ANKARA (AA) - Suriye'de Beşşar Esed rejimi, toplu katliamları için yalnızca kimyasal silah kullanmıyor. Rejim, 6 yılda yaklaşık bin 630 sivili kimyasal silahla öldürürken, yüzbinlercesi konvansiyonel (geleneksel) yollarla katledildi.

Esed rejiminin geçen hafta İdlib'e bağlı Han Şeyhun'daki kimyasal silah saldırısında en az 100 sivilin hayatını kaybetmesi, dünyanın gündemine oturdu.

Rejimin kitle katliamlarında kimyasal silah kullanımı dikkatleri yoğun şekilde çekse de Esed güçlerinin en büyük kıyımları geleneksel silahlarla yaşandı.

Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR) verileri ile AA'nın derlediği rakamlara göre, rejimin 17 Ağustos 2013'de Doğu Guta'da düzenlediği en büyük kimyasal saldırısında bin 400'ün üzerinde sivilin ölmesinin ardından, son 3 yılda kimyasallar en az 230 sivilin canını aldı.

Toplamda bin 630 civarında sivilin hayatına mal olan kimyasal silahlara karşın, yüzbinler ise varil, vakum, misket, sığınak delici bombalar ve havan toplarıyla yaşamını yitirdi.

Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan De Mistura, 22 Nisan 2016'da yaptığı açıklamada, resmi verilere dayanmamakla birlikte can kaybı sayısını tahmini 400 bin şeklinde ifade etmişti.

İç savaşın başından bu yana, Esed güçlerinin sivillere yönelik tek seferde işlediği birçok kitle katliamı, kayıtlara geçti.

Mart 2011'de başlayan halk hareketleri ve ardından patlak veren iç savaşta rejim güçleri ilk büyük katliamı, 4 Ağustos'ta Hama'da yaptı. Tank destekli birliklerle kent merkezine giren rejim askerleri, en az 130 barışçıl göstericiyi öldürdü.

4 Şubat 2012'de rejim ordusu, Mevlit Kandili gecesi Humus'ta aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 337 sivili katletti.

Rejimin Şebbiha milisleri, 12 Mart 2012'de Humus'un Kerem Zeytun semtinde evleri basarak, 140 sivili hayattan kopardı.

- En kanlı yıl 2013

Esed güçleri 2013 yılında büyük bölümü Halep'te olmak üzere iç savaşın en büyük katliamlarını işledi.

11 Ocak 2013'te rejimin ülkenin kuzeydoğusundaki Haseke'nin Hul ilçesine düzenlediği hava saldırısında aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 50'den fazla sivil öldü.

9 Şubat'ta Suriye ordusu Halep’in Cüneydi köyünde 40 kişiyi infaz etti.

15 Ocak'ta rejime ait savaş uçağı, Halep Üniversitesi'nde Mimarlık Fakültesi'ni bombalayarak, 87 öğrenci hayatına son verdi. Aynı gün kent genelinde 102 sivil öldürüldü.

19 Şubat'ta Halep'in Cebel Bedru bölgesinde yerleşim yerine Scud füzesinin düşmesi sonucu, 47 kişi öldü.

27 Şubat'ta rejim ordusu, Halep'in El Melikiyye köyünde 72 sivili infaz etti.

4 Mayıs'ta Tartus ilinin Banyas ilçesinin Ras el-Nabea bölgesinde en az 126 sivil katledildi.

2 Haziran'da Hizbullah milisleri destekli rejim askerleri, Halep'in güneydoğusunda bulunan Sefira ilçesine bağlı Resmun Nefil beldesinde aralarında çocukların da bulunduğu 191 sivili, bıçaklarla ve ateşli silahlarla öldürülerek cesetlerini yaktı.

26 Temmuz'da rejimin Halep'in Bab Neyrib bölgesine füzeli saldırısı sonucu bir ailenin tüm fertleriyle birlikte 35 sivil yaşamını yitirdi.

- 2014 ve 2015'teki katliamlar

Esed güçleri, 2014 ve 2015'te en fazla Halep, İdlip ve Şam'da katliam yaptı.

1 Mayıs 2014'te rejim ordusuna ait helikopterden Halep'te bir pazar yerine "varil bombası" atılması sonucu 40 sivil öldü.

29 Ekim 2014'te rejim güçlerinin İdlib'te sığınmacıların kaldığı Abidin çadır kentine düzenlediği varil bombalı hava saldırısında, 60 sivil hayatını kaybetti.

20 Ocak 2015'te rejim helikopterinin Haseke kentindeki hayvan pazarına "varil bombasıyla" düzenlediği saldırıda 160 sivil öldü.

18 Şubat 2015'te Esed güçlerine bağlı birlikler, Halep'in kuzeyindeki Rityan beldesinde aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 30 sivili bazılarının boğazını keserek, bazılarını da kurşuna dizerek katletti.

21 Şubat 2015'te Halep'in kuzeyindeki Hardetennin köyünde 48 sivili kurşuna dizildi.

12 Mayıs 2015'te rejim helikopterinin Halep'te minibüs duraklarına varil bombasıyla düzenlediği saldırıda 47 sivil öldü.

16 Ağustos 2015'te rejime ait savaş uçağının Şam'ın Duma ilçesinde bir pazar yerine vakum bombasıyla düzenlediği saldırıda 67 sivil, 4 gün sonra başka bir pazar yerine saldırısında da 50 sivil hayatını kaybetti.

16 Eylül 2015'te rejim helikopterinin Halep'te muhaliflerin kontrolündeki Meşhed mahallesinde, sivil yerleşim alanına varil bombasıyla saldırması sonucu 45 sivil öldü.

8 Haziran 2015'te rejimin İdlib'in muhaliflerin kontrolündeki Cenudiye kasabasına düzenlediği hava saldırısında, en az 50 sivil öldü.

- Ateşkesin etkisi

19 Nisan 2016'da rejime ait savaş uçağının İdlib'in Maret en-Numan ilçesinde pazar yerine ve Kefer Nubul beldesinde de sivil yerleşim yerine düzenlediği hava saldırısı sonucu toplam 52 sivil yaşamını yitirdi.

2016'da sivil kayıpların çoğu, 30 Eylül 2015'te iç savaşa dahil olan Rusya'nın hava saldırılarında verildi. Binlerce silahsız sivil şiddetli bombardımanlarda öldü.

Türkiye ve Rusya'nın girişimiyle 30 Aralık 2016'ta yürürlüğe giren ateşkes, rejimin kitle katliamları yaptığı büyük saldırılarının önüne geçmede uzun süre başarılı oldu. Ancak rejim güçleri, mart 2017 ortalarında ağır bombardımanlara yoğunlaştı.

- Erdoğan katliamın genel durumuna dikkati çekmişti

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da dün katıldığı radyo programında "1 milyona yakın insanın 6 yıldır rejimin konvansiyonel silahlarıyla öldürüldüğüne" dikkati çekmişti.

Erdoğan, "İki de bir 'kimyasal silah' diyorlar. Bu bir kandırmacadır. Kimyasal silah, uluslararası hukuk itibarıyla yasaklandı diye bunu gündeme getirmenin bir anlamı yok. Kimyasal silahı konuşalım ama mesele sebep-netice ilişkisidir. Neticesi ölüm olan bir saldırıda konvansiyonel silahlarla da bu oluyorsa, bunun üzerine de gideceksin." ifadelerini kullanmıştı.

AA