BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (AA) - MUSTAFA KELEŞ - İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC) Genel Direktörü Musa Kulaklıkaya, İslami finans araçlarına ilişkin genel bir istatistik çalışması yapacaklarını söyledi.

BM İstatistik Komisyonu toplantıları için New York'ta bulunan Kulaklıkaya, BM 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine (SDG) ulaşılabilmesi için istatistiki verilerin önemi ve SESRIC'ın yeni projelerine ilişkin AA'ya açıklama yaptı.

SESRIC olarak 57 İİT ülkesinin ekonomik ve sosyal kalkınma hedeflerini gerçekleştirebilmeleri için güvenilir verilerin elde edilmesine çalıştıklarını anlatan Kulaklıkaya, bunun için çeşitli projeleri olduğunu belirtti.

Bunlardan birisinin İslami finans araçlarına ilişkin verilerin toplanması olduğunu ifade eden Kulaklıkaya, "Dünyada yaygın olarak kullanılan İslami finans enstrümanlarıyla ilgili derli toplu bir istatistik toplama çalışması yok. Çok farklı aktörler farklı verileri topluyorlar. Biz, Dünya Bankası, IMF, merkez bankaları ve diğer ilgili kuruluşlarla bir inisiyatif geliştirmeye çalışıyoruz." dedi.

İslami finans araçlarının bütün dünyada yükselen bir değer olduğunu dile getiren Kulaklıkaya, "Kalkınmanın finansmanından tutun da sanayileşmenin önemli mali kaynaklarına kadar İslami finans unsurları hem İslam dünyasında hem de İslam dünyası dışında yoğun olarak tartışılıyor." diye konuştu.

Kulaklıkaya, çok sayıda İslami finans aracının olduğunu belirterek, hangisinin ne kadar kullanıldığının tespit edilmesinin önemine değindi.

Konunun İslam fıkhını ilgilendiren boyutu olduğunu da hatırlatan Kulaklıkaya, şunları söyledi:

"Tabii bir taraftan bu işin fıkhi boyutları var. İslami finans unsurlarını tanımlarken 'neyi ne kadar İslami kabul edeceğiz' o konuda da literatürde bir takım tartışmalar var. Ama her şeye rağmen gerek bizim ülkemizdeki katılım bankaları gibi gerek yeni finansman araçları olan sukuk gibi yeni enstrümanların yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmasıyla birlikte ekonomistler arasında İslami finans unsurları çok tartışılır hale geldi. Bu konuda her ülkede standart geliştirilmiş değil. Her ülkede bir otorite yok bunlarla ilgili istatistikleri toplayan. Kimi ülkelerde merkez bankaları, kimi ülkelerde ise istatistik ofisleri yapıyor. Kimi ülkelerde ise bununla ilgili bir otorite yok.

Dolayısıyla biz İslam ülkelerinde olabilecek potansiyel odak noktaları tespit edip merkez bankaları, ekonomi bakanlıkları ve planlama bakanlıklarıyla yakın bir işbirliği içinde bunu yapacağız. Global aktörleri de işin içinde tutacağız. Dünya Bankası ve IMF bunların başında geliyor. İslam Kalkınma Bankası da önemli bir aktör."

Kulaklıkaya, görüştükleri bütün aktörlerin buna ihtiyaç olduğunu ve kendileriyle işbirliği yapacaklarını söylediğini belirterek, bunun üzerine ülkelerin durumlarını tespite yönelik anket hazırlayıp İİT ülkelerine gönderdiklerini anlattı.

Ülkelerin anketleri cevaplamalarını beklediklerini, bu süreçte ülke ziyaretleriyle de prosedürleri hızlandırmak istediklerini anlatan Kulaklıkaya, bu yıl sonuna kadar hazırlıkları tamamlamayı amaçladıklarını söyledi.

İslami finans aracı olarak bir çok enstrümanın değerlendirildiğini vurgulayan Kulaklıkaya, "Bizim bir ibadet unsurumuz olan zekat da sadaka da bir İslami finans aracı olarak tartışılıyor bugün. Vakıfların yaptıkları yardımlar da bir İslami finans aracı olarak tartışılıyor. Bunlar aslında İslam dünyasında kullanılıyor. Ama bunları belli bir disiplin ve standart altında kullanabilecek hale geldiğimiz zaman daha çok İslami finans aracını kullanma fırsatı elde edeceğiz ve kalkınmanın finansmanında ülkelerin ve aktörlerin işleri daha da kolaylaşacak." dedi.

- BM 2030 kalkınma hedefleri

Musa Kulaklıkaya, BM'nin 2030 için koyduğu sürdürülebilir kalkınma hedefleri ve İslam ülkelerinin durumuna ilişkin de açıklama yaparak, bu hedeflere ulaşılması için İİT ülkelerinin genel değerlendirmesini yaptıklarını söyledi.

İslam ülkelerinin BM'nin 17 ana başlık altındaki hedeflerine ulaşabilmesi için ülkelerin öncelik ve sıkıntılarının belirlenmesine yönelik anket çalışmaları olduğunu ifade eden Kulaklıkaya, ayrıca 2015'te tamamlanan "Binyıl Kalkınma Hedefleri" konusunda İslam ülkelerinin durumunu gösteren bir çalışmayı da daha önce yayınladıklarını hatırlattı.

"Ne yazık ki İslam ülkelerinin durumu çok parlak değil. 8-10 ülkenin dışında BM'nin 2015 kalkınma hedefine ulaşabilen ülke yok." diyen Kulaklıkaya, 2030 kalkınma hedefleri için İslam ülkelerinin durumunun daha da kötü olduğunu vurguladı.

- "Kadınlar konusunda dünya ortalamasının gerisindeyiz"

Kulaklıkaya, BM 2030 kalkınma hedefleri arasında kadınların eğitimi ile istihdam ve sosyal hayata katılmalarına özel önem verildiğini belirterek, İİT ülkeleri arasında bu konudaki göstergelerin iyi durumda olmadığını söyledi.

SESRIC olarak kadınlar başta olmak üzere diğer toplum kesimlerinin statüsünü ve durumunu inceleyen raporlar hazırladıklarını kaydeden Kulaklılaya, "Birçok alanda dünya ortalamasının gerisindeyiz. Hem okur-yazarlık açısından hem istihdama katılım açısından. Gittikçe iyiye giden bir eğilim de söz konusu. İstihdama katılan, eğitimli, profesyonel kadın sayısının artması konusunda olumlu göstergeler var. Ama gayretler henüz yeterli değil. Daha çok gayret edilmesi gerekiyor." diye konuştu.

AA