ANKARA (AA) – EMEL ÖZ GÖZELLİK – Dünyada kronik nörolojik bir hastalık olan Parkinson teşhisi konulmuş 7 milyondan fazla kişi bulunuyor.

İlk kez 1817'de Dr. James Parkinson tarafından “titrek felç” olarak tanımlanan hastalık, yaşın ilerlemesiyle beyinde dopamin salgılayan hücrelerin azalmasına bağlı olarak ortaya çıkıyor.

Ulusal Parkinson derneklerinden toplanan verilere göre, dünyada 7 milyondan fazla Parkinson hastası olduğu tahmin ediliyor.

- Parkinson genelde ileri yaşlarda görülüyor

Parkinson hastalığı görülme sıklığı ve bulguları, yaşa bağlı olarak göreceli olarak ilerliyor. 60'lı yaşlarda, 50'li yaşlara oranla 10 kat daha sık görülüyor. Hastalığın 50 yaşından önce başlamasına nadiren rastlanıyor.

Hastalık, erkeklerde kadınlara oranla yaklaşık 2 kat daha sık görülüyor.

Hastalığın ortaya çıkış yaşına da endeksli olarak bulgular ne kadar genç yaşta ortaya çıkarsa, dopaminin üretimi de yıllar içinde giderek daha çok azalıyor ve hastalığın seyri göreceli olarak genç hastalarda biraz daha hızlı gidebiliyor.

Parkinson hastalığının nedeni tam olarak bilinmese de spesifik genetik mutasyonlar ya da bazı çevresel faktörlerin, hastalığın gelişiminde rol oynadığı ifade ediliyor.

Yaşın ilerlemesiyle beyinde dopamin salgılayan hücrelerin azalmasına bağlı olarak görülen hastalık, hareket bozukluklarına ve istem dışı hareketlere neden oluyor. Hastalık ellerde ve ayaklarda titreme, hareketlerde yavaşlama, kaslarda sertlik, yürüme güçlüğü, yüz ifadesinin değişmesi (sabit bakma, göz kırpamama gibi), yürürken bir kolun savrulmaması, titreme, kaslarda kasılma, bir bacağın aksaması veya sürüklenmesi, tutarsız yürüyüş ve kamburluğa yol açabiliyor.

Harekete bağlı olmayan belirtiler arasında uyku bozuklukları, depresyon, kabızlık, koku duyusu kaybı ve kaygı bozukluğu yer alıyor.

- Belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebiliyor

Merkezi New York'ta bulunan ABD Parkinson Vakfı, hastalığın belirtilerinin kişiden kişiye değişkenlik gösterdiğine işaret ediyor. Semptomların ilerleyişinde de farklılıklar görülebiliyor. Bazı hastalarda bulgular hafif şekilde başlayıp yavaş ilerleme gösterirken bazılarında ilerleme şiddetli bir şekilde olabiliyor ve hastalığın standart bir tedavisi bulunmuyor.

Parkinson tedavi yöntemleri arasında ilaç ve destek terapileri, fizik tedavi ve cerrahi işlemler bulunuyor. Her hastaya uygulanan tedavi aynı olmuyor. Tedavi yöntemi hastanın yaşına, hastalığın evresine ve belirtilerine göre değişiyor.

- Parkinson hastası ünlüler

Aktör Michael J. Fox, pop yıldızı Linda Ronstadt, boksör Muhammed Ali ve Papa 2. Jean Paul, Parkinson'a yakalanan tanınmış kişiler arasında yer alıyor.

Yıldızı 1985-1990 yıllarında yayımlanan "Geleceğe Dönüş" serisiyle parlayan 1961 doğumlu Kanadalı aktör Michael J. Fox'a 1991 yılında Parkinson teşhisi kondu. Fox, 1998'de Parkinson hastası olduğunu açıkladı. Parkinson hastaları için kurduğu vakfa 2000-2006 yıllarında 78 milyon dolar toplamayı başardı. Fox'un vakfı, özellikle Parkinson'un erken teşhisine yönelik çalışmalara destek veriyor.

74 yaşında yaşamını yitiren ABD'li ünlü boksör Muhammed Ali'nin hayatının son 30 yılında Parkinson'la mücadele ettiği biliniyor. Bazı doktorlar, kariyeri boyunca çıktığı 61 maçın, 56'sından galibiyetle ayrılan Ali'nin bu hastalığa kafasına aldığı darbeler nedeniyle yakalandığını, bazıları ise bunda genetik faktörlerin etkili olduğunu ifade ediyor.

2005'te 84 yaşındayken hayatını kaybeden Papa 2. Jean Paul’ün özel doktoru, Papa’nın Parkinson hastalığının Vatikan tarafından uzun yıllar boyunca sır gibi saklandığını söylemişti.

Bilim adamları, erken teşhisin hastalığın ilerlemesini geciktirmeye yardımcı olarak kişinin kaliteli yaşam süresini uzattığına dikkati çekiyor.

Bu nedenle toplumsal farkındalık ve bilinçlenme yaratmak adına her yıl 11 Nisan, tüm dünyada “Dünya Parkinson Hastalığı Günü” olarak ilan kutlanıyor.

AA