ROMA (AA) – BARIŞ SEÇKİN – Avrupa Birliği (AB) içinde ekonomi politikalarında esneklik isteyen ve Akdeniz üzerinden gelen düzensiz göçe dikkatleri çekmeye çalışan İtalya’dan bir süredir Brüksel'e yapılan uyarılar, orta vadeli bütçe revizyonu görüşmelerine veto olarak yansıyacak.

Ekonomi politikalarının esnetilmesi hususunda zaman zaman AB Komisyonu ile bazen de Almanya ile alttan alta münakaşaya giren Roma, düzensiz göç konusunda da Birliğe sonradan dahil olan Macaristan gibi orta ve doğu Avrupa ülkeleriyle bir süredir ters düşüyor ve hatta söz düelloları yaşıyor.

Söz konusu bu ters düşüş, Bratislava’da geçen eylül ayında yapılan gayri resmi AB zirvesinde en üst düzeyde mini kriz olarak ayyuka çıkarken, yeterli dayanışmayı görmediğini savunan İtalya, o dönemden bu zamana tepkisinin dozunu kademeli olarak artırdı.

Özellikle sığınmacıları kendi aralarında paylaşmak istemeyen orta ve doğu Avrupa ülkelerini daha önce, “Dayanışma karşılıklı olur. Fransa, Almanya, İtalya gibi zengin ülkelerden paraları alıp, yollar, köprüler, elektrik santralleri yapıyorlar. Eğer bizim paramızı istiyorlarsa göçmenleri de almalılar.” ifadeleriyle eleştiren Renzi, son olarak önceki gün, bütçe için veto oyu kullanacağını kamuoyuna açıkladı.

AB’nin 2017 bütçesini bütünüyle veto etmeyi de zaman zaman iç politikada gündeme getiren İtalya, Başbakan Renzi’nin onayıyla ilk aşamada veto hakkını, AB Dönem Başkanı Slovakya’nın gelecek ay sunacağı orta vadeli bütçe revizyonu uzlaşı görüşmelerinde kullanacağını duyurdu. İtalya Başbakanlığı AB İşleri Müsteşarı Sandro Gozi, dün Brüksel’de yaptığı açıklamada, Roma’nın veto hakkını saklı tuttuklarını ve bunu kullanacaklarını bildirdi.

Dışişleri Bakanı Paolo Gentiloni de başbakanı ve ülkesinin son dönemde AB’de sesini yükseltmesine, “AB’den, bize yönelik ekonomide sert bir politika ya da esneklik politikası izlensin beklentimiz yok. Sadece haklı iyi gerekçelerimizin tanınmasını istiyoruz.” diyerek açıklık getirdi.

Buna karşılık, Bratislava’dan ise bütçe revizyonuna dair geniş konsensüs olduğu ve planın yolunda gideceği yönünde açıklamalar geldi.

AB’nin 2017 bütçesi ve bunun dışında sığınmacıların paylaştırılmasını reddeden Birlik üyelerine yapılacak mali desteklere katkı vermeyeceği tehdidinde bulunan Roma hükümetine, bütçesini AB anlaşmalarına uygun hale getirmesi için AB Komisyonundan uyarı geldi.

AB Komisyonundan Roma’ya dün gönderilen mektupta, İtalya’nın 2017 bütçe taslağının AB anlaşmalarında öngörülen kurallara uymama riski taşıdığına dikkat çekildi. Komisyon, borcu şu anda gayri safi milli hasılasının yüzde 140’ına denk gelen İtalya’dan, borcunu azaltacak önlemler çerçevesinde 2017 bütçesini gözden geçirmesini talep etti. Komisyon, İtalya ile benzer riski, Belçika, Kıbrıs Rum Kesimi, Litvanya, Slovenya ve Finlandiya’nın da taşıdığını belirtti.

- Renzi’den bayrak adımı

İtalya-AB ilişkileri gerilirken, tehdit ve uyarılar konusunda Başbakan Renzi’nin ilginç tavrı dikkati çekti. Renzi'nin, önceki gün internet üzerinden canlı olarak soruları cevapladığı programda öncekilerin aksine arkasına fon olarak sadece İtalya Bayrağı’nı koyması göze çarpmıştı. İtalyan basını, bunun AB’ye bir tepki olduğunu yazarken, bazı yorumlarda ise bunun iç politikaya dönük olduğu belirtildi.

Renzi’nin bu hareketle, ülkede 4 Aralık’ta yapılacak anayasa reformuna yönelik referandumda, AB karşıtlarının "evet" oyu vermesini sağlamayı hedeflediği de dile getirilen görüşler arasında.

- Bratislava zirvesinde çatlak ayyuka çıktı

İtalya ile AB arasındaki ilişkiler, eylül ayından bu yana kötü seyrediyor. Bunun nedeni ise Slovakya’nın dönem başkanı olması sebebiyle Bratislava’da yapılan ve büyük umutlarla gidilen AB zirvesinin İtalya’nın istediği gibi sonuçlanmaması idi. Zirve, İtalya’nın tepkisinin gölgesinde kalmıştı.

Zirve sonuç bildirgesinde, Avrupa’nın göç politikalarına ve ekonomide esnekliğe daha fazla değinilmesini isteyen ancak bu isteklerini kabul ettiremeyen İtalya, sert tepki göstermişti. Renzi, o gün Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ile birlikte yapacağı basın toplantısına da çıkmayı reddetmişti.

- Gerilimin nedeni iç politikadaki referandum

Konuya ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan İtalya ve Avrupa’yı yakından tanıyan isimler, gerginliğin temelinde İtalya’da 4 Aralık’ta yapılacak Senatonun yasama yetkilerini törpüleyen anayasa reformuna yönelik referandum olduğu görüşünde birleşti.

Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesinin İtalya muhabiri ve Yabancı Gazeteciler Derneği Başkanı Tobias Piller, İtalya ile AB ilişkilerinin, referanduma yönelik seçim kampanyasına malzeme edildiğini ve gerginliğin temel sebebinin bu olduğunu söyledi.

Brüksel ve Berlin’in, Renzi’nin referandum dolayısıyla bir seçim kampanyası yürüttüğünün farkında olduğunu dile getiren Piller, “Söylediği her şeyin ya da attığı her adımın çok ciddiye alındığını düşünmüyorum. Brüksel ya da Berlin’den bir kesim, hükümetin istikrarına yönelik bu referandumda evetten yanadır. Bu nedenle bir yere kadar yapıcı polemikleri kaldırabiliyorlar. Ancak, eğer Renzi bunu abartırsa bir sonraki AB zirvesine hiçbir şey olmamış gibi dönemez.” dedi.

Piller, “Göçmen konusunda Renzi’nin masal anlattığını düşünüyorum. Sanki tek başına İtalya her şeyi yapıyormuş gibi gösteriyor. Almanya geçen yıl, İtalya’ya gelenlerin 6 katı kadar göçmen aldı. Bu gündemler biraz referandum dolayısıyla izlenen seçim kampanyasına malzeme ediliyor.” yorumunu yaptı.

Roma merkezli düşünce kuruluşu Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Müdür Yardımcısı Nathalie Tocci de “Bence bütün bu olanlar referandumla alakalı. Bu gerilimin artmasındaki tek neden olarak bunu görüyorum. AB’ye sallamak, birlik içinden ya da dışından olsun ortak bir spor haline geldi diye düşünüyorum. Renzi, referandum için bütün kartlarını oynuyor. Bu da o kartlardan biri.” diye konuştu.

Tocci, İtalya-AB ilişkilerinin referandumdan sonra toparlanacağını, 4 Aralık öncesi her şeyin referandum nedeniyle olduğunu ya da olacağını sözlerine ekledi.

AA