BANGUI (AA) - SYLVESTRE KROCK - PACOME PABANDJİ - Orta Afrika Cumhuriyeti'nde resmi olmayan sonuçlara göre, devlet başkanı seçilen Faustin Archange Tuadera'nın 30 Mart'ta yemin etmesi öngörülüyor.

Yetkililer, Tuadera'nın, Catherine Samba Panza'nın yönettiği geçiş döneminin sona ermesinden bir gün sonra yani 30 Mart'ta yemin edeceğini açıkladı.

AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan uzmanlar, Orta Afrikalıların, yeni Devlet Başkanı Tuadera'dan görev sürecinde ülkenin en önemli 5 sorunu haline gelen, milislerin silahsızlandırılması, göçmenlerin ülkeye dönmesi, ulusal uzlaşmanın sağlanması, ordunun rehabilitesi ve işsizliğin yok edilmesi konularını çözüme kavuşturmasını beklediğini söyledi.

Dakar Üniversitesi'nde Kamu Hukuku Profesörü Arona Ndiaye, devletin tek otoriter güç olduğunu, bu yüzden de milisler etkisiz hale getirilmeden toplumsal barışın mümkün olamayacağını kaydetti.

Ndiaye, "Tuadera, silahlı grupların silahsızlanmasını sağlamak için Hristiyanlarla Müslümanların anlaşması için çok çalışmalı" dedi.

Eski Eğitim Bakanı Timoleon Mbaikoua, ordunun rehabilite edilmesinin önemine değinerek, yaklaşık 8 bin askerle 2013'ten bu yana askeri kamplarda görev yapan Orta Afrika Silahlı Güçleri'nin (FACA) ülkenin güvenliğinden sorumlu olması için en kısa sürede yetkilendirilmesi gerektiğini savundu.

Mbaikoua, FACA'nın daha iyi görev yapabilmesi için askerlerin finansman ve lojistik ihtiyaçlarının giderilmesinin önemine de işaret etti.

- Güvenlik sorunu

Ekonomi uzmanı Alain Diab, Tuadera'nın seçilmesiyle çok sayıda yatırımcının girişimde bulunmak amacıyla beklediğine dikkati çekerek, "Tuadera, insanların güvenini yeniden kazanmak için büyük bir adımla sesini duyurması lazım. Ülkedeki ticaretin tekeli Müslümanların elinde ancak yeniden işe koyulmaları güvenlik ortamından geçiyor" dedi.

Bangui Üniversitesi profesörü Narcisse Waragua, ülkede huzur ortamı olmadan hiçbir şey yapılamayacağını bu yüzden güvenlik sorununun her şeyin önüne geçtiğini vurgulayarak ordunun daha açık talimatlarla işe koyulması gerektiğini dile getirdi.

Ülkede güvenlikten sonra en önemli sorununun istihdam olduğunu dile getiren Waragua, "Bugünün gençleri işsiz oldukları için kolayca maniple ediliyorlar. Tuadera çok sayıda kişiye istihdam yaratacak projelere adım atmalı" ifadesini kullandı.

Göçmenlerin ülkeye dönüşü sorununa da değinen Waragua, ülkedeki çatışmalar yüzünden binlerce Orta Afrikalının evsiz kaldığını ve bu konuda bir şeylerin yapılmasının şart olduğunu söyledi.

Adının açıklanmasını istemeyen Orta Afrika Cumhuriyeti Başbakanlığından bir yetkili ise Fildişi Sahili'nde 2010-2011'deki seçim sonrası krizden kaçanlardan 38 bine yakının hala Liberya'da bulunduğunu hatırlatarak, "Bizden daha iyi durumda olan bazı Afrikalı ülkeler bile kriz geçtikten yıllar sonra göçmenlerini yeniden ülkeye kazandırma konusunda sıkıntı çekiyor" şeklinde konuştu.

- Ulusal Uzlaşma

Uzmanlar, etnik boyutlara ulaşan bir krizden sonra ulusal uzlaşmanın hemen oluşturulması gerektiğini düşünüyor.

Yeni Seleka Başkanı General Muhammed Musa Dhaffane hafta başında yaptığı açıklamada, Tuadera ile ulusal uzlaşmanın mümkün olabileceğini ifade etmişti.

BM, ülkedeki 436 camiden 417'sinin son birkaç yıl içinde silahlı grupların düzenlediği saldırılarla yıkıldığını duyurmuştu.

Geçen yıl Bangui Forumu'nda talep edilen Silahsızlanma, Dağılma ve Reentegrasyon (DDR) programı, seçimlerden önce milisleri silahsızlandırmak, bir arada toplamak ve daha sonra devlet bünyesindeki güvenlik işlerinde çalıştırılmak üzere topluma kazandırmayı hedefliyordu ancak bu program finansman sorunları yüzünden hayata geçirilememişti. Forumda, ülkede uzlaşma sağlamak amacıyla, Doğruluk, Adalet ve Uzlaşma Komisyonu oluşturulmasına da karar verilmişti.

- Siyasi krizin arka planı
Orta Afrika Cumhuriyeti'nde Müslüman Seleka grubunun Aralık 2012'de yönetime karşı ayaklanması üzerine siyasi kriz çıkmıştı.

Ülkede 2003 yılında darbeyle iktidara gelen Hristiyan Francois Bozize, isyancıların başkent Bangui'yi işgal etmesi sonucu 24 Mart 2013'te ülkeden kaçmıştı. İlk olarak Kamerun'a sığınan Bozize'nin Kenya ya da Uganda'da bulunduğu tahmin ediliyor.

Bozize'den sonra geçiş hükümetinin başına Müslüman Michel Djotodia seçilmişti. Djotodia'nın iktidara gelmesiyle Hrıstiyan anti-Balaka ile Müslüman Seleka grupları arasında çıkan çatışmalarda binlerce kişi yaşamını yitirmişti. Djotodia'nın ardından Catherine Samba Panza, 20 Ocak 2014'te geçiş süreci devlet başkanlığına seçilmişti.

Ülkede 30 Aralık'ta düzenlenen ve geçiş dönemini sonlandırması beklenen devlet başkanlığı seçiminin ilk turunda, Anicet Georges Dologuele oyların yüzde 23,74'ünü alarak birinci olmuştu. Dologuele'yi, yüzde 19 ile Tuadera ve yüzde 12,04 ile Müslüman adaylardan Bilal Kolingba takip etmişti.

İlk turda herhangi bir adayın yüzde 50'nin üzerinde oy alamaması üzerine hafta sonu seçimlerin ikinci turu düzenlenmiş ve Tuadera, resmi olmayan sonuçlara göre yüzde 62,71 oyla devlet başkanlığına seçilmişti. Müslüman aday Kolingba'nın desteklediği Dologuele ise yüzde 37,29 oy almıştı.

BM Mülteciler Yüksek Komiserliğinin verilerine göre, son birkaç yıldır Hrıstiyan ve Müslümanlardan oluşan 470 bine yakın Orta Afrikalı, Kamerun, Çad, Kongo ve Demokratik Kongo'ya göç etti.

AA