ABD'nin Irak ve Suriye'de DAEŞ'e karşı kullandığı insansız hava araçlarından MQ-9 Reaper'in, mücadelenin en etkin silahlarından biri haline geldiği görülüyor. 

AA muhabirinin, Pentagon verilerine göre derlediği bilgilerde, insansız hava araçları, ABD ordusunun son yıllardaki etkin silahları olarak dikkat çekiyor. Özellikle Irak, Afganistan ve Yemen'de bu tür uçakları sıklıkla kullanan ABD ordusu, asker kaybının engellemesi, sahada daha az insan kullanılmasına imkan sağlaması ve hızı nedeniyle bu araçları tercih ediyor.

ABD ordusunun büyük yatırım yaptığı insansız hava araçları, yüksek teknolojik özellikleriyle göze çarpsa da bu araçların kullanımı için güçlü bir personel altyapısı gerekiyor.

Hava araçları her ne kadar "insansız araç" olarak nitelendirilse de ABD Genelkurmay Başkanı Martin Dempsey, bu tanımlamaya karşı çıkanlar arasında yer alıyor. Dempsey, "Benden insansız hava aracı ifadesini söylediğimi asla işitmeyeceksiniz. Çünkü değiller. Onlar pilotlar tarafından uzaktan kontrol edilen uçaklar" diyerek, bu araçların sadece biri için en az 80 kişinin yerde görev yaptığını belirtiyor.

- Pentagon, İHA'lara 2020'ye kadar 36 milyar dolar harcamayı planlıyor

Amerikan ordusunun sahip olduğu insansız hava araçlarının sayısı her geçen yıl artıyor. 

ABD'nin Afganistan'ı işgal ettiği 2001 yılı Ekim ayında insansız hava aracı filosunda 50 uçak bulunurken, bugün Afganistan, Irak, Yemen, Pakistan ve son olarak Suriye'nin kuzeyinde DAEŞ ile mücadelede kullanılanlarla bu sayı yaklaşık 10 katına ulaşmış durumda. Bu araçlar, hava kuvvetlerinin yanı sıra kara ve deniz kuvvetleri tarafından da sıklıkla kullanılıyor.

Irak ve Afganistan'da ölen Amerikan askerlerinin sayıları göz önünde bulundurulduğunda, ABD'nin gelecek yıllarda sahaya süreceği asker sayısının azaltılmasını sağlayan insansız hava taşıtları stratejisini sürdürmesi bekleniyor. Savunma Bakanlığı'nın Ortadoğu, Asya ve Afrika'da yürüttüğü operasyonlar için daha fazla insansız hava taşıtı satın alma, araçların mevcut sistemlerini güçlendirme ve daha teknolojik uçaklar tasarlama çalışmaları bulunuyor.

Kongre Bütçe Ofisi'nin son dönemde hazırladığı rapora göre, Pentagon, 2020 yılına kadar insansız hava araçları için 36,9 milyar dolarlık harcama yapmayı planlıyor.

- MQ-9 Reaper, DAEŞ ile mücadelenin "gözde silahı"

ABD, çok farklı özelliklere sahip insansız hava araçlarına sahip olmasına rağmen terör hedeflerini vurmak için sıklıkla MQ-9 Reaper ve MQ-1B tipi Predatörleri kullanıyor. Hedefleri izleme ve istihbarat açısından en gözde model ise RQ-4 Global Hawk.

Pentagon'a göre Reaper'lar, ABD ordusunun DAEŞ ile mücadelede "gözde silahlarından biri" haline gelmeye başladı. Bu nedenle Pentagon, ABD Başkanı Barack Obama'nın talebiyle gelecek yıl yeni MQ-9 Reaperlar satın alacak. Bu araçları tanımlayan "MQ" harfleri, Reaper'ın farklı görevlerde kullanılabildiğini ve uzaktan kontrol edilebilen bir uçak olduğunu gösteriyor. "9" rakamı da bulunduğu seriye işaret ediyor.

Yaklaşık 20 metre kanat genişliğine sahip olan 11 metre uzunluğunda ve 3,8 metre yüksekliğindeki MQ-9 Reaper'ın boş ağırlığı 2,2 ton. Yakıt almadan bin 850 kilometre uçabilen MQ-9 Reaper farklı görevler için orta yükseklikte ve silahla uçabilen uzun ömürlü bir insansız hava aracı olarak biliniyor.

Önceliği istihbarat toplama olan MQ-9 Reaper'lar, hareketli hedefleri vurma amacıyla da kullanılıyor. Saatte 368 kilometre hızla uçabilen MQ-9 Reaper, bu özelliğinin yanı sıra geniş alanı kapsayan sensörleri, çok fonksiyonlu iletişim şekli, duyarlı silah sistemleriyle hava saldırısı, koordinasyon ve keşiflerde yüksek değere sahip sonuçlar sunuyor. MQ-9 Reaper, özellikle zaman hassasiyeti olan hedeflere karşı etkili bir uçak olarak dikkati çekiyor.

Bu araç, AGM-114 Cehennem Füzesi, GBU-12 Paveway II lazer güdümlü bomba ve GBU-38 tipi mühimmat taşıyor. Bir MQ-9 Reaper'ın ABD ordusuna maliyeti yaklaşık ise 56 milyon dolar.

ABD Hava Kuvvetleri deniz aşırı operasyonların yürütülmesini desteklemek amacıyla MQ-9 Reaper sistemlerini öneriyor. Çünkü bu araçlar, her ne kadar MQ-1 Predatör'e benzeseler de onlardan daha büyük ve güçlü. MQ-9 Reaper, özellikle zaman hassasiyeti bulunan hedeflerin kalıcı ve kesin imhası için dizayn edilmiş bir insansız hava aracı.

ABD Hava Kuvvetleri'nde şu anda 112 adet MQ-9 Reaper insansız hava aracı bulunuyor. Pentagon, 2016 bütçesinde 29 Reaper almayı planlıyor. Bakanlık 2015'te 24, 2014'te de 20 Reaper satın almıştı.

- MQ-1B Predatör, yakıt almadan bin 240 km uçabiliyor

MQ-1B Predatör de MQ-9 Reaper gibi farklı görevler için orta yükseklikte silahlı uçabilen uzun ömürlü bir insansız hava aracı.

Yaklaşık 17 metre kanat genişliğine sahip, 8 metre uzunluğunda, 2 metre yüksekliğindeki MQ-1B, boşken 512 kilogram ağırlığında. Saatte 135 ila 217 kilometre hızla hareket edebilen MQ-1B, yakıt almadan bin 240 kilometre uçabiliyor.

MQ-1B Predatör, iki lazer güdümlü AGM-114 Cehennem Füzesi taşıyabiliyor. Yaklaşık 8 bin metrede faaliyet gösterebilen bu insansız hava aracının bir tanesinin ABD ordusuna maliyeti 20 milyon dolar civarında. ABD Hava Kuvvetleri'nde şu anda 237 adet MQ-1B Predatör insansız hava aracı bulunuyor.

- Gerçek zamanlı yüksek çözünürlüklü görüntü verebilen RQ-4 Global Hawk'lar

ABD ordusundaki diğer popüler insansız hava araçlarında biri de RQ-4 Global Hawk.

Yüksek irtifada uçabilen, uzun ömürlü bir insansız hava aracı olan RQ-4 Global Hawk, genellikle hava durumu tespiti, gündüz veya gece istihbarat, izleme ve keşif uçuşları yapabilme kapasitesine sahip.

RQ-4 Global Hawk, neredeyse gerçek zamanlı yüksek çözünürlüklü yayın sunabiliyor. Kanat genişliği 40 metre, uzunluğu ise 14 metre olan RQ-4 Global Hawk'ların yüksekliği ise 5 metre. Yakıt almadan 3 bin 200 kilometre uçabilen Global Hawk'ın ağırlığı ise neredeyse 7 ton. 

Diğer yandan bu araçlar üzerinde silah taşımıyor. RQ-4 Global Hawk, 18 bin metre yükseklikte faaliyet gösterebilirken, en az 34 saat havada kalabiliyor. ABD Hava Kuvvetleri'nin elinde şu anda 35 adet RQ-4 Global Hawk insansız hava aracı mevcut.

Bunların yanı sıra ABD Hava Kuvvetleri'nin envanterinde, MQ-1C Grey Eagle, RQ-5 Hunter, USN MQ-8B/C Fire Scout insansız hava araçları bulunuyor. Ayrıca taktiksel amaçlı olarak da USN/USMC STUASS, RQ-7 Shadow, USSOCOM EUAS tipi insansız hava araçları kullanılıyor. 

ABD Hava Kuvvetleri'nin envanterindeki küçük taktiksel uçaklar da USN Scan Eagle, T-Hawk, Puma, Whasp, RQ-11 Raven modelleri. Bunların bir bölümü kuşa benzer hayli küçük araçlarken, bir kısmı da orta ölçekli ve katapult sistemiyle kalkış yapan uçaklar.

ABD ordusunda, hava saldırılarında kullanılanlardan, keşif amaçlı olanlara kadar toplam 10 bin 965 insansız hava aracı bulunuyor. Bunların hava saldırılarında kullanılabilenlerinin toplamı da 456 olarak biliniyor.

- ABD'nin dünya genelinde insansız hava araçlarını kullandığı üslerin sayısı bilinmiyor

ABD ordusunun insansız hava araçları ülke içinde birçok faklı noktadaki üslerden kontrol ediliyor. Global Hawk modeli insansız hava araçları, California ve Maryland'deki, Predatörler de Nevada, New Mexico, Arizona, California ve Kuzey Dakota'daki üslerden kumanda ediliyor. Reaper modelleri de yine Nevada, New Mexico ve Arizona eyaletlerindeki askeri tesislerden yönlendiriliyor.

Bu üslerde toplam bini aşkın pilot, günde toplam 60-65 civarında görevi yerine getiriyor. Günde neredeyse 12 saat çalışan pilotların bazıları insansız hava araçlarıyla yılda bin 100 saat uçuş yapıyor.

ABD'nin, Afganistan, Libya ve Irak'ta kullandığı insansız hava araçları, özellikle Pakistan, Yemen ve Somali gibi dünyanın farklı bölgelerindeki ülkelerde teröristlerin hedef alınmasında veya şüpheli şahısların izlenmesinde de kullanılıyor.

İnsansız hava araçları için diğer ülkelerde kullanılan üslerin kesin sayısı ise o ülkelerdeki çeşitli güvenlik gerekçeleriyle bilinmiyor. Ancak DAEŞ ile mücadelede insansız hava araçları için en fazla adı geçen ülkeler Türkiye, Afganistan, Katar, Filipinler, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen, Etiyopya, Cibuti ve Şeyseler. 

Pentagon'a göre insansız hava araçlarının bir tanesinin yönlendirilmesi için ilgili ülkelerdeki üslerde, yerde sayıları 80 ile 180 arasında değişen ekipler bulunuyor.

AA