İSTANBUL (AA) - LALE BİLDİRİCİ - Marmara Belediyeler Birliği Göç Politikaları Atölyesi Direktörü Burcuhan Şener, Küçükçekmece, Sultangazi, Zeytinburnu, Sultanbeyli, Fatih'te yoğunluk gösteren Suriyeli sığınmacıların adaptasyon sürecinde belediyelere çok iş düştüğünü belirterek, "Belediyelere bir görev atfedilecek, bir yetki verilecekse, personel, gerekirse tercüman ve psikolog istihdamı, bütçe aktarımı gerekir." dedi.

Şener, Marmara Belediyeler Birliği tarafından hazırlanan "Kopuştan Uyuma Kent Mültecileri - Suriyeli Mülteciler ve Belediyelerin Süreç Yönetimi: İstanbul Örneği" başlıklı raporu AA muhabirine değerlendirdi.

Raporda belediyelerin sığınmacılara yönelik çalışmalarını, süreç yönetimini, karşılaşılan sorunları, mevzuattan kaynaklanan kısıtlılıkları ve çözüm önerilerini ortaya koyduklarını anlatan Şener, raporu "yerel yönetimleri ilgilendiren Türkiye'deki en kapsamlı rapor" olarak niteledi.

"Kent mültecileri" kavramının yeni ortaya çıktığını belirten Şener, 2011'de iş savaşın başlamasıyla Türkiye sınırında yığılmaya başlayan Suriyelilerin sonraki yıllarda kentlere yöneldiğini kaydetti. Kamplarda kalanların oranı yüzde 8'de kalırken kent mültecilerinin oranının yüzde 92'lere çıktığını dile getiren Şener, "Dolayısıyla çok ciddi ele alınması gereken bir durumla karşı karşıyayız. Raporumuzda da İstanbul örneğini ele aldık çünkü İstanbul, Türkiye'nin hemen hemen tamamını yansıtan bir şehir. Raporda, sığınmacılar konusunda belediyelerin rolü, ne gibi hizmetler sağladığı, ne gibi sorunlarla karşılaştıkları ve uzun vadede Türkiye'de bu uyum politikasına nasıl katkı sağlanabileceğini araştırdık." diye konuştu.

Burcuhan Şener, İstanbul'da 500 bini kayıtlı olmak üzere 600 bini aşkın Suriyeli yaşadığını ifade ederek, İstanbul'da bulunan Suriyelilerin, ilçe olarak bakılacak olursa Küçükçekmece, Sultangazi, Zeytinburnu, Sultanbeyli, Fatih'te yoğunluk gösterdiğini anlattı.

- Türkiye'de gündem olan bir konu "uyum"

Savaştan kaçıp gelen Suriyelilerin için en çok barınma, yeme, içme gibi temel ihtiyaçları olduğunu aktaran Şener, bu ihtiyaçlarında da belediyelerin Sosyal Yardım İşleri Müdürlükleri vasıtasıyla karşılandığını anlattı. Şener, şu bilgileri verdi:

"Son zamanlarda da Türkiye'de gündem olan bir konu bu uyum konusu. Uyum, çok göze görünen bir sorun gibi görünmese de uzun vadede çok ciddi ele alınması gereken, sabırla, itinayla işlenmesi gereken bir konu. Uyum tek bir kurumun sorunu değil, merkezi ve yerel yönetimlerle sivil toplum kuruluşlarının el ele vererek sabırla konunun üzerine eğilmesi gerekiyor. Uyum sorununun nedeni de en başta kültürel farklılıklar çünkü iki farklı ülkeden bahsediyoruz. Her ne kadar Arap ülkeleriyle aynı kültürden geldiğimizi düşünmüş olsak da farklı birtakım özelliklerimiz var. Bu nedenle uyum konusu konuşulmaya başlandı. Suriyelilerin en temel problemi ise dil eğitimi."

- Çözüm önerileri

Suriyelilerin adaptasyon sürecinde belediyelere çok iş düştüğünü anlatan Şener, yerel yönetimlerin yaşanan sıkıntılara acil çözüm bulması gereken kurumlar olduğunu söyledi.

Şener, "Belediyelere bir görev atfedilecek, bir yetki verilecekse, personel, gerekirse tercüman ve psikolog istihdamı, bütçe aktarımı gerekir." dedi.

Rapor hazırlanırken hem ilçe hem Büyükşehir Belediyesi ile görüştüklerini dile getiren Şener, şunları aktardı:

"İlçe belediyeleri genel olarak koordinasyon sıkıntısına vurgu yaptı. Çözüm önerisi olarak kendi başlarına hareket etmek yerine hem belli başlı konularda tecrübe sağlamış belediyelerle iletişim halinde olmayı hem de diğer kamu kuruluşları ve sivil toplumla koordinasyon halinde çalışmayı arzuladıklarını söyledi. Onlar için aslında bahsedebileceğimiz en temel sorunlardan biri Suriyelilere dair ortak bir veri tabanının olmaması. Belediyeler sosyal yardım hizmetini kendi vatandaşlarına sağlıyor, bu konuda ciddi bir sıkıntı yaşanmıyor. İlçe belediyeleri ortak çalışmaya hazır diyebilirim."

İngilizce olarak da yayınlanan raporda, belediyeler için ilave mali kaynağa ek olarak çözüm önerileri yer aldı. Raporda, çözüm önerileri şöyle sıralandı:

"Belediye Kanunu'nda belediyelerin hizmet alanı, 'belediye sınırları içinde yaşayan vatandaşlar ve kayıt altında olmak kaydı ile diğer bütün bireyler' şeklinde genişletilmeli. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu başta olmak üzere yasal ve idari düzenlemelerde belediyelerin yerel uyumu sağlama yönünde özel rol üstlenmeleri ve daha aktif hale getirilmeleri için düzenlemeler yapılmalı. Muhtaçlığın tespitinin daha sağlıklı yapılması, mükerrer yardımların engellenmesi ve en önemlisi belediyeler arasında makul bir yük paylaşımının gerçekleşmesi için ortak bir veri tabanı oluşturulmalı. Mülteciler konusunda belediyelerin hem kendi aralarında hem de merkezi idare kurumları ve sivil toplum kuruluşları ile koordinasyonun sağlanabilmesi için büyükşehir belediyelerinde birim oluşturulmalı. Mültecilere daha iyi bir hizmet verebilmeleri için belediyelere tercüman, psikolog, sosyal hizmet uzmanı gibi kişileri istihdam imkanı sağlanmalı. Başta belediyeler olmak üzere yerel yönetimlerin mültecilere hizmet sağlarken yerel halk ile mülteciler arasındaki potansiyel gerilimleri engelleyecek çalışmalar yapması yerel uyum açısından son derece önemli."

- Belediyelerin yardımları

İstanbul'daki ilçe belediyeleri, Suriyeli sığınmacılara çeşitli hizmetler sunuyor. Bu kapsamda, Küçükçekmece Belediyesi Sosyal Hizmetler Müdürlüğü bünyesinde kurulan Sığınmacılar Masası'nda tercüman eşliğinde ilçedeki göçmenlere hizmet veriliyor. Sığınmacılar Masası'nda ekibin yaptığı saha taramaları ile ilçeye yerleşen göçmenler tespit edilip, temel ihtiyaçlar belirleniyor, imkanlar dahilinde yardımlar bizzat adreslere teslim ediliyor. Sığınmacılara gıda, eşya, giyecek ve kırtasiye yardımı yapılırken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve ilgili firmaların desteğiyle 90 Suriyeli sığınmacı işe yerleştirildi.

Suriyeli kadınlar Zeytinburnu Aile Kadın Destekleme ve Engelliler Merkezi’nde aldıkları 8 haftalık eğitimin ardından meslek sahibi oluyor. Göçmen Kadınlar Kulübü'nde eğitim alan kadınlar hazırladığı ürünleri, "Kar Serçesi" adıyla Zeytinburnu Olivium AVM'de satışa sundu.

Başakşehir'de 27 bin civarında Suriyeli yaşıyor. Maddi durumları iyi olan Suriyeliler Başakşehir 1, 2, 4, 5. etaplarda ve Kayaşehir bölgesinde ağırlıklı ikamet ederken orta ve alt gelirli olan Suriyeliler Güvercintepe, Şahintepe, Altınşehir ve Ziya Gökalp mahallelerini tercih ediyor. Belediye Sosyal Yardım İşleri Müdürlüğünce ihtiyaç sahibi 2 bin 468 aileye yardım edildi.

Sultangazi Belediyesi de 684 Suriyeli aileye günlük sıcak yemek yardımı yapıyor. Belediye tarafından eğitim, kira ödemesi, ev eşyası yardımı dışında anlık ihtiyaç sahibi Suriyeli vatandaşlara sponsorlar aracılığıyla şu ana kadar 18 bin 184 lira yardım yapıldı.

AA