KABİL (AA) - SAYED KHODABERDİ SADAT - Sovyetler Birliği'nin 40 yıl önce bugün Afganistan'ın başkenti Kabil'i işgal etmesi, ülkede bugüne kadar devam eden iç savaşın temellerini atmış oldu.

Sovyet ordusunun 1979'da başlayan Kabil işgali, 1 milyondan fazla sivilin hayatını kaybetmesine, yaklaşık 3 milyon kişinin yaralanmasına ya da sakat kalmasına yol açtı.

Tarihe Afgan direnişi olarak geçen kanlı savaşta, dünyanın en güçlü ordularından birine karşı başkaldıran Afganlar, 1980'lerin ortalarına kadar kendi bölgelerinde, derme çatma silahlarla mücadele etti.

- Kabil harabeye döndü

Sovyet işgali, bir zamanlar dünyanın en güzel başkentlerinden biri olan Kabil'i harabeye çevirdi.

İç çatışmalar ve hava saldırıları Kabil'de altyapıyı yerle bir etti.

Afgan Siyaset Uzmanı ve işgalin görgü tanıklarından Ahmed Sayidi, Sovyet işgalinin Afganistan'da iç savaşın başlangıç noktası olduğunu söyledi.

Sayidi, ''Bir zamanlar Kabil çok güzel bir kentti. Dünyadan turistler geliyordu. Şiddetin ne olduğunu bile bilmiyorduk. İnsanlar rahat bir hayat yaşıyordu. Sovyet ordusunun bu kenti işgal etmesiyle Kabil harabeye döndü.'' diye konuştu.

Kabil nüfusunun neredeyse yarısının işgal nedeniyle göç ettiğini belirten Sayidi, Kabil'in hayalet kente dönüştüğünü kaydetti.

- Kabil'de kanlı eylemler yaşandı

Sovyet ordusunun Kabil'i işgal etmesinin ardından uzun bir süre geçmeden orduya karşı ayaklanmaların başladığını dile getiren Sayidi, ayaklanmaları bastırmak için binlerce sivilin hapishanelere atıldığını ve yüzlercesinin infaz edildiğini anlattı.

Sayidi, Kabil'in birçok bölgesinde işgale karşı ayaklananlarla çatışmaların yaşandığını ve şehrin sokaklarının sivillerin kanıyla boyandığını vurguladı.

Sovyet ordusunun oyuncaklara yerleştirdiği bombalarla çocukları hedef aldığını söyleyen Sayidi, binlerce çocuğun bu yüzden öldüğünü belirtti.

Sayidi, işgal süresince en büyük kayıp ve en kanlı eylemlerin Kabil ve çevresindeki dağlarda yaşandığını sözlerine ekledi.

- Sovyetlerin Afganistan işgali

Sovyetler Birliği'nin (SSCB) 1979'da başlayan ve 10 yıl süren Afganistan işgali, 1 milyondan fazla sivilin hayatını kaybetmesine, yaklaşık 3 milyon kişinin yaralanmasına ya da sakat kalmasına neden oldu.

İşgalin sona ermesinin üzerinden yıllar geçmesine rağmen acılar hala taze ve işgalin izleri her yerde hissediliyor.

Ülkenin kaderini değiştiren Sovyet işgaline giden süreç, 1978 ve 1979 yıllarındaki 3 askeri darbeyle başladı.

Sovyet ordusu, Afganistan'daki savaşta resmi rakamlara göre, 14 binin üzerinde subay ve askerini kaybetti.

Savaşın seyrini 1985'ten sonra ABD'nin Afgan direnişçilere sağladığı gelişmiş uçaksavar füzesi desteği değiştirdi.

Sovyet ordusu, yüz milyarlarca dolar zararın yanı sıra en az 120 savaş uçağı ve 350 civarında da helikopterini kaybetti.

Sovyet ordusunun çekilmesinin ardından geride siyasi ve askeri olarak bölünmüş, altyapısı enkaza dönmüş bir Afganistan kaldı.

Dönemin en güçlü ordularından birine sahip Sovyetler Birliği'nin 10 yıl süren Afganistan işgali, 15 Şubat 1989'da resmen sona erdi.