ANKARA (AA) - GÖKSEL YILDIRIM - Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), çocukların ve gençlerin yaşam kalitesinin artırılması ve temel ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik çalışmalar kapsamında teknolojinin sunduğu olanaklardan yararlanıyor. UNICEF, gündelik hayatı olumsuz etkileyen aşırı korku, stres bozuklukları ve sosyal anksiyete tedavisinde kullanılmak üzere Türkiye'de geliştirilen sanal gerçeklik sistemini destekleme kararı aldı.

Yenilikçi teknolojiler, sanal ve artırılmış gerçeklik, sağlık ve güvenlik sistemleri alanında faaliyet gösteren İdeasis, ruh sağlığı çalışanları, uzman psikolog ve psikiyatristler tarafından kullanılmak üzere TÜBİTAK Ar-Ge hibe desteğiyle VivoosVR'yi geliştirdi.

İdeasis yönetici ortakları Oğuzhan Köksal ve İlker Durubal'ın verdiği bilgilere göre, VivoosVR sayesinde sanal gerçeklik teknolojisi kullanılarak, maruz bırakma terapisi çok daha etkili uygulanabiliyor.

VivoosVR ile kullanıcılar, son derece gerçekçi 3 boyutlu sanal dünyada, çeşitli mekan, durum ve objelere kademeli olarak maruz bırakılıyor. Bilgisayar grafikleri kullanıcıya yeni nesil sanal gerçeklik gözlükleriyle aktarılıyor. Sanal dünyayla etkileşim ise hareket algılayan kontrol cihazları aracılığıyla sağlanıyor. Kullanıcıların stres ve nabız değerleri terapist tarafından gerçek zamanlı izlenebiliyor.

Terapist bir yandan danışanın sanal dünyada neler gördüğünü bilgisayar ekranı aracılığıyla izliyor, bir yandan da kişinin fizyolojik verilerini takip edebiliyor. Sanal dünyadaki maruz bırakma seviyesi de bu veriler doğrultusunda terapist tarafından arayüz üzerinden yönetilebiliyor.

- Yaygın korkularla baş etme senaryoları

Terapinin güvenli bir sanal ortamda yapılabilmesini sağlayan VivoosVR, istenilen her durum, ortam ve objenin düşük maliyetle oluşturulabilmesine olanak sunuyor. Terapinin, terapistin ofisinde yapılabilmesi halka açık yerlerde yaşanabilecek utanç kaygılarını ortadan kaldırıyor.

VivoosVR ile bütün terapi veya terapinin herhangi bir bölümü istenildiği kadar tekrar edilebiliyor. Hasta beyanının yanında hastanın fizyolojik verileri de terapi sırasında gözlemlenebiliyor, gerçeğe çok yakın bir tecrübe yaşatması terapinin etkinliğine katkıda bulunuyor.

Sistem, uzman ruh sağlığı çalışanlarının kullanımı düşünülerek geliştirildi. Sistemin kullanılması için ileri düzey bilgisayar veya sanal gerçeklik bilgisine gereksinim bulunmuyor.

VivoosVR için birçok maruz bırakma simülasyonu geliştirildi. Bunlar arasında köpek, yükseklik, böcek, uçuş, asansör, sosyal anksiyete, fırtına, karanlık ve kapalı alan senaryoları bulunuyor. Yeni simülasyonlar geliştirildikçe senaryolar da çeşitleniyor.

Gelen taleplere uygun özel çözümler de üretilebiliyor.

- Sanal sınıf ve çocuk parkında terapi

Sosyal anksiyeteye yönelik hazırlanan çözümde bir sınıf ortamı bulunuyor. Bu senaryoda bir çocuğun sınıf önünde rahat sunum ve konuşma yapması amaçlanıyor.

Senaryoda uzman tarafından belirlenen bir konunun çocuk tarafından akıcı şekilde anlatılması bekleniyor. Uzman, bu sırada çocuğun dikkatini dağıtabilecek çeşitli faktörleri harekete geçiriyor. Bu amaçla sınıftaki çocuklar öksürebiliyor, çocuklar kendi aralarında konuşabiliyor, sunum yapan çocuğu işaret edip gülüşüyor, sınıfa birileri girip çıkabiliyor, sınıf dışındaki bir çocuk dikkati dağıtmak için pencereden el sallayabiliyor. Tüm bu unsurlar uzman tarafından tetikleniyor, uyaranların şiddeti artırılıyor. Nabız ve deri iletkenliğiyle de çocuğun stres durumu takip ediliyor.

Köpek korkusunda ise bir çocuk parkı tüm ayrıntılarıyla simüle ediliyor. Terapi uygulanan çocuk, burada uzman tarafından yönlendirilen bir köpekle karşı karşıya geliyor. Arka plandan gelen bir havlama sesiyle başlayan senaryoda köpek giderek çocuğa yaklaşıyor ve çeşitli düzeylerde agresif hareketler gösterebiliyor. Ürünün geliştirilmesinde sıklıkla uygulama olanağı bulunan bu senaryo, köpek korkusu yaşayan birçok insana yardımcı oldu.

En yaygın karşılaşılan şikayetlerden biri olan yükseklik korkusu için ise yüksek bir bina ve çevresi simüle ediliyor. Kişi başlangıçta binanın ortasında yer alırken kademe kademe binanın ucuna yaklaştırılıyor. Senaryoda kişi korkuluklardan sarkabiliyor, korkuluklar tamamen de kaldırılabiliyor.

- UNICEF'in ilgisini çekti

UNICEF bütün dünyada çocukların ve gençlerin yaşam kalitesinin artırılmasına ve temel ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik çalışmalar ve projeler yürütüyor.

UNICEF, İnovasyon Fonu Programı adı altında, bu amaca yönelik ürünleri olan teknoloji firmalarıyla iş birliği yapıyor. Bu fonla uygun bulunan ürünlerin UNICEF desteğiyle tüm dünyada kullanımının artırılması ve yaygınlaştırılması amaçlanıyor.

İdeasis ile UNICEF'in iş birliği de bu kapsamda başladı. UNICEF, VivoosVR'nin kapsamının genişletilmesi ve kullanımının yaygınlaşması için destek sağlıyor.

Yaklaşık 1 yıl sürecek proje kapsamında çocuk ve gençlerin farklı korku ve sosyal kaygılarının teknoloji desteğiyle giderilmesi hedefleniyor.

Sistem halihazırda çeşitli üniversite ve kurumlarda gerek klinik araştırma gerekse terapi amacıyla kullanılıyor.

AA