Referanduma iki gün kala sandıktan ne çıkacağından çok ne kadar oy çıkacağı merak edilen Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde sonucu BDP’nin boykotunun yanı sıra bölgedeki aşiret, tarikat ve diğer büyük siyasi grupların tavırları belirleyecek.

AŞİRETLER HALK ÜZERİNDE ETKİLİ
Mardin, Şanlıurfa, Gaziantep, Batman, Van, Siirt, Diyarbakır, Muş ve Hakkâri gibi illerde hemen hemen her seçimde sonucu değiştirme kudreti aşiretlerin elinde. GAP Bölge Kalkınma İdaresi verilerine göre aşiret köylerinin oranı Mardin’de yüzde 83.3, Adıyaman’da yüzde 60.0, Şanlıurfa’da yüzde 55.5, Diyarbakır’da yüzde 37.5 ve Gaziantep’te yüzde 16.7. Hane reislerine kendilerini bir aşirete bağlı sayıp saymadığı sorulduğunda, yüzde 47.3’ü bir aşirete bağlılığı bulunduğunu belirtmiş. Bu bağlılık kırda yüzde 57.2’ye yükselirken, kentte yüzde 33.3’e kadar düşüyor. Yani aşiretlerin siyasi tercihleri eskisi gibi tek belirleyici değil. BDP Hakkâri Milletvekili Hamit Geylani örneğinde olduğu gibi bir aşirete dayanmadan da aşiret bölgelerinde seçilmek mümkün artık. Yine de özellikle kırsal bölgeler ve kenar mahallelerde sonuç üzerinde aşiretler etkili olacak.

İşte bölgede öne çıkan aşiretlerin referandumdaki tavırları:

» Beritan: Doğu ve Güneydoğu’nun en büyük aşiretlerinden olan Beritan Aşireti, 12 Eylül’de yapılacak referandumda ‘Evet’ oyu kullanma kararı aldı. Beritanlılar Kooperatifi Başkanı Musa Yeşiltaş, “Paketi statüko ve oligarşik devlet yapısının son bulması için yeterli olmamakla birlikte olumlu bulduğumuz için ‘Evet’ oyu kullanacağız” dedi. Ancak birçok yere dağılan aşirette yer yer farklı tercihler ortaya çıkabilir.

» Ensarioğulları: Diyarbakır siyasetinde belirleyici bir konumda bulunan aşiret, 70’li yıllardan beri Adalet Partisi çizgisindeydi. Ailenin Meclis’teki son temsilcisi Salim Ensarioğlu oldu. Bakanlık da yapan Ensarioğlu, geçtiğimiz aylarda yaptığı basın toplantısı ile 12 bin kişi ile birlikte Demokrat Parti’den istifa etti. Aşiretin önde gelenlerinden olan Galip Ensarioğlu şu an Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı’nı yürütüyor. Aşiret büyük oranda ‘Evet’ oyu verecek

» İzollar: Türkiye’nin en büyük aşiretlerinden. 30 bin oyu olduğu belirtiliyor. Zülfikar İzol şuan AK Parti Şanlıurfa Milletvekili. Anayasa değişiklik paketi görüşmeleri sırasında parmağını kırmasıyla gündeme gelmişti ismi. Aşiret büyük oranda ‘Evet’ oyu verecek

» Pinyaniş: Hakkari’de etkili olan aşiretin ileri gelenlerinden Mustafa Zeydan’ın oğlu olan Rüstem Zeydan AK Parti’den Hakkari Milletvekili. AK Parti’nin Hakkari’de referandum için güvendiği aşiretlerin başında geliyor. Büyük oranda ‘Evet’çi.

» Bucaklar: Şanlıurfa Siverek’te etkili olan Bucaklar öteden beri Adalet Partisi geleneğini sürdürüyor. Demokrat Parti’nin ‘Hayır’ kampanyası çerçevesinde büyük oranda ‘Hayır’ verecekler. Ancak bu anlamda bir kısım aşiret mensubunun sandığa gitmemesi olasılık dahilinde bulunuyor.

» Burukan: Van’da etkili olan aşiretin önde gelen aileleri arasında Kartallar ve Bedirhanoğulları geliyor. Kartalların bir kısmı CHP’de görev yaparken, Remzi Kartal gibi isimler ise BDP çizgisinde yurtdışından siyasetini yürütüyor. CHP Van İl Başkanlığı görevini yürüten Halil Kartal, Remzi Kartal’ın akrabası. Aşirette çok disiplinli bir karar merci olmasa da aşiretin büyük bir kısmı ‘Hayır’ ve ‘Boykot’ üzerinde yoğunlaşacak. Ancak özellikle CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun mitinginin çok zayıf geçmesi ve Hüseyin Çelik’in yoğun çalışmaları bir kısım aşiret üyesine ‘Evet’ kullandırtabilir.

» Rişvan: Adıyaman’da güçlü olan aşiretin Meclis’teki temsilcilerinden birisi Dengir Mir Mehmet Fırat. Aşiret tamamıyla ‘Evet’ oyu verecek

» Dirijan: Malatya’nın Arguvan, Hekimhan ve Yazıhan ilçelerinde yaklaşık 50 bin mensubu bulunan Dirijan aşireti ‘Evet’ oyu kullanacağını ilan etti.

» Parçikan: İzmir, Adana, Adıyaman, Konya ve Bursa’da 20 bin kişilik bir topluluk olan Parçikan aşireti de ‘Evet’ oyu kullanacağını deklere etti.

» Adiyan: Siirt’te bulunan aşiret ‘Evet’ oyu verecek. Bu konuda alınmış kararları bulunuyor.

» Kikan: Mardin’de bulunan aşiret referandumda sandığa giderek ‘Evet’ oyu vereceğini açıkça kamuoyuna ilan etti.

» Batikan: Muş bölgesinin en büyük aşireti. 40 bine yakın oyları var. Aşiretin büyük kısmı ‘Boykot’çu.

» Şeyhanlı: Urfa’da ikamet eden aşiret üyeleri yerel ve ulusal basına yaptıkları açıklama ile ‘Evet’ oyu vereceklerini ifade ettiler.

» Neimanlı: Urfa’da bulunan aşiretin yedi bin üyesi yakın zamanda Demokrat Parti’den istifa ederek ‘Evet’ oyu vereceklerini ilan ettiler.

» Şego: Bitlis bölgesinde etkin olan bu aşiretin 15 bine yakın oyu var. Batman, Diyarbakır, Mersin ve İstanbul’da da etkinliği var. Büyük bir kısmı ‘Evet’ diyor.

» Bekirkan: Bitlis merkez olmak üzere Hizan, Adilcevaz ve Ahlat bölgesinde etkin. Büyük oranda ‘Evet’ diyor.

» Kahramanlar: Mardin’in Kızıltepe İlçesi’nde etkin olan bu aşiretin yaklaşık iki bin oyu bulunuyor. Büyük oranda ‘Evet’ kullanacaklar.

» Ömeriler: Mardin bölgesinin en büyük aşireti olan Ömeriler’in Türkiye genelinde 20 bine yakın oyları var. ‘Boykot’ ve ‘Evet’ arasında.

» Doski: Hakkari’de CHP eski Milletvekili Esat Canan’ın öne çıktığı aşiret BDP’nin aldığı karar doğrultusunda ‘Boykot’ diyecek.

» Buldan: BDP Milletvekili Pervin Buldan’ın da bağlı olduğu aşiret ‘Boykot’ diyor.

» Tatarlar: Tatar ailesi Şırnak ve çevresinde çok etkin. Aşiret ‘Boykot’ ve ‘EVet’ arasında.

» Değerler: Diyarbakır’da ağırlığı olan Değerler, Mesut Değer’in CHP yönetiminde yer almasından dolayı ‘Hayır’ oyu kullanacak. Ancak ‘Boykot’ uyacak aşiret üyesi az değil.

» Jirki: Hakkari, Şırnak ve Van merkezde yaşayan Jirki’lerin genel oy potansiyeli 12 bin. ‘Boykot’ ve ‘Evet’ arasında bölünecekler.

» Goyan: 12 bin seçmene sahip Goyan aşiretinin birçok kolu bulunuyor. Büyük oranda ‘Evet’ ve az sayıda da ‘Hayır’ oyu verebilirler.

» Tayan: Cizre’de korucubaşı Kamil Atak’ın liderliğini yaptığı aşiretin tercihi ‘Evet’ ve kısmen de ‘Hayır’ arasında