Pyongyang yönetimini engellemeye yetmedi.

Kuzey Kore'nin son denemesinde fırlattığı kıtalararası balistik füzenin ilk kez geçen yıl denenen denizaltıdan fırlatılabilen bir füzenin geliştirilmiş modeli olduğu bildirildi. Yaklaşık 500 kilometre uzakta denize düştüğü belirtilen nükleer başlık taşıma kapasiteli füzenin menzili bazı uzmanlara göre 3 bin kilometre, bazılarına göre ise bin 200 kilometre civarında.

Her denemeden sonra özellikle ABD'nin tepki gösterdiği Pyongyang yönetimi ile Washington arasındaki gerilimin Donald Trump'ın başkanlığında nasıl bir boyut kazanacağına dair henüz çok fazla ipucu bulunmuyor. Ancak Kuzey Kore konusunun Trump yönetiminin dış politika ve savunma konularındaki ilk sınamalarından biri olması bekleniyor.

Denemenin Trump'ın Japonya Başbakanı Şinzo Abe'yi ağırladığı sırada yapılması, Kuzey Kore'nin Güney Kore ve Japonya gibi ABD müttefiklerinin yanı sıra bölgede bulunan yaklaşık 80 bin Amerikan askerine gözdağı olarak değerlendiriliyor.

- Kuzey Kore

İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD ve Sovyetler Birliği, Japonya'dan alınan Kore topraklarından 1948-1949 yıllarında askerlerini çekti. Kuzey Kore de 1948 yılında bağımsızlığını kazandı. Meşhur 38. enlem, Kuzey Kore ile Güney Kore arasındaki sınır çizgisini oluşturdu.

1950 ile 1953 yıllarında Güney Kore ile Kuzey Kore arasındaki savaş, Soğuk Savaş döneminin ilk sıcak çatışması oldu. Savaş sonunda Güney ile Kuzey'in bölünmüşlüğü korundu. İki ülke resmi olarak 2009'a kadar ateşkes antlaşması imzalamadı.

Kore Savaşı'ndan sonra ülkenin "Büyük Önderi" Kim Il-sung'un "kendi kendine yeterlilik" politikası olarak tanımladığı resmi devlet ideolojisi benimsendi.

Kim II-sung, 1994'te hayatını kaybetti ancak kendisine ülkenin "Ebedi Başkanı" ünvanı verildi. Ülke "Ebedi Başkan"ın torunu Kim Jong-un tarafından yönetiliyor.

Ülke uzun yıllardır katı bir devlet kontrolüyle yönetiliyor. Kişi kültüne dayalı siyasi sistem, yoğun devlet kontrolü, izolasyonist politikalar ve kendi kendine yeterlilik ideolojisi nedeniyle Kuzey Kore'nin sıkça ekonomik durgunlukla boğuştuğu belirtiliyor.

Uluslararası yardım kuruluşları, 1990'dan beri ülkede 2 milyon kişinin gıda kıtlığı nedeniyle hayatını kaybettiğini tahmin ediyor. Kuzey Kore'nin yabancı gıda yardımına bağımlı bir ülke olduğu bildiriliyor. Kuzey Kore'ye gıda yardımı, yoğunluklu olarak müttefiki Çin tarafından yapılıyor.

- Kuzey Kore'nin nükleer denemeleri

Kuzey Kore, en çok yaptığı nükleer denemelerle gündeme geliyor. Kore Savaşı sırasında ABD'nin Kuzey Kore'yi nükleer güçle tehdit etmesi sonrasında Kuzey Kore nükleer silah geliştirme gereksinimi ifade etmeye başladı. Bunun için 1950'lerde Sovyetler Birliği ile işbirliği yaparak nükleer araştırmalar yapmaya başladı.

Bugün genel tartışma ise Kuzey Kore'nin iddia ettiği gibi gerçekten nükleer bombaya sahip olup olmadığına odaklanıyor.

Uluslararası camia, Kuzey Kore'nin nükleer silahlarla deneme yaptığını kabul ediyor ancak nükleer kapasiteye sahip bir ülkenin nükleer saldırı yapabilmesi için füze ile atılacak kadar küçük nükleer silah başlığı üretmesi gerekiyor.

Pyongyang yönetimi nükleer silah başlıklarını yeterince "küçülttüğünü" iddia ediyor ancak uzmanlar bu iddiaların bağımsız bir şekilde kanıtlanmadığına dikkati çekiyor.

- İlk nükleer silah denemesi 2006'da

Kuzey Kore yönetimi, 1985'te Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'na (NPT) taraf oldu ancak 2002'de bunu feshetti.

İlk başarılı nükleer silah denemesini 2006'de yaptığını açıklayan Kuzey Kore'ye, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından yaptırımlar uygulanmaya başladı.

Kuzey Kore, ABD, Güney Kore, Japonya ve Çin ile yürütlen müzakereler sonucunda 2007'de ana nükleer reaktörünü yardım ve bazı diplomatik imtiyazlar karşılığında kapatma kararı aldı. Ancak Pyongyang yönetimi kısa süre sonra müzakereleri yürüttüğü ortaklarını verilen sözleri tutmamakla suçlayarak, görüşmelerin durdurulduğunu açıkladı.

2009'da ülkenin nükleer faaliyetlerine ilişkin uluslararası görüşmeleri askıya alan Kuzey Kore, ikinci yeraltı nükleer silah denemesini gerçekleştirdiğini bildirdi.

Kuzey Kore'nin ABD'den gıda yardımı karşılığında uzun menzilli füze denemelerini durduracağını teyit etmesine rağmen 2012'de ABD ile Güney Kore'nin füze anlaşması imzalamasından sonra Kuzey'in uydu fırlatması dikkati çekti.

Aynı dönemde, Kuzey Kore hükümeti ABD anakarasını vuracak güce sahip roket gelişimi üzerinde çalıştığını bildirdi.

BMGK'nın yaptırımlarını genişletmesine yol açan üçüncü nükleer denemesini 2013'te yapan Kuzey Kore, 2014'te Yongbyon ana nükleer merkezindeki tüm faaliyetleri tekrar başlatacağını açıkladı.

2016'ya gelindiğinde ise Pyongyang yönetimi, 10 ila 30 kilotonluk bir nükleer silah denemesi yaptığını açıkladı. Kuzey Kore, bu denemenin şimdiye kadarki en güçlü deneme olduğunu iddia etti.

- Kuzey Kore'nin füze kapasitesi

Kuzey Kore'nin dünyadaki en büyük daimi ordularından birine sahip olduğu iddia ediliyor. Ancak, ordudaki eğitim düzeyinin düşük olduğu, teçhizat modernize edilmediği için standardın da düşük olduğu belirtiliyor.

Geleneksel askeri gücünün zayıfladığının farkında olan Kuzey Kore'nin ise kitle imha silahlarına yöneldiği belirtiliyor.

Kuzey Kore'nin çeşitli özelliklere sahip binden fazla füzesi olduğu iddia ediliyor. Pyongyang yönetimi, bunların arasında ABD'yi vurabilecek uzun menzilli füzeler olduğunu iddia ediyor.

Yakın zamanda Kuzey Kore, Batı'daki hedefleri vurma kapasitesi olan kıtalararası balistik füze geliştirdiğini açıklamıştı.

Amerikan Bilimadamları Vakfına göre, Kuzey Kore'nin kısa menzilli füzelerinin bin kilometre, orta menzilli füzelerinin bin ila 3 bin kilometre, ara bölge menzillerinin 3 bin ila 5 bin kilometre ve kıtalararası füzelerinin 5 bin 500 kilometreden fazla menzili olduğu düşünülüyor.

AA