Sayha Holding Başkanı Doğru,  “İşsizliğe çare olmak, gelir dağılımındaki çarpıklığı gidermek için kurulan şirketlere 1997 yılına kadar 'Ne kadar yatırımınız var, kaç kişiye iş veriyorsunuz?' diye soran yatırımcılar, bu tarihten sonra 'Ne kadar kâr payı veriyorsunuz?' diye sormaya başladılar” diyor.

İzinsiz olarak gurbetçilerden para toplayan holdingleri araştıran Meclis Araştırma Komisyonu raporuna göre, yastık altındaki paraları sermayeye dönüştürmek vaadiyle 1997-2001 yılları arasında tam 39 yeni holding kurulduğu ve bu tabela holdinglerden 31’inin battığı ortaya çıktı.

Aksiyon Dergisi’nde Konya merkezli holdinglerle ilgili çıkan bir araştırma yazısında, ilginç bilgi ve açıklamalara yer veriliyor:  “Ticari kayıtlarını daha kuruldukları gün 'holding' olarak tescil ettiren girişimciler para toplamak için akla hayale gelmedik yöntemlere başvurmaktan çekinmez. Türkiye'deki yapım şirketlerinde hazırlanan reklâm filmleri ve kataloglara göre Konya'da helikopter fabrikası inşa edilirken, yine ilk Türk yarış otomobili çoktan otobanlardaki yerini almıştı. Dev tankerlerle uluslararası petrol taşımacılığı yaptığını iddia eden bir başka holding ise, yatırımcılara bu zenginliğe ortak olmasını öneriyordu.

Konya Ticaret Odası Başkanı Hüseyin Üzülmez'e göre, bu dönemde piyasaya yeni giren holdingler kaynak sağlayabilmek için mark ve frank üzerinden yılda yüzde 50'lere varan oranlarda kâr payı önerir. Bankaların mevduat toplama yarışını andıran holdinglerarası para toplama yarışı, mevduatların köklü holdinglerden piyasaya yeni giren şirketlere kaymasına sebep olur. Sıcak para döngüsüyle ayakta duran holdingler bir anda parasını çekmek isteyen yüzlerce müşteriden gelen talebi karşılayamaz. Bu yüzden köklü şirketler de yenilere karşı ayakta durabilmek için ödemeleri mümkün olmayan kâr payları vaat ederek para çekilişlerini durdurmaya çalışır.

Daha çok kâr dağıtabilmek için daha çok para toplamak zorunda kalan şirketlerin yaşadığı bu süreci Sayha Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erol Doğru şu sözlerle kayıtlara geçiriyor: "İşsizliğe çare olmak, gelir dağılımındaki çarpıklığı gidermek, atıl durumdaki fonları ekonomiye kazandırmak için kurulan şirketlere 1997 yılına kadar 'Ne kadar yatırımınız var, kaç kişiye iş veriyorsunuz?' diye soran yatırımcılar, bu tarihten sonra 'Ne kadar kâr payı veriyorsunuz?' diye sormaya başladı. Para yatıran insanların sadece getiriye odaklanmaları sorunun içinden çıkılmaz hale gelmesine sebep oldu."

Komisyonun araştırmasına göre 28 Şubat sürecinde kurulan bu 39 holdingin 31'i resmen battı. Bu tabela holdingler Almanya, Avusturya, Belçika, Fransa, Hollanda, İsveç ve İsviçre'de yaşayan 150 bin Türk vatandaşının 1,5 milyar Euro'suyla buharlaştı.”

HOLDİNGLERİN YASAL MEVZUATI YOK

TBMM Komisyonu tarafından hazırlanan rapordaki en önemli tespitlerden biri de holdinglerin durumuna uygun yasal mevzuatın bulunmamasıdır. Bu şirketlerin sistem içine dahil edilmesi için Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Sermaye Piyasası Kanunu'nda değişiklik yapılması gerektiği vurgulanan "sonuç ve öneriler" bölümünde ayrıca şu tespitlere yer veriliyor:

Toplanan para ve ortak sayısı belirlensin,

Ortakların genel kurullara katılımı kolaylaştırılsın,

Faaliyet göstermeyen şirket tasfiye edilsin,

Verilen kâr payları incelensin,

KOBİ borsaları kurulsun,

Holdingde hissesi bulunan vatandaşlara paralarını çekme hakkı verilmeli,

Etkin denetim yapılmalı,

İzinsiz halka arz durumunda soruşturma başlatılmalı.

BATAN HOLDİNGLER

İntergenç Holding, Sefa Holding A.Ş, Büyükavrasya Holding, Şafak Holding, Sebil Holding, Esra Holding, Hamatek Holding, Kübra Holding, Büyükgrup Holding, Dadaş Holding, Alda Holding, Palkim Holding, Asri Holding, Organize Holding, Belemir Holding, Adya Holding, Konadya Holding, Hadeka Holding , Ayvina Holding, İşlem Holding, Endüstri Holding, Alpek Holding, Anser Holding, Büyük Selçuklu Holding, Hasan Dağı Holding, İlarslan Holding, Kamsa Holding, Keten Holding, Osmanlı Holding, Sur Holding, Tuğra Holding.