ANKARA (AA) - NAZLI YÜZBAŞIOĞLU - Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar (YTB) Başkanı Mehmet Köse, "15 milyondan fazla yurt dışında insanı olan Türk Keneşi ülkeleri diasporaları görmezden gelinemez. Özbekistan ve Türkmenistan diasporalarını da eklediğinizde bu sayı çok daha büyüktür." dedi.

Köse, YTB'nin Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Keneşi-Türk Konseyi) üyesi ülkelere yönelik çalışmalarını ve diasporalar arası iş birliğinin önemini AA muhabirine değerlendirdi.

İstanbul'da 23 Şubat'ta Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan diaspora bakanlık ve başkanlıkları temsilcilerinin katılımıyla Türk Konseyi Diaspora Temas Grubu 4. Toplantısı'nın düzenlendiğini hatırlatan Köse, Türk Konseyinin Türk dili konuşan ülkeler arasındaki iş birliğini teşvik etmek amacıyla 2009'da kurulan uluslararası bir örgüt olduğuna dikkati çekti.

Köse, Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan'ın 1992 yılından bu yana yürüttüğü kurumsal iş birliği girişimlerinin neticesinde kurulan Türk Konseyinin, Türkiye ile Kafkasya ve Orta Asya devletleri arasındaki ilişkileri tesis eden diğer çoklu kurumsal mekanizmalarla bağlantılı bir şemsiye örgüt olduğunu söyledi.

Türkiye'nin, 1990'lı yılların başında SSCB'nin dağılmasıyla bağımsızlığını kazanan devletlere yönelik aktif siyaset izlediğini, ortak kültür unsurlarının bu süreçte ikili ve çoklu ilişkileri kuvvetlendirecek fırsatlar olarak değerlendirildiğini belirten Köse, "İlk zamanlarda romantik bir havanın hakim olduğu bu ilişkiler, zaman içinde rasyonelleşerek egemen eşit taraflar arasındaki iş birliği arayışlarına dönüşmüştür. Türk Keneşi, bu uzun vadeli sürecin önemli kazanımlarından biridir." dedi.

- "15 bini aşkın Azerbaycanlı, Kazak ve Kırgız öğrenciye burs verildi"

Köse, görev ve faaliyet alanlarının ana gövdesini çeşitli ülkelerde yaşayan yaklaşık 6,5 milyon vatandaşın oluşturduğu YTB'nin, dünyada uygulanan diaspora politikalarındaki değişimleri takip ederek geniş bir diaspora anlayışına sahip olduğunu kaydetti.

YTB'nin Türk Konseyi üyesi ülkelere yönelik çalışmalarını değerlendiren Köse, "Ülkemizin tarihi ve kültürel ortaklıklarının bulunduğu diğer ülke ve toplumlar 'kardeş topluluklar' adı altında diaspora politikalarımız kapsamında değerlendirilmektedir. Bu bakımdan Türk Keneşi üyeleri de kardeş addettiğimiz, müşterek dil, kültür ve geleneklerden beslendiğimiz ülkelerdendir." diye konuştu.

Bu çerçevede mevcut sosyal ve kültürel bağları derinleştirmek amacıyla ortak kültürel miras ve birikimlerin güçlendirilmesine yönelik çalışmaların önemini vurgulayan Köse, şöyle devam etti:

"Akademi, bilim, sivil toplum, iletişim ve kurumlar arası iş birliği alanlarını içerecek şekilde yeryüzünün büyük bölümünü kapsayan bir coğrafyadaki kardeş topluluklarımızla yaptığımız uzun soluklu faaliyetler, Türk Keneşi üyesi ülkelerle de yürütülmektedir. Türkiye Bursları aracılığıyla yürütülen eğitim hareketliliği, bu faaliyetler arasında önemli bir yer teşkil etmektedir. Türkiye'nin 1992 yılından itibaren Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan'a yükseköğretim seviyesinde burs verdiği öğrencilerin sayısı toplamda 15 bini aşmaktadır. 2012 yılında faaliyete giren Türkiye Bursları uygulamasıyla birlikte, bu ülkelere verilen bursların niceliği ve niteliği artış göstermiş olup her sene bu ülkelerden Türkiye üniversitelerine ortalama bin civarında burslu öğrenci gelmektedir. Türk Keneşi üyesi ülkeler ile henüz üye olmayan Özbekistan ve Türkmenistan'dan gelerek Türk üniversitelerinde halihazırda öğrenim gören öğrencilerin toplam sayısı ise 30 bini aşmaktadır."

Türkiye'de okuyan bu öğrencilerle mezuniyetlerinin ardından da ilişkilerin sürdürüldüğünü söyleyen Köse, "Türk Keneşine üye ülkeler arasında iş birliğinin geliştirilmesi için yürütülen çalışmalardan bir tanesi de gençlere yönelik Türk Keneşi gençlik programlarıdır. Başkanlığımız tarafından desteklenen ve Türk Keneşine üye ülkelerin diasporada yaşayan gençlerinin de katıldığı Türk Keneşi 2. Uluslararası Gençlik Kampı 2017 yılında Antalya'da gerçekleştirilmiş ve bu aktivitenin 2018 yılında Kırgızistan'da gerçekleştirilmesi yönünde karar alınmıştır." ifadelerini kullandı.

- "Türk Keneşi ülkeleri diasporaları görmezden gelinemez"

Türk Konseyi ülkelerinin diaspora alanındaki iş birliğini değerlendiren Köse, kardeş toplulukların diaspora alanında yürüttüğü iş birliğinin tarafların yurt dışında yaşayan vatandaşlarıyla ilgili politikalarına büyük katkıda bulunduğunu söyledi.

Köse, diasporalar arası iş birliğinin, göçmenlere yönelik artış gösterdiği gözlemlenen ırkçılık, ayrımcılık ve İslam düşmanlığına karşı ortak tepkilerin dile getirilmesinde de önemli olduğunu vurguladı.

YTB'nin, dost ve kardeş ülke diaspora bakanlıkları ve kurumları ile iş birliğini geliştirmeyi Türk dış politikasının önemli ayaklarından biri olarak gördüğünü belirten Köse, şunları kaydetti:

"YTB bu kapsamda ilgili kurumlarla iş birliği anlaşmaları imzalamaktadır. Azerbaycan'ın 5 milyon, Kazakistan'ın 4 milyon ve Kırgızistan'ın da 1 milyon civarında yurt dışında yaşayan vatandaşa sahip olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye'nin de yurt dışında yaklaşık 6,5 milyon vatandaşının olduğu hesaba katılırsa, diasporaların, konu hakkındaki birikim ve tecrübelerimizi birbirimize aktarabileceğimiz, faydalı iş birlikleri kurabileceğimiz verimli bir alan olduğu göze çarpmaktadır. Bunun yanı sıra örneğin bugün Kırgızistan'ın GSMH'sinin yaklaşık üçte biri, yurt dışında yaşayan Kırgız vatandaşlarının gelirlerinden oluşturmaktadır ve bu durum, Türk diasporasının 1960'lı yıllarda Türkiye ekonomisine sağladığı katkılarla benzerlikler göstermektedir."

Köse, Türk Konseyinin, üye ülkelerin ilişkilerini ortak değerler etrafında geliştirmeyi hedeflediğini vurgulayarak "Bu kapsamda 15 milyondan fazla yurt dışında insanı olan Türk Keneşi ülkeleri diasporaları görmezden gelinemez. Özbekistan ve Türkmenistan diasporalarını da eklediğinizde bu sayı çok daha büyüktür." değerlendirmesinde bulundu.

Türk Konseyi bünyesinde 2013 yılından itibaren devam eden çalışmaların Türk Konseyi Diaspora Forumunun ve bu alanda bir temas grubunun oluşturulmasına vesile olduğunu söyleyen Köse, "Çeşitli ülkelerde, üst düzey katılımcılarla tertip edilen bir dizi toplantının ardından YTB'nin katkılarıyla 'Türkdildeş' diasporalara yönelik ortak eylem ve strateji belgeleri hazırlanarak faaliyetler ve tecrübe aktarımı konularında bir dizi karar alınmıştır. Diasporalarımız birçok ülkede geçişkenlik ve ortaklık göstermektedir. Türk diasporası içinde çok sayıda Azerbaycan, Kazak ve Kırgız kökenli vatandaşımız bulunmaktadır. Hatta bu ülkelerin bazı diaspora kuruluşlarının yöneticileri bizim vatandaşlarımızdan oluşmaktadır." dedi.

Köse, diasporaların kesiştiği ülkelerin yanı sıra bire bir olarak yoğunlaşılan ülke ve bölgelerin de olduğunu belirterek "Diğer üyelerin diasporaları çoğunlukla eski Sovyet coğrafyasında yoğunlaşırken, Türkiye'nin diasporası ağırlıklı olarak Batı ülkelerinde meskundur." ifadesini kullandı.

- "Türk Konseyi Diaspora Atlası hazırlanacak"

Türk Konseyine üye ülkelerin yurt dışında yaşayan vatandaşlarının sayısının 15 milyonu aştığını söyleyen Köse, "Farklı deneyimlerin bir araya getirilmesiyle oluşturulacak diaspora politikalarımız, Türk Keneşi ülkelerinin birbirleriyle olan ekonomik, sosyal ve kültürel münasebetlerine ivme kazandıracağı gibi, vatandaşlarımızın yurt dışında bulundukları toplumlarda huzur, güvenlik ve imajlarına da katkı sağlayacaktır." dedi.

Köse, Türk Konseyi ülkelerinin diasporalar arası iş birliği faaliyetlerinin son dönemde canlandığına dikkati çekerek "Dinamik bir yapı arz eden günümüz konjonktüründe, diasporadaki vatandaşlarımızın ve diaspora politikalarının da devamlı yenilenmesi bir zorunluluktur." yorumunu yaptı.

İstanbul'da 23 Şubat'ta düzenlenen toplantıda gelecek dönemde yapılacak faaliyetlerin istişare edildiğini ve imzalanacak bir strateji belgesinin oy birliğiyle güncellendiğini belirten Köse, "Diasporalarımızın karşılaştığı ayrımcılık, hak ihlalleri ve İslam düşmanlığıyla her alanda mücadele konusunda karar aldık. Kurumlarımız arasında tecrübe paylaşımını daha sık gerçekleştirip diasporalarımızın orta faaliyetlerini teşvik edeceğiz. Önümüzdeki aylarda bakanlar zirvesi düzenlenerek sözü edilen strateji belgesini imzaya açacağız. Son olarak Türk Keneşi Sekretaryası tarafından hazırlanması üzerinde mutabık kaldığımız Türk Konseyi Diaspora Atlası ile üye ülkelerin diasporalarının profilinin ortaya çıkartılmasını amaçlıyoruz. Böylelikle diaspora politikaları geliştirme konusunda daha sağlıklı verilerle hareket edebileceğimizi düşünüyoruz." diye konuştu.

AA