İÇİNDEKİLER

DEMOKRASİ: HAK, HUKUK, ADALET.................................................................................................19

EKONOMİ: ÜRETEN, BÜYÜYEN, HAKÇA BÖLÜŞEN TÜRKİYE.........................................21

EĞİTİM: İŞ GARANTİLİ, PARASIZ, NİTELİKLİ EĞİTİM ............................................................23

TOPLUMSAL BARIŞ: KARDEŞLİK VE BİRLİKTE YAŞAM .........................................................26

DIŞ POLİTİKA: İSTİKRAR VE İTİBAR ....................................................................................................27

DEMOKRASİ: HAK, HUKUK, ADALET

● ÖZGÜR YURTTAŞLAR CUMHURİYETİ...........................................................................................34

● HALKIMIZA YAKIŞAN DEMOKRATİK BİR ANAYASA..........................................................35

● GÜÇLENDİRİLMİŞ MECLİS, GÜÇLENDİRİLMİŞ YURTTAŞLAR.....................................36

● OHAL’İN KALDIRILMASI VE MAĞDURİYETLERİN GİDERİLMESİ..............................37

● ŞEFFAF SİYASET, HAKÇA REKABET..................................................................................................38

● YURTTAŞ GÜVENLİĞİ VE DEVLETİN HESAP VEREBİLİRLİĞİ........................................40

● ● GÜVENLİK HAKKI.....................................................................................................................................40

● ● ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİ................................................................................................................... 40

● CEZASIZLIĞA SON........................................................................................................................................40

● OTORİTERLİĞE KARŞI HUKUK DEVLETİ VE BAĞIMSIZ YARGI...................................41

● ● KURUMSAL DÜZENLEMELER..........................................................................................................41

● ● YARGI KARARLARININ İSTİSNASIZ UYGULANMASI....................................................42

● ● HAKİMLER VE SAVCILAR KURULU’NUN YENİDEN YAPILANDIRILMASI......42

● ● HAKİMLERİN VE SAVCILARIN BAĞIMSIZLIĞI.................................................................43

● GÜÇLENDİRİLMİŞ SİVİL TOPLUM................................................................................................44

● ÖZGÜR MEDYA, ÖZGÜR İNTERNET............................................................................................44

● ● MEDYADA VESAYETE VE HAKSIZ REKABETE SON .......................................................44

● ● ÖZGÜR GAZETECİLER, ÖZGÜR MEDYA ..............................................................................45

EKONOMİ: ÇOKÇA ÜRETİM, HAKÇA BÖLÜŞÜM

● KISA VADELİ HEDEFLER......................................................................................................................52

● ORTA VE UZUN VADELİ HEDEFLER.............................................................................................56

● ● YÜKSEK KATMA DEĞERLİ ÜRETİM PROGRAMI..............................................................58

● ● ANADOLU KALKINMA KUŞAKLARI VE MERKEZ TÜRKİYE PROGRAMI.........60

● ● SOSYAL İŞLETMELER VE GÜÇ BİRLİĞİ PROGRAMI...................................................... 63

İÇİNDEKİLER

● ● YÜKSEK ÜCRET İLE BÜYÜME PROGRAMI..........................................................................65

● ● HAKÇA PAYLAŞIM PROGRAMI..................................................................................................66

● ● ● Aile Sigortası ......................................................................................................................................67

● ● ● Vergi Reformu....................................................................................................................................68

● YÜKSEK ÜCRETLİ VE YÜKSEK KAZANÇLI BÜYÜME ........................................................69

● ● ASGARİ ÜCRET......................................................................................................................................69

● ● GELİR ADALETİ......................................................................................................................................69

● ● BÜYÜYEN EKONOMİ........................................................................................................................ 71

● ● KURUMSAL ALTYAPI......................................................................................................................... 71

● ● KALKINMA VE İSTİKRAR ODAKLI PARA VE MALİYE POLİTİKASI.......................72

● YÜKSEK KATMA DEĞERLİ ÜRETİM ............................................................................................. 73

● ● YATIRIMLAR İÇİN ELVERİŞLİ İKLİM......................................................................................... 73

● ● BİLEŞİK BÜYÜME İÇİN SEKTÖREL ÖNCELİKLER............................................................ 74

● ● ● Tarım......................................................................................................................................................... 74

● ● ● Hayvansal Üretim............................................................................................................................78

● ● ● Ormancılık ...........................................................................................................................................78

● ● ● Tarıma Dayalı Sanayi......................................................................................................................79

● ● ● Sanayi......................................................................................................................................................79

● ● ● Hizmetler.............................................................................................................................................. 81

● ● ● ● Turizm, Yiyecek ve İçecek Hizmetleri............................................................................. 81

● ● ● ● Bilişim ve Telekomünikasyon...............................................................................................82

● ● ● ● Ticaret ve Diğer Hizmetler ....................................................................................................83

● ● ● Ulaştırma ve Lojistik .....................................................................................................................84

● ● ● Çevreye Duyarlı Enerji ve Maden Politikaları.................................................................85

● İŞLETME GÜÇ BİRLİĞİ ..........................................................................................................................86

● ● TEKNOLOJİYE VE VASIFLI İŞ GÜCÜNE DAYALI İŞLETMELER.................................86

● ● SOSYAL İŞLETMELER VE KOBİ GÜÇ BİRLİĞİ......................................................................87

● ● ● Kooperatifler.......................................................................................................................................87

● ● ● AR-GE Odaklı Üretim.....................................................................................................................88

● BÖLGESEL KALKINMA KUŞAKLARI ............................................................................................88

● HAKÇA PAYLAŞIM ..................................................................................................................................89

● ● AİLE MAAŞI – AİLE SİGORTASI ..................................................................................................89

● ● VERGİ ADALETİ.....................................................................................................................................90

EĞİTİM: İŞ GARANTİLİ, PARASIZ, NİTELİKLİ EĞİTİM

● EĞİTİMDE YENİ BİR ANLAYIŞ..........................................................................................................95

● EĞİTİMDE NİTELİK ARTIŞI ................................................................................................................96

● EĞİTİMDE EŞİT OLANAKLAR...........................................................................................................96

● ● EĞİTİMDE DAHA FAZLA DESTEK..............................................................................................97

● ● CİNSİYET EŞİTLİĞİ İLKESİ...............................................................................................................97

● ● DAHA FAZLA KAYNAK, ŞEFFAF BÜTÇE.................................................................................97

● ● DONANIMLI OKULLAR...................................................................................................................98

● ● ÖĞRENCİLERİMİZİN GÜVENLİĞİ.............................................................................................99

● EĞİTİM KADEMELERİ............................................................................................................................99

● ● OKUL ÖNCESİ EĞİTİM......................................................................................................................99

● ● İLKÖĞRETİM...........................................................................................................................................99

● ● ORTAÖĞRETİM.....................................................................................................................................100

● ● ● Meslek Eğitimi, Meslek Liseleri, Teknoloji Liseleri......................................................100

● ÇAĞDAŞ VE AKILCI MÜFREDAT..................................................................................................... 101

● YÜKSEKÖĞRETİMDE KURUMSAL VE DEMOKRATİK REFORM................................. 102

● ● AKADEMİK PERSONEL..................................................................................................................... 103

● ● ÖZLÜK HAKLARI.................................................................................................................................. 103

● ÖĞRETMENLER: KALKINMANIN VE DEMOKRASİNİN GÜVENCESİ .................... 104

● ● ÇALIŞMA KOŞULLARI ......................................................................................................................105

● ● EKONOMİK İYİLEŞTİRMELER......................................................................................................105

● ● ÖĞRETMEN NİTELİĞİNİN ARTIRILMASI.............................................................................105

● YAŞAM BOYU EĞİTİM SİSTEMİNE GEÇİŞ.................................................................................106

TOPLUMSAL BARIŞ, KÜRT SORUNU

● KUTUPLAŞTIRMAYAN, BARIŞTIRAN SİYASET...................................................................... 111

● İNANÇLARA SAYGILI, ÖZGÜRLÜKÇÜ LAİKLİK .................................................................. 112

● KÜRT SORUNUNA EŞİT YURTTAŞLIK TEMELİNDE ÇÖZÜM........................................ 113

● ● YASAKÇI POLİTİKALARA SON ................................................................................................... 114

● ● GÜVEN VE HUZUR İKLİMİ ............................................................................................................ 114

DIŞ POLİTİKA: İSTİKRAR VE İTİBAR

● AVRUPA..........................................................................................................................................................120

● ABD.................................................................................................................................................................... 121

● RUSYA FEDERASYONU......................................................................................................................... 121

● ULUSLARARASI KURULUŞLAR....................................................................................................... 122

● YUNANİSTAN............................................................................................................................................. 122

● KIBRIS SORUNU........................................................................................................................................ 123

● BALKAN ÜLKELERİ ................................................................................................................................. 123

● KAFKAS ÜLKELERİ................................................................................................................................... 123

● ORTA ASYA CUMHURİYETLERİ .....................................................................................................124

● ORTA DOĞU VE DOĞU AKDENİZ.................................................................................................124

● ● SURİYE’DE SAVAŞIN SONA ERDİRİLMESİ........................................................................... 125

● ● İSRAİL VE FİLİSTİN SORUNU ......................................................................................................126

● ● IRAK..............................................................................................................................................................126

● ● İRAN............................................................................................................................................................. 127

● ● MISIR............................................................................................................................................................ 127

● UZAK DOĞU................................................................................................................................................ 127

● YURT DIŞINDAKİ İNSANLARIMIZ................................................................................................. 128

● ● EĞİTİM SORUNLARINA ÇÖZÜM............................................................................................... 128

● ● DİPLOMATİK GİRİŞİMLER ............................................................................................................. 128

● ● YURT DIŞINDA ADİL TEMSİL........................................................................................................ 128

● ● YURT DIŞINDAKİ HİZMETLER .................................................................................................... 129

● ● TÜRKİYE’DEKİ HİZMETLER ........................................................................................................... 129

● ● ASKERLİK...................................................................................................................................................130

KAMU YÖNETİMİ VE HİZMETLERİ

● KAMU YÖNETİMİ REFORMU...........................................................................................................134

● ● PARTİ DEVLETİNİN GÖLGESİ .....................................................................................................134

● ● BİLİŞİM DEVRİMİ IŞIĞINDA BİR KAMU YÖNETİMİ DÜZENİ.................................. 136

● ● DENGELİ VE İŞLEVSEL YETKİ PAYLAŞIMI............................................................................ 137

● ● ŞEFFAFLIK VE HESAP VEREBİLİRLİK....................................................................................... 138

● ● YOLSUZLUKLA MÜCADELE VE TASARRUF........................................................................ 138

● ● BAĞIMSIZ YARGI, ÖZERK DENETİM....................................................................................... 139

● ● KAMUDA LİYAKAT VE EHLİYET.................................................................................................. 140

● ● GÜVENCELİ, MÜREFFEH VE SORUMLU KAMU ÇALIŞANLARI............................ 141

● ● ● Ücret Politikası.................................................................................................................................. 141

● ● GÜÇLÜ YEREL YÖNETİMLER....................................................................................................... 142

● ● BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ........................................................................................................ 142

● ● YEREL YÖNETİMLERE DAHA FAZLA KAYNAK................................................................. 142

● ● ŞEFFAF BİR YÖNETİM....................................................................................................................... 143

● ● KATILIMCI YEREL YÖNETİMLER................................................................................................ 143

● ● YEREL DEMOKRASİNİN TEMELİ MUHTARLAR ............................................................... 143

● SAĞLIK............................................................................................................................................................144

● ● SAĞLIĞA EŞİT ERİŞİM.......................................................................................................................144

● ● ● Hak Temelli ve Ücretsiz Sağlık Hizmeti ............................................................................144

● ● ● Kadınlar ve Çocuklar...................................................................................................................... 145

● ● ● Engelliler................................................................................................................................................ 145

● ● ● Tutuklu ve Hükümlüler................................................................................................................. 146

● ● ● Özel İhtiyaçları Olanlar................................................................................................................ 146

● ● HALK SAĞLIĞI VE KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ ................................................ 147

● ● BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİ .......................................................................... 147

● ● ● Aile Sağlığı Merkezleri ................................................................................................................ 147

● ● ● Aile Hekimleri .................................................................................................................................148

● ● İKİNCİ BASAMAK................................................................................................................................148

● ● ● Acil Sağlık Hizmetleri .................................................................................................................. 149

● ● ● Ağız ve Diş Sağlığı Hizmetleri ................................................................................................ 149

● ● ÜÇÜNCÜ BASAMAK: ARAŞTIRMA VE EĞİTİM .............................................................. 149

● ●● HASTA VE YAKINLARININ HAKLARI .................................................................................. 150

● ● SAĞLIK ÇALIŞANLARI .................................................................................................................... 150

● ● SAĞLIK ALTYAPISI ........................................................................................................................... 151

● ● SAĞLIK ENDÜSTRİSİ ........................................................................................................................ 152

● ● ● Ulusal İlaç Politikası....................................................................................................................... 152

● ● ● AR-GE Yatırım ve Destekleri.................................................................................................... 152

● GÜVENLİK..................................................................................................................................................... 152

● ● DEMOKRATİK BİR GÜVENLİK ANLAYIŞI............................................................................. 152

● ● İNSAN HAKLARINA SAYGILI GÜVENLİK ANLAYIŞI..................................................... 153

● ● TERÖRLE MÜCADELE....................................................................................................................... 153

● ● GÜVENLİKTE LİYAKAT VE KAMU YARARI.......................................................................... 153

● ● BİREYSEL SİLAHLANMANIN KONTROLÜ........................................................................... 154

● ● İYİLEŞTİRİLMİŞ ÇALIŞMA KOŞULLARI VE YÜKSEK NİTELİK.................................. 154

● ● ● Astsubaylar.......................................................................................................................................... 155

● ● ● Ceza İnfaz Koruma Memurları................................................................................................. 155

● ● ŞEHİT YAKINLARI VE GAZİLER................................................................................................... 155

● ● ZORUNLU ASKERLİK......................................................................................................................... 156

● ● ER VE ERBAŞLAR.................................................................................................................................. 156

● ULAŞTIRMA................................................................................................................................................. 157

● ● KALKINMA KUŞAĞI PROJELERİ................................................................................................. 157

● ● DEMİR YOLU ULAŞIMI..................................................................................................................... 158

● ● ● Mevcut Projeler................................................................................................................................ 158

● ● ● Kentlerdeki Raylı Sistemler....................................................................................................... 158

● ● KARA YOLU ULAŞIMI....................................................................................................................... 159

● ● DENİZCİLİK VE DENİZ YOLLARI ULAŞIMI.......................................................................... 161

● ● ● Planlama ve Denetleme............................................................................................................... 161

● ● ● Tersaneler ve Limanlar.................................................................................................................. 161

● ● HAVA YOLU ULAŞIMI....................................................................................................................... 161

● ● ● Havalimanları..................................................................................................................................... 161

● ● ● Havacılık Sektörü............................................................................................................................. 162

● SPOR................................................................................................................................................................. 162

● ● YASAL DÜZENLEMELER ................................................................................................................ 162

● ● SPORDA KURUMSAL DÜZENLEMELER ............................................................................... 162

● ● TESİSLEŞME ............................................................................................................................................ 163

● ● EĞİTİM VE SPOR ................................................................................................................................. 163

● ● SPOR GELİRLERİNDE ŞEFFAFLIK VE ADALET .................................................................. 164

● ● ULUSLARARASI TANITIM ETKİNLİKLERİ............................................................................. 164

ADİL VE İNSAN ONURUNA YARAŞIR BİR ÇALIŞMA HAYATI

● YASAL GÜVENCE......................................................................................................................................168

● EŞİTLİĞİ KORUMA, AYRIMCILIKLA MÜCADELE ................................................................169

● DAHA İYİ ÜCRET, YÜKSEK YAŞAM STANDARDI.................................................................169

● İSTİHDAM VE İŞSİZLİK......................................................................................................................... 170

● İŞ GÜVENCESİ ........................................................................................................................................... 170

● İŞÇİ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ .......................................................................................................... 172

● VASIFLI İŞGÜCÜ....................................................................................................................................... 172

● ● MESLEKİ VE MESLEK İÇİ EĞİTİM............................................................................................... 172

● ● YÜKSEK KATMA DEĞERLİ SEKTÖRLER................................................................................. 173

● SENDİKAL HAKLAR................................................................................................................................ 173

● ● SENDİKAL ÖRGÜTLENME............................................................................................................. 174

● ● TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ ................................................................................................................... 174

● ● GREV HAKKI........................................................................................................................................... 175

TOPLUM KESİMLERİ

● KADINLAR.................................................................................................................................................... 178

● ● EŞİTLİKÇİ DÜZENLEMELER........................................................................................................... 178

● ● KADIN VE EKONOMİ........................................................................................................................ 179

● ● ● Ekonomik Destekler....................................................................................................................... 179

● ● ● Kadın İstihdamı.................................................................................................................................180

● ● ● Çalışma Koşulları..............................................................................................................................180

● ● ● Bakım Yükü..........................................................................................................................................180

● ● EĞİTİM........................................................................................................................................................ 181

● ● ŞİDDET........................................................................................................................................................ 182

● ● ● Yasal Düzenlemeler........................................................................................................................ 182

● ● ● Kurumsal Düzenlemeler.............................................................................................................. 182

● ● TOPLUMSAL VE SİYASAL KATILIM.......................................................................................... 183

● GENÇLER....................................................................................................................................................... 183

● ● KURUMSAL VE YASAL DÜZENLEMELER.............................................................................. 183

● ● GENÇLİĞE DESTEK, İŞ VE GELECEK........................................................................................184

● ● ● Destekler...............................................................................................................................................184

● ● ● Hareketli Gençlik.............................................................................................................................184

● ● ● Yurtlar ve Öğrenci Evleri............................................................................................................. 185

● ● ● Üniversite Yerleşkeleri................................................................................................................. 185

● ● CEZAEVLERİNDEKİ ÖĞRENCİLER............................................................................................186

● ● GENÇ İSTİHDAM ATILIMI..............................................................................................................186

● ÇOCUKLAR...................................................................................................................................................186

● ● KURUMSAL VE YASAL DÜZENLEMELER..............................................................................186

● ● ÇOCUK YOKSULLUĞU..................................................................................................................... 187

● ● ÇOCUK SAĞLIĞI................................................................................................................................... 187

● ● ÇOCUK İSTİSMARI..............................................................................................................................188

● ● ADALET SİSTEMİNDE ÇOCUK.....................................................................................................188

● ● KİMSESİZ ÇOCUKLAR......................................................................................................................188

● ENGELLİLER.................................................................................................................................................189

● ● ENGELLİLERE SAĞLIK HİZMETLERİ........................................................................................190

● ● EVDE BAKIM HİZMETLERİ.............................................................................................................190

● ● ENGELLİ AYLIĞI....................................................................................................................................190

● ● ENGELLİLERE ÖZEL EĞİTİM......................................................................................................... 191

● YAŞLILAR....................................................................................................................................................... 191

● EMEKLİLER...................................................................................................................................................192

● ● KURUMSAL VE YASAL DÜZENLEMELER..............................................................................192

● ● EKONOMİK DESTEKLER.................................................................................................................. 193

● ● TOPLUMSAL HAYATA KATILIM.................................................................................................. 193

● TÜKETİCİLER............................................................................................................................................... 193

● ● TÜKETİCİ HAKLARI............................................................................................................................ 193

● ● TÜKETİCİ SAĞLIĞI..............................................................................................................................194

● MESLEK GRUPLARI................................................................................................................................. 195

● ● ESNAF.......................................................................................................................................................... 195

● ● ● Yasal Düzenlemeler........................................................................................................................ 195

● ● ● Sosyal Güvence................................................................................................................................. 195

● ● ● Destek ve Teşvikler......................................................................................................................... 195

● ● ● Sosyal Güvenlik ................................................................................................................................196

● ● TURİZM ÇALIŞANLARI.....................................................................................................................196

● ● ŞOFÖRLER................................................................................................................................................ 197

● ● ORMAN KÖYLÜLERİ.........................................................................................................................198

● ● MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ........................................................................................................199

● ● İNŞAAT İŞÇİLERİ...................................................................................................................................199

● ● ÖZEL GÜVENLİK ÇALIŞANLARI.................................................................................................200

● ● DİĞER MESLEK GRUPLARI............................................................................................................200

KÜLTÜR VE SANAT

● YASAL VE KURUMSAL DÜZENLEMELER..................................................................................205

● SANATÇILARA SOSYO-EKONOMİK GÜVENCE...................................................................206

● KÜLTÜR VE SANAT ENDÜSTRİSİ....................................................................................................206

● KENT, KÜLTÜR VE SANAT...................................................................................................................207

● MÜZECİLİK...................................................................................................................................................207

● EĞİTİM.............................................................................................................................................................207

KENT HAKKI

● KURUMSAL VE YASAL DÜZENLEMELER.................................................................................. 212

● AKILLI KENTLER........................................................................................................................................ 212

● ULAŞIM........................................................................................................................................................... 213

● KENTSEL KALKINMA............................................................................................................................. 213

● İMAR AFFI..................................................................................................................................................... 214

● KOLEKTİF TASARIM ............................................................................................................................... 214

● UCUZ VE NİTELİKLİ KONUTLAR.................................................................................................... 215

● RİSK AZALTMA VE AFET PLANLAMASI..................................................................................... 215

● KENTSEL DÖNÜŞÜM............................................................................................................................. 216

DOĞA DOSTU BİR YAŞAM

● İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ................................................................................................................................220

● DOĞA KATLİAMI......................................................................................................................................221

● YEŞİL EKONOMİ ATILIMI....................................................................................................................221

● ANAYASA VE MEVZUAT......................................................................................................................222

● DOĞAL KAYNAKLAR.............................................................................................................................223

● SÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİ...................................................................................................................223

● DOĞA İLE UYUMLU YAŞAM.............................................................................................................224

● HAYVAN HAKLARI..................................................................................................................................224

● ATIK VE GERİ DÖNÜŞÜM UYGULAMALARI..........................................................................225

● DENETİM........................................................................................................................................................225

● DOĞA DOSTU ÜRETİM........................................................................................................................226

11

BİZ, KURTULUŞ’UN VE KURULUŞ’UN

PARTİSİYİZ

Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye’nin kurtuluşuna ve Cumhuriyet’in

kuruluşuna damgasını vurmuş; kurtuluşun ve kuruluşun partisidir.

Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümetlerini

ve Cumhuriyetimizin kurumlarını milletimizin tarihine

kazandıran partidir.

Cumhuriyet Halk Partisi güçlendirilmiş parlamentoya, sosyal

devlete ve insani gelişmeye en yüksek değeri veren partidir.

Cumhuriyetimizi demokrasiyle, demokrasiyi sosyal devletle

taçlandıran partidir.

Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye’nin çok partili hayata geçişini

sağlayan, Ankara Anlaşması’yla Avrupa Birliği üyelik sürecini

başlatan, ülkemizi demokratik ülkeler nezdinde itibarlı ve güvenilir

konuma getiren partidir.

BİZ, MODERNLEŞMENİN VE KALKINMANIN

PARTİSİYİZ

Cumhuriyet Halk Partisi, milletimizi savaşların, yoksulluğun ve

geri kalmışlığın pençesinden kurtarmak için, büyük atılımları

ve büyük dönüşümleri başlatmış partidir.

Anadolu’nun okulu, yolu, altyapısı olmayan kasaba ve köylerinde,

başta şeker fabrikaları olmak üzere dokuma, çimento,

demir-çelik, maden ve gıda fabrikalarını kurmuş; kamu kaynaklarıyla

yerli ve milli üretimi başlatarak kitlesel istihdamı sağlamış

partidir.

12

Anadolu’nun teknolojik ve bilimsel geri kalmışlığına son vermek

için, ülkemize yabancı uzmanlar davet etmiş ve yurt dışına

binlerce öğrenci göndermiş partidir.

Cumhuriyet Halk Partisi, 21. Yüzyıl’da da yüksek katma değerli

ekonomik büyümeyi, hakça sosyal bölüşümü, çağdaş ve nitelikli

eğitimi yurttaşlarımızın refahı için öncelikli amaç edinmiş

partidir.

Cumhuriyet Halk Partisi, çoğulcu demokrasiyi ve insani kalkınmayı

birbirinden ayrılmaz iki hedef olarak belirlemiş öncü

partidir.

BİZ, GELENEĞİN VE GELECEĞİN PARTİSİYİZ

Cumhuriyet Halk Partisi, 95 yıllık Cumhuriyetimizle yaşıt olmasına

rağmen, ilk günkü ruhla ve ilk günkü heyecanla halkımızı

layık olduğu uygarlık düzeyine ulaştırmaya çalışan bir partidir.

Büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün başlattığı Anadolu

Aydınlanması’nın izinde, tüm kadrolarıyla yurttaşlarımızın özgürlüğü,

refahı, huzuru ve mutluluğu için yılmadan çalışan bir

partidir.

Cumhuriyet Halk Partisi,

Gücünü Kuvayı Milliye’den ve Kurtuluş Savaşımızdan;

Meşruiyetini Amasya’dan, Erzurum’dan ve Sivas’tan,

Özgüvenini Cumhuriyet’in iktisadi ve kurumsal reformlarından,

Umudunu Gezi’ye katılan yurttaşlarımızdan ve Adalet Yürüyüşü’nde

sel olup akan milyonlardan alan bir partidir.

13

BİZ, ATATÜRKÇÜLÜĞÜN VE SOSYAL

DEMOKRASİNİN,

BİZ, 21. YÜZYILIN ÖNCÜ PARTİSİYİZ

Cumhuriyet Halk Partisi, Atatürkçülüğü ve sosyal demokrasinin

evrensel ilkelerini 21. Yüzyıl koşullarında buluşturan ve harmanlayan

bir partidir.

Cumhuriyet Halk Partisi,

İnsan haklarına ve çoğulcu demokrasiye dayalı Cumhuriyetçiliğin;

Eşit yurttaşlık anlayışıyla kültürel zenginliklerimizi kucaklayan

Atatürk Milliyetçiliğinin;

Sosyal adaleti ve insani kalkınmayı temel kabul eden Devletçiliğin;

Farklı yaşam tarzlarına ve inançlara saygılı Laikliğin;

Hümanist ve dayanışmacı Halkçılığın;

Aydınlanmanın ve demokratik Devrimciliğin partisidir.

BİZ, ÖZGÜR YURTTAŞLARIN VE BİR ARADA

YAŞAMIN PARTİSİYİZ

Türkiye, bir kırılma noktasında.

Türkiye, bugün tarihi bir kararın eşiğinde.

Özgür yurttaşlar olarak kardeşçe bir arada mı yaşayacağız?

Yoksa özgürlüğünü yitirmiş ve birbirinden uzaklaşmış kalabalıklara

mı dönüşeceğiz?

Ülkemiz bugün, kişiselleşmiş, keyfileşmiş tek adam rejiminin

tehdidi altındadır. Demokrasimiz, derin bir krizin içindedir.

14

Tek adam rejimi, Gazi Meclis’imizin egemenlik haklarını elinden

almaya çalışmakta, kuvvetler ayrılığı ilkesini hiçe sayarak

demokrasimizi işlemez hale getirmektedir.

Olağanüstü hal rejimi, hukuk devletini ve yargı bağımsızlığını

yok etmekte; hukukun üstünlüğü yerine, üstünlerin hukukunu

dayatmaktadır.

Türkiye, bugün bir parti devletiyle yönetilmektedir.

Türkiye, bu nedenle bir rejim krizi, bir meşruiyet krizi yaşamaktadır.

Yurttaşlarımız, baskı ve eziyet düzeni altında mağdur edilmektedir.

Milletimizin barış içinde, bir arada yaşama arzusu, korku

ve karamsarlık iklimine teslim edilmektedir. Çatışmacı ve ayrıştırıcı

dil, halkımızın huzur ve güvenini ortadan kaldırmaktadır.

Demokratik bir rejimin asgari koşulu olan adil ve serbest seçimlere

gölge düşürülmektedir. Seçimlerin güvenliğinden sorumlu

olan kurullar ve görevliler, seçim yolsuzluklarının sebebi

haline gelmektedir. Seçimleri kaybedeceğini anlayan iktidar,

çareyi seçim hilelerine başvurmakta aramaktadır.

Yozlaşmış parti devleti, halkımızın derin demokrasi bilincine ve

ülkemizin uluslararası itibarına gölge düşürmektedir.

Özgür basının, üniversitelerin ve sivil toplumun sesi kesilmektedir.

Muhalifler hapse atılmakta; toplumun diğer kesimlerine

karşı sindirme politikası izlenmektedir.

Cumhuriyetin özgür yurttaşları yerine, parti devletinin itaatkar

kitleleri arzulanmaktadır.

15

Tek adam rejimi, ülkemizin yüzlerce yıllık devlet geleneğini, kurumların

hafızasını ve yetişmiş insan kaynaklarını yerle bir etmektedir.

Liyakatsizlik, usulsüzlük ve kayırmacılık, her düzeyde

yaygınlaşmaktadır.

Seçilmişler OHAL düzenlemeleriyle görevlerinden alınmakta;

neredeyse tüm kurumlar, kayyumlar ve vasıfsız danışmanlar tarafından

yönetilmektedir.

Hak edenler dışlanmakta, hak etmeyenler baş tacı edilmektedir.

Kamu kurumları ve kadroları çürütülmektedir.

İktidar sahipleri doğal kaynaklarımızı ve kamu olanaklarını adaletsizce

yandaşlarına dağıtmakta, pervasız yolsuzluklarla ülkemizin

üretken sektörlerini iflasa sürüklemektedir.

BİZ, İNSANİ GELİŞMENİN VE HAKÇA

BÖLÜŞÜMÜN PARTİSİYİZ

Bugün artık tüm çıplaklığı ile görülmektedir ki,

Türkiye’nin çalışan ve üreten kesimleri üretimden hak ettikleri

payı alamıyorlar. Ülkemiz nitelikli büyüme potansiyelini gerçekleştiremiyor.

Türkiye, üretimde ve bölüşümde uygar dünyanın gerisinde

kalıyor.

Milyonlarca işçimiz düşük asgari ücretle çalışmak zorunda bırakılıyor.

Esnaflarımız, vergi ve kredi borçlarını ödeyemiyor. Sattığı malın

yerine yenisini koyamıyor.

16

Çiftçilerimiz, yüksek girdi maliyetlerini karşılayamıyor. İthalat

nedeniyle eziliyor. Düşük ürün fiyatları yüzünden tarlasını

terk ediyor.

Orman köylülerimiz, sosyal güvenliğe ve emeklilik haklarına

sahip olmaksızın çalışıyor.

Emeklilerimiz, emekli maaşıyla geçinemiyor. Her geçen gün

yoksullaşıyor.

Öğretmenlerimiz, düşük maaşa ve kabul edilemez çalışma koşullarına

mahkum ediliyor. Yüz binlerce genç öğretmen göreve

atanmıyor. Ücretli öğretmenler yoksulluk sınırında çalıştırılıyor.

Memurlar, liyakate göre yükseltilmiyor. Atama ve tayinler adaletsiz

biçimde gerçekleştiriliyor.

KOBİ’ler borç ve vergi yükü altında eziliyor. Yüksek maliyetler

nedeniyle zarar edip üretimden çekiliyor.

Sanayiciler, istikrarsız dış politika yüzünden pazar kaybediyor.

Küresel rekabet avantajını yitiriyor.

Ülkemizin genç kuşakları, niteliksiz eğitim sisteminden zarar

görüyor. Paralı eğitimden ve kötü sınav sisteminden muzdarip

oluyor. Dünya sıralamasında hızla geriliyor.

İş bulma umudunu kaybetmiş yüz binlerce gencimiz, okurken

çalışmak zorunda kalıyor. Gençlerimiz umutsuzluğa mahkum

ediliyor. Öğrenciler, yozlaşmış eğitim sisteminin ve işsizliğin birer

kurbanı haline getiriliyor.

Tek adam düzeni, baskılar ve liyakatsizlik yüzünden akademisyenleri,

yetişmiş ve başarılı profesyonelleri ülkemizden göç

17

ettiriyor. Ülkemizi bilim ve teknolojide geri bırakıyor. Türkiye,

nitelikli göç veren; niteliksiz sığınmacı kabul eden bir ülke konumuna

geriliyor.

Tek adam rejimi, sömürünün, hukuksuzluğun ve liyakatsizliğin

en temel nedeni haline geliyor.

Halkımızın karakteriyle bağdaşmayan tek parti devleti, milletimizin

ortak aklını ve ortak vicdanını hiçe sayıyor. Milletimizin

irade ve geleceğini ipotek altına almaya çalışıyor.

Türkiye, bugün önemli bir kararın eşiğinde.

Türkiye, bugün Yeniden Kurtuluş’un ve Yeniden Kuruluş’un eşiğinde.

Şüphesiz bu vahim koşullar altında bile Aziz Milletimiz,

kaderini tek bir kişiye, tek bir aileye, tek bir zümreye, tek bir

parti devletine teslim etmeyecek kadar, basiret, cesaret ve adalet

duygusuna sahiptir.

Çünkü,

Türkiye, yeni demokratik bir anayasayı halkımızla birlikte hayata

geçirebilecek,

Yıkılmış kamu kurumlarını ve yozlaşmış kadroları sil baştan

inşa edebilecek;

Geri kalmış ve bağımlı ekonomik düzenin yerine milli bir üretim

ve bölüşüm sistemi kurabilecek;

Yoksulların, ezilenlerin ve adalet arayan mağdurların yanında

cesaretle durabilecek;

18

Hak, Hukuk ve Adalet için mücadele edebilecek bir partiye

sahiptir.

Bu parti, Halkın partisidir.

Bu parti, Cumhuriyet’in partisidir.

Bu parti, Cumhuriyet Halk Partisi’dir.

Yaşasın Cumhuriyet,

Yaşasın Gazi Meclis,

Yaşasın Hürriyet, Yaşasın Adalet.

Yaşasın Her Türlü Adaletsizliğe, Baskıya ve Sömürüye Karşı

Direnen Halkımız.

Yaşasın Aziz Türk Milleti.

19

DEMOKRASİ: HAK, HUKUK, ADALET

Türkiye, demokratik ve uygar dünyadan uzaklaşmaktadır. Yurttaşlarımız,

baskıcı ve hukuksuz bir anlayışla yönetilmektedir.

15 Temmuz darbesinin kaos ortamını kullanan siyasal iktidar,

20 Temmuz darbesiyle birlikte, temel hak ve özgürlükleri askıya

almış, bir tek adam rejimi kurmuştur.

Cumhurbaşkanlığı makamı tarafsız niteliğini kaybetmiş, yurttaşların

tamamını temsil etme özelliğini yitirmiştir.

Milli iradeyi temsil eden TBMM üzerinde bir vesayet inşa edilmiştir.

Meclisin üstünlüğü ilkesi terk edilmiştir. Tek adam rejimi,

güçler ayrılığını ortadan kaldırmıştır. Güçlerin tek elde toplanması,

gücün yozlaşmasını beraberinde getirmiştir.

Yargı tarafsızlığını ve bağımsızlığını kaybetmiştir. Anayasa

Mahkemesi’nin kararlarının dahi uygulanmadığı bir noktaya

gelinmiştir. Yurttaşların haklarının güvencesi olan adalet ve

hukuk mekanizmaları devre dışı bırakılmıştır. Düşünce ve ifade

özgürlüğü, barışçı gösteri hakkı ve örgütlenme özgürlüğü ortadan

kaldırılmaktadır.

Otoriterleşen ve tekelleşen iktidar, siyasal çoğulculuğu olanaksız

hale getirmektedir. Her türlü muhalefet, muhtelif baskılar

ve hileler ile etkisizleştirilmek istenmektedir. Basın, aydınlar,

üniversiteler ve sanatçılar susturulmaktadır. OHAL uygulamaları,

yurttaşları, kendi ülkelerinde en temel haklarından yoksun

bırakmıştır. Tek adam rejimi, uyguladığı korkutma ve sindirme

politikaları ile benzeri ancak geri kalmış ülkelerde görülen keyfi

ve despotik bir yönetim inşa etmiştir.

20

Serbest seçimler, güçlükle sürdürülmektedir. Seçim yolsuzlukları,

adaletsizlikler ve eşitsizlikler sebebiyle demokrasimize gölge

düşmüştür. YSK’nin tarafsızlığı ortadan kalkmış, yurttaşların

oylarına sahip çıkmaları zorlaştırılmıştır.

Tek adam rejiminin, seçilenleri zorla istifa ettirmesi ve KHK’lerle

seçilenlerin yerine kayyum ataması, demokratik temsilcileri

ve süreçleri tasfiye etmiştir. Yurttaşlara hizmet verirken tarafsız

olması gereken kamu kurumları, keyfileşmiş ve parti devletinin

etkisi altına girmiştir.

Devlet aklını ve kamu çıkarını temsil etmesi gereken kurumlar,

şahsi çıkarları temsil etmeye başlamıştır. Devlet yönetiminde

liyakat ve ehliyet ortadan kalkmıştır. Sadakat, liyakatin; partizanlık

ehliyetin yerine geçmiştir. Devlet aklı yerini, sarayın aklına

bırakmıştır. Bir kişinin ve zümrenin çıkarı, kamu çıkarının

önüne geçmiştir.

Saray rejimi, 1982 darbe Anayasası’nı değiştireceğini iddia etmiş,

ancak 12 Eylül’den bile baskıcı ve geri bir siyasal rejim kurmuştur.

Tek adam rejimi, artık Türkiye’yi anayasasız, meclissiz,

adaletsiz, bürokrasisiz ve yurttaşsız bir biçimde yönetmeye çalışmaktadır.

Cumhuriyet Halk Partisi, bu baskıcı ve çarpık yönetim anlayışına

son verecek, tüm Türkiye’yi kucaklayan ve tek bir yurttaşımızı

dahi dışarıda bırakmayan yeni bir demokratik anayasayı,

tüm partilerle birlikte yaşama geçirecektir.

21

EKONOMİ: ÜRETEN, BÜYÜYEN, HAKÇA

BÖLÜŞEN TÜRKİYE

Tek adam rejimi altında Türkiye ekonomisinin büyüme ortalaması

gelişmekte olan diğer ülkelerin gerisinde kalmıştır. Türkiye’nin

dış borç stoku 450 milyar doları aşmıştır. Özel firmaların birikmiş

döviz borçları ve yüksek cari açık nedeniyle döviz kurları sürekli

artarken, ülkemiz yüksek faiz ve yüksek kurdan oluşan karanlık

bir döngünün içine çekilmektedir.

AKP’nin rant ekonomisi bir avuç zengin yaratırken, milyonları

yoksulluğa mahkum etmiştir. Ekonominin dengelerini bozan

Saray rejimi plansız ve günübirlik müdahaleleriyle Türkiye’yi bir

krize sürüklemekle kalmamış, aynı zamanda dolaylı vergilere

yaslanarak gelir dağılımındaki adaletsizliği pekiştirmiştir.

AKP’nin politikaları Türkiye’yi üretimsizliğe sürüklemektedir.

AKP döneminde Türkiye’nin enflasyon oranı dünya ortalamasının

beş katının üstüne çıkmış, Türk Lirası son beş yılda en çok

değer kaybeden paralardan biri olmuştur. Dışa bağımlılığın artması

nedeniyle yükselen döviz fiyatlarıyla yapılan her ithalat mal

ve hizmetlere yansımaktadır. Bir avuç yandaş zenginleşirken, hanelerin

borçları harcanabilir gelirlerinin yarısına ulaşmıştır.

Türkiye’de bugün 16 milyon insanımız yoksul, 6 milyon insanımız

işsizdir. Milyonlarca emekçi, açlık sınırının altında asgari ücretle

yaşamlarını sürdürmektedir. Çalışanın ve üretenin hakkını

vermeyen AKP, Türkiye ekonomisinin ana gövdesini oluşturan

çalışanlar, emekliler ve yoksul halkımızın ihtiyaçlarını karşılayabileceği

bir refah ortamı yaratamamaktadır. OHAL döneminde

temel hak ve özgürlükler askıya alınmış, işçilerin grev hakkını

22

kullanmasına izin verilmemiştir. Sosyal adaleti gerilemiş, toplu

sözleşme ve grev hakları kullanılamaz hale gelmiş, ekonomik

öngörülebilirlik ortadan kalkmıştır.

Türkiye ekonomisi olumsuz anlamda ayrışmış ve temel göstergelerde

dünya ortalamalarının gerisine düşmüştür.

Dışlayıcı ve ayrıştırıcı kurumsal yapılar inşa eden, rantı vergilendirmeyip

teşvik eden, kamu kaynaklarını partizanca kullanan

bu baskıcı rejim, milletin geleceğini tehdit eder hale gelmiştir.

Ülkemizin teknoloji kullanımını artıran, rekabetçi ve yüksek

katma değer üreten bir ekonomiye ihtiyacı vardır. 21. yüzyıl,

Türkiye’nin temel ekonomik sorunlarının aşılması için olanaklar

sunarken AKP hükümetleri bu fırsatları heba etmektedir.

AKP’nin israf ekonomisi yolsuzluğu yaygınlaştırmış, yoksulluğu

derinleştirmiştir. Büyümeye rüzgar sağlayacak yatırımlar için

uygun bir iklim yaratılmamıştır. Tek adam yönetimi altında Türkiye

yatırımsızlık, üretimsizlik ve kirli sanayilerin yanı sıra kötü

yönetime de mahkum edilmiştir. Sarayın yarattığı ranta ortak

olan % 1, toplumun % 99’una sırtını dönmektedir.

CHP olarak bizler, toplumun yok sayılan % 99’undan yana,

emekliden, esnaftan, çiftçiden, üretenden ve tüm yoksullardan

yana olan bir gelecek amaçlamaktayız. Rant ekonomisinin yerine,

büyüme ve gelir adaleti programını uygulayarak toplumun

tüm kesimlerine nefes aldıracağız. Bir yandan makroekonomik

dengeleri gözetecek ve istikrar sağlayacak, diğer yandan da

Türkiye’nin ihtiyacı olan kalkınmacı atılımı gerçekleştireceğiz.

Ücretlerin yükselmesini ve gelirin hakça paylaşılmasını sağlarken,

üretimde teknoloji atılımıyla daha yüksek katma değer hedeflerimize

ulaşacağız.

23

Bölüşümde adaleti sağlayacağız, mali dengeyi gözeteceğiz,

teknoloji yoğun üretime odaklanan ve çağın fırsatlarını kullanan

yeni bir ekonomik yapı oluşturacağız. Ülke içindeki ticaret

hacmini genişleterek, birbirine bağlı ekonomik bölgeler ortaya

çıkmasını sağlayacağız. İhracatta yüksek ve orta yüksek teknoloji

yoğunluğuna sahip ürünlerin payını artıracağız. Cari açığı

kontrol edilebilir seviyelere getirecek; enflasyon, yüksek faiz

ve işsizlik sorununu çözecek, yoksulluğu alt edecek, kişi başına

düşen geliri zengin toplumlar seviyesine yaklaştıracağız.

EĞİTİM: İŞ GARANTİLİ, PARASIZ, NİTELİKLİ

EĞİTİM

İktidarı boyunca eğitim politikalarını sürekli değiştiren AKP,

en değerli varlığımız olan çocuklarımızı deneme tahtasına

çevirmiştir. Cumhuriyetin kurduğu eğitim kurumlarının içini

boşaltmıştır. Dar gelirli ailelerin çocuklarının nitelikli eğitim

olanaklarını ellerinden almıştır. Eğitimin niteliğindeki düşüş,

öğrencilerin ve velilerin daha iyi bir gelecek hayallerini boşa

çıkarmıştır. Aileler ve gençler için bu durum, büyük bir umutsuzluğa

sebep olmaktadır. İyi ve kaliteli eğitim, yüksek gelirli

dar bir azınlığın ayrıcalığı haline gelmiştir.

Parasız ve nitelikli okulların oranı azalırken, velilerin gereksinim

duymadığı okulların sayıları hızla artırılmaktadır. Devlet

yurtlarının sayısının yetersiz ve kalitelerinin düşük olması nedeniyle,

ailelerin eğitim harcamaları artmaktadır. Ekonomik sıkıntı

içindeki aileler, çocuklarını tarikat yurtlarına göndermek

zorunda kalmaktadır.

AKP politikalarının sonucunda öğrencilerimizin başarı düzeyi

gerilemiş, uluslararası testlerdeki performansları düşmüştür.

24

İktidarın dogmatik ve tutarsız eğitim anlayışı, insan kaynaklarının

verimsiz bir biçimde kullanılmasına ve teknolojik yatırımların

heba edilmesine neden olmuştur. AKP, eğitim kaynaklarını

beceriksizce ve savurganca yönetmektedir. Niteliksiz uzmanların

elinde tasarlanan eğitim sistemi, nitelikli iş gücünün oluşmasına

olanak sağlamadığı gibi, büyük bir işsizler ordusunun

ortaya çıkmasına da yol açmaktadır.

Bugün dünyada, bilim ve teknoloji büyük bir hızla gelişmekte,

ülkelerin refahı ve bireylerin yaşam standartları buna bağlı

olarak yeniden şekillenmektedir. Dünyaya entegre olabilmek,

nitelikli ve becerikli iş gücünün yetiştirilmesi ve istihdam edilmesi

ile mümkündür. AKP’nin eğitim sistemiyle Türkiye’nin

dünyanın gelişmiş ekonomileri arasına girmesi hayaldir. Bu

eğitim modeli, Türkiye’yi içine girdiği orta gelir tuzağından çıkarmak

bir yana, gerilemesine neden olacaktır.

Türkiye’nin dünyadaki teknolojik değişimi takip edebilmesi ve

bazı alanlarda öncü olabilmesi için yetkin, beceri düzeyi yüksek

ve sorgulayan gençler yetiştirmesi gerekmektedir. Oysa AKP,

iktidarını muhafaza etmek için itaatkar, ve koşulsuz biat eden

bir gençliğe ihtiyaç duymaktadır. AKP’nin eğitim sistemi, dünya

ile rekabete, bilgi ekonomisine ve Endüstri 4.0’ın gereklerine

yanıt vermemektedir.

İyi bir eğitim sistemi için çağın gerektirdiği nitelikte öğretmenlerin

yetiştirilmesi ve iyi koşullarda istihdam edilmesi gerekmektedir.

Bugün Türkiye’de atanmamış on binlerce öğretmen

kadro beklemekte, öğretmenler uzmanlık alanlarında çalışamamaktadır.

Gelecekten umudunu kesen öğretmenler, düşük gelirli

başka işlerde çalışmaya zorlanmaktadır. Bir yandan öğretmenlik

mesleğinin düşen itibarı, diğer yandan da görece azalan

25

maaşlar yüzünden meslekte ciddi sorunlar ortaya çıkmaktadır.

Buna özellikle yönetim kademelerinde gözlemlenen partizanca

atamalar eklendiğinde, eğitim politikalarının liyakate göre şekillenmediği

görülmektedir.

Benzeri bir durum, iktidarın üniversite politikalarında da mevcuttur.

Tek adam yönetimi Türkiye’nin seçkin üniversitelerinde

kadrolaşmayı amaçlamaktadır. YÖK aracılığıyla üniversite yönetimleri,

üniversite yönetimleri aracılığıyla ise akademisyenler

üzerinde baskı kurmaya çalışmaktadır. Partizanca yapılan

rektör atamaları yüzünden üniversite özerkliği zarar görmektedir.

Kadro ve kaynak tahsisatı siyasal itaate bağlı olarak yapılmaktadır.

Tekçi zihniyet, itaat etmeyen ya da eleştirel konumdaki

akademisyenleri soruşturmalarla yıldırmaktadır. KHK’lerle

meslekten atmaktan çekinmemektedir.

Siyasal ve idari baskıların yanı sıra, kayırmacı istihdam politikaları

yüzünden, üniversitelerde eğitimin niteliği düşmektedir.

Bilimsel üretim yapması gereken üniversiteler, teker teker hükümetin

arka bahçesine dönüştürülmekte, bu yüzden nitelikli

akademisyenler yurt dışında iş aramaya başlamaktadır. Demokrasi

eksikliği, niteliksiz eğitime ve beyin göçüne yol açmaktadır.

Bu şartlar altında üniversitelerimiz ülkemizin ihtiyaçlarına

uygun mezunlar verememekte, mezunlarımızın çoğu işsiz

kalmaktadır. Başarılı olan gençler ise yurt dışına çıkmaktadır.

CHP’nin hedefi, anayasal bir hak olan çağdaş, nitelikli ve parasız

bir eğitimi okul öncesinden üniversiteye kadar sağlamaktır.

Ancak böyle bir eğitim modeliyle katma değeri yüksek üretimin

artması ve vasıflı iş gücünün yetiştirilmesi mümkündür.

Bilimsel ve sorgulayıcı eğitim, ülkemizin demokrasisinin ve kalkınmasının

temel koşuludur.

26

TOPLUMSAL BARIŞ: KARDEŞLİK VE BİRLİKTE

YAŞAM

AKP, iktidarını devam ettirebilmek için Türkiye’nin bir arada

yaşama kültürüne darbe vurmaktadır. Dinsel, etnik ve siyasal

kimlikleri birbirine karşı kullanmakta, açılım adı altında gizli

pazarlıklar, çözüm görüntüsünde inandırıcılıktan uzak vaatler

üretmektedir. Her bir açılım, fiyasko ile sonuçlanmakta, her

bir açılım başka bir toplum kesiminin ötekileştirilmesi ile sona

ermektedir. Tek adam rejimi, karşılaştığı her sorunu, daha büyük

sorunlar ve krizler yaratarak aşmaya çalışmaktadır. Varoluşunu

adeta toplumsal kutuplaşmanın sürekli tırmandırılmasına

bağlamaktadır.

AKP’nin Kürt Sorunu’nu çözme vaatlerinin akıbeti de benzer

olmuştur. AKP, Kürt Sorunu’nun çözümü için bir hukuki yapı

oluşturmaktan kaçınarak, gayrı resmi mekanizmaları ve merdiven

altı süreçleri uygulamaya sokmuştur. AKP hükümetlerinin

çıkarcı ve samimiyetsiz açılımları, seçim dönemlerinde verip de

tutmadıkları vaatlerin ötesine geçmemiştir.

Türkiye’de toplumun etnik, dinsel, mezhepsel ve yaşam tarzı

ekseninde kutuplaştırılması, artık sürdürülemez bir noktaya

gelmiştir. Tek adam rejimi ve şahsileşmiş parti devletinin, tüm

yurttaşlarımızı kucaklamayan, ortak bir paydada buluşturmayan

anlayışı, Türkiye’yi kalkınmış ve demokratik ülkelerin gerisinde

bırakmaktadır. AKP’nin Cumhuriyet tarihiyle hesaplaşma

çabası, ülkenin yetişmiş insan kaynaklarına ve ilerleme motivasyonuna

zarar vermektedir. Toplumsal barış için gerekli güven

ve huzur iklimi ortadan kaldırılmaktadır.

27

İşte bu koşullarda CHP, hiçbir yurttaşımızı inancı, kökeni ve

kimliği nedeniyle dışlamayacak ve ötekileştirmeyecektir. Her

bir bireyi demokratik bir yurttaşlık anlayışıyla kucaklayacaktır.

Özgürlükçü yurttaşlık siyasetimizin ve Cumhuriyet anlayışımızın

gereği budur.

DIŞ POLİTİKA: İSTİKRAR VE İTİBAR

AKP iktidarı, dış politikada Türkiye’nin kurumlarını ve teamüllerini

hiçe sayan bir tek adam diplomasisi yaratmıştır. Türk dış

politikası, tutarsız ve değişken bir nitelik kazanmış, güvenilirliğini

yitirmiştir. Bu yüzden Türkiye, uluslararası arenada her

geçen gün daha da yalnızlaşmıştır. Ekonomik ve siyasi gücüyle

bağdaşmayan maceracı dış politika, Türkiye’nin bölgedeki etkisini

azaltırken, başta sınır ticareti olmak üzere ekonomik çıkarlarımıza

zarar vermiştir.

Tek adam diplomasisi, ülkemizin üyesi olduğu tüm uluslararası

kurumlarda itibarının kaybolmasına yol açmıştır. Türkiye, neredeyse

tüm komşularıyla sorun yaşar hale gelmiştir. Ülkemiz,

bölgesinde çözüm üreten bir ülke olmaktan hızla uzaklaşarak,

kriz üreten bir ülke konumuna sürüklenmiştir. Arap Baharı’na

fırsatçı ve yayılmacı bir biçimde yaklaşan saray diplomasisi,

takip ettiği maceracı politikalar yüzünden Türkiye’nin büyük

bir Suriyeli sığınmacı göçüyle karşılaşmasına neden olmuştur.

Suriyeli sığınmacı krizi sadece yarattığı insani dramlar nedeniyle

değil, ülkemize yüklediği ekonomik maliyetlerden dolayı da

ciddi bir sorun haline gelmiştir.

AKP’nin mezhepçi, çatışmacı, yanlı ve maceracı dış politikası,

Orta Doğu’daki pek çok radikal grupla hükümeti yan yana ge28

tirmiş ve uluslararası itibarımızı zedelemiştir. Türkiye artık belli

bir mezhep ve inanç siyasetinin temsilcisi haline gelmiştir.

Bunun sonucunda, Orta Doğu’da Katar dışında Türkiye’nin iyi

ilişki içinde olduğu bir ülke neredeyse kalmamıştır. Tek adam

diplomasisi, tek boyutlu bir dış politikaya yol açmıştır. Türkiye

Orta Doğu’da geçmişte devlet politikası olarak inşa ettiği, çok

taraflı ve çok boyutlu ilişkilerini kaybetmiştir. Tüm bunlara karşın

tek adam rejimi diplomatik yenilgilerin ve başarısızlıkların

üzerini, hamasi bir küresel itibar ve liderlik söylemi ile örtmeye

çalışmaktadır.

Orta Doğu’da pusulasını kaybeden saray rejimi, Avrupa Birliği

ile ilişkilerde de üyelik hedefinden uzaklaşmıştır. AKP’nin kavgacı

ve tutarsız diplomasisi, Avrupa ülkeleriyle daha önce hiç

yaşanmamış türden krizlere neden olmuştur. Avrupa’daki yurttaşlarımızı

doğrudan etkileyen bu krizler, onların kimi kazanımlarını

tehlikeye atmıştır. Dahası, tek adam siyasetinin çatışmacı

politikaları, yurt dışındaki yurttaşlarımızın kendi aralarında kutuplaşmalarına

neden olmuştur. Türkiye’de AKP’nin körüklediği

gerilimler, gurbetçilerimizin yaşadığı ülkelere de yayılmıştır.

İç kamuoyuna pompalanan itibar ve liderlik propagandasına

rağmen, saray rejimi AB nezdinde Türkiye’ye sürekli itibar

kaybettirmektedir. Demokrasi ve hukukun üstünlüğü ilkeleri

zarar gördükçe, bir zamanlar Türkiye’nin AB’ye katılması için

lobi yapan siyasal grup ve ülkeler bu çabalarından vazgeçmiştir.

Bu yüzden, yurttaşlarımız vize muafiyeti başta olmak

üzere haklı taleplerini elde edememiştir. On beş yıl içinde Türkiye,

Avrupa Konseyi’nin ve Avrupa İnsan Hakları sisteminin

en sorunlu ülkesi konumuna gelmiştir. Tek adam diplomasisi

29

AB’den NATO’ya Orta Doğu’dan Balkanlara kadar neredeyse

tüm ilişkilerde halkımıza ağır maliyetler ödetmeye başlamıştır.

Türkiye’nin dış dünyada yeniden saygınlığını kazanması, güvenilir,

güçlü ve etkin bir ülke konumuna gelmesi ancak tarafsız,

adil ve akılcı bir dış politika ile mümkündür. Bunun için kavgacı,

hamasi, şahsileşmiş, dogmatik ve maceracı tek adam politikalarına

son verilmelidir. Türkiye ekonomisinin hızla büyüyebilmesi

ve rekabetçi sektörlerimizin gelişebilmesi için, krizlerden uzak

duran ve iş birliğine açık bir dış politika elzemdir. Dış dünyada

istikrar ve itibar, “Yurtta Barış, Dünyada Barış” ilkesinin yeniden

yaşama geçirilmesi ile mümkündür. 21. Yüzyılda Türkiye’nin

diplomatik ve ekonomik çıkarları ancak bu yolla korunabilir.

30 FOTO

DEMOKRASİ: HAK, HUKUK, ADALET

“Dünyanın bütün nehirleri adalete susamış bir

insanın susuzluğunu gidermeye yetmez.”

Şirazlı Sadi

32

Türkiye’de demokrasimizin karşılaştığı en büyük tehlike, gücü

tek elde toplamaya çalışan saray rejiminin, hukuku hiçe sayması,

iktidarda kalabilmek için siyasal çoğulculuğu ve serbest

seçim mekanizmalarını ortadan kaldırmış olmasıdır. Demokrasiyi

barış içinde bir arada yaşamanın nihai amacı olarak görmeyen,

toplumsal ilişkilerin bir yöntemi olarak benimsemeyen bu

anlayış, özgürlükleri ve hukuku kendi varlığına karşı bir tehdit

olarak algılamaktadır.

Halkımızın ortak aklını ve ortak vicdanını hiçe sayan tek adam

rejimi, Türkiye’nin demokrasi birikimini ve ekonomik kaynaklarını

heba etmektedir. Kuvvetler ayrılığı ile dengelenmeyen,

bağımsız kurullarca dengelenmeyen ve özgür medya tarafından

denetlenmeyen bir rejim ancak otoriter bir rejim olabilir.

Türkiye, layık olmadığı ve hak etmediği bir tek adam rejimi

karşısında itaate zorlanmaktadır. Bu rejimde yurttaşlarımız, her

geçen gün özgürlüğünü biraz daha kaybetmekte ve biraz daha

sindirilmektedir. Cumhuriyet Halk Partisi, yurttaşlarını sindirmeye

ve kişiliksizleştirmeye çalışan hiçbir otoriter anlayışa boyun

eğmeyecektir.

Bu otoriter anlayış, demokrasinin ve hukuk devletinin kurumlarını,

en başta TBMM’yi etkisizleştirmeye çalışmaktadır. Anayasa

Mahkemesi, yüksek yargı organları, sivil toplum, sendikalar

ve bağımsız basın içeriden çürütülmekte ve baskı altına

alınmaktadır. Anayasal kurumlar pasifleştirilmekte, demokratik

kitle örgütleri işlemez bir konuma sürüklenmektedir. Tek adam

rejimi Türk demokrasisini, kurumsuz ve kuralsız bırakmaya çalışmaktadır.

CHP, bu kurumsuzlaştırmaya ve ilkesizleştirmeye

izin vermeyecektir.

33

Tek adam rejimi, Türkiye’de devlet gücü ve siyasal parti arasında

bir özdeşlik yaratmaya ve rakip siyasal partilere varoluş

hakkı tanımayan bir rejim kurmaya çalışmaktadır. Demokratik

seçimlerle iktidara gelen bir partinin, iktidarda kalabilmek

için kamunun tüm olanaklarını kullanması ve siyasal rekabet

koşullarını bozması ancak yozlaşmış ve baskıcılaşmış bir yönetimin

yerleştiğinin göstergesi olabilir. Tek adam rejimi, yurttaşlarımıza

bir parti devleti anlayışını dayatmaya çalışmaktadır.

CHP bu dayatmaya karşı, her türlü demokratik mücadele

biçimini kullanacaktır.

Tek adam rejimi, kurduğu kayırmacı ilişkiler yüzünden ülkenin

yönetici kadrolarını liyakat ve ehliyetten uzaklaştırmaktadır.

Kamu yönetiminde ve iş yaşamında hakkaniyet ortadan kalkmakta,

tek adam hukuku tüm ilişkileri etkisi altına almaktadır.

Bu yüzden meslek ahlakı yerini, yanaşmacı itaat kültürüne bırakmaktadır.

Kamu görevlileri, halkın genel çıkarlarını değil, iktidarın

çıkarlarını gözeterek karar almaktadır. CHP, yurttaşların

çıkarlarını ve onurlarını zedeleyen kayırmacılık kültürüne karşı,

liyakat ve hakkaniyeti savunacaktır. Devlet işlerinde partizanlığa

da, kayırmacılığa da yer vermeyecektir.

Tek adam rejimi, yurttaşları manipüle edebilmek için haber

kaynaklarını tekelleştirmekte, bu yolla gerçekleri örtmeye çalışmaktadır.

Basın özgürlüğü ve bilgiye erişim hakkı tehlike altındadır.

Kamuoyu manipüle edilmekte, gazeteciler hapse atılmaktadır.

Çok seslilik engellenmekte, sansür ve manipülasyon

demokratik iletişimin yerine geçmektedir.

Tüm otoriter rejimler gibi AKP rejimi de en çok gerçeklerden

korkmaktadır. CHP, yurttaşların gerçekleri arama ve yayma

34

hakkını koruyacaktır. Yurttaşların özgürlüğü, ancak bilgiye

erişimleri olduğu sürece mümkündür. CHP, otoriter siyaset

karşısında, yurttaşların hakikat ve adalet arayışını cesurca savunacaktır.

ÖZGÜR YURTTAŞLAR CUMHURİYETİ

• Tek adam rejiminin askıya aldığı ya da ihlal ettiği tüm anayasal

ve evrensel hakların yeniden kullanımını sağlayacağız.

• Başta OHAL olmak üzere tüm bu uygulamaları sonlandıracak,

yarattıkları tahribatı ortadan kaldıracağız.

• Yurttaşlara dönük işkenceye varan şiddeti, eziyeti ve onur

zedeleyici tüm uygulamaları sonlandıracağız.

• 20 Temmuz dahil tüm darbelerin izlerini silecek, yürürlükte

olan darbe yasalarını kaldıracağız.

• Barışçıl toplantı ve gösteri hakkının hiçbir koşulda kısıtlanmaması

ve demokratik tepkilerin özgürce ifade edilmesiyle

yetinmeyecek, nefret söylemi ve şiddet çağrısı içermediği

sürece en aykırı fikirlerin savunulmasını dahi yasal güvence

altına alacağız.

• Yurttaşlarımızın sindirilmesine, baskı altına alınmasına, suçlulaştırılmasına

ve fişlenmesine yönelik yerleşik tüm uygulamalara

son vereceğiz.

• Tarafsız ve sorumsuz bir Cumhurbaşkanı için düzenlenmiş

cumhurbaşkanına hakaret suçunun, partili ve siyaset yapan

bir parti genel başkanına zırh, muhaliflerini yıldırma ve cezalandırma

aracı olarak kullanıldığı dönemde yaratılan tüm

mağduriyetleri af ve tazmin edeceğiz.

35

• Kamu görevlilerine hakaret suçunun ifade ve eleştiri özgürlüğünü

kısıtlayacak şekilde kullanılmasına son vereceğiz.

• Özgürlükçü demokrasinin teminatı olan örgütlenme hakkının

ve örgütlü toplumun önündeki tüm engelleri kaldıracağız.

• Çoğulculuğu ortadan kaldıran baskıcı ve tekçi iktidar anlayışının

ürünü tüm uygulamaları sonlandıracağız.

HALKIMIZA YAKIŞAN DEMOKRATİK BİR

ANAYASA

• Kuvvetler ayrılığı ilkesini tavizsiz bir biçimde yaşama geçiren,

evrensel insan haklarına saygılı, sosyal adalet ve eşit

yurttaşlık ilkeleri üzerine inşa edilmiş, yeni bir Anayasa hazırlanmasına

öncülük edeceğiz.

• Yeni Anayasanın tüm siyasal partilerin, sivil toplum kuruluşlarının,

demokratik kitle örgütlerinin, meslek örgütlerinin,

sendikaların ve yurttaş inisiyatiflerinin geniş katılımıyla hazırlanmasını

sağlayacağız.

• Tek adam rejimine karşı, yurttaşlarımızın adalet ve hukuk

özlemini yansıtan, siyasal çoğulculuğu ve bir arada yaşama

kültürünü yeşertecek yeni bir toplumsal sözleşmeyi hayata

geçireceğiz.

• Yeni Anayasamızda yasama yetkisinin devreden ve TBMM iradesinin

gasp edilmesine yol açan Kanun Hükmünde Kararname ve

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uygulamalarına son vereceğiz.

• Cumhurbaşkanlığı’nı tüm ulusu temsil edecek şekilde tarafsız

ve partiler üstü bir konuma getireceğiz. Cumhurbaşkanı’nın

yetkilerini sembolik düzeyde sınırlı tutacağız.

36

• Cumhurbaşkanı’nın kuvvetler ayrılığı ilkesiyle çelişen üst

düzey bürokratları ve yüksek yargı mensuplarını atama yetkilerini

sınırlayacağız.

GÜÇLENDİRİLMİŞ MECLİS, GÜÇLENDİRİLMİŞ

YURTTAŞLAR

• Gazi Meclis’imizi, tüm yurttaşların temsil edildiği, ortak aklın

ve ortak vicdanın yansıtıldığı bağımsız bir yasama ve etkin

denetim organı olarak güçlendireceğiz.

• Kanun tekliflerinin TBMM Genel Kurulu’ndan önce kamuoyunda

ve ilgili komisyonlarda tüm paydaşların katılımıyla,

yeterince tartışıldıktan sonra görüşülmesi yöntemini benimseyeceğiz.

• TBMM Komisyonlarını işlevsizleştiren, Genel Kurul’da tartışma

olanağını ve kaliteli yasama olanağını ortadan kaldıran

torba kanun uygulamalarını sonlandıracağız.

• Temel kanun usulünün istismarı ile yasamanın işlevsizleştirilmesine

izin vermeyeceğiz.

• Meclis içtüzüğünü, TBMM’nin demokratik işleyişini ve siyasal

çoğulculuğu sağlayacak şekilde değiştireceğiz.

• İçtüzük değişikliklerini tüm partilerin öneri ve katılımıyla ve

nitelikli çoğunluk arayarak yapacağız.

• Milletvekillerinin yargılanması süreçlerinde tutuksuz yargılamayı

ilke haline getireceğiz. Hükmü kesinleşmemiş tüm

tutuklu milletvekillerinin serbest bırakılması için gereken

yasal düzenlemeleri hızla yapacağız.

37

• TBMM’nin elinden alınan denetim yetkilerini iade edecek,

mevcut yetkilerini güçlendireceğiz.

• Bütçe hakkının devredilemezliği ilkesini ihlal eden Cumhurbaşkanı

yetkilerini kaldıracak, bu yetkileri yeniden TBMM’ye

vereceğiz.

• TBMM’de Kesin Hesap Komisyonu’nun daimi bir ihtisas

komisyonuna dönüştürülmesini; sürekli, etkin, şeffaf ve yürütmeden

tam bağımsız bir şekilde çalışmasını sağlayacağız.

• TBMM adına kamu harcamalarını denetleyen Sayıştay’ı yeniden

etkin kılacak, özerk bir yapıya kavuşturacağız. Sayıştay

raporlarının TBMM’ye zamanında, eksiksiz ve düzenli

olarak sunulmasını sağlayacağız.

OHAL’İN KALDIRILMASI VE

MAĞDURİYETLERİN GİDERİLMESİ

• OHAL’i kaldıracak ve KHK düzenine son vereceğiz. KHK’leri

Anayasal denetime açacağız.

• OHAL’den mağdur olan yurttaşların mağduriyetlerini evrensel

hukuk ilkeleri ve demokratik değerler çerçevesinde

gidereceğiz.

• Uzun ve keyfi gözaltılar, uzun tutukluluk ve savunma hakkının

ihlali uygulamalarını sonlandıracağız. Masumiyet karinesini

güvence altına alacağız.

• OHAL ilanını takiben yasa dışı ve keyfi biçimde uygulanan

yurt dışı çıkış engellemelerine derhal son vereceğiz. Anayasal

bir hak olan seyahat özgürlüğünü sağlayacağız.

38

• OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu’nu kaldıracak ve

OHAL işlemlerini doğrudan yargı denetimine açacağız.

• Bu süreçte yargı kararı olmaksızın işini kaybeden, ihraç edilen

ve hakları ihlal edilen insanlarımızın haklarına kavuşmasını

sağlayacağız.

• OHAL döneminde gerçekleştirilen kamu ihalelerinin ve idari

işlemlerin bağımsız bir komisyon tarafından incelenmesini

sağlayacağız.

• Yargı kararı olmaksızın kapatılan sivil toplum örgütleri ve

basın organlarının durumlarının yargı tarafından incelenmesini

ve karara bağlanmasını olanaklı kılacak yasal düzenlemeleri

yapacağız.

• OHAL uygulamaları nedeniyle, hukuka aykırı bir şekilde

mağdur edilen kişi ve kurumların idari ve yargısal başvurularda

bulunmalarının önündeki engelleri kaldıracağız.

ŞEFFAF SİYASET, HAKÇA REKABET

• 12 Eylül’ün ruhunu yansıtan % 10 seçim barajını ve adil temsilin

önündeki tüm engelleri kaldıracağız.

• % 1’in üzerinde oy alan partilerin parlamentoda temsil edilmesini

sağlayacak biçimde Türkiye Milletvekilliği’ni getireceğiz.

• Seçim kanunlarını ve Siyasi Partiler Kanunu’nu, siyasal çoğulculuğu

ve katılımcılığı artıracak ve parti içi demokrasiyi

güçlendirecek şekilde yeniden düzenleyeceğiz.

39

• YSK’yi siyasi iradenin güdümünden çıkaracak, YSK kararlarını

Anayasa Mahkemesi denetimine açacağız.

• Seçimlere girme yeterliliği ilan edilen tüm siyasi partilerin

Hazine yardımından adil biçimde yararlanmasını sağlayacağız.

• Seçimlerde haksız rekabete yol açacak şekilde kamu kaynak

ve olanaklarının partizanca kullanılmasının önüne geçecek

düzenlemeler yapacağız.

• Siyasi partilerin kullandıkları kamusal ve özel kaynakların

saydamlık ve hesap verebilirlik ilkesi içinde denetlenmesini

sağlayacağız.

• Siyasi partilerin yıllık hesaplarının Anayasa Mahkemesi’ne

ulaşmasından itibaren 6 ay içinde denetlenmesini ve denetim

sonuçlarının kamuoyuyla paylaşılmasını sağlayacağız.

• Seçim yolsuzluklarına karışan kamu görevlilerinin yargı

önüne çıkarılmasının önündeki engelleri kaldıracağız.

• Seçim güvenliğine katkıda bulunacak tarafsız ve bağımsız

izleme mekanizmaları ile birlikte farklı yurttaş girişimlerini

demokratik ve çoğulcu bir yasal çerçeveye kavuşturacağız.

• Siyasetçilerin, siyasi etik kurallarına uyup uymadığını denetlemek

üzere Siyasi Ahlak Kanunu’nu çıkaracak ve “Siyasi

Ahlak Kurulu” oluşturacağız.

• Cumhurbaşkanlığı örtülü ödeneğinin müsrifçe, şahsi ve siyasal

amaçlarla kullanılmasını engelleyecek yasal düzenlemeleri

yapacağız.

40

YURTTAŞ GÜVENLİĞİ VE DEVLETİN HESAP

VEREBİLİRLİĞİ

GÜVENLİK HAKKI

• Yurttaşların yaşam hakkının kutsallığından hareketle, tüm

kamu pratiklerini bu ilkeye göre tavizsiz bir şekilde düzenleyeceğiz.

• Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nu demokratikleştireceğiz.

• Kolluk kuvvetlerinin, yurttaşların temel insan haklarını hiçe

sayacak şekilde orantısız şiddet uygulamasını ve silah kullanmasını

engelleyeceğiz.

• Keyfi bir biçimde uygulanan kamu görevlisine direnme ve

hakaret suçunun kötüye kullanılmasına izin vermeyeceğiz.

ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİ

• Kişisel verilere hakim kararı olmaksızın erişilmesini engelleyecek,

bu yolla elde edilen kişisel verileri yargı kararı ile

imha edeceğiz.

• Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nu evrensel ilkeler çerçevesinde,

unutulma hakkını da kapsayacak şekilde düzenleyeceğiz.

• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun faaliyetlerini özel

hayatın korunması ilkesi çerçevesinde yapılandıracağız.

CEZASIZLIĞA SON

• Bir devlet politikası haline gelen cezasızlık pratiklerini sona

erdireceğiz. Faillerin en kısa zamanda yargı önüne çıkmasını

temin edeceğiz.

41

• Kolluk kuvvetlerinin yetkilerini kötüye kullanmaları durumunda

valilik iznine bağlı olmaksızın yargı önünde hesap

vermelerini sağlayacağız.

• AİHM’in ve Anayasa Mahkemesi’nin hükmettiği tazminatları,

zarara sebep olan kamu görevlilerine rücu ettireceğiz.

• Nefret suçlarının zaman aşımına uğramasını ve bu kapsamda

verilen cezaların para cezasına çevrilmesini engelleyeceğiz.

OTORİTERLİĞE KARŞI HUKUK DEVLETİ VE

BAĞIMSIZ YARGI

KURUMSAL DÜZENLEMELER

• Anayasa Mahkemesi’ni siyasi etkilerden arındıracak ve yapısını

değiştireceğiz. Üyelerinin bir kısmının Yargıtay, Danıştay,

Sayıştay ve Barolar Birliği Genel Kurulu’nca doğrudan

seçimle, kalan üyelerininse TBMM’de nitelikli çoğunluk ile

seçilmesini sağlayacağız.

• Doğrudan yargıya bağlı olarak çalışacak “Adli Kolluk Teşkilatı”

nı kuracağız.

• Evrensel hukuk ve yargılama ilkelerine tezat teşkil eden Sulh

Ceza Hakimlikleri’ni kaldıracağız.

• Sulh Ceza Hakimlikleri’nin geçmiş kararlarının, adil yargılanma

ilkesine uygunluk yönünden denetimi amacıyla yeniden

yargılanma hakkı tanıyacağız.

• Siyasi etkilere açık hale getirilen Adli Tıp Kurumu’nu idari ve

akademik özerkliğe kavuşturacağız.

42

• Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na Paris İlkeleri ve

Birleşmiş Milletler standartlarına uygun biçimde etkinlik kazandıracağız.

• Terör suçlarını demokratik ilkeler çerçevesinde yeniden tanımlayarak

keyfi suçlama aracı olarak kullanılmasına son

vereceğiz.

YARGI KARARLARININ İSTİSNASIZ

UYGULANMASI

• Mahkeme kararlarının istisnasız ve herkes için eşit bir şekilde

uygulanmasını sağlayacağız.

• Mahkemelerin gerekçesiz yargı kararları vermesinin ve bu

kararlarla yurttaşların temel hak ve hürriyetlerinin kısıtlanmasının

önüne geçeceğiz.

• Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmasını sağlayacağız.

HAKİMLER VE SAVCILAR KURULU’NUN

YENİDEN YAPILANDIRILMASI

• HSK’yi, “Hakimler Kurulu” ve “Savcılar Kurulu” olmak üzere

ikiye ayırarak yeniden düzenleyeceğiz. Bu kurulların seçim

sürecinde yargı bağımsızlığı ilkesini gözeten düzenlemeler

yapacağız.

• Adalet Bakanı’nı ve Bakanlık Müsteşarı’nı bu kurulların dışına

çıkararak yargıyı siyasetin vesayetinden kurtaracağız.

• Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu’nun tüm kararlarını yargı

denetimine açacağız.

43

HAKİMLERİN VE SAVCILARIN BAĞIMSIZLIĞI

• Hakim ve savcıların mesleğe girişinde liyakati temel ilke haline

getireceğiz.

• Hakimlerin bağımsızlığını ve tarafsızlığını güvence altına

alacak bir atama ve nakil sistemi oluşturacağız.

• Hakim ve savcıların sürgün edilmesini engelleyecek olan

coğrafi teminat ilkesini hayata geçireceğiz.

• Güvenilir bir yargı için yargı mensuplarından oluşan “Yargı

Etik Kurulu” oluşturacağız. Hakim ve savcıların etik kurallar

çerçevesinde çalışmasını temin edeceğiz.

GÜÇLENDİRİLMİŞ SİVİL TOPLUM

• Özgürlükçü demokrasinin ve denge denetleme mekanizmalarının

vazgeçilmez bir unsuru olan örgütlü toplumu güçlendireceğiz.

• Dernekler, vakıflar ve sendikalar ile ilgili mevzuatı gözden

geçirerek çağdaş ve demokratik bir yapıya kavuşturacağız.

• Kamu yararı gözeten sivil toplum kuruluşlarının kurumsal

ve mali özerkliklerini yasal güvence altına alacağız.

• Örgütlenme özgürlüğünü kısıtlayan ve zorlaştıran bürokratik

ve yasal engelleri kaldıracağız.

• Meslek örgütlerine yönelik siyasi baskı ve müdahaleleri önleyeceğiz.

• Meslek örgütleri mevzuatını örgütlerin kurumsal özerkliğini

güçlendirecek şekilde ve paydaşların katılımıyla yeniden

düzenleyeceğiz.

44

ÖZGÜR MEDYA, ÖZGÜR İNTERNET

MEDYADA VESAYETE VE HAKSIZ REKABETE

SON

• Özgür basını yasama, yürütme ve yargıdan sonra, demokrasimizin

dördüncü kuvveti haline getireceğiz.

• Yurttaşların gerçekleri öğrenme hakkının önündeki tüm engelleri

kaldıracağız.

• İnternet ve sosyal medya yasaklarını kaldıracağız.

• RTÜK’ü bir baskı ve sansür aracı olmaktan çıkaracağız.

• Medyada tekelleşmeye son vereceğiz. Medyanın bağımsızlığını

temin etmek üzere, medya kuruluşu sahiplerinin başka

ticari faaliyetlerde bulunmasını sınırlandıracağız.

• Medya kuruluşlarını iktidar güdümüne sokmak için kamusal

kaynakların ödül, kamusal cezaların sopa olarak kullanılmasına

son vereceğiz.

• TRT ve Anadolu Ajansı’nı idari ve mali açıdan özerkleştirerek

siyasal tarafsızlıklarını sağlayacağız. Bu kurumlardaki siyasi

kadrolaşmalara son vereceğiz.

• Gazetelerin dağıtımının bütün medya sahiplerinin ortak olduğu

bir şirket tarafından yapılmasını sağlayacağız. Gazetelerin

dağıtımının tekelleşmesine izin vermeyeceğiz.

• Medyada sendikalaşmayı zorunlu hale getireceğiz. Medya

çalışanlarının özgürlüklerini patronlarına karşı güvence altına

alacağız.

45

• Basın İlan Kurumu ve RTÜK’ü yeniden yapılandıracağız. Her

iki kurumda da gazeteci sendikalarının temsil edilmesini

sağlayacağız.

• Basın İlan Kurumu aracılığı ile verilen kamu ilanlarının fiyat

tarifesini objektif kıstaslara bağlayacağız.

• Televizyonlarda gösterilen zorunlu ilanların kamu spotu adı

altında ücretsiz propaganda aracı olarak kullanılmasına son

vereceğiz.

• Gazete tirajlarının, TV izlenme oranlarının ve İnternet trafiğinin

nesnel bir şekilde ölçülmesini ve reklam gelirlerinin

adil bir biçimde bölüştürülmesini sağlayacağız.

• Yerel medyanın özgür ve objektif bir biçimde yayın yapabilmesi

için ekonomik sorunlarını çözeceğiz. Bağımsızlıklarını

destekleyeceğiz. Reklam gelirlerinin adil biçimde paylaşılmasını

sağlayacak, vergi yüklerini azaltacağız.

ÖZGÜR GAZETECİLER, ÖZGÜR MEDYA

• Tutuklu gazeteci ayıbına son vereceğiz.

• Yazar, gazeteci ve medya çalışanlarının maruz bırakıldığı

işten attırma, ambargo, polis baskısı, hukuksuz yargılama,

sansür ve hakaret davaları gibi uygulamaların önüne geçeceğiz.

• Basın mensuplarına karşı işlenen suçları kamu görevlilerine

karşı işlenen suçlarda olduğu gibi ağır biçimde cezalandıracağız.

46

• Siyasetçilere ve gazetecilere karşı keyfi bir biçimde uygulanan

devlet sırrı kavramının kapsamını daraltacağız. Hiçbir

suçun devlet sırrı adı altında kamuoyundan saklanmasına

izin vermeyeceğiz.

• İnternete ilişkin tüm kanunları ve uygulamaları demokratik

ülkelerin standartlarına ulaştıracağız.

• İhbar kültürünü ve gözetim toplumunu besleyen sosyal

medya izlemelerine ve fişlemelerine son vereceğiz.

48

EKONOMİ: ÇOKÇA ÜRETİM, HAKÇA

BÖLÜŞÜM

“Her fabrika bir kaledir. Üreterek savunacağız

şehirlerimizi.”

Mustafa Kemal Atatürk

50

Yeni teknolojiler ve dijital dönüşümün başlattığı 4. Sanayi Devrimi,

dünya toplumlarının geleceğini şekillendirirken, ülkemize

de büyük fırsatlar sunmaktadır.

AKP’nin tek adam rejiminin, sahte bir istikrar söylemiyle şekillendirmeye

çalıştığı Türkiye hikayesi inandırıcılığını yitirmiştir.

OHAL koşullarında özgürlükleri kısıtlanmış, hukukun üstünlüğünü

hiçe saymış, komşuları ve müttefikleriyle sorunlu, eğitim

sistemi niteliksiz bir ülkeden, çağın ruhuna uygun bir atılım ve

ekonomik kalkınma beklenemeyeceği ortadadır. Güvenilirlik

ve saygınlığını kaybeden bir ülke, yalnızlaşmaya ve gerilemeye

mahkumdur. Güçlü bir ekonomi, her alanda kapsayıcı, tutarlı ve

ilerici bir Türkiye modeli ile mümkündür.

Siyasal sorunlar ağırlaştıkça ekonomi zayıflamakta, Türkiye

gelişmiş dünyadan hızla kopmaktadır. Bugün, beş yıl önce

gündemde olan orta gelir tuzağı tartışmalarının dahi gerisine

düşmekteyiz. Ekonomik ve sosyal göstergeler itibariyle Türkiye,

hızla krizlerle boğuşan gelişememiş ülkeler kategorisine sürüklenmektedir.

Akılcı bir kalkınma hedefi olan AB tam üyeliği

vizyonu, yerini Orta Doğu’da yönünü kaybetmiş bir ülke görüntüsüne

bırakmaktadır.

Türkiye hem Batı’dan kopmakta hem de Doğu’daki etkisini kaybetmektedir.

Halbuki bir Batılı ülke olarak, başta kendi bölgesi

olmak üzere Doğu’da daha etkili olmak ve Doğu ile iyi ilişkiler

sayesinde, Batı’da daha güvenilir ve saygın olmak mümkündür.

Tarih göstermektedir ki Türkiye, Batı dünyası içinde istikrarlı

bir demokrasi olabildiği ve Avrasya ve Orta Doğu’ya açık bir

ülke olmayı başarabildiği ölçüde, uluslararası sistemde güçlü

bir konuma ulaşabilmektedir. Bu güçlü konum, dış politikadan

51

turizme, ihracattan terörle mücadeleye kadar her alana olumlu

yansımaktadır.

Türkiye’nin ekonomik sorunlarının temelinde yatan en önemli

neden, otoriter tek adam yönetimidir. Kuvvetler ayrılığını ve

güçlendirilmiş parlamenter demokrasiyi yeniden tesis etmeden

mevcut ekonomik sorunlarımız çözülemeyecek, kalkınma çabamız

amacına ulaşamayacaktır. Ekonomik istikrar ve büyüme

için gerekli olan hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığıdır.

Girişimciler, ancak hukuk ve özgürlüğün esas olduğu bir ülkede

dünya ile rekabet gücüne sahip olabilirler. İş ve yatırım ortamının

öngörülebilirliği, ancak denge ve denetime dayalı bir sistemde

mümkündür. Aynı şekilde Merkez Bankası başta olmak

üzere, düzenleyici ve denetleyici kuruluşların bağımsızlığı da

ekonomik gelişme için bir gerekliliktir.

Bugün, milyonlarca insanımız borç yükü, işsizlik ve hayat pahalılığı

ile karşı karşıyadır. Ekonomik adaletsizlik ve eşitsizlikler

her geçen gün derinleşmekte, toplumun en zengin % 5’lik kesimi,

en yoksul % 5’lik kesimin gelirinin 24 katını elde etmektedir.

Yaklaşık 16 milyon insanımız yoksuldur ve bu sayı yıllardır azaltılamamaktadır.

6 milyon insanımız işsizdir veya iş bulacağına

dair umudunu yitirmiştir. Neredeyse her beş gencimizden biri

iş bulamamaktadır. Yaklaşık 9,5 milyon kişi güvencesiz, kayıt

dışı çalışmaktadır. Asgari ücret, neredeyse açlık sınırının bile

altındadır. Milyonlar düşük asgari ücretle çalışmaya mahkum

edilirken, Türkiye’de ortalama ücret seviyesi, asgari ücrete oldukça

yakın seyretmektedir. Esnaf ve çiftçinin kazancı, giderlerini

karşılayamamakta, ekonomiye duyulan güven erimektedir.

52

Bu ekonomik göstergeler ve bu otoriter rejim, Türkiye’yi hak

ettiği geleceğe taşıyamayacaktır. Artık hedef, 21’inci yüzyılda

halkımızın refah, özgüven ve huzur içinde yaşayacağı bir Türkiye

olmalıdır.

Biz emekten, üretimden, verimli ve girişimci bir iş ortamından

yana olan, insana ve doğaya saygılı bir partiyiz. Yoksuldan,

emekliden, esnaftan, çiftçiden, üretenden ve tüm çalışanlardan

yana, insan ve çevre odaklı bir gelecek için, dayanışma ruhuyla

çalışan bir partiyiz. Bu nedenle, üretimin yapısını, yeni dijital

çağın gerekliliklerini ve ülkenin yapısal sorunlarını gözeterek

dönüştüreceğiz. Halkımıza ek yükler getirmeden nitelikli büyüme

hedefimize ulaşacağız. Güçlü bir ekonomik kalkınma

programı uygulayarak, ailelerin ve KOBİ’lerin borç çıkmazına

son vereceğiz. Türkiye’nin orta dönemli makroekonomik dengelerini

yeniden inşa edecek bir planlama yaklaşımını, hedefler

ve araçlar bütünlüğü içinde oluşturacağız.

KISA VADELİ HEDEFLER

Dünyada faizlerin artmaya başladığı ve yatırımcıların daha

çekingen bir tutum benimsedikleri bu dönemde, Türkiye gibi

büyümek için yurt dışı kaynaklara ihtiyaç duyan ülkeler, nispeten

daha riskli hale gelmiştir. Bunun yanı sıra bölgemizdeki

jeopolitik gelişmeler, Türkiye özelinde ilave risk unsurları oluşturmaktadır.

2018’in geri kalan kısmında, yurt dışı ekonomik ve siyasi gelişmelerin,

Türkiye ekonomisine kayda değer bir destek sağlamayacağı,

hatta tam tersine kimi zorluklar çıkartacağı öngörülmektedir.

Böyle bir ortamda ekonomimizin sağlığını koruması her

53

zamankinden daha önemlidir. Bu nedenle, nüfusu hala artmakta

olan ve son yıllarda yoğun bir şekilde göç alan ülkemiz açısından,

istihdam yaratan hızlı büyüme en öncelikli konudur. Bunu

sağlamak için olmazsa olmaz koşul, yatırımların artarak devam

etmesidir. Bu doğrultuda bir yandan bankalarımızın bu yatırımları

destekleyecek kaynaklara sahip olması, diğer yandan da özel

sektör şirket bilançolarının güçlü bir yapıda olması gereklidir.

Buna mukabil, özellikle KOBİ’ler olmak üzere şirketler kesiminde

bir süredir ciddi bir nakit sıkışıklığı yaşanmaktadır. 2017’de

devreye alınan Kredi Garanti Fonu (KGF) ve Nefes Kredisi benzeri

programlar kısmi bir rahatlama sağlamış olsa da, piyasada

bu tip programların devamına yönelik bir beklenti oluşmuş ve

buna bağlı olarak nakit akışlarında düzensizlikler baş göstermiştir.

Oysa KOBİ’lerin bu tip desteklere bağımlı olmaksızın,

kendi başlarına ayakta kalabilmeleri sektörlerin sağlığı açısından

çok önemlidir.

Bir yandan yüksek enflasyon, faizler ve kurlardaki artış, diğer

yandan iş gücü maliyetlerindeki hızlı yükseliş ve yurt dışı piyasalarda

emtia fiyatlarındaki tırmanış, şirketlerin üretim maliyetlerini,

tahammül edilmesi zor boyutlara taşımıştır. Şirketler,

piyasa koşulları izin verdikçe maliyet artışlarını satış fiyatlarına

yansıtmakta ancak bu da enflasyona neden olmaktadır. Maliyet

artışlarını ancak belli bir kısmını fiyatlara yansıtabilen işletmeler,

daralan kar marjları ve bozulan nakit akışları nedeniyle,

finansal sağlıklarını muhafaza etmekte sıkıntı çekmektedir.

2010-2013 yıllarında hızlı yatırım ve büyüme döneminde özellikle

inşaat, enerji, altyapı, turizm ve ulaştırma sektörlerinde

faaliyet gösteren şirketlerin borçluluk oranlarında büyük artış54

lar olmuştur. Yaptıkları yatırımlardan planladıkları nakdi elde

edemeyen şirketler, bankalara olan borçlarını döndürmekte

zorlanmaktadır. 2010 sonrasında büyük ölçekli yatırımlar için

sağlanan kredilerin neredeyse tamamı yabancı para cinsindendir.

Bu nedenle kurlardaki artış hızı şirketlerin piyasaları öngörebilmelerini

güçleştirmektedir.

Son günlerde ülkemizin önde gelen kimi şirketlerinin borçlarını

ödemekte sıkıntıya düşmesi ve bankalarla kredilerini yeniden

yapılandırmak için masaya oturmaları, iş dünyasındaki sıkıntının

sadece küçük ve orta boyutlu şirketlerle sınırlı olmadığını,

yurt dışında faaliyetleri olan büyük ve köklü kuruluşlara da sirayet

ettiğini göstermektedir. Yeniden yapılandırma taleplerinin

yayılarak devam etmesi durumunda, bankacılık sektörü büyük

bir sıkıntıyla karşı karşıya kalabilir. Bu nedenle, şirketler kesiminin

sıkıntılarının hafifletilmesi için ilave tedbirler alınması

gerekmektedir.

Orta ve uzun vadeli hedeflerimizi gerçekleştirebilmek için, Türkiye

ekonomisinde var olan yangını söndürmek zorunludur.

Bu amaçla kısa vadeli hedeflerimiz şunlardır:

1. OHAL derhal kaldırılacaktır. Normalleşen ve demokratikleşen

bir siyasi iklimin yarattığı güven ortamı sayesinde

makro ekonomik göstergelerde istikrar sağlanacaktır.

Hukukun üstünlüğünün sağlanması ile kontrat güvenliği,

düzenlemelerde istikrar ve öngörülebilirlik tekrar inşa edilecektir.

Risk algısı düştükçe, ülkemize duyulan güven artacaktır.

Yatırım için en önemli şart, iş dünyasının hükümete

ve ülkeye güven duymasıdır.

55

2. Ülkemizin ekonomiden iç güvenliğe, dış politikadan eğitime

her alanda, liyakat ve ehliyet sahibi kadroları iktidarı

devralacaktır. Devlet artık yetenek ve liyakate göre yönetilecektir.

3. Ekonomide başta Merkez Bankası olmak üzere tüm düzenleyici

kurumlar bağımsız olarak işlevlerini yerine getirecektir.

Enflasyona karşı acil önlemler alınacak, buna uygun

mali hedefler açıklanarak piyasalara güven verilecektir.

4. Kamu kaynaklarının heba edilmesine yol açan israf, kayırma

ve yolsuzluğa derhal son verilecektir. Kamuda tasarruf

politikaları hayata geçirilecektir. Politik istikrarla birlikte

güvenlik harcamaları düşürülecektir. Vergi reformu ile kayıt

dışılık azaltılacak ve vergi adaleti sağlanacaktır.

5. Ekonomide yaşanan aşırı ısınma göz önüne alınarak ilk yıl

büyüme hedefi makul seviyede olacaktır. Orta vadede verimlilik

artışına, teknoloji hamlelerine, temiz enerji kaynaklarına

ve insana yatırıma öncelik veren kapsayıcı ve yüksek

oranlı bir büyüme kalıcı kılınacaktır.

6. Asgari ücret net 2.200 lira seviyesine çıkarılacak, Aile Sigortası

uygulaması ile tüm yoksullar, sağlık güvencesine

kavuşturulacaktır.

7. KOBİ’ler öncelikli olmak üzere şirketlere yönelik mevcut

teşvikler daha kapsamlı ve etkin kullanılacak; yeni iş projeleri,

dijital ortamda ve finansal sistemin desteği ile çok

kolaylaşacaktır. Sosyal işletmeler ve KOBİ güç birlikleri

özendirilecektir.

56

8. Dijital dönüşüm ve Endüstri 4.0 odaklı bir büyüme vizyonu,

derhal tüm kamu politikalarında ana eksen olacaktır.

Özgür ve hızlı İnternet ortamı, AR-GE teşvikleri, yaratıcı,

girişimci gençlere yönelik politikalar ve insan kaynağımıza

yatırım, tüm kamu politikalarına hakim olacaktır. Türkiye’de

ulusal insan kaynaklarımızdan beslenen bir teknoloji

baharı başlatılacaktır.

9. Kadın istihdamı ve girişimciliği için teşvik ve vergi kolaylıkları

hızla yürürlüğe girecektir. Her mahallede kamu, belediye

ve özel kuruluşlar eliyle, çalışan anneler için kreşler

yaygınlaştırılacaktır.

10. Avrupa Birliği tam üyelik süreci yeniden canlandırılacaktır.

Üreticilerimizin çıkarlarını gözeten bir Gümrük Birliği revizyonu

ile Avrupa’yla daha sağlıklı ekonomik ilişkiler kurulacaktır.

Bu ilişkilerle teknoloji seviyemiz yükselecek, yabancı

yatırımlar artacak ve istihdam artışı sağlanacaktır. Sürdürülebilir

ilişkiler ve sağlıklı entegrasyon ile küresel ekonomik

ilişkilerimiz geliştirilecek, ülkemiz doğrudan yabancı sermaye

yatırımları için bir cazibe merkezi haline getirilecektir.

ORTA VE UZUN VADELİ HEDEFLER

Ekonomi politikalarımızın orta ve uzun vadede beş temel amacı

vardır:

1. Katma değeri yüksek mal ve hizmet üretiminde uzmanlaşmak,

2. İşgücünün niteliğini yükseltmek ve ücretler genel seviyesini

artırmak,

3. İşletme ekosistemini dönüştürmek,

57

4. Bölgesel eşitsizlikleri gidermek,

5. Tüm yoksulları Aile Sigortası çatısı altına almak.

Bu amaçlara dönük olarak 5 yıl içinde 5 temel hedefi tutturacağız:

1. Kişi başı geliri 15 bin dolara çıkaracağız.

2. Enflasyonu ve işsizliği % 5’in altına indireceğiz.

3. Cari açığı, milli gelirin % 4’ünün altına düşüreceğiz.

4. Yoksulluğu bu topraklarda sıfırlayacağız.

5. İmalat sanayi ihracatında yüksek ve orta yüksek teknolojili

mal ve hizmet payını, dünya ortalaması olan % 60’a yükselteceğiz.

Türkiye ekonomisini içine kıstırıldığı cendereden çıkaracağız.

Korku ve umutsuzluğa karşı; güven ve dayanışma ruhuyla değişimi

yöneteceğiz, geleceğimizi inşa edeceğiz. Sosyal devlet

ilkesini tam anlamıyla hayata geçireceğiz.

Ülkemiz dinamik bir nüfusa, pek çok benzersiz ekonomik kaynağa

ve olanağa sahiptir. Ülkemizin kalkınması, kalkınırken refahın

hakça paylaşılması ve her bir yurttaşımızın gelecek endişesi

taşımadan, mutlu ve huzurlu bir yaşama kavuşması en

temel gayemizdir. Akılcı ve planlı ekonomik atılımlarla, çağın

sunduğu benzersiz fırsatları yakalayacağız. Her bir yurttaşımızın

aşının ve işinin olduğu, hiçbir yurttaşımızın gelecek endişesi

taşımadığı, çocuklarımızın, gençlerimizin, kadınlarımızın

geleceğe güven ve umutla baktığı kalkınmış bir refah ülkesini

el birliğiyle yaratacağız.

58

Ekonomide beş temel hedefe ulaşmak için şu beş programı yürüteceğiz:

1. Yüksek Katma Değerli Üretim Programı,

2. Kalkınma Kuşakları Programı,

3. İşletme Güç Birliği Programı,

4. Yüksek Ücret ile Büyüme Programı,

5. Hakça Paylaşım Programı.

1. YÜKSEK KATMA DEĞERLİ ÜRETİM

PROGRAMI

Yüksek Katma Değerli Üretim Programı’nın temel amaçları,

mal ve hizmet üreten sektörlerimizin girdi maliyetlerini düşürmek,

kamusal yüklerini hafifletmek, kümelenmelerle ortak

giderleri düşürerek, hedef pazarlara çok daha kolay ulaşmasını

sağlamak olacaktır.

Geleceğin üretim paradigması olarak adlandırılan Endüstri

4.0’ın sunduğu fırsatların ve tehditlerin farkındayız. Nesnelerin

İnternet’i, büyük veri, artırılmış gerçeklik, üç boyutlu yazıcılar

gibi maliyetleri düşüren, verimliliği ve ürün kalitesini artıran,

tüketiciye yepyeni faydalar sağlayan; teknolojik araçları kullanan,

geliştiren ve üreten işletmelerin kurulmasının önünü açacağız.

Bu yönde yeni işler kurmak isteyen gençleri ve kadınları

destekleyeceğiz.

Büyük ölçekli işletmelerimizin, küçük ölçekli işletmelerle güç

birliği içinde kuracakları ulusal tedarik zincirleriyle, küresel

markalar yaratan bir ekonomi inşa edeceğiz. Yeni dijital çağın

59

ihtiyaçları doğrultusunda büyük işletmelerle, yeni kurulan küçük

start-up şirketlerinin, güçlü işbirlikleri kurabileceği mekanizmalar

geliştireceğiz. İşletme ekosistemini dönüştürmenin

yanı sıra öngörülebilir ve sürdürülebilir bir yatırım ortamı oluşturacağız.

Türkiye ekonomisinin verimlilik ve uluslararası rekabet

ortamında yaşadığı sorunları aşacağız.

Ekonomimizi rant değil, üretim odaklı hale getireceğiz. Borçlanmayla

değil, gelir artışı ve adil bölüşümle büyüyeceğiz. Batı

ülkelerinin bizim gibi ülkelere ihraç ettiği üretim ve hizmet

alanlarını değil; teknoloji, bilim ve AR-GE ile beslenen sektörleri

geliştireceğiz.

KOBİ’lerimizi geleceğin ekonomisine hazırlayacak ve dijital çağın

öncüleri kılacağız. Mevcut durumda KOBİ’lerimizin faktör

verimliliği artmıyor ve büyümeye istenen ivmeyi vermiyor. Bu

nedenle, dijital teknolojilerin üretimi ve kullanımı bir tercihten

ziyade kaçınılmaz bir zorunluluk haline geliyor. Dijitalleşmeye

dönük atacağımız adımlar ile KOBİ’lerin yönetim kalitesini artıracak

ve her ilimizde kurulacak olan Dijital Dönüşüm Merkezleri

ile yetkinlikleri, inovasyonu ve işbirliklerini geliştirecek

ortamlar yaratarak KOBİ’lerimiz arasındaki dijital teknolojilerin

yayılımını sağlayacağız.

Bu dönüşüm sayesinde Endüstri 4.0 teknolojilerinin sadece

müşterisi değil, aynı zamanda üreticisi olacağız. Bu amaçla

eğitim ve dijital altyapıyı Endüstri 4.0 sürecine uyumlu hale

getireceğiz. Endüstri 4.0’ı, Emek 4.0 ile tamamlayacağız. Emek

4.0 kapsamında, işçinin kendi öğrenim seviyesi ve yaptığı işin

niteliğine uygun olarak vasfının artmasını sağlayacağız.

60

Çalışanlarına yeni dijital çağın gerektirdiği yetkinlikleri kazandırmak

için yatırım yapan şirketlere ek destek vereceğiz. Devlet

desteği ile gençlere yeni eğitim olanakları sunacağız. Hem yetkinlikleri

geliştirmek, hem istihdamı artırmak hem de yetenek

uyumsuzluğunu, iş dünyasının ihtiyaç duyduğu yetkinlikler ile

mevcut iş gücünün yetkinlikleri arasındaki farkı gidermek için

daha güçlü ve etkin, üniversite ve sanayi iş birlikleri kuracağız.

Bu politikalar sayesinde dünyada aranan, adından bahsedilen

ürünler, Türk Malı damgası taşıyacaktır. Türkiye’nin kendisi bir

marka olacaktır. Tasarım ve teknoloji gücü, tüketiciye sunulan

fayda ve hizmet, küresel çapta üretim hacmi, rekabetçilik ve

kalite açısından işletmelerimiz dünya pazarlarının aranan aktörleri

haline gelecektir.

2. ANADOLU KALKINMA KUŞAKLARI VE

MERKEZ TÜRKİYE PROGRAMI

Yurttaşının kaderini doğum yerinin belirlediği bir ülkede, toplumsal

refahı sağlayamayız. AKP iktidarında bölgesel eşitsizlikler

çok derinleşmiş, Türkiye’nin kişi başı en yüksek gelirli ili

İstanbul ile en düşük gelirli ili Ağrı arasındaki uçurum yıllık 80

bin TL’ye ulaşmıştır.

Anadolu’yu yeniden kalkındırmak için Beş Kalkınma Kuşağı’nı

“Merkez Türkiye Projesi” çatısı altında eş zamanlı olarak yaşama

geçireceğiz. Bu projeler ile hem bölgelerarası eşitsizlikleri

ortadan kaldıracak hem de Türkiye’nin küresel ekonomiyle

bütünleşmesini sağlayacağız. “Merkez Türkiye Projesi” içinde

bütünleştirilmiş, her biri kendi bölgesinin karşılaştırmalı üstünlüklerini

öne çıkaran 5 Kalkınma Kuşağı, Türkiye’nin sürdürülebilir

büyümesine öncülük edecektir.

61

Beş Kalkınma Kuşağı

1. Doğu Kuşağı: Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki

illeri kapsayacaktır. Bölgenin ağırlaşan işsizlik ve göç sorununu

çözme hedefiyle istihdam odaklı olacaktır.

2. Güneş Kuşağı: İç Anadolu ve Doğu Akdeniz bölgelerindeki

illeri kapsayacaktır. Ankara’nın yanı sıra Konya, Sivas,

Kayseri, Gaziantep, Hatay, Adana ve Mersin gibi sanayileşmekte

olan illerimiz arasındaki iş birliğini, işbölümünü ve

koordinasyonu artırarak, bölgesel bir dinamizm kazanmalarını

sağlayacaktır.

3. Karadeniz Kuşağı: Çekim merkezi, Orta ve Doğu Karadeniz

bölgelerini kapsayacaktır. Bu stratejinin öncelikli hedefi,

tarımsal ürünün değerinden satılması ve istihdamda sektörel

çeşitliliğin sağlanması olacaktır.

4. Marmara Kuşağı: Marmara Bölgesi’ne ek olarak Batı Karadeniz,

Kuzey Ege ve İç Anadolu’nun kuzeybatısındaki illeri

kapsayacaktır. Marmara Denizi’nin merkezinde olduğu

farklı coğrafi ve iktisadi bölgelerin bütünleşmesini sağlayarak,

hizmetler ve sınai sektörler etrafında çok merkezli

bir iktisadi çember ortaya çıkarmayı hedefleyecektir.

5. Mavi Batı Kuşağı: Ege ile Batı Akdeniz ve İç Anadolu’nun

batı illerini kapsayacaktır. Turizm faaliyetlerinin ürettiği

katma değerin artırılması ve sektörün bölgeye özgü tarımsal

faaliyetlerle geleneksel sınai üretimi arasında bağlantı

kurmasını hedefleyecektir. Yüksek teknolojiye dayalı sınai

üretimin sinerji merkezi, Mavi Batı Kuşağı olacaktır.

Merkez Türkiye’nin kalbi, Doğu, Güneş ve Karadeniz Kuşağı

olacaktır.

62

“Merkez Türkiye Projesi”ni oluşturan kalkınma kuşakları ile kalkınmada

öncelikli bölgeleri, ülke ortalamasına ve diğer bölgeleri

AB ortalamasına yaklaştırarak şu hedeflere ulaşacağız:

• İstihdam: Bölgesel kalkınma farklarının hem temel nedeni

hem de doğrudan sonucu, bölgelerarası istihdam oranlarındaki

dengesizliktir. İstihdam yaratacak projeler geliştirerek

bu dengesizliği azaltmak temel hedefimizdir. İstihdamda

bölgelerarası yakınsama, gelir seviyesinde de yakınsamayı

beraberinde getirecektir.

• Ticaret hacmi: Kalkınma kuşakları, bölge içi ve bölgelerarası

ticaret hacminin artmasını sağlayacaktır. Bölgesel ticaret

hacminin büyümesi, kümeleşme eğiliminin güçlenmesini

temin edecektir.

• Yüksek Katma Değerli Üretim: İstihdam ve ticaret hacmi

açısından görece avantajlı bölgelerin ortak sorunu, düşük

katma değerli üretimdir. Bu bölge ve illerde temel hedefimiz,

stratejik sektörlerde işletmeler arası sinerji ve eşgüdümü

yaratarak, yeni teknolojilerin kullanımı ve üretimini

artırmak olacaktır.

“Merkez Türkiye Projesi” ile Çin’den Avrupa’ya uzanan İpek Yolu’nun

ortaya çıkaracağı fırsatları değerlendirerek, Türkiye’nin

hem lojistik hem de mamul mal üretiminde avantaj yakalamasını

sağlayacağız. Ülkenin lojistik avantajlarını ortaya çıkarmak

üzere Karadeniz’i, Doğu ve İç Anadolu üzerinden Akdeniz’e

bağlayan demir yolu hatları inşa edeceğiz. Marmara Bölgesi’nin

etrafında bir ulaşım çemberi oluşturacağız.

Güneş Kuşağı kapsamındaki iller başta olmak üzere, Anado63

lu’nun sanayi üsleri arasındaki bağlantıları tahkim edecek ve

taşıma kapasitesini artıracak bir ulaşım şebekesi kuracağız.

Doğu Kuşağı kapsamındaki en büyük üç kentimize, özel endüstri

bölgesi niteliğinde sanayi kompleksleri inşa edeceğiz. 135’i Doğu

Kuşağı’nda olmak üzere kalkınmada öncelikli yörelerde 400 orta-

ölçekli kamu işletmesi kuracağız. “Merkez Türkiye Projesi” ile

ülkemizi, Doğu Asya, Orta Doğu ve Avrupa’yı birbirine bağlayan

bir teknoloji ve lojistik üssü haline getireceğiz.

Demokratik planlama yoluyla gerçekleştireceğimiz bu yatırımlar,

bölgesel kalkınma kuşaklarını, komşu ülkelerin ekonomileriyle

de etkileşime sokacaktır. Bu sayede kalkınma kuşakları,

bölgelerimizin üretim potansiyelini geliştirirken, komşu oldukları

ülkelere dönük ihracatın artmasına da olanak sağlayacaktır.

3. SOSYAL İŞLETMELER VE GÜÇ BİRLİĞİ

PROGRAMI

Türkiye’nin üretim yapısının iki önemli sorunu olduğunu görüyoruz.

Birinci sorun KOBİ’lerimizin güçsüz, kırılgan ve kısa

ömürlü olmasıdır. İkinci sorun zayıf üretim yapısının ağırlıklı

olarak düşük ücretli ve niteliksiz istihdam yaratmasıdır.

Bu sorunların sonucu olarak bir taraftan sürdürülebilir bir büyüme

patikasına geçemiyor, diğer yandan gelir dağılımı adaletsizliğinin

yarattığı sosyal sorunları çözemiyoruz. Bu sorunları

çözebilmek için bir taraftan KOBİ’lerimizi küresel rekabette

güçlendirmemiz, diğer taraftan sermayeyi tabana yayarak sosyal

kırılganlıkları azaltmamız gerekmektedir. Her iki amacı birden

gerçekleştirmenin en etkin yöntemlerinden biri olarak,

64

Sosyal İşletme Modeli’ni bir alternatif olarak yaygınlaştırmayı

amaçlıyoruz.

Sosyal İşletme Modeli, çalışanların kardan pay almasına, işletmelerin

maliyetlerini düşürmek amacıyla sektörel veya bölgesel

güç birliği yapmasına, kurumsal büyük ölçekli şirketlerle iş

birliği içerisinde, kurumsal kapasitelerinin güçlendirilmesine

dayanmaktadır. Bizim planladığımız Sosyal İşletme Modeli, Avrupa

Komisyonu’nun çerçevesini çizdiği sosyal işletme modelinden

daha kapsamlı olacaktır. AB’de öngörülen sistemde, sosyal

işletmelerin faaliyet alanı sosyal amaçlarla sınırlıyken, bizim

modelimizde sosyal işletmeleri tüm sektörlerde özendireceğiz.

Sosyal işletmeler sayesinde, çalışanların üretimde daha etkin

olmasını sağlayarak verimliliği artırmayı, gelir dağılımı adaletsizliğini

gidermeyi, çalışanların motivasyonunu ve niteliğini artırmayı,

kadın, genç, engelli gibi dezavantajlı grupların ekonomiye

aktif katılımını hedefliyoruz. İşletmelerin güç birliği içinde

maliyetlerini düşürmeyi, yaratıcılığa dayalı yeni işletmeleri desteklemeyi,

küçük işletmelerin büyük ölçekli şirketlerin kurumsal

kapasitesinden yararlanmasını amaçlıyoruz.

Kuracağımız sistemle sosyal işletmelerimiz satın alma, pazarlama,

tasarım ve AR-GE ile finansman ihtiyaçlarını el birliğiyle

karşılayacak. Sisteme dahil olan işletmeler, büyük hacimli

siparişleri el birliğiyle tamamlayacak, girdilerini ortak alarak

maliyetlerini azaltacak, pazarlama, tasarım ve AR-GE’ye ilişkin

ihtiyaçlarını, kendi kuracakları Sosyal İşletme Birlikleri’yle ve

Kalkınma Bakanlığı’nın mali ve teknik desteğiyle gerçekleştirecektir.

65

Sosyal işletmelerimiz finansmana, kuracakları yatırım fonu

üzerinden ve piyasanın sunduğundan daha cazip koşullarla

erişebilecektir. KOBİ’lerimiz gönüllü olarak katılacakları sosyal

işletme sistemi içinde güç birliği yaparak, rekabet güçlerini ve

kazançlarını artıracak, mali sıkıntılarını aşabilecektir.

Sosyal İşletme Birlikleri, özellikle ihracat yönelimli sektörlerde

yurt dışındaki pazarlama, tanıtım ve müşteriye erişim amaçlı

faaliyetler yürüterek, sosyal işletmelerimizin pazara erişimini

sağlayacaktır. Ortalama işletme ömrünün uzaması, karlılığın

artması ve çalışanların üretimin paydaşı olması neticesinde,

ekonomimiz daha fazla katma değer üretecektir. İşletme ömrünün

uzamasıyla uzmanlaşma, çalışanların paydaş olmasıyla

üretim kalitesi artacaktır.

Sosyal işletmelerin yaygınlaşmasıyla birçok Anadolu kentinin

müzmin sorunlarına çözüm bulacağız. Bir yandan KOBİ’lere

mevcut destekleri vermeye devam edeceğiz, bir yandan da

yüksek teknoloji kullanımını teşvik edecek yönlendirmeyi yapacağız.

Bunların yanı sıra büyük şirketlerin rekabet gücünü

artırırken, KOBİ’lere maliyet avantajı sunan teşvikler uygulayacağız.

Küçük geliştirici firmalara (start-up firmalara) destek

amacıyla, ortak çalışma ofisleri, melek yatırımcı teşviklerini düzenleyecek

ve destekler sunacağız.

4. YÜKSEK ÜCRET İLE BÜYÜME PROGRAMI

Çalışanların milli gelirden aldığı payı yükselterek büyümenin

kapsayıcı olmasını hedefliyoruz. Çünkü çalışanların gelirinin

yükselmesini ikincil hedef kabul eden, yukarıdan damlama

teorisine dayalı neoliberal ekonomi politikalarının çöktüğünü

görüyoruz.

66

Üretim ve verimlilik artışıyla destekleyeceğimiz yüksek ücret

önceliğimiz sayesinde, daha insani ücret ve çalışma koşullarıyla

çalışanların verimliğini artıracağız. Kamunun ve servet sahiplerinin

kısmi fedakarlığıyla birlikte aşamalı olarak yükselteceğimiz

ücret seviyesi, bir taraftan iç talebi artırarak canlanma

yaratırken, diğer taraftan tasarruf miktarını artıracaktır. Ücret

artışıyla nitelikli iş gücü oluşturma politikalarını destekleyeceğiz.

Bu sayede küresel rekabette fiyat yerine, kalite ve katma

değer rekabetiyle cari açığımızı azaltacağız.

Yüksek Ücret ile Büyüme Programı kapsamında uygulayacağımız

yüksek ücret politikası iki eksenden oluşacaktır.

Birincisi, başta asgari ücret olmak üzere çalışanların net harcanabilir

gelirini belirleyen unsurlara ilişkin, çalışanlar lehine düzenlemeler

gerçekleştirecek ve çalışanların sendikalı olmasını

teşvik edeceğiz.

İkincisi, bir yandan kamu bütçesinin kullanımını rasyonel hale

getirerek, şeffaflaştırarak ve etkinleştirerek, ücret seviyesinin

yükseltilmesi için gerekli kaynakları yaratacağız. Diğer yandan,

para ve maliye politikalarında istikrar ve adil bölüşümü hedef

olarak belirleyerek, rantiyeye aktarılan kaynakların çalışanların

ücretlerine yansımasını sağlayacağız.

Ücretler genel seviyesindeki yükselmenin, çalışanların vasıflarının

kullanılabilmesine katkı sunmasını, dolayısıyla hayat standardını,

yaşam kalitesini ve verimliliği artırmasını sağlayacağız.

5. HAKÇA PAYLAŞIM PROGRAMI

Ekonomimizin kendi haline bırakılmış üretim yapısı, büyümeyi

istihdamla taçlandıramıyor. Büyüyen istihdam açığı nedeniyle

iş bulamayanların sayısı artmakta, gençlerimiz ve kadınlarımız

67

iş gücünden dışlanmaktadır. Çalışanlarımız ise kayıt dışı istihdam

ve iş güvencesizliği nedeniyle her an işlerini kaybetme riski

altındadır. Bu nedenle, mevcut iktidarın yarattığı ekonomik

istikrarsızlığın yol açtığı sorunlara acilen cevap vermek, çalışanlarımızın

piyasa mekanizmasındaki risklere karşı korumak

ve sosyal dışlanmışlığa maruz kalan yurttaşlarımıza destek olmak

için, tüm yoksul ve dışlanmış kesimleri kapsayacak sosyal

politikaları uygulayacağız.

Hakça Paylaşım Programı kapsamında uygulayacağımız sosyal

politikalar, iki ana bileşenden oluşmaktadır. Bunlardan birincisi

Aile Sigortası, ikincisi ise yoksul kesimler lehine gerçekleştireceğimiz

vergi reformudur.

Aile Sigortası

Aile Sigortası’nın temel hedefi, yoksulluktan muzdarip hanelerin

gelir seviyesini, reel ortanca gelirin yarısına yükseltmektir.

Diğer bir deyişle, Aile Sigortası projemiz ile yoksul hanelere sabit

miktarda bir destek sağlamayacağız. Hanelerin durumuna

ve mevcut gelirlerine göre değişecek şekilde bir takviye yapacağız.

Bu sayede, düşük bir maliyet ile şiddetli yoksulluğa son

verecek ve tüm hanelerimizin aylık gelirinin 1.000 TL’nin üstüne

çıkmasını sağlayacağız.

Aile Sigortası projemizin ilk aşaması, projenin bahsedilen idari

yapısı kurulana kadar, acil yoksulluk sorununu çözmek için

başlatacağımız Aile Maaşı uygulaması olacaktır. Mevcut iktidar,

yoksullar için yıkıma yol açacak bir enkaz bıraktığı için, seçimlerden

sonra hızla uygulamaya sokacağımız bu destek programıyla

15 Eylül 2018 tarihinden itibaren GSS primleri devlet

tarafından ödenen (yeşil kart sahibi) her hanedeki kadınların

hesabına aylık 1.000 TL yatıracağız. Aile Maaşı bağlanan aile68

lere, asgari ihtiyaçlarını karşılayacakları şekilde su, elektrik ve

ısınma desteği vereceğiz.

45 bin yeni kamu istihdamıyla her 500 haneye bir aile danışmanı

atayacağız. Aile hekimleriyle aynı binada faaliyetlerini

yürütecek aile danışmanları, her hanenin sadece ekonomik

değil, aynı zamanda sosyal sorunlarıyla bire bir ilgilenerek, aileler

talep etmese bile yaşadıkları sosyoekonomik sorunların

çözümü için katkı sağlayacaktır. Bu idari yapı sayesinde Aile Sigortası

Projesi kapsamında, her yoksul aileyi mevcut hükümetten

daha etkin bir kaynak kullanımı ile rahat ettirecek desteğe

kavuşturacağız.

Aile Maaşı ile ilk etapta 8 milyon, Aile Sigortası’nın tam olarak

uygulanmasıyla, sosyal yardımları kesmeden, 16 milyon yurttaşımızın

şiddetli yoksulluk sorununu ortadan kaldıracağız. Aile

Sigortası Projesi’nin yıllık maliyeti, mevcut sosyal yardım bütçesine

denk olacaktır. Ücretler genel seviyesini yükselterek ve

istihdam açığını kapatarak yoksul sayısını azaltacağız. Aile danışmanlarının

aile içi şiddetin engellenmesi ve istihdam odaklı

yönlendirme sağlamasıyla sosyal sorunların önüne geçeceğiz.

Vergi Reformu

İkinci bileşen vergi reformudur. Mevcut vergi politikaları; yoksullar,

çalışanlar ve sosyal dışlanmaya maruz kalan kesimlerden,

rantiye kesimine aktarım yapmaktadır. Bu nedenle, gerçekleştireceğimiz

vergi reformu, öncelikle bir sosyal politika

enstrümanıdır. Bu reform üç unsurdan oluşmaktadır.

Birincisi, dolaylı vergilerin azaltılmasıdır. Dolaylı vergilerdeki

küçülme sayesinde temel mal ve hizmetler üzerinde vergi yü69

künü azaltarak, sosyal yardım ihtiyacını azaltmanın yanı sıra,

halkımızın gıda başta olmak üzere temel ihtiyaçlara erişimini

temin edecek ve yaşam kalitesini yükselteceğiz.

İkincisi, düzeltici vergilendirme politikalarını uygulayarak, herkesten

ödeme gücü ilkesine göre vergi alacağız. Bu politikalarla

hem dolaylı vergilerdeki küçülmenin kamu bütçesi üzerinde

baskı oluşturmasını engelleyecek hem de vergi adaletinin sağlanması

suretiyle kayıt dışı istihdamın önüne geçeceğiz.

Üçüncüsü, vergi sistemini şeffaflaştırarak, vergi ödeyenlerle

ödemeyenler arasındaki adaletsizliği gidereceğiz. Vergide adaleti

sağlayarak, tahsil oranlarındaki düşüşün önüne geçecek ve

kamu maliyesine ilişkin belirsizliklere son vereceğiz.

YÜKSEK ÜCRETLİ VE YÜKSEK KAZANÇLI

BÜYÜME

ASGARİ ÜCRET

• 1 Ocak 2019’da net asgari ücreti 2.200 TL yapacağız.

• Asgari ücretten gelir vergisi almayacağız.

• Asgari ücrete yılda bir defa değil, altı ayda bir (Ocak - Temmuz)

zam yapacağız.

• Asgari ücret artışını enflasyon ve refah artışı payını dikkate

alarak altı ayda bir belirleyeceğiz.

GELİR ADALETİ

• Emeklilere Ramazan ve Kurban bayramlarında birer maaş

ikramiye vereceğiz.

70

• Evi olmayan ve oturmak için ev alacak ailelere, 20 yıla kadar

vadeli, aylık % 0,5 faizle kamu bankalarından kredi kullandıracağız.

Bu kredide % 20 peşinat şartı aramayacak ve üst

limiti 300 bin TL olarak belirleyeceğiz. Mevcut şartlara sahip

halihazırda kredi kullanmış yurttaşlarımıza da aynı koşullarda

yeniden finansman olanağı sağlayacağız.

• 26.05.2018 tarihi itibari ile bankalarda ve varlık yönetim

şirketlerinde takibe düşmüş, kredi kartı ve tüketici kredisi

borçlarını risk esasına göre satın alacak, borç faizlerini,

vergi, resim, harç, dosya parası, kapak ücreti gibi tüm mali

yükümlülüklerini silecek, sadece ana parayı uzun vadeye yayarak

tahsil edeceğiz ve borçluların sicil kayıtlarını sileceğiz.

• Çiftçinin üretimde kullandığı mazottan ÖTV ve KDV’yi kaldıracağız.

Böylece mazotun litresini çiftçiye 3 TL’den vereceğiz.

• Çiftçilerimizin tarımsal kredi borçlarının faizlerini sileceğiz.

• Aile Sigortası kapsamına alınan yurttaşlarımızın Genel Sağlık

Sigortası prim borçlarını sileceğiz.

• Tüm kamu personeli ve emeklilerin ücret artışlarını belirlerken

sadece enflasyonu değil, büyümeden kaynaklı refah

payını da tam olarak dahil edeceğiz.

• Vergide adaleti sağlayacak, az kazanandan az, çok kazanandan

çok vergi alacağız.

• Ücretlilerin ve esnafın asgari ücrete kadar olan gelirlerine

gelir vergisi muafiyeti tanıyacak şekilde, gelir vergisi dilimlerini

yeniden düzenleyeceğiz.

71

BÜYÜYEN EKONOMİ

• Zengini daha zengin etmeye dayalı mevcut büyüme anlayışı

yerine, hakça paylaşıma dayalı, kapsayıcı ve sürdürülebilir

bir kalkınma anlayışını getireceğiz.

• Sadece milli geliri değil, yurttaşlarımızın yaşam kalitesini ve

mutluluğunu da artıracağız.

• Üreten, çalışan yurttaşlarımızın emeklerinin karşılığını almasını

sağlayarak, gelir dağılımı adaletsizliğini hızla ortadan

kaldıracağız.

• Borçlandırmaya ve borçla tüketime dayanan ekonomik yapı

yerine, yüksek gelire, tasarrufa ve üretime dayalı bir ekonomik

yapı kuracağız.

• Yatırım ortamını iyileştirerek, kamusal yatırımlar ve istihdamı

artırarak işsizlik oranlarını hızla aşağıya çekeceğiz.

• İlkel ve kirli sanayiye dayalı ekonomi yerine, yüksek katma

değer üreten ve çevreye saygılı güçlü bir ekonomi kuracağız.

• Enerjiyi akılcı kullanan, doğayla barışık bir kalkınma ve refah

programını benimseyeceğiz.

KURUMSAL ALTYAPI

• Şeffaf, hesap verebilir, adil, rekabetçi ve öngörülebilir bir

ekonomik düzen kuracağız.

• Sayıştay’ın yeniden etkin denetim yapmasını sağlayarak,

vergilerimizin ve kamu kaynaklarının yağmalanmasına engel

olacağız.

72

• Bütçenin etkin denetimi için TBMM’de Kesin Hesap Komisyonu

kuracağız.

• Ekonomide öngörülebilirliği ve güveni tesis etmek amacıyla

Orta Vadeli Program’da ve Bütçe Kanunu’nda mali hedefler

belirleyeceğiz.

• Kamu ihalelerinde kurulmuş olan yağma düzenini ortadan

kaldıracak, adil ve rekabetçi bir ihale düzeni oluşturacağız.

• Kamu İhale Kanunu’nu uluslararası standartlara uygun hale

getirecek, kanuna getirilen bütün istisnaları kaldıracağız.

• Ekonomik ve Sosyal Konsey başta olmak üzere, çalışma hayatındaki

sosyal diyalog mekanizmalarını güçlendireceğiz.

• Partizanca kesilen vergi cezalarının yarattığı mağduriyetleri

gidereceğiz.

• Türkiye’nin üretim kapasitesini ve insan kaynaklarını orta ve

uzun dönemde planlamak üzere “İnsani Gelişme Stratejileri

ve Bilgi Politikaları Kurumu”nu kuracağız.

KALKINMA VE İSTİKRAR ODAKLI PARA VE

MALİYE POLİTİKASI

• Merkez Bankası’nın kurumsal itibarını ve bağımsızlığını

onaracağız. Türkiye’de maliye ve para politikaları arasındaki

ilişkiyi, büyüme ve fiyat istikrarının birlikte sağlanması doğrultusunda

yeniden tanımlayacağız.

• Para Politikası Kurulu üyelerinin ağırlıkla Merkez Bankası

yöneticilerinden oluşmasına son verecek, bağımsız üye sayısını

artıracağız.

73

• TBMM denetiminden kaçırmak için bütçe dışına taşınan her

türlü fon, özel hesap ve harcama uygulamalarını sonlandıracağız.

• Varlık Fonu uygulamasına son vereceğiz.

• Yürütmenin ödenek transferi yöntemiyle TBMM’nin bütçe

yetkisini gasp etmesini önleyeceğiz.

• Kamuda israfı engelleyip verimliliği artırarak borçlanma gereğini

düşürecek ve kamunun üzerine bindirilen faiz yükünü

azaltacağız.

YÜKSEK KATMA DEĞERLİ ÜRETİM

YATIRIMLAR İÇİN ELVERİŞLİ İKLİM

• OHAL’i kaldıracak, hukuk güvenliği ve yargı bağımsızlığını

sağlayarak yatırımcılar için öngörülebilir ve güvenilir bir ortam

oluşturacağız.

• Düzenleyici ve denetleyici kurumların tam bağımsızlığını tesis

edeceğiz. Bu kurumların tekelleşmeyi önleyecek, kamu

yararını, rekabeti ve tüketici haklarını koruyacak bir yapıya

kavuşmasını sağlayacağız.

• Kanun ve düzenlemelere ilişkin öngörülebilirlik ve istikrar

sunacağız.

• İmtiyaz dağıtımı ve kapitülasyonlara dönüşen, haksız rekabete

yol açan özel teşvik uygulamalarına derhal son vereceğiz.

• Ücretler ve kazançlar genel seviyesini artırarak iç talebin

canlanmasını sağlayacak, bu sayede yatırım cazibesini artıracağız.

74

• Yükselen eğitim kalitesi ve vasıflı iş gücü sayesinde, katma

değerli yatırım hacmini artıracağız.

• Cari açığı ve enflasyonu düşürerek döviz kurlarında istikrar

sağlayacak, ekonomik öngörülebilirliği artırarak, istikrarlı bir

yatırım ortamı yaratacağız.

BİLEŞİK BÜYÜME İÇİN SEKTÖREL

ÖNCELİKLER

Tarım

• Türkiye’yi tarımda ithalatçı olmaktan çıkarıp, ihracatçı haline

getireceğiz.

• Tarım Kanunu’nun 21. Maddesi’ni uygulayacağız. GSYH’nin

% 1’i kadar vereceğimiz tarım desteklerini iki katına çıkaracağız.

• Tarımsal üretimde kullanılan tohum, gübre ve tarım ilacı

gibi girdilerin vergilerini düşürerek, maliyetleri aşağıya çekeceğiz.

• Parçalı tarım arazilerinin tarım sigortası sorununu çözeceğiz.

• Çiftçilerimizin tarımsal kredi borçlarının faizlerinin tamamını

sileceğiz.

• Türkiye’deki tüm tarımsal ve hayvansal üretimi kayıt altına

alan, Üretici Kayıt Sistemi’ni oluşturacağız. Sisteme kayıtlı

üreticilerin SGK primlerinin tamamının devlet tarafından

karşılanmasını sağlayacağız.

• Tüm ürünleri, üretim araçlarını ve hayvanları, sisteme kayıt

edildikleri anda primleri devlet tarafından karşılanacak şekilde,

tarım sigortası kapsamına dahil edeceğiz.

75

• Çiftçilere verilen desteklerden dosya parası, genel giderler

vb. adı altındaki kesintilerin tamamını kaldıracağız.

• Tarımsal destekleri çiftçinin girdi maliyetlerini hesaplayarak

ve üzerine çiftçinin karını ekleyerek belirleyecek ve bir yıl

önceden açıklayacağız. Destek tutarlarını en az enflasyon

oranı kadar artıracağız.

• Tüm tarımsal KİT’lerin özelleştirme süreçlerini durduracağız.

• Şeker fabrikalarının özelleştirme ihalelerini iptal edeceğiz.

Pancar Üreticileri Kooperatifleri ve işçi sendikalarını fabrikalara

ortak ederek yönetime dahil edeceğiz.

• Şeker pancarı üretimini artıracağız. Gıda fazlası şekeri, akaryakıtla

harmanlanacak biyoetanole dönüştürerek, enerji ithalatını

azaltacağız. Biyoyakıtları ÖTV ve KDV’den muaf tutacağız.

• Nişasta bazlı şeker (NBŞ) üretimini sınırlayacak, yerli pancar

şekerini destekleyeceğiz. NBŞ kaçakçılığını ağır şekilde

cezalandıracağız.

• Her köylüye evinin, ahırının, garajının çatısına ya da bahçesine

en az 10 kW gücünde güneş paneli kurabileceği ekipman

ve teknik yardımı 10 yıl vadeli ve sıfır faizli kredi ile sağlayacağız.

• Sulama birliklerine ve su şebekesi pompalama gereksinimi

olan köylere sıfır faizli 10 yıl vadeli kredi temin ederek, enerji

ihtiyaçlarını güneşten karşılamalarını sağlayacağız.

• Köylerde ve tarımsal sulamada su kullanımına destek sağlayacak;

şebeke, sondaj ve boru maliyetlerini merkezi bütçeden

karşılayacağız.

76

• Tarım ve hayvancılığa yönelik her türlü teknik ve danışmanlık

desteğini, kooperatifler aracılığıyla ve bölge üniversiteleri

ile eşgüdüm halinde vereceğiz. Bu kapsamda en az 40

bin ziraat mühendisi, veteriner ve tekniker istihdamı sağlayacağız.

• Kuracağımız Arazi Edindirme Ofisi ile arazi toplulaştırma faaliyetlerini

5 yıl içinde tamamlayacağız.

• Mera Yönetim Birlikleri’ni etkinleştirecek, ıslah edeceğimiz

meraların amaç dışı kullanımına izin vermeyeceğiz. Meraların

köyün ortak malı olarak kalmasını sağlayacağız.

• Yerel tohumlarımızı geliştirecek ve biyoçeşitlilik koruyacak

gen bankaları, laboratuvarlar ve üretim istasyonları kuracağız.

• Yerli sanayicilerin ve tütün üretici kooperatiflerinin, tütün

mamulleri üretmelerini engelleyen kapasite sınırlamasını

düşüreceğiz.

• Tütün üreticilerinin kooperatif çatısı altında örgütlenmelerini

destekleyecek, tütün ithal eden Türkiye’yi yeniden tütün

ihraç eden bir ülke haline getireceğiz.

• Üzüm üreticilerinin kooperatifler ve kuracakları sosyal işletmelerle,

sirke ve alkollü içki üretebilmelerini sağlayacak

kapasite düzenlemelerini hayata geçireceğiz.

• “Fındık Borsası”nı Karadeniz’de kuracağız.

• FİSKOBİRLİK’i piyasayı üretici lehine düzenleyen özerk bir

yapıya kavuşturacağız. FİSKOBİRLİK’i dünyanın en büyük

doğrudan fındık ihracatçısı ve çikolata üretiminde bir dünya

markası haline getireceğiz.

77

• 2018 yılı fındık alım fiyatını en az 15 TL olarak belirleyeceğiz.

Rekoltedeki dalgalanmaya karşı üreticinin gelirini garanti altına

alacak bir taban fiyat uygulaması geliştireceğiz.

• Çay-Kur’un ihtiyaç duyduğu finansmanı bütçeden sağlayacak,

Çay-Kur’u kesinlikle özelleştirmeyeceğiz. Çay-Kur’u kademeli

olarak üretici kooperatiflerine devredeceğiz.

• Çay alım kotasını kaldıracağız. Çay-Kur’un üreticinin bütün

çayını almasını sağlayacağız.

• Zeytinlikleri koruyacağız. Zeytinyağı üretimi ve tüketimini

yaygınlaştıracağız.

• Zeytinyağına litre başına 1,5 TL ve sofralık zeytine kilo başına

1 TL destekleme primi vereceğiz. Destekleme primlerini,

enflasyon oranında her yıl artıracağız.

• Tekstil tezgahlarımızda çiftçimizin yerli tohumlardan ürettiği

pamuğun işlenerek ihraç edilmesini sağlayacağız.

• Pamuk destekleme primini 5 yıllık dönemler için açıklayacak

ve üretim maliyeti ile dünya fiyatlarını dikkate alarak güncelleyeceğiz.

• Ayçiçeği ve mısır başta olmak üzere, yağlı tohumların üretimine

yönelik orta ve uzun vadeli politikalarla üreticiyi destekleyeceğiz.

Girdi maliyetlerini düşürerek, ithalat bağımlılığını

sona erdireceğiz.

• Tarım Borsaları’nda küçük üreticinin işlem yapabilmesini kolaylaştıracağız.

78

Hayvansal Üretim

• Bütün kırsalda hayvan varlığını artırmak için küçük ve orta

ölçekli işletmelerin yaygınlaşmasını sağlayacak, kooperatifleşmeyi

desteklerle özendireceğiz.

• Ulusal Kırmızı Et Konseyi’nin talepleri doğrultusunda, büyükbaş

ve küçükbaş hayvanların karkas sınıflandırılması sistemini

hayata geçireceğiz.

• Okul sütü programını yeniden tasarlayarak, kamu alımlarını

sektörü desteklemek üzere kullanacağız.

Ormancılık

• Devlet ormanlarının devlet tarafından işletilmesini sağlayacağız.

• Ormancılık işlerinde ve satışlarında, dikili ağaç satışı uygulamasına

son vereceğiz.

• Orman alanlarının daraltılmasına ve özelleştirilmesine izin

vermeyeceğiz.

• Orman ürünleri ihtiyacını karşılamak üzere yapılacak endüstriyel

plantasyonlar için teşvikleri artıracağız.

• Türkiye’deki en kapsamlı ağaçlandırma seferberliğini örgütleyeceğiz.

• Doğal orman ürünlerinin hammadde olarak kullanıldığı ilaç

ve kozmetik endüstrisine yatırım yaparak, katma değeri

yüksek ürünler elde edeceğiz.

79

Tarıma Dayalı Sanayi

• Artan organik gıda talebini, gıda sektörümüz için istihdam

ve büyüme fırsatına çevireceğiz.

• Açık deniz balıkçılığını ve dondurulmuş ürünleri teşvik edeceğiz.

• Su ürünleri sektöründe sürdürülebilir avcılığı sağlayan, tatlı

su balıkçılığını destekleyen tedbirler alacağız.

• Dondurulmuş gıda sektöründe atıl kapasitenin kullanılmasına

dönük eşgüdümü artıracağız. Kış ve bahar aylarında üretilen

ürünlerin işlenmesini sağlayacağız.

• Alternatif yağlı tohum ekimini özendirerek ve tağşişi önleyerek,

bitkisel yağ sektörünün büyümesine katkı sunacağız.

• Yem sanayini tamamen yerli ürün ve ham madde işler hale

getireceğiz.

• Buğdayı kayıt altına alacağız. Un ve unlu mamuller sektöründeki

fiyat dalgalanmalarının önüne geçeceğiz.

• Kağıt sektöründe selüloz üretiminde kenevir gibi alternatif

yerli hammaddelerin kullanımını teşvik edeceğiz.

• GDO’suz Türk Pamuğu’nun tanınmasını sağlayacağız.

Sanayi

• Tekstil sektöründe tek bir KDV oranı uygulamasına geçeceğiz.

• Mezbahaları kayıt altına alarak ham deri kalitesini yükselteceğiz.

80

• Mobilya sektörünün gelişkin olduğu illerde ihtisas organize sanayi

bölgeleri kuracağız. Ankara Siteler gibi mobilya işletmelerinin

kümelendiği sanayi bölgelerine de bu statüyü vereceğiz.

• Giyim eşyası sektöründe yerli hammadde kullanımını özendireceğiz.

• Selülozu stratejik ürün olarak belirleyeceğiz. Yüksek hacimli

selüloz üretimi yapacak bir kamu işletmesi kuracağız.

• Plastik sektöründe kalıpçılık faaliyetlerindeki yatırımları

destekleyeceğiz.

• Polimer kompozitleri üretiminde ve kauçuk sektöründe otomotiv

ara mamulleri araştırmaları için üniversitelere ek bütçe

tahsis edeceğiz.

• Polipropilen üretecek bir kamu işletmesi açacağız.

• Kimya sektöründe nanoteknoloji çalışmalarını destekleyeceğiz.

• Petrokimya, petrorafineri ve sıvı kimyasal ürünlerde Kimya

Özel Endüstri Bölgesi kurarak kümelenme sağlayacağız. Bu

sayede depolama ve enerji maliyetlerini düşüreceğiz.

• Uluslararası ticaret anlaşmalarında makine imalatı sektörünün

kapsam içine alınmasını sağlayacağız.

• Kullanılmış makine ihracatı üzerindeki vergiyi amortismanla

ilişkilendirerek düşüreceğiz.

• İhraç ürünler başta olmak üzere makine sektöründeki ambalaj

standartlarını geliştireceğiz.

• Otomotiv sektöründe AR-GE alanında yeni yatırımları, büyüme

hedeflerimizi ve desteklerimizi sürdüreceğiz.

81

• Elektrikli araç üretimi için gerekli teşvikleri sağlayacağız.

• Sürücüsüz araç teknolojisinin geliştirilmesi ve adaptasyonu

için gerekli teşvikleri sağlayacağız.

• Kompresör ve DC motor gibi elektrikli ürünlerin imalatında

kritik ara girdilere ilişkin yatırımlara ek teşvikler sağlayacağız.

• Elektrikli ürünler imal eden firmaların portföyünde önem

taşıyan model ve rasyo değişikliklerini ürün geliştirme faaliyeti

olarak tanıyacağız.

• Çelik servis merkezlerinin yeterliliğini artıracağız.

• Demir yolu yatırımlarımızda yerli girdi kullanacağız. Kendi

mühendislerimiz ve işçilerimizi istihdam edeceğiz.

• Metal sanayinde takım çeliklerinin üretimini destekleyeceğiz.

Hizmetler

Turizm

• Kültür ve Turizm için ayrı bakanlıklar ihdas ederek, Turizm Bakanlığı’nı

yeniden kuracağız.

• Her yıl 800 köyü turizm köyü ilan edecek ve köy turizmi altyapısını

geliştireceğiz.

• 5 yılda en az 4 bin turizm köyünde en az 40 bin oda inşa

edeceğiz.

• Sağlık, kültür, gastronomi, inanç, fuar ve kongre turizmi gibi

temalara yoğunlaşan dönemsel tanıtım programlarıyla turizmde

çeşitliliği sağlayacağız.

• Her yıl olanağı olmayan 100 bin aileye 5 Bin TL yurtiçi turizm

çeki desteği vereceğiz.

82

• Turizm Trenleri Projesi kapsamında özel donanımlı trenlerle

Türkiye turları düzenleyeceğiz.

• Ürün geliştirme ve lisans desteği sunacağız.

• Turizmde kentleri markalaştırarak rekabet gücünü artıracağız.

• Ülkenin tarihsel ve doğal zenginliklerinin envanterini tamamlayıp

turizm mekanları haritası oluşturacağız.

Bilişim ve Telekomünikasyon

• Yurttaşlarımıza İnternet hakkı çerçevesinde, ücretsiz olarak

aylık 2 GB’a kadar geniş bant İnternet erişimi sağlayacağız.

• Yerli yazılım sektörünü teşvik edeceğiz. Kamu kuruluşlarında

açık kaynak kod kullanımını yaygınlaştıracağız.

• KOBİ’ler ve sosyal işletmelerin e-ticaret kapasitelerini artırmaya

yönelik önlemler alacağız.

• KOBİ’ler ve sosyal işletmelerin bulut bilişimi, elektronik tedarik

ve stok yönetimi yöntemlerini kullanmalarını teşvik edeceğiz.

• Evrensel Hizmet Fonu’nu amacına uygun kullanacağız.

• Fiber optik altyapısını tamamlayarak, yurdun her köşesine

nitelikli ve ucuz İnternet hizmeti götürülmesini sağlayacağız.

• Ağ tarafsızlığını garanti altına alacağız.

• Bilgi ve iletişim teknolojileri ve buna dayalı hizmetler üzerindeki

ÖİV’yi bütünüyle kaldıracak, KDV’yi düşüreceğiz.

• Telekomünikasyon sektöründe başta sabit telefon ve altyapı

hizmetleri olmak üzere, rekabet önündeki tüm engelleri kaldıracağız.

83

• Start-up Hızlandırma Programları kuracağız. Sosyal işletme

kapsamındaki start-up’lara 1 milyar TL çekirdek yatırım yani

tohum yatırımı yapacağız.

• Bilişim sektöründe, cirosunun yarısını ihracat ile elde eden

firmalara kurumlar vergisi indirimi sağlayacağız.

• Enerjinin ve diğer kaynakların sürdürülebilirliği ve verimli kullanılabilmesi

için, dijital teknolojilerin getirdiği olanaklardan

yararlanacağız.

• Robot üretimi, tasarımı ve yapay zekaya yönelik çalışma ve

teşvikleri artıracağız.

• Veri analitiği, nesnelerin İnternet’i, üç boyutlu yazıcılar, siber

güvenlik, biyoteknoloji, nanoteknoloji, hassas tıp gibi alanlara

ayrılan kaynakları artıracağız; bu alanlarda insan kaynağı

yetiştirilmesine, teknoloji geliştirilmesine ve üretilmesine

destek sağlayacağız.

• Block zinciri teknolojisine dair dünyada genel kabul gören

kriterleri, ihtiyaç ve koşullarımıza uygun şekilde ekonomimize

uyarlayacağız.

Ticaret ve Diğer Hizmetler

• Bulut tabanlı uygulamalar, mobil etkileşim, zenginleştirilmiş

gerçeklik uygulamaları gibi bilgi teknolojilerinin kullanımını

sağlayacağız.

• Küçük ve orta ölçekli perakendecilerin, yerli üreticilerle tedarik

ilişkisini kolaylaştıracak veri tabanları ve ağlarını teşvik

edeceğiz.

• Dizi ve film sektöründeki üretim ve ihracatı teşvik edeceğiz.

84

Ulaştırma ve Lojistik

• Döviz cinsinden fiyatlandırılan otoyol ve köprü geçiş ücretlerini

Türk Lirası üzerinden belirleyeceğiz. Geçiş ücretlerinde %

50 indirim yapacağız.

• Ulaştırma politikamızda toplu taşımaya, deniz ve demir yollarına

gerekli ağırlığı vereceğiz.

• Beş Kuşak Bölgesel Kalkınma Planları’na uygun olarak, başta

Doğu Kuşağı olmak üzere, kuzey güney hattında yeni demir

yolu projelerini hayata geçirecek ve ulaştırmada kuzey güney

koridorunun da gelişmesini sağlayacağız.

• Liman yönetiminde yetki karmaşasını gidereceğiz.

• Bölgesel lojistik üslerinin, bölgenin üretim merkezleri ve sosyal

işletme ağıyla bağlarını geliştireceğiz.

• Lojistik üslerinin gümrük kapıları ve limanlarla bağını güçlendirecek,

demir yolu ulaşım kapasitesini artıracağız. Planlanan

lojistik üslerin tamamını demir yolu ağına bağlayacağız.

• Ulaştırma ve lojistik altyapısını geliştirecek, bilişim teknolojisi

kullanımı, çevrenin korunması, can güvenliği ve çalışanların

insanca yaşam koşullarını odağa yerleştireceğiz.

• 5 yıl içinde demir yollarının yük ve yolcu taşımacılığındaki

ağırlığını iki katına çıkartacağız.

• Deniz ulaşımında ihtisas limanlarının geliştirilmesini sağlayacağız.

• Deniz taşımacılık sektöründe siyasi kayırmacılığın yarattığı

haksız rekabeti sonlandıracağız. Deniz ticaret filosunun gençleştirilmesini

ve kapasitesinin artırılmasını teşvik edeceğiz.

85

• Gemi inşa sanayisinde rekabet gücünü artıracak önlemler

alacağız. Gemi inşa kapasitesini, çevre hassasiyeti ve iş yeri

güvenliğini dikkate alarak artıracağız.

• TPAO öncülüğünde açık deniz platformu filosu oluşturacak

ve açık deniz platformu destek gemileri yapımını destekleyeceğiz.

• Gümrük kapılarında bekleme süresini asgari düzeye çekecek

düzenlemeler yapacak, gümrük kapılarının kapasitesini ve

teknolojik altyapısını geliştirecek, çalışan sayısını artıracağız.

Çevreye Duyarlı Enerji ve Maden Politikaları

• Sokak aydınlatmasında güneş enerjisine dayalı ve verimi yüksek

sistemler kullanacağız.

• Termik santrallerin, çevre dostu ve yüksek verimlilik sağlayan

teknolojilerle kurulmasını yasal zorunluluk haline getireceğiz.

• Yerli ve yenilenebilir kaynakların elektrik üretimindeki paylarını

yükselterek, enerjide dışa bağımlılık ve güvenlik sorunlarını

çözeceğiz.

• Binalarda ısı yalıtımının ve güneş paneli yatırımının mali yükünü

paylaşacağız. Yalıtım teknolojisini, yerli üretimle sağlayacağız.

• Güneş paneli kullanan apartmanlara panel yatırımı için sıfır

faizle kredi vereceğiz. Kredi geri ödemelerini, üretilen elektrikten

tahsil edeceğiz.

• Doğal gaz depolama kapasitemizi, yıllık tüketimimizin en az

dörtte birine yükselteceğiz.

86

• Enerji sektöründe verimlilik sağlamayan ve saydam olmayan

özelleştirme uygulamalarına son vereceğiz.

• Enerji alanında AR-GE çalışmalarını; kamu, özel sektör ve üniversite

iş birliği ile gerçekleştireceğiz. Sektördeki teknoloji ve

ekipmanların yerli üretim oranını artıracağız.

• Mevcut nükleer enerji teknolojilerine dayalı, sorunlarını giderememiş

riskli santrallerin, ülkemizde kurulmasına izin vermeyeceğiz.

• Madencilik sektöründe, aramadan son ürüne kadar her aşamada

ileri teknoloji kullanımını yaygınlaştıracağız.

• Madencilik faaliyetlerinde iş ve işçi güvenliğini birinci öncelik

haline getireceğiz.

• Bor madenlerinin özelleştirilmesine izin vermeyeceğiz. Bor

Enstitüsü’nü özerkleştirip geliştireceğiz.

• Kamuya ait maden işletmelerindeki rödovans sözleşmelerini

iptal edip, kamuya ait madenlerin kamu tarafından işletilmesini

sağlayacağız.

İŞLETME GÜÇ BİRLİĞİ

TEKNOLOJİYE VE VASIFLI İŞGÜCÜNE DAYALI

İŞLETMELER

• Yüksek teknoloji kullanımı, katma değeri yüksek üretimi ve

düşük enerji tüketimini destekleyen sanayi ve teknoloji politikası

izleyeceğiz.

• Teşvik uygulamaları ve destek hizmetlerinin İnternet üzerinden

ve kolay erişilebilir olmasını temin edeceğiz.

87

SOSYAL İŞLETMELER VE KOBİ GÜÇ BİRLİĞİ

• KOBİ’lere ve sosyal işletmelere ödedikleri vergi ve sigorta primi

tutarında faizsiz, işletme kredisi vereceğiz.

• KOBİ’lerimizin KDV alacaklarını ivedilikle ödeyeceğiz.

• KOBİ’lerimizin borç sorununu çözmek ve takipten kurtarmak

amacıyla bankacılık sektörü ile birlikte bir kurtarma planı hazırlayacağız.

• Tekellerin yıkıcı rekabetinden koruyacağımız KOBİ’lerimizin,

sosyal işletmeye dönüşmesini ve sektörel güç birliği kurmasını

özendireceğiz.

• Kamu alımlarında kadın girişimciler ve genç girişimcilerin

kurdukları firmalara destek amacıyla, % 10 - % 30 arasında ek

maliyet avantajı sağlayacağız.

• Finansman, pazara erişim, AR-GE ve tasarımın geliştirilmesi,

üretim ve girdi maliyetlerinin düşürülmesi amacıyla, kamunun

katkıda bulunduğu, Sosyal İşletme Yatırım Fonu kuracağız.

• Sosyal İşletme Yatırım Fonu’nun her türlü işlemini, vergi, resim

ve harçlardan istisna tutacağız.

• Kamu alımlarını sosyal işletmeleri destekleyecek ve yüksek

katma değerli üretimi özendirecek şekilde gerçekleştireceğiz.

Kooperatifler

• Rekabet gücünü artırmak isteyen esnaf ve sanatkarların, bölgesel

kooperatifler yoluyla bir araya gelmelerinin önünü açacağız.

• Kooperatiflerin yasal ve teknik altyapısını, üretimi ve yeni işletme

ekosistemini destekleyecek şekilde düzenleyeceğiz.

88

• Kooperatif birlik ve merkez birliklerinin uyumlu çalışabilecekleri

bir modeli hayata geçireceğiz.

• Ekilip biçilmeyen parçalı tarım arazilerini kooperatifler yoluyla

kiralayacağız. Birleştirilen arazilerde çiftçiler, ziraat fakülteleri

ve kamu kaynaklarıyla tarımsal üretime yeniden başlayacağız.

AR-GE Odaklı Üretim

• Endüstri 4.0’ın yarattığı bütün fırsatları değerlendirerek, Türkiye’yi

teknolojik gelişme üssüne dönüştüreceğiz.

• AR-GE harcamalarının GSYH’ye oranını hızla artıracak ve AB

ortalaması olan % 3’e ulaştıracağız.

• AR-GE desteklerine erişimi kolaylaştıracak, firmaların tek

noktadan her türlü desteğe başvurabilmesini sağlayarak,

araştırma ve ürün geliştirme çabası içindeki girişimcilerin,

bürokratik engellere takılmasının önüne geçeceğiz.

• Nitelikli üretimi gerçekleştirmek ve bilgi ekonomisini tesis

etmek için, gençlerimizin bir yabancı dil, yazılım ve kodlama

öğrenmesini sağlayacağız. Böylelikle Yüksek Yetenek

İnşası’nı gerçekleştireceğiz.

• Türk Tasarım Danışma Konseyi’ni etkin kılacak, “Türkiye Tasarım

Enstitüsü”nü kuracağız.

BÖLGESEL KALKINMA KUŞAKLARI

• Beş Kalkınma Kuşağı projesi kapsamındaki kamu yatırımları

ve üretim hacmindeki genişlemeyle, ülke genelinde 5 yıl içinde

2 milyon ek istihdam yaratacağız.

89

• Kalkınmada öncelikli bölgelerimizin, ülkenin diğer illeri ile

ticaret hacminde, 72 milyar dolarlık bir genişleme gerçekleştireceğiz.

• Kalkınma Kuşakları’nın büyümeye 1,5 puanlık katkı sunmasını

ve kendisini finanse etmesini sağlayacağız.

HAKÇA PAYLAŞIM

AİLE MAAŞI – AİLE SİGORTASI

• Halihazırda yapılan yardımlara ek olarak, GSS primleri devlet

tarafından ödenen (eski Yeşil Kart sahipleri) her haneye aylık

1000 TL Aile Maaşı bağlayacağız.

• İlk Aile Maaşı’nı 2018 Eylül ayından itibaren kadınların hesabına

yatıracağız.

• Aile Sigortası kapsamında Aile Maaşı bağlanan ailelere ayrıca;

• Aylık 25 TL su desteği,

• Aylık 50 TL elektrik desteği,

• Kış aylarında aylık 100 TL ısınma desteği vereceğiz.

• Aile Maaşı’nın vergiden istisna olmasını, hiçbir şart altında

haczedilememesini ve el konulamamasını sağlayacağız.

• 45 bin üniversite mezununu, Aile Sigortası Kurumu bünyesinde,

aile danışmanı olarak istihdam edeceğiz. Her ailenin bir

danışmanı olmasını sağlayacağız.

• Aile danışmanları ile en kısa zamanda bir yoksulluk envanteri

hazırlayacak, sosyal destekleri gerçek hak sahiplerine ulaştıracağız.

90

• Aile Sigortası kapsamında verilen Aile Maaşı’nı kadınların hesabına

yatıracağız. Böylece kadınları ekonomik açıdan güçlendireceğiz.

• Aile Sigortası kapsamındaki tüm yurttaşlarımızın, mesleki

eğitim kurslarına katılmasını ve İş-Kur’a kayıtlı olmasını teşvik

edeceğiz.

• Aile Sigortası kapsamındaki çocuk desteklerini gebelikle birlikte

başlatacağız.

• Çocuk desteklerinin sürdürülmesini, kız çocuklarının okula

gönderilmesi şartına bağlayarak, kız çocuklarının okullaşma

oranlarını yükselteceğiz.

• “Aile Sigortası Kurumu” (ASKUR) kuracağız.

VERGİ ADALETİ

• Gelir dağılımı eşitsizliğini ortadan kaldıran vergi reformunu

hayata geçireceğiz.

• Sabit telefon ve cep telefonu şirketlerine haksız olarak tanınan

vergi avantajlarını iptal edecek, Hazine payını tam olarak

tahsil edeceğiz.

• Asgari ücretten alınan vergileri kaldıracağız.

• Esnafın kira stopajını kaldıracağız.

• Herkesten gücüne göre vergi alacak, vergi gelirleri içinde dolaylı

vergilerin payını azaltarak, gelir vergisi dilimlerini gelir

adaleti esasına göre yeniden ayarlayacağız.

• Kurumlar vergisindeki istisnaları gözden geçirecek ve haksızlığa

yol açan vergi muafiyet ve istisnalarını kaldıracağız.

91

• Haksız vergi uzlaşmaları ile silinen 1 milyon TL ve üzerindeki

vergi borçlarını tahsil edeceğiz.

• Vergi cennetlerine kaçırılan kazançları vergilendireceğiz.

• Kayıt dışı ekonomiyle mücadele edecek, kayıt dışılık oranını

hızla düşüreceğiz.

• Sosyal güvenlik primlerini, gelir idaresi aracılığıyla toplayacağız.

• Özel sektör ve belediyelerin kamuya olan borçlarını, özellikle

SGK’ye olan borçları ile KDV alacaklarını mahsuplaştıracak ve

KDV iadelerini kısa süre içinde gerçekleştireceğiz.

92

PARASIZ, NİTELİKLİ, EŞİT EĞİTİM

“Bir yıl sonrasını düşünüyorsan pirinç ek, on yıl

sonrasını düşünüyorsan meyve fidanı dik, yüzyıl

sonrasını düşünüyorsan insan eğit.”

Kuan-Tzu

94

Çocuklarımızı belirsizliğe ve niteliksizliğe terk eden eğitim anlayışının

en temel sorunu, çocuk ve öğretmen merkezli olmamasıdır.

Keyfi biçimde değişen AKP’nin eğitim politikaları tam gün,

parasız ve nitelikli eğitimi neredeyse imkansız kılmıştır. Ülkemizin

kalkınması için gerekli olan çağdaş bir eğitim modeline geçiş

sağlanmamıştır. AKP hükümetleri tarafından çocukların bilişsel,

duygusal ve bedensel bütünlülüklerine göre tasarlanmayan, gelecek

gereksinimlerine duyarsız bir eğitim sistemi yaratılmıştır.

Dürüst, hümanist, çalışkan, estetik duygusu gelişmiş, spor kültürüyle

tanışmış ve toplumun tamamına karşı duyarlı bireyler

yetiştirmeye dönük bir politika benimsenmemiştir. Evrensel ilkeler

ve ulusal öncelikler yerine, hamasi ve siyasi söylemler yerleştirilmiştir.

Öğrenciler ideolojik müfredata maruz bırakılmıştır.

Toplumun ortak iyi, doğru ve güzel anlayışını destekleyecek bir

eğitim anlayışı yerine, partizanca anlayış benimsenmiştir. Dahası

yoksul çocuklarımıza ücretsiz sıcak yemek verilmemiş, eşit

eğitim olanakları yaratılmamıştır.

Diploma odaklı eğitim planlaması, yetkinlik odaklı planlamanın

önüne geçmiş, eğitim ve istihdam arasında kurulması gereken

bağ zayıflamıştır. Yetkinlik geliştirmeye açık, nitelikli eğitim sadece

dar bir azınlığın erişebileceği ayrıcalık haline gelmiştir. Nitelikli

ve parasız okulların oranı hızla azalırken, öğrencilerinin

yeterliklerine katkı sağlamayan okulların sayısı artırılmaktadır.

Eğitim, ekonomi ve demokrasi arasında uyumlaşmayı sağlayacak

bir anlayış geliştirilememiştir. Arkasında bir eğitim planlaması

bulunmaksızın kabul edilen projeler yüzünden, kaynaklar

heba edilmiştir. Mesleki eğitim 21. Yüzyılın gereksinimlerine

göre tasarlanamamış, öğrencilerin belli beceri setlerinde uzmanlaşmalarını

sağlayacak çerçeve inşa edilememiştir. Dünyaya

entegre olabilmek, nitelikli ve becerikli iş gücünün yetişti95

rilmesi ve istihdam edilmesi ile mümkündür. İktidarın eğitim

sistemi, bu özellikleriyle böyle bir sonucu üretmekten uzaktır.

Dünya ile rekabet edebilmemiz, bilgi ekonomisine geçebilmemiz

ve Endüstri 4.0’ın gereklerini yerine getirebilmemiz ancak

sorgulayan, analitik ve sosyal becerileri yüksek öğrencileri yetiştirecek

bir eğitim modeliyle mümkündür.

Aynı şekilde çağın gerektirdiği nitelikte öğretmenlerin yetiştirilme

ve istihdam edilme sorunları çözülememiştir. Atanmamış

on binlerce öğretmen uzmanlık alanlarında çalışamamaktadır.

Partizanca yapılan rektör atamaları yüzünden üniversitelerin

özerkliği zarar görmektedir. YÖK üniversite yönetimleri üzerinde

baskı kurmaktadır. Bilim ve teknoloji alanında öncülük

yapması gereken üniversiteler, demokrasi eksikliği yüzünden,

beyin göçüne tanık olmaktadır. Türkiye’nin 21. Yüzyılda katma

değeri yüksek üretim ve istihdam sağlayacak bir eğitim modeli

oluşturulması ancak demokratik bir eğitim anlayışının yerleşmesi

ile mümkün olacaktır.

EĞİTİMDE YENİ BİR ANLAYIŞ

• Parasız ve nitelikli eğitim ilkesini herkes için hayata geçireceğiz.

• Eğitimi tüm bileşenleri kapsayarak yeniden tasarlayacağız.

Öğretmenleri, sendikaları, öğrencileri, velileri ve aile birliklerini

katılımcı ve demokratik bir eğitim modelinde bir araya

getireceğiz.

• Eğitim sistemini 1 yıl okul öncesi, 8 yıl ilköğretim, 4 yıl ortaöğretimden

oluşan 1+8+4 modeliyle yeniden yapılandıracağız.

• 9 yılı kesintisiz temel eğitim olmak üzere zorunlu eğitimi 13

yıla çıkaracağız.

96

• Yüksek yetenek inşasını eğitim sistemimizin ana hedeflerinden

biri haline getireceğiz.

• Milli Eğitim Bakanlığı’nın politikalarını destekleyecek, yaşam

boyu teknik beceri ve öğrenim süreçlerini yönetecek

“İnsan Kaynakları Bakanlığı”nı kuracağız.

• Eğitim ve iş gücü talebi arasındaki eşgüdümü “İnsan Kaynakları

Bakanlığı” aracılığıyla sağlayacağız.

• Eğitim sistemimizde çocuğun üstün yararı ilkesini gözeteceğiz.

• Milli Eğitim Bakanlığı’nı şeffaf ve hesap verebilir bir yapıya

kavuşturacağız.

• Okul - aile birliklerinin yetkilerini artıracak, okul yönetimine

katılmalarını sağlayacağız.

EĞİTİMDE NİTELİK ARTIŞI

• Tam gün eğitime geçeceğiz.

• Birleştirilmiş sınıf uygulamasına son vereceğiz.

• Öğrencilerimizi uluslararası PISA değerlendirmelerinde en

kısa sürede OECD ortalamasına ulaştıracağız.

• Çağdaş, demokratik, laik ve bilimsel bir müfredat oluşturacağız.

EĞİTİMDE EŞİT OLANAKLAR

• Okullar ve bölgeler arasındaki nicelik ve nitelik farkını en

aza indireceğiz.

• İhtiyaç olan bölgelerde kapatılan köy okullarını yeniden

açacağız. Zorunlu haller dışında taşımalı eğitim uygulamasına

son vereceğiz.

97

• Eğitime erişim olanağı olmayan bölgelerde, merkezi yatılı

bölge ortaokullarını ve pansiyonlu liseleri yaygınlaştıracağız.

• Mevsimlik çalışan ailelerin çocuklarının, Gezici Okul Modeli

ile eğitim ve öğretimden geri kalmalarını engelleyeceğiz.

EĞİTİMDE DAHA FAZLA DESTEK

• Aile Maaşı alan ailelere, okula giden her öğrenci için eğitim

masraflarında kullanılmak üzere yıllık 1200 TL vereceğiz.

• Tüm öğrencilerin okula gidiş gelişlerinde toplu taşıma araçlarını

ücretsiz kullanmalarını sağlayacağız.

• Öğrencilerin dengeli ve sağlıklı beslenmeleri amacıyla kahvaltı

ve öğle yemeklerini ücretsiz olarak karşılayacağız.

• Her ne ad altında olursa olsun velilerden para toplanmasına

izin vermeyeceğiz.

CİNSİYET EŞİTLİĞİ İLKESİ

• Eğitimde cinsiyet eşitliğini sağlayacağız.

• Kız çocuklarının okullaşma oranını en kısa zamanda erkeklerle

aynı düzeye çıkaracağız.

• Karma eğitim sistemine aykırı uygulamaları kaldıracağız.

• Çocuklarını okula göndermeyen ailelerle ilgili gerekli tedbirleri

alıp, teşvik uygulamalarını hayata geçireceğiz.

DAHA FAZLA KAYNAK, ŞEFFAF BÜTÇE

• Eğitime bütçeden ayrılan kaynağı AB ülkeleri seviyesine çıkaracağız.

98

• Tüm öğretim kademeleri için öğrenci başına yapılan harcamayı

artıracağız.

• MEB bütçesinden yatırıma ayrılan payı artıracağız.

• Kamu eğitim harcamalarının GSYH içindeki payını iki katına

çıkaracağız.

• Tüm eğitim kademelerinde okulların kendi bütçelerinin olacağı

bir modele geçeceğiz.

• MEB’in ihale, yatırım ve okul harcamalarının İnternet üzerinden

izlenebilmesini sağlayacağız.

DONANIMLI OKULLAR

• Okulların mevcut altyapılarını tam gün eğitime uygun olarak

geliştireceğiz.

• Tüm eğitim kademelerinde öğrenci başına düşen okul ve

derslik sayılarını artırarak, bu okulların niteliklerini AB standartlarına

yükselteceğiz.

• Okullarımızda yemekhane, kantin, tuvalet, kütüphane, fen

laboratuvarı, resim ve müzik atölyeleri, spor salonu, oyun

alanları ve yeşil alanlar oluşturacağız.

• Okulların İnternet altyapıları ve bilgisayar donanımlarını

güçlendireceğiz.

• Depreme dayanıksız olan ve yenilenmesi gereken okul binalarımızı

en kısa sürede yıkarak dayanaklı okullar inşa edeceğiz.

• Tüm özel eğitime gereksinim duyan gruplara uygun olarak,

asansör, rampa, tuvalet gibi gerekli altyapı düzenlemelerini

içeren okulları inşa edeceğiz. Özel eğitime ihtiyaç duyan

tüm çocuklarımızı okullarla buluşturacağız.

99

ÖĞRENCİLERİMİZİN GÜVENLİĞİ

• Okul kazalarına karşı tüm okulları Güvenli Okul Projesi kapsamına

alacağız. Öğrencileri okul kazalarına karşı sigortalayacağız.

• Okul ve yakın çevresinde güvenliği sağlayıp her türlü suistimal

ve şiddeti önleyeceğiz.

• Tüm okullara öğrenci sayısını dikkate alarak ihtiyaç doğrultusunda

en az 1 kadrolu güvenlik ve 1 temizlik görevlisi atayacağız.

Bu doğrultuda en az 80 bin personel istihdam edeceğiz.

EĞİTİM KADEMELERİ

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM

• 1 yıl okul öncesi eğitimi tam gün, parasız ve zorunlu hale

getireceğiz.

• Erken çocukluk eğitiminde (0-5 yaş) okullaşma oranlarını

kademeli olarak yükselteceğiz. Bu doğrultuda erken çocukluk

eğitim merkezlerinin sayısını artıracağız.

• Okul öncesi eğitimde yalnızca tanımlanmış standartlara uygun

uzman öğretmenlerin istihdam edilmesini sağlayacağız.

İLKÖĞRETİM

• Zorunlu eğitim çağı için % 100 okullaşma hedefini gerçekleştireceğiz.

• İlköğretime başlama yaşını 72 aya çıkaracağız.

• Mesleki eğitimi 9 yıllık kesintisiz eğitimin dışına çıkaracağız.

• Kesintisiz temel eğitimin son yılından itibaren öğrenci yönlendirme

sistemi ile çocuklarımızın ilgi ve yetenekleri doğrultusunda

istediği lise türüne yönlendirilmesini sağlayacağız.

100

• İlköğretim aşamasında 1 yıl süreyle yabancı dil ağırlıklı eğitim

vereceğiz.

• Kesintisiz temel eğitimde AB temel yeterlilikler çerçevesini

referans alacağız.

ORTAÖĞRETİM

• Ortaöğretimi akademik ve mesleki eğitim tercihleri doğrultusunda

örgütleyeceğiz.

• Öğrencilerin akademik ve mesleki eğitim tercihlerini aileleri

ve uzmanlarla birlikte, kendi istekleri doğrultusunda yapmalarını

sağlayacağız.

• Ebeveyn ve öğrencilerin okul türü talepleri doğrultusunda

yeterli sayıda okul açacak, her öğrenciyi istediği okula göndereceğiz.

Bu sayede öğrencileri ve aileleri sınav stresinden

kurtaracağız.

• Ortaöğretimin ilk 2 yılında eğitim tercihleri arasında esnek

geçiş olanağı sağlayacağız.

• Akademik ortaöğretimde okul tür ayrışmasına son vereceğiz.

Tüm okulların niteliğini AB standartları düzeyinde yükselterek

eşitsizlikleri gidereceğiz.

Meslek Eğitimi, Meslek Liseleri, Teknoloji

Liseleri

• Meslek eğitimini kesintisiz temel eğitimin sonrasında başlatacağız.

• İş garantili mesleki eğitimi hedefleyeceğiz.

101

• Teknoloji liseleri açacağız. Ülkemizin kalkınma stratejileri

açısından öncelik verdiği kod yazılımı, mekatronik, biyoteknoloji,

tarım vb. sektörlerde bu liselerin kurulmasını sağlayacağız.

• Mesleki eğitimde, meslek liseleri ile meslek yüksekokulları

arasında uyumu ve devamlılığı esas alacağız.

• Mesleki ortaöğretimden mesleki yükseköğretime geçişi tamamen

sınavsız yapacağız.

• Teknoloji liseleri ve meslek okulu öğrencilerini tam zamanlı

sigorta kapsamına alacağız. Primlerini Hazine’den ödeyeceğiz.

• Organize Sanayi Bölgeleri’nde iş gücü talebi doğrultusunda

iş garantili yatılı Teknoloji Liseleri’ni ve Mesleki Liseleri’ni

yaygınlaştıracağız.

• OSB yöneticilerinin Teknoloji Liseleri’nin yönetim kurullarında

temsil edilmelerini sağlayacağız. Bu sayede, sanayi ve

eğitim sistemi arasındaki bağları güçlendireceğiz.

• İki yıllık meslek yüksekokulu mezunlarının, ayrılan kontenjanlar

dahilinde, mesleki ve teknik eğitim fakültelerindeki

lisans programlarına sınavla dikey geçiş yapabilmelerini

sağlayacağız.

• İmam Hatip Okulları’nda verilen eğitimin içerik, müfredat

ve niteliğinin iyileştirilmesini sağlayacağız.

ÇAĞDAŞ VE AKILCI MÜFREDAT

• İnsani ve dayanışmacı değerleri önemseyen, özgürlükçü ve

eleştirel düşünceyi öne çıkaran, bilgi çağıyla uyumlu bir öğretim

programı oluşturacağız.

102

• Eğitimi, Atatürk ilkeleri ve Cumhuriyet değerleri ışığında

çağdaş, demokratik, laik, bilimsel ve eşitlik ilkesine dayalı

bir anlayışla yeniden yapılandıracağız.

• Büyük önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün yaşamı, mücadelesi

ve ülkemize kazandırdığı her türlü eser merkezde olmak

üzere Cumhuriyet Dönemi Tarihi ve Demokrasi Kültürü

derslerinin zorunlu ders olarak okutulmasını sağlayacağız.

• Seçmeli derslerin okul yönetimleri tarafından dayatılmasına

son verecek, veliler ve öğrenciler tarafından sadece rehberlik

servislerinin desteği ile seçilmesini sağlayacağız.

• Seçmeli dersler için yeterli sayıda öğretmen istihdamı sağlayacağız.

YÜKSEKÖĞRETİMDE KURUMSAL VE

DEMOKRATİK REFORM

• Demokratik değerlere, hümanizme, aydınlanmaya ve çoğulcu

ilkelere dayanan bir üniversite modeli kuracağız.

• YÖK’ü kaldıracağız.

• Yalnızca planlama ve eşgüdüm görevlerini yürütecek, üniversitelerin

özerkliğine müdahale etmeyecek “Yükseköğretim

“Koordinasyon ve Planlama Kurulu”nu kuracağız.

• Üniversitelerin bilimsel, idari ve mali özerkliğini güvence altına

alacağız.

• Üniversitelerimizin akreditasyon çalışmalarını yapacak bağımsız

bir kurum oluşturacağız.

• Üniversite rektörlerinin ve dekanlarının, öğretim üyeleri tarafından

seçimle belirlenmesini sağlayacağız.

103

• Üniversitelerin bütçeden aldığı payı iki katına çıkaracağız.

• Üniversitelerde saydam, hesap verebilir ve katılımcı bir yönetim

anlayışını hakim kılacağız.

• TÜBA ve TÜBİTAK’ı siyasi müdahaleden arındıracak, eski

saygınlık ve işlerliklerini yeniden kazandıracağız.

• Üniversitelerin bölünmesi uygulamasına son vereceğiz.

AKADEMİK PERSONEL

• Üniversitelerde bilimsel araştırmalara ve AR-GE çalışmalarına

daha fazla kaynak ayıracak, araştırmacı akademisyenleri

teşvik edeceğiz.

• Yükseköğretim ve AR-GE gereksinimine yanıt verecek doktora

derecesine sahip nitelikli öğretim elemanlarını eğitim

sistemimize kazandıracağız.

• Sağlıklı bir ödül ve teşvik mekanizması kurarak yayınların

sayısını ve kalitesini artıracağız.

• Yükseköğretim ve istihdam ilişkisini mezunların gereksinimlerini

ve iş gücü talebini gözetecek şekilde, sürdürülebilir

bir biçimde planlayacağız.

ÖZLÜK HAKLARI

• Akademisyenler için güvenceli iş ve özgür çalışma ortamı

sağlayacağız.

• Doktor öğretim üyelerini sözleşmeli kapsamdan çıkarıp sürekli

kadroya alacağız.

• Akademik ve idari personelin maruz kaldığı siyasi baskılara

ve ayrımcılığa son vereceğiz.

104

• Kamu üniversitelerine atama ve yükseltmelerde standart

getireceğiz. Mevcut eşitsizlikleri gidereceğiz.

• Akademisyenlerin sendikalaşma oranının artması için gerekli

düzenlemeleri yapacağız.

• Doktoralarını bitirmeden üniversitelerdeki görevlerine çağrılan

Öğretim Elemanı Yetiştirme Programı kapsamındaki

araştırma görevlilerinin sorunlarını çözeceğiz.

ÖĞRETMENLER: KALKINMANIN VE

DEMOKRASİNİN GÜVENCESİ

• Öğretmenliği Cumhuriyetimizin ilk yıllarında olduğu gibi en

saygın mesleklerden biri haline getireceğiz.

• Öğretmenlik Meslek Kanunu’nu en kısa zamanda çıkaracağız.

Öğretmen yetiştirme, ilk atama, yer değiştirme, görevde

yükselme, mali ve sosyal haklar gibi öğretmenlikle ilgili tüm

konuları bu kanun kapsamında çözüme kavuşturacağız.

• Ücretli ve sözleşmeli öğretmenlik uygulamasına son verecek,

tüm öğretmenlerin kadrolu atanmasını sağlayacağız.

• 180 bin öğretmene bir yıl içerisinde kadro vereceğiz.

• Eğitimde liyakate ve nesnel ölçütlere dayalı bir atama ve

yükseltme sistemini hayata geçireceğiz.

• Tüm yönetici atamalarını sadece yazılı sınavla yapacağız.

• Teftiş sistemi yeniden yapılandıracak, kayırmacı değerlendirme

sistemine son vereceğiz.

105

ÇALIŞMA KOŞULLARI

• Bilimsel, okul huzurunu ve iş barışını bozmayan bir değerlendirme

sistemi oluşturacağız.

• Öğretmen ve yöneticilerin üyesi olduğu sendikaya göre hukuksuz

yargılanmalarına, açığa alınmalarına ve sürgün edilmelerine

son vereceğiz.

• Öğretmenlerin aile bütünlüğünü her koşulda sağlayacağız.

EKONOMİK İYİLEŞTİRMELER

• 24 Kasım Öğretmenler Günü’nde tüm öğretmenlere bir

maaş ikramiye vereceğiz.

• Öğretmenlere 3600 ek gösterge hakkı tanıyacağız.

• Öğretmenlerin eğitim tazminatlarını, ek ders ücretlerini ve

hazırlık ödeneklerini artıracağız.

• Hiçbir öğretmenin TÜİK’in belirlediği açlık sınırının altında

maaş almasına izin vermeyeceğiz.

• Toplu taşıma araçlarını tüm eğitim çalışanlarına ücretsiz yapacağız.

ÖĞRETMEN NİTELİĞİNİN ARTIRILMASI

• Öğretmen liselerini yeniden açacağız. Yükseköğretimde öğretmen

yetiştiren tüm eğitim kurumlarını fiziki, mali, akademik

bakımdan en ileri olanaklarla donatacağız.

• Özel ihtiyaçlara sahip öğrencilerin eğitimini üstlenenler

başta olmak üzere tüm öğretmenlerin yeterli pedagojik donanıma

sahip olmalarını sağlayacağız.

106

• Ulusal Öğretmen Strateji Belgesi’ni içerik ve yöntem açısından

AB normlarıyla uyumlu hale getireceğiz.

• Öğretmenlere yaşa bakmaksızın yurtiçi ve yurt dışındaki lisansüstü

ve doktora eğitimleri için izin ve burs olanağı sağlayacağız.

• Meslek içi eğitim seminerlerini, eğitimcilerin görüş ve talepleri

uyarınca hazırlayacağız.

YAŞAM BOYU EĞİTİM SİSTEMİNE GEÇİŞ

• Yetişkinler için yeni bilgi ve beceriler kazandıracak “Kent

Enstitüleri” ve “Yaşam Boyu Eğitim Okulları” kuracağız.

• Kent Enstitüleri’nde ve Yaşam Boyu Eğitim Okulları’nda katılımcıların

İnternet, teknoloji, medya okuryazarlığını artıracağız.

Onlara boş zamanlarında sanatsal, kültürel ve sosyal

olanaklar sunacağız.

• Farklı branşlarda ataması yapılmayan öğretmenlerin bir kısmını

Kent Enstitüleri ve Yaşam Boyu Eğitim Okulları’nda istihdam

edeceğiz.

• Meslek okullarında yetişkinlere yönelik diploma ve kısa süreli

sertifika programları ile mesleki kursların verilmesini

sağlayacağız.

108

TOPLUMSAL BARIŞ, KÜRT SORUNU

“Dağlar, insanlar ve hatta ölüm bile yorulduysa,

şimdi en güzel şiir, barıştır.”

Yaşar Kemal

110

Tek adam rejimi, ne pahasına olursa olsun iktidarını korumak

adına Türkiye’de toplumsal barışı ve güveni tahrip etmiştir.

AKP’nin kurduğu otoriter rejim, etnik, dini, mezhepsel ve kültürel

aidiyetleri kullanarak yurttaşları karşı karşıya getirmiş, önyargıları

derinleştirmiş ve toplumu kamplaştırmıştır.

Kürt Sorunu’nun bir güvenlik sorununa indirgenmesi ve olağanüstü

dönemlerde yapılan yanlış uygulamalar, yurttaşlarımızın

önemli bir bölümünü mağdur etmiş ve aidiyet duygularını

zayıflatmıştır. Uzun yıllar süren şiddet ve çatışma ortamı,

toplumumuzun bir kısmında ülkenin bölüneceği kaygısının

yerleşmesine yol açmıştır. Bu nedenle bir yandan temel hak ve

hürriyetleri olumsuz etkileyen şiddet ortamının diğer yandan

da yurttaşlarımız arasında etkili olan güvensizlik duygusunun

ortadan kaldırılması gerekmektedir. Yurttaşlarımız arasındaki

güven duygusunun ve kardeşlik bağının sağlamlaşabilmesi için

geniş bir toplumsal mutabakata ihtiyaç vardır. Çözüm için gerekli

olan, tek başına güvenliğe, ekonomik kalkınmaya, insan

haklarına ya da eşit vatandaşlığa odaklanan bir yaklaşım değil,

bunların tümünü içine alan yeni bir demokrasi anlayışıdır.

Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye’de toplumsal barışın kutuplaşmaya

yol açmaksızın yurttaşlık ve kardeşlik temelinde sağlanması

gerektiğine inanmaktadır. Cumhuriyet tarihinin en

önemli sorunlarının başında gelen Kürt Sorunu, temelinde bir

demokrasi eksikliği meselesidir. Kalıcı çözüm için esas olan,

daha fazla özgürlük, demokrasi ve hukuk devletidir. Ancak bu

şekilde yurttaşlarımızın hakları korunabilir ve halkın refah seviyesi

yükseltilebilir.

CHP, Kürt Sorunu’nun çözümünü TBMM bünyesinde kuracağı

bir Toplumsal Mutabakat Komisyonu ile gerçekleştirecektir.

111

TBMM içinden ve dışından geniş temsil platformu oluşturarak

kurulacak bir Ortak Akıl Heyeti ile sorunu tüm boyutları ile

ele alacak, toplumsal barışın düşünsel ve psikolojik altyapısını

oluşturacaktır. CHP, sorunun çözümünde gizli bir ajanda gütmeksizin,

samimi ve dürüst bir yaklaşım benimseyecektir. Sonradan

halkımıza hesabını verilemeyecek bir taahhütte bulunmayacak,

atılan tüm adımlarda muhalefet partileri başta olmak

üzere kamuoyunu bilgilendirecektir.

Kürt Sorunu’nun barışçı bir yönde kalıcı ve nihai biçimde çözülmesi,

tüm Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarını kenetleyecek bir

güven, dayanışma ve kardeşlik ikliminin yaratılmasıyla mümkündür.

CHP, yurttaşları zan altından bırakan, yaftalayan ve

dışlayan anlayışlarla mücadele edecek, ortak bir gelecek için

yılmadan çaba gösterecektir. CHP, kutuplaştırma ve kamplaştırma

siyasetine son vererek, tüm yurttaşlarımızı ayrım yapmaksızın

kucaklayacaktır.

KUTUPLAŞTIRMAYAN, BARIŞTIRAN SİYASET

• Devlet yönetiminin her aşamasında, Türkiye Cumhuriyeti

yurttaşlığı ortak paydasını esas alacağız. Kültür, inanç, dil,

kimlik, siyasi görüş, cinsiyet, cinsel yönelim ve yaşam tarzlarına

göre ayrım yapılmasını asla izin vermeyeceğiz.

• Toplumsal barışa ve bir arada yaşama kültürüne zarar veren

kamplaştırma ve kutuplaştırma siyasetini ortadan kaldıracağız.

• Siyasetçilerin mitinglerde ve medyada inanç ve kimliklere

dönük olarak kullandığı, yaftalama ve kınama dilini Siyasi

Ahlak Yasası kapsamında engelleyeceğiz.

112

• Yurttaşlarımızı nefret suçlarının her biçimine karşı koruyacağız.

Bu konuda gerekli yasal düzenlemeleri yapacağız.

• Romanları dışlanmaya, yoksulluğa, evsizliğe, eğitimsizliğe

ve sağlıksız yaşam koşullarına terk etmeyeceğiz. Roman

yurttaşlarımıza hak ettikleri koşulları sağlayacağız.

• İşe alımlarda ayrımcılığın kılıfı haline gelmiş olan ve yurttaşları

zan altında bırakan güvenlik soruşturmalarının şeffaf,

gerekçeli ve denetime açık olmasını sağlayacağız.

• Yurttaşlarımıza empoze edilen korku, şüphe ve ihbar kültürüne

son vereceğiz. Yurttaşlarımız arasındaki karşılıklı

güveni, iletişimi ve anlayışı artıracak bir yönetim ve siyaset

tarzını benimseyeceğiz.

• Kayyum uygulamasına derhal son vereceğiz. Yerel yönetimleri

atanmışların değil seçilmişlerin idaresine bırakacağız.

İNANÇLARA SAYGILI, ÖZGÜRLÜKÇÜ LAİKLİK

• İnanç ve ibadet özgürlüğünün en temel teminatı olan laiklik

ilkesini, özgürlükçü bir anlayışla hayata geçireceğiz.

• Din, mezhep ve inanç farkı gözetmeksizin tüm yurttaşlarımızın

inanç ve ibadet özgürlüğünü güvence altına alacağız.

• Din ve siyasetin birbirinden ayrı tutulmasını sağlayacak, dinin

siyasete alet edilmesine izin vermeyeceğiz.

• Diyanet İşleri Başkanlığı’nı yeniden yapılandırarak, laiklik ilkesine

uygun ve tüm inançlara eşit mesafede hizmet veren

bir kuruma dönüştüreceğiz.

• Hangi inançtan olursa olsun tüm yurttaşlarımızın, evrensel

insan hakları çerçevesinde kendi inançlarına özgü ibadethanelerini

açmalarının önündeki engelleri kaldıracağız.

113

• Cemevlerinin ibadethane statüsü kazanmasını sağlayacağız.

• Lozan Antlaşması’ndan kaynaklanan haklar çerçevesinde

azınlık vakıflarının karşılaştığı sorunlarının çözülebilmesi

için yapıcı adımlar atacağız.

• Azınlık okullarının yaşadığı mali sorunların aşılabilmesi için

çözümler üreteceğiz.

KÜRT SORUNU’NA EŞİT YURTTAŞLIK

TEMELİNDE ÇÖZÜM

• Kürt Sorunu’nu eşit yurttaşlık ilkesi ve diyalog temelinde,

salt güvenlikçi anlayışa teslim olmaksızın, cesaret ve kararlılıkla

çözeceğiz.

• Kürt Sorunu’nu, TBMM’de tüm siyasi partilerin katılımıyla,

partizan çıkarlara kurban etmeksizin, samimi ve şeffaf bir

biçimde, toplumsal uzlaşıyla çözeceğiz.

• Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgemizde geniş istihdam

yaratacak ve toplumsal refahı yükseltecek bir bölgesel kalkınma

atılımını hayata geçireceğiz.

• 5 yıl içinde Doğu ve Güneydoğu’da 135 yeni fabrika kuracağız.

• Kamu hizmetlerinin eşit yurttaşlık temelinde tüm yurttaşlarımıza

eksiksiz olarak götürülebilmesi için anadili Türkçe

olmayan yurttaşlarımızı da gözetecek bir anlayışı hayata

geçireceğiz.

• Okullarımızda, Kürtçe dersleriyle ilgili altyapı sorunlarını çözecek

ve seçimlik dersleri çeşitlendireceğiz.

• Kürtçe’nin yanı sıra Türkiye’deki tüm kardeş dillerle ilgili

araştırma enstitülerini yaygınlaştıracağız. Kapatılan tüm

enstitüleri kadro tahsis ederek yeniden açacağız.

114

• Yerel yönetimlerin özerkliklerini AB standartlarına kavuşturacağız.

• TBMM tarafından 8.5.1991 tarihinde kabul edilen Avrupa Yerel

Yönetimler Özerklik Şartı’nı uygulayacağız.

YASAKÇI POLİTİKALARA SON

• İfade özgürlüğünü kısıtlayan veya ortadan kaldıran yasakları

ve cezaları kaldıracak, Türk Ceza Kanunu’nu ve Terörle

Mücadele Kanunu demokratik ve özgürlükçü bir reformdan

geçireceğiz.

• Anadilin öğrenimi hakkından tüm yurttaşlarımızın yararlanabilmesi

için gerekli yasal ve kurumsal altyapıyı kuracağız.

• Mayınlı arazilerin en kısa sürede temizlenmesini sağlayacak,

bu arazileri topraksız köylülere dağıtarak tarıma kazandıracağız.

• Koruculuk sistemini kademeli olarak kaldıracak, korucular

için yeni istihdam olanakları yaratacağız.

• Yer ve yörelerin özgün isimlerini iade edeceğiz.

GÜVEN VE HUZUR İKLİMİ

• Geçmişte yaşanan ve kamu vicdanında ağır yaralar açan hak

ihlallerinin ve toplumsal travmaların tüm boyutlarıyla açığa

çıkması için Meclis Araştırma Komisyonu kuracağız. Mağduriyetlerin

giderilmesini ve zararların tazmin edilmesini

sağlayacağız.

• Faili meçhul cinayet ve gözaltında kaybetme suçlarında zaman

aşımını kaldıracağız. Bu suçların sorumlularının ortaya

çıkarılmasını ve cezalandırılmasını sağlayacağız.

115

• Faili kamu görevlisi olan ve insan haklarını ihlal eden tüm

suçlarda zaman aşımını kaldıracağız.

• Dersim Olayları ile ilgili tüm devlet arşivlerini bir araya toplayarak

araştırmacılara açılmasını sağlayacağız.

• 21 Mart Nevroz Bayramı’nı, Kardeşlik ve Barış Günü olarak

resmi tatil ilan edeceğiz.

• Diyarbakır Cezaevi’ni, İnsan Hakları ve Demokrasi Müzesi’ne

dönüştüreceğiz.

• Zorunlu göçe tabi tutulan ve evlerini terk etmek zorunda

kalan yurttaşlarımızın evlerine geri dönüşlerinin sağlanması

ve zararlarının tazmini için gerekli adımları atacağız.

116

DIŞ POLİTİKA: İSTİKRAR VE İTİBAR

“Ulusun hayatı tehlikeye girmedikçe savaş bir

cinayettir.”

“Yurtta barış, dünyada barış.”

Mustafa Kemal Atatürk

118

AKP iktidarı Türkiye’nin dış politikasında önemli bir sapma sonucu

doğuran bir uygulama içindedir. Türkiye’nin hem komşuları

nezdinde bölgesel bir aktör olarak, hem müttefikleri

gözünde güçlü ve yapıcı, sorunlara çözüm üretebilen bir ortak

olarak itibarı kalmamıştır. Türkiye, dış politika uygulamalarında

tarafsızlığını, inanılırlık ve güvenilirliğini kaybetmiş, öngörülebilir

bir uluslararası aktör olma özelliğini yitirmiştir. Dış politika

güven esasına dayalı bir politika alanıdır. Güvenin yitirilmesi

Türkiye’nin uluslararası imajını da olumsuz etkilemektedir.

Günümüzde uluslararası ilişkiler bir ülke hakkındaki algının

oluşturulması için sadece dış politika araçları ve uygulamalarıyla

faaliyet göstermenin yetersiz kaldığı karmaşık ve girift bir

hal almıştır. Algı yönetimi ve uluslararası kamuoyunu olumlu

yönde etkilemenin ve yönlendirmenin yolu stratejik iletişimi

güçlendirmek, bu amaçla kamu diplomasisi faaliyetlerine de

ağırlık vermekle mümkündür.

Cumhuriyet Halk Partisi’nin dış politika anlayışı, bir yandan

Türkiye’nin dış politika uygulamalarında yeniden güvenilir ve iş

birliği yapılabilir bir ortak haline gelmesi için gereken adımların

atılmasını sağlayan, bir yandan da ülkemizin yitirmiş olduğu

imaj ve itibarını yeniden olumlu bir dönüşüme kavuşturan güçlü

bir kamu diplomasisi faaliyeti bütünlüğü oluşturmaktadır.

Bu anlamda, Türkiye’nin dış politikası dört unsur üzerine oturtularak

geliştirilecektir:

• Yurttaşlarımızın adalet, güvenlik, huzur ve refahını gözeten

bir dış politika,

• Uluslararası hukuka saygılı ve değerlere dayalı bir dış politika,

119

• Tarihi birikim, coğrafi konum ve kültürel çeşitliliğin zenginliği

ile donanmış çoğulculuğa dayalı bir dış politika,

• Tüm dünya ile bütünleşen, bölgesel ve küresel iş birliğini

güçlendiren, katılımcı bir dış politika.

Bunun için ülkemizin Balkanlar’da, Karadeniz’de, Kafkasya’da,

Orta Doğu’da ve Doğu Akdeniz’de güvenilir ve öngörülebilir bir

komşuluk politikası geliştirmesi esastır. Bu komşuluk politikasını

Türkiye’nin üzerinde bulunduğu toprakların binlerce yıllık

kültürel birikim ve zenginliğinden ilham alarak geliştireceğiz.

Bu anlayıştan hareketle, bölgemizde yaşayan tüm halkların

başta etnik, milli, dini ve mezhepsel olmak üzere ayrıştırılmasının

karşısında olacağız.

Bölgemizin barış, huzur ve istikrarı, ayrıştırıcılığa değil birleştiriciliğe

dayandırılmalıdır.

Irak ve Suriye’nin toprak bütünlüğü, Filistin sorununun adil çözümü,

Mısır ile diplomatik ilişkilerimizin yeniden gereken seviyeye

yükseltilmesi ana hedeflerimizdir.

Türkiye’nin bölgesinde geliştireceği barışçı ve yapıcı ilişkiler

Batı dünyası ile arasının açılmasının da önüne geçecek, Türkiye

yeniden kendi coğrafyası ile Batı dünyası arasında medeniyetler

ittifakının güçlü bir odak noktası haline gelecektir.

Bu yolla Türkiye’nin Batılı müttefikleriyle ve içinde yer aldığı ya

da yer almak için müzakereler sürdürdüğü NATO, AGİT, Avrupa

Konseyi, Avrupa Birliği gibi örgüt ve kuruluşlarla ilişkileri de

yeniden normalleşecektir.

Kamu diplomasisinin en önemli dayanağı yurt dışında yaşayan

yurttaşlarımızdır. Onların Türkiye’nin fahri temsilcileri olarak

120

bulundukları ülkede önemli bir varlık ve görev üstlendikleri anlayışı

CHP’nin temel yaklaşımını oluşturmaktadır. Bu bağlamda

onların bu konumlarını güçlendirmek için bir dizi önlemler alınması

gereklidir.

Türkiye ile her kıtadan ülkeler arasındaki sosyal ve kültürel ilişkileri

derinleştirecek, her ülkede yaşamakta ve çalışmakta olan

yurttaşlarımızın bulundukları ülke ile Türkiye arasında güçlü

köprüler kurmasını sağlayacağız.

Türkiye’nin dış politikası, çağdaş ve ileri görüşlü bir anlayışa

kavuşturulacak, böylelikle Türkiye sadece bölgesinde değil, küresel

meselelerin çözümüne yönelik arayışlarda da görüşlerine

ihtiyaç duyulan ve danışılan bir aktör olacaktır. Sorunların

çözümünde kolaylaştırıcı ve arabulucu rolü üstlenmeye aday

ülkeler arasında hak ettiği yeri yeniden alacaktır.

AVRUPA

• AB’nin yeni fasıl açmasını beklemeden, kendi irademizle gereken

reformları yapacağız.

• AB ile bozulan ilişkileri ve zayıflatılan üyelik perspektifini

onaracağız. Tam üyelik hedefimizi sosyal demokratik ilkeler

ışığında güçlü ve kararlı şekilde yeniden tesis edeceğiz.

• AB ile ilişkilerimizde halkımızın refahını artırmak amacıyla

gecikmiş vize serbestisini, tarım desteklerini ve bilimsel iş

birliğini ön plana alan etkin müzakereler yürüteceğiz.

• Üreticilerimizin ve çalışanlarımızın çıkarlarına hizmet etmeyen

Gümrük Birliği uygulamalarını düzelteceğiz.

• AB ile ilişkilerimizde ulusal çıkarlarımızı tehlikeye sokacak

ödünler vermeyeceğiz.

121

• Avrupa ile ilişkilerde ülkemize göç etmiş olan Suriyelilerin

insan haklarını hiçe sayan bir anlayışla koz olarak kullanılmasına

son vereceğiz.

• Avrupa’daki sosyal demokrat partilerle tam üyelik perspektifimize

hizmet edecek şekilde dayanışmayı artırmaya çalışacağız.

Avrupa’da Türkiye’ye karşı oluşan ön yargıları gidereceğiz.

• Kıbrıs Türk halkının meşru taleplerinin AB tarafından kabul

edilmesi hedefinden vazgeçmeyeceğiz.

ABD

• ABD ile ilişkilerimizi karşılıklılık ve güven çerçevesinde yürüteceğiz.

• ABD ile stratejik ve askeri ilişkilerle sınırlı olmayan, başta

ekonomik, bilimsel ve kültürel etkileşime açık yeni ortaklıklar

tesis edeceğiz.

• Konjonktürel, bölgesel ve uluslararası gelişmelere göre değil,

ortak değer ve çıkarlara göre kalıcı bir iş birliği yapacağız.

RUSYA FEDERASYONU

• Rusya Federasyonu’yla ekonomik ve ticari ilişkileri tek taraflı

olmayan ve şahsi çıkarlara dayanmayan şekilde geliştireceğiz.

• Türk iş insanlarının Rusya ve Avrasya Ekonomik Birliği’ndeki

girişimlerini destekleyecek, sorunlarını çözmek için gerekli

mekanizmaları kuracağız.

• Rusya ile enerji ticareti ve güvenliği konularında şeffaf ve

sürdürülebilir ilişkiler kuracağız.

122

• Ukrayna ile Rusya arasındaki gerilimin çözülmesi için dönemsel

olmayan, tutarlı ve barışçıl politikalar yürüteceğiz.

• Kırım’da Tatarların haklarının korunması konusunda ısrarlı

olacağız.

ULUSLARARASI KURULUŞLAR

• Türkiye’nin üye olduğu BM, AGİT, Avrupa Konseyi, NATO ve

diğer bölgesel ve uluslararası kuruluşlarda ulusal ve bölgesel

sorunları etkili bir şekilde dile getirirken, önceliklerimizi

kararlılıkla savunacağız.

• NATO üyelerinin sorumluluklarının gereğini eksiksiz ve zamanında

yapmalarını isteyecek ve ittifakın BM Güvenlik

Konseyi ile uyum içinde hareket etmesini sağlayacağız.

• Nükleer ve kimyasal silahların bölgemizde ve dünyada yayılmasını

önlemek için etkin mücadele vereceğiz.

• Radikalizmle mücadele, kadın ve çocuk haklarının savunulması,

küresel yoksulluk, çevre sorunları gibi konularda uluslararası

girişimleri sosyal demokrat bir perspektifle destekleyeceğiz.

YUNANİSTAN

• Ege Denizi’ni iki halk arasında ayrıştırıcı bir engel değil,

dostluğu artırıcı ve birleştirici bir fırsat olarak göreceğiz.

• Ege Denizi’nde yaşanan sorunları ikili görüşmeler yoluyla,

hakkaniyet ilkesine göre çözmeye çalışacağız.

• Batı Trakya’da yaşayan Türk nüfusun, tüm uluslararası antlaşma

ve sözleşmelerden kaynaklanan hak ve çıkarlarının

korunması için kararlılıkla çalışacağız. Bu doğrultuda Yunanistan’la

sonuç odaklı müzakereler yürüteceğiz.

123

KIBRIS SORUNU

• Kıbrıs sorununa adil ve kalıcı bir çözüm bulunması amacıyla,

KKTC’nin ve Kıbrıslı Türklerin kazanılmış haklarını koruma

ve iki toplumun siyasal eşitliğini sağlama hedeflerini gözeteceğiz.

• Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki gücünü artıracak ve Doğu

Akdeniz’deki enerji kaynaklarının adil bölüşümünü sağlayacağız.

• Kıbrıslı Türkleri ekonomik yaptırım ve uluslararası ambargolara

karşı desteklemeye devam edeceğiz.

• KKTC’nin iç işlerine müdahale edilmesine izin vermeyeceğiz.

• KKTC’nin anayasal kurumlarıyla karşılıklı saygı ve eşitlik çerçevesinde

iletişim kuracağız.

BALKAN ÜLKELERİ

• Demokrasiyi, kültürel çoğulculuğu ve ekonomik refahı aynı

anda hedefleyen bir yaklaşımla, Balkanlardaki tüm ülkelerle

dostluk ve iyi komşuluk ilişkilerini ilerleteceğiz.

• Balkan tarihine bakışta dinsel ve etnik radikalizme hizmet

eden hamasi söylem ve yaklaşımlara prim vermeyeceğiz.

• Balkanlarda yaşayan akraba topluluklarının, bulundukları ülkelerde

eşit yurttaşlar olarak yaşayabilmesi için çalışacağız.

KAFKAS ÜLKELERİ

• Rusya, Kafkasya ve Hazar havzasının enerji kaynaklarının

Batı’ya aktarılmasında Türkiye’nin bir transit koridor olması

için çalışacağız.

124

• Azerbaycan’la kardeşlik bağlarımızı, iki toplumu da içine

alacak şekilde karşılıklı güven esasına dayalı olarak daha da

güçlendireceğiz.

• Dağlık Karabağ sorununun Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü

çerçevesinde müzakereler yoluyla çözüme kavuşturulması

için çalışacağız.

• Türkiye ile Ermenistan arasındaki sorunları çözme çabası

içinde olacağız.

ORTA ASYA CUMHURİYETLERİ

• Orta Asya Cumhuriyetleri ile ilişkileri çok yönlü hale getirmek

için özellikle dil eğitimi, teknik iş birliği ve ortak araştırma

projeleri geliştirme konusunda kurumsal mekanizmalar

oluşturacağız.

• Tüm bölge ülkeleri ile vize ve çalışma izinlerini kolaylaştırarak,

ülkeler arası iletişim ve ulaşım maliyetlerini azaltacak

çözümler üreteceğiz.

• Devletlerle ve iş dünyası ile sınırlı kalan ilişkileri toplumlar,

meslek grupları, sivil toplum kuruluşları ve gençler arasındaki

ilişkilere dönüştürmek için sürdürülebilir adımlar atacağız.

ORTA DOĞU VE DOĞU AKDENİZ

• Bölge merkezli dış politika yaklaşımından yola çıkarak, kurucu

üyelerinin İran, Irak, Suriye ve Türkiye olacağı “Ortadoğu

Barış ve İş Birliği Teşkilatı”nı (OBİT) kuracağız.

• Orta Doğu’da Arap Baharı sonrasında başarısızlığı tescil

olan yanlış politikaları terk ederek; maceracılıktan, kibirden,

fırsatçılıktan, mezhepçilikten ve hamasetten uzak bir dış politika

anlayışı benimseyeceğiz.

125

• Türkiye’yi laikliğe, kadın-erkek eşitliğine, sosyal haklara ve

hukukun üstünlüğüne bağlı, Orta Doğu ülkeleri için model

teşkil edecek, kalkınmış bir bölgesel güç haline getireceğiz.

• Bölge ülkelerinin bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütünlüklerine

saygı duyacağız.

• Bölgede köktenci, mezhepçi ve dogmatik siyasi hareketlere

karşı, sosyal demokrat değerler ile harmanlanmış cumhuriyetçi,

laik ve barışçı bir politikayı egemen kılacağız.

• Bölgede her türlü terör örgütüyle kararlılıkla mücadele edeceğiz.

Terörle mücadelede, BM Güvenlik Konseyi’nin ilgili

kararlarına uyacağız.

SURİYE’DE SAVAŞIN SONA ERDİRİLMESİ

• Dost Suriye halkının esenliğini ve Suriye’nin toprak bütünlüğünü

sağlamaya dönük bütün uluslararası barış girişimlerini

ve BM Suriye Özel Temsilcisi’nin çalışmalarını destekleyeceğiz.

• Suriye’de istikrarın sağlanmasından ve devlet dışı aktörlerin

silahsızlandırılmasından sonra Suriye halkının kendi iradesiyle

karar verebileceği bir siyasi çözümü destekleyeceğiz.

• Suriye’de barışçı çözüm sonrasında ülkemizde geçici koruma

altındaki Suriyeliler arasında dileyenlerin mağdur edilmeden,

aşamalı olarak, güvenli bir biçimde ülkelerine geri

dönüşünü sağlayacağız.

• Suriye’de teröre karşı kesin bir tavır alacağız. Terör örgütlerinin

ülkemiz için yarattığı güvenlik tehditlerini ortadan

kaldırarak topraklarımızda yuvalanan terör unsurlarını temizleyeceğiz.

126

• Geçici koruma altındaki Suriyelilere yapılan yardımların

şeffaf ve denetlenebilir olmasına özen göstereceğiz. Yapılan

yardımların Türk hukuk sistemi ve bağımsız kuruluşlarca

denetlenmesini sağlayacağız.

• Başta çocuklar olmak üzere Suriyelilerin kayıt dışı ve kabul

edilemez koşullarda çalıştırılmasının önüne geçeceğiz.

• TSK’nin Suriye’deki misyonunun gerekli diplomatik adımlarla

desteklenerek, en kısa zamanda başarıyla sona erdirilmesini

temin edeceğiz.

İSRAİL VE FİLİSTİN SORUNU

• İsrail-Filistin sorununa, iki devlet esasına dayalı bir çözüm

bulmak için yapılan girişimlere destek olacağız.

• Dış politika yaklaşımımızda Filistin sorununun, İslami radikalizme

ve antisemitizme savrulmadan ve insan haklarına

saygılı bir biçimde ele alınmasını sağlayacağız.

• Filistinlilere vizeyi kaldıracağız.

• Mavi Marmara Anlaşması’nı iptal edeceğiz.

IRAK

• Irak’ın toprak bütünlüğünün Irak Anayasası’nın çizdiği sınırlar

içerisinde korunması için bölgede ve uluslararası alanda

etkin girişimlerde bulunacağız.

• Irak’ı oluşturan tüm unsurlarla eşit ve iyi ilişkiler kuracağız.

• Türkmenlerin sorunlarının adil biçimde çözümlenmesine

katkıda bulunacağız.

127

• Irak ile enerji iş birliğimizi, kaynaklarımızın çeşitlendirilmesini

de içerecek şekilde en üst seviyeye çıkarmaya çalışacağız.

• Irak topraklarından Türkiye’ye herhangi bir tehdidin yöneltilmesine

olanak verilmemesi için girişimlerde bulunacağız.

İRAN

• Komşumuz İran’la uzun bir geleneğe dayanan, iyi ilişkilerimizi

sürdürecek ve çok yönlü olarak geliştireceğiz.

• İran’ın nükleer programı ile ilgili olarak yapılan anlaşmanın

sürdürülmesi için gösterilen çabaları destekleyeceğiz.

• İran’la yapılan enerji anlaşmalarını yurttaşlarımızın çıkarlarını

gözetecek şekilde yeniden ele alacağız.

MISIR

• Mısır’la bozulan ekonomik, kültürel ve siyasi ilişkilerimizi

güven, dostluk ve dayanışma temelinde yeniden inşa edeceğiz.

• Mısır’la iş birliği halinde bölge sorunlarının giderilmesi için

çalışacağız.

UZAK DOĞU

• Uzak Doğu’nun dinamik ekonomileri olan Çin, Japonya, Hindistan

ve Endonezya ile ekonomik ve ticari ilişkileri geliştireceğiz.

• Girişimcilerimizin Çin ve Uzak Doğu’daki yatırımlarının çeşitlenmesi

için turizm, bilim, akademi ve teknoloji alanlarında

bölge ülkeleriyle iş birliği kuracağız.

128

YURT DIŞINDAKİ İNSANLARIMIZ

EĞİTİM SORUNLARINA ÇÖZÜM

• İhtiyaç duyulan alanlar için eğitim ataşesi ve öğretmen atamalarını

yapacağız.

• Atamalarda Avrupa’da yaşayan Türkiye kökenli eğitmenlere

öncelik vereceğiz.

• Yurt dışında başladıkları eğitimlerine Türkiye’de devam etmek

isteyen gençlerimizin, yıl kaybına uğramamaları için

gerekli düzenlemeleri yapacağız.

• Yurt dışında diploma alan gençlerimizin üniversite denkliklerinin

sağlanması için gerekli adımları atacağız.

DİPLOMATİK GİRİŞİMLER

• Çifte yurttaşlık hakkının kazanılması için gereken tüm diplomatik

girişimleri gerçekleştireceğiz.

• Diplomatik girişimlerle Türkiye kökenlilerin can ve mal güvenliğini

artıracağız.

YURT DIŞINDA ADİL TEMSİL

• Yurt dışındaki yurttaşlarımızın sorunlarının TBMM’ye daha

etkin şekilde taşınması için yurt dışı seçim bölgeleri oluşturacağız.

• Her 300 bin seçmene bir milletvekili düşecek şekilde, yurt

dışındaki yurttaşlarımızın TBMM’de 10 milletvekili ile temsil

edilmesini sağlayacağız.

• Yurt Dışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı’nın tüm

dernek ve kuruluşlara eşit mesafede olmasını, Başkanlık tarafından

verilen desteklerin adil dağıtılmasını sağlayacağız.

129

YURT DIŞINDAKİ HİZMETLER

• Yurt dışı temsilciliklerinde, öncelikle yurt dışında yetişmiş

genç insanlarımızın görev almalarını sağlayacağız.

• Konsolosluk hizmetlerini geliştirecek, işlem harçlarını yarı

yarıya düşüreceğiz. Bu işlemlerin mümkün olduğunca İnternet

üzerinden gerçekleştirilmesi için yasal düzenlemeler

yapacağız.

• Boşanma, miras, noter vekaleti, defin ve otopsi gibi işlemlerdeki

bürokratik engelleri ortadan kaldıracağız.

• Sosyal güvenlik hizmetlerinin mümkün olan tüm hallerde

başkonsolosluklarda gerçekleştirilmesini sağlayacağız. Bu

işlemler için Türkiye’ye gitme mecburiyetini kaldıracağız.

• Yurt dışı temsilciliklerde Türkiye’deki hukuki süreçlere dair

ücretsiz danışmanlık hizmeti vereceğiz.

TÜRKİYE’DEKİ HİZMETLER

• İzin sezonunda Türkiye’ye araçlarıyla gelen yurttaşlarımızın

tüm yolculukları boyunca yaşadıkları sıkıntıları çözmek için

gerekli diplomatik girişimleri yapacak, altyapı çalışmalarını

tamamlayacağız.

• Emeklilerin yurt dışından getirdikleri araçların Türkiye’de

kalış süresini 2 yıldan 5 yıla çıkaracağız.

• Emeklilerimizin maaşlarının kamu bankalarının yurt dışı şubelerine

yatırılmasına olanak tanıyacağız.

• Gümrük kapılarındaki sorunları kurumsal tedbirlerle gidereceğiz.

• Mavi kart sahiplerinin Türkiye’de bankacılık, telekomünikas130

yon gibi alanlarda yaşadığı sorunları ortadan kaldıracağız.

• Yurt dışından alınan telefonların Türkiye’deki kullanım süresini

4 aydan 1 yıla çıkaracağız.

ASKERLİK

• Yurt dışında verilen askerlik yapamaz raporunun Türkiye tarafından

kabul edilmesini sağlayacağız.

• Yurt dışında yaşayan yurttaşlarımızın askerlik hizmetini, tanıtım

programlarında görev yaparak tamamlamalarına olanak

tanıyacağız.

KAMU YÖNETİMİ VE HİZMETLERİ

134

Modern toplumlarda devletin asli görevi yurttaşların yaşam

kalitesini iyileştirecek politikaları ve hizmetleri hayata geçirmektir.

Kamu hizmetleri, yurttaşların daha donanımlı, sağlıklı,

güvenli bireyler olabilmesinin en güçlü aracıdır. Kamunun bu

hizmetleri en iyi şekilde sağlamasının temel koşullarından biri

çağın gerekliliklerine uyum sağlamasıdır. Cumhuriyet Halk

Partisi, yeni ihtiyaçları karşılamak ve yeni olanaklardan yararlanmak

amacıyla kamu hizmetlerinin sürekli bir reforma tabi

tutulması gerektiğine inanmaktadır.

Günümüzde, karşı karşıya olduğumuz iki temel durum, kapsamlı

bir kamu reformunun en kısa zamanda hayata geçirilmesini

zorunlu kılmaktadır. Birincisi, son on beş yılda giderek

otoriterleşen tek adam rejimi kamu düzenini tahrif etmiştir. Bu

yıkımın onarılması ve çağdaş, adil, hak temelli bir kamu düzeninin

yeniden kurulması hedefimizdir. İkincisi, bilişim devriminin

neden olduğu büyük dönüşüm, kamu hizmetlerinin sunuş

şeklini ve kamunun tüm örgütlenme biçimini dönüştürmemizi

zorunlu kılmaktadır.

PARTİ DEVLETİN GÖLGESİ

Türkiye, geçtiğimiz on beş yılda bir parti ve devlet bütünleşmesine

şahit olmuştur. Cumhurbaşkanı’nın, bir partinin genel

başkanı da olması bu süreci nihai noktaya taşımıştır. Artık Türkiye’de

kamu yönetiminden bahsederken bir parti devleti gerçeği

göz ardı edilemez. Neredeyse bütün kamu kurumları bir

siyasal partinin şubeleri olarak görev yapmaktadır. Bürokratlar,

devlet hiyerarşisi ve kanunların yerine, Parti’ye hesap verir hale

gelmiştir.

135

İktidar, yurttaşları kendi taraftarları ve ötekiler olarak ayrıştırmakta

ve hizmetlerini muhalifleri hiçe sayarak sunmaktadır.

Yurttaşlarımızın önemli bir bölümü kamu kaynaklarının bölüşümünden

tamamen dışlanmıştır. İktidara yakın, kayrılan, ayrıcalıklı

zümre dahi kamu hizmetlerini ancak bir lütufmuş gibi

sunmaktadır. AKP iktidarında keyfi, ilkesiz ve hakkaniyetsiz bir

kamu yönetimi anlayışı ile karar mekanizmalarında belirleyici

ilke, tek adam ve onun dar çevresinin çıkarlarını gözetmek haline

gelmiştir. Kamu kurumları ve bürokratlar arasında uyum

bozulmuş, partizanlık çerçevesinde gelişen bir rekabet ortamı

oluşmuştur.

On beş yıldır süregelen kadrolaşma sonunda kamuda vasıfsızlık

ve ehliyetsizlik giderek yaygınlaşmıştır. Parti’nin devleti

ele geçirmesi, devleti bir yolsuzluk ve hukuksuzluk sarmalına

sokmuştur. Yerleştirilen bu çürümüş düzen, ayrımcı olduğu kadar

öngörüsüz, etkisiz ve verimsizdir. AKP’nin yarattığı yıkımın

sonucunda yurttaşların devlete güveni neredeyse tamamen

kaybolmuştur.

CHP iktidarında, tüm yurttaşlara hizmet eden, ihtiyaçlara öncelik

vererek sorunlara çözüm üreten, toplumun beklentilerine

cevap veren bir kamu düzeni kuracağız. Kamu hizmetlerini hakkaniyetle

ve adil bir biçimde sunacağız. Hiçbir yurttaşımızı bir

diğerinden ayırmayacağız. Önceliklerimizi siyasi çıkarlar doğrultusunda

değil, nesnel ve evrensel ilkeler çerçevesinde belirleyeceğiz.

Halkın denetimine açık, halka hesap veren, şeffaf bir

yönetim anlayışı benimseyeceğiz.

Devlet kurumları arasında iş birliği ve güven ilişkisini yeniden

tesis edeceğiz. Kamu personelinin işe alımlarında ve işte yük136

seltilmesinde liyakati esas alacağız. Tüm kamu çalışanlarının

çalışma koşullarını iyileştirecek, toplumumuzun en nitelikli

kesimlerinin kamuda görev almasını sağlayacağız. Kamu çalışanlarının

görev tanımlarını, sorumluluklarını açık bir şekilde

belirleyecek ve yasal sınırlar çerçevesinde hareket etmelerini

güvence altına alacağız. Tüm bu düzenlemelerle kamu yönetiminde

yeterliliği, verimliliği ve etkinliği en üst düzeye çıkaracak,

yurttaşların devlete güven duymalarını sağlayacağız.

BİLİŞİM DEVRİMİ IŞIĞINDA BİR KAMU

YÖNETİMİ DÜZENİ

Bilgi ve iletişim teknolojileri bilgiyi edinme, işleme, depolama

ve yayma hızını artırırken, aynı zamanda tüm bu işlemlerin

maliyetlerini önemli düzeyde düşürmüştür. Bilişim devrimi,

ekonomik, toplumsal ve kültürel yaşantımızın yanı sıra kamu

yönetiminde de büyük bir dönüşüme yol açmaktadır. Gelişen

teknolojiler, kamu politikalarının ve programlarının oluşturulma

ve kamu hizmetlerinin sunulma yöntemini başka bir boyuta

taşıyacak potansiyele sahiptir. Akıllı telefonlar, İnternet, blok

zinciri gibi teknolojik gelişmeler sayesinde, yurttaşların kamu

kararları ve uygulamaları hakkında bilgilendirilmesi, katılımı,

kamuya karşı yükümlülüklerini yerine getirmeleri artık neredeyse

sıfır maliyetle, anlık olarak ve uzaktan yapmak mümkün

hale gelmiştir.

CHP olarak bu yeni olanaklar doğrultusunda köklü bir kamu

yönetimi reform programını ivedilikle hayata geçireceğiz. Kamunun

tüm kademelerinde, kurum ve kuruluşlar arasında entegrasyonu

ve eşgüdümü sağlayacağız. Bürokrasiyi katı hiyerarşiden

ve aşırı merkeziyetçilikten kurtaracağız. Yerel düzeyde

137

hizmetlerin sunumunu mümkün olan en küçük birimler aracılığıyla

vatandaşa en yakın noktada gerçekleştireceğiz.

Devlet ve vatandaş ilişkisinde, vatandaşı merkeze alan bir yaklaşımı

benimseyeceğiz. Buyrukçu ve yasakçı bir yönetim yerine,

geniş katılım ve temsile dayanan, karar süreçlerine halkın

bütününü dahil eden bir yönetim sistemi kuracağız. Teknolojinin

sağladığı tüm olanaklardan yararlanarak, mümkün olan

koşullarda doğrudan demokrasiyi hayata geçireceğiz. Geliştireceğimiz

çağdaş uygulamalar ile devleti hantal yapısından

kurtaracağız. E-devlet araçlarını etkin şekilde kullanacak, bu

sayede vatandaşlarımızın kamu hizmetlerine hızlı, düşük maliyetli

ve kolay erişmesini sağlayacağız.

KAMU YÖNETİMİ REFORMU

DENGELİ VE İŞLEVSEL YETKİ PAYLAŞIMI

• Merkezi ve yerel yönetimler arasındaki yetki ve sorumluluk

paylaşımını yerelleşme esasına göre yeniden düzenleyeceğiz.

• Kamu yönetimine ilişkin kararların, kamu hizmetlerinden

yararlanan vatandaşlara en yakın yönetim düzeyinde alınmasını

sağlayacağız.

• Kamu yerel birimlerinin idari ve mali özerkliklerini sağlayacağız.

• Yerel yönetimlerin yetki ve kaynak kullanımında OECD ve

Avrupa ülkelerini referans alacağız.

• Bazı bakanlıkların taşra kuruluşlarını görev alanlarına göre

belediyelere veya il özel idarelerine devredeceğiz.

• Kamu idare ve kurumlarının merkez ile taşra teşkilatları arasındaki

görev çakışmalarını önleyeceğiz.

138

• Bakanlıkların taşra teşkilatlarının yetkilerini artıracak, uygulamaya

dönük kararların yerel düzeyde alınmasına olanak

tanıyacağız.

• Merkezi yönetimin yerel meclislerin kararlarına müdahalesini

önleyecek yasal düzenlemeler yapacağız.

ŞEFFAFLIK VE HESAP VEREBİLİRLİK

• Bilgi Edinme Kanunu’nu şeffaflığı artıracak şekilde yeniden

düzenleyeceğiz.

• Kamu İhale Yasası’nı AB standartları temelinde yeniden düzenleyeceğiz.

• Kamu alımlarını ve başta özelleştirmeler olmak üzere tüm

ihale süreçlerini şeffaflaştıracak ve İnternet ortamından takibini

sağlayacağız.

• Kamunun işleyişinde ticari sır kavramını daraltacağız.

• Kamu yöneticilerinin güncel mal bildirimlerinin kamuoyunun

bilgisine sunulmasını zorunlu kılacağız.

• Tüm kamu görevlilerinin yetkilerini açık bir şekilde tanımlayacağız.

Kamu görevlilerini tanımlanan yetki alanlarında

hesap verebilirlik ilkesi uyarınca sorumlu tutacağız. Bu doğrultuda

kamu personelinin dokunulmazlıklarını kaldıracağız.

• Bilgi edinme ve etik kurullarında sivil toplum temsilcilerinin

yüksek düzeyde temsil edilmesini sağlayacağız.

YOLSUZLUKLA MÜCADELE VE TASARRUF

• Tüm toplumu içerecek bir yolsuzlukla mücadele stratejisi

geliştireceğiz.

139

• Rüşvet ve yolsuzluk suçlarında yargı süreçlerini hızlandıracak,

cezaları artıracak, zaman aşımını kaldıracağız.

• İtibar adı altında gerçekleştirilen tüm gereksiz harcamalara

son vereceğiz.

• Cumhurbaşkanlığı Sarayı, uçak, helikopter ve makam araçları,

şaşalı kamu kurum binaları vb. ile siyasetçilere ve kamu

görevlilerine sağlanan tüm lüks yaşantıya son vereceğiz.

• Kamu bankaları üzerindeki siyasi baskıya ve kamu bankalarının

kaynaklarının kayırmacı bir anlayışla kullanılmasına

son vereceğiz.

BAĞIMSIZ YARGI, ÖZERK DENETİM

• Yargı bağımsızlığını sağlayacak, yürütmenin ve bürokrasinin

yargı denetiminden kaçmasına olanak tanıyan tüm istisnaları

ortadan kaldıracağız.

• Tüm üst kurullara, kaybettikleri özerkliklerini yeniden kazandıracağız.

Siyasi iktidarın bu kurullar üzerinde baskı kurmasını

engelleyeceğiz.

• Başbakanlık Kamu Etik Kurulu’na ve tüm kamu etik komisyonlarına

işlerlik kazandıracağız. Bu birimlerin danışmanlık,

eğitim ve denetleme işlevlerini birlikte yürütmesini sağlayacağız.

• Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumu’nun bütünüyle

özerk olmasını sağlayacak, yaptırım yetkisini artıracağız.

• Rekabet Kurumu’nun işleyişine etkinlik kazandıracağız. Piyasalarda

hakim durumun kötüye kullanılmasını engelleyeceğiz.

140

• SPK’nın yetkilerini artıracak, sermaye piyasalarında manipülasyon

ortamının oluşmasına kesinlikle izin vermeyeceğiz.

KAMUDA LİYAKAT VE EHLİYET

• Kamu personelinin atamalarında iş tanımı doğrultusunda

oluşturulmuş nesnel ölçütler ve temel yeterlilikleri referans

alacağız.

• İşe alım süreçlerinin merkezine etik değerler ve liyakati koyacağız.

Kamu kurumlarında siyasi kadrolaşmaya ve kayırmacılığa

asla izin vermeyeceğiz.

• Atama ve yükseltmelerde her türlü ayırımcılık ve öznel tercihe

son vereceğiz.

• İstisnai memurluk uygulamasını kaldıracağız.

• Üst düzey yöneticiler dışındaki tüm kamu görevlilerinin atamalarını

merkezi sınavla gerçekleştireceğiz.

• Yapacağımız yasal düzenleme ile görevde yükseltme ve unvan

değişikliği için düzenli sınav yapılmasını sağlayacağız.

• Sınavların bağımsız, adil, objektif ve şeffaf bir biçimde gerçekleştirilmesini

sağlayacağız.

• Aile birliğinin korunması ilkesini gözeterek tüm eş durumunda

atama taleplerini en kısa zamanda gerçekleştireceğiz.

• Bütün yöneticilik kademeleri için yazılı sınav kazanma şartı

getirecek, üst düzey kamu görevlerine yapılacak atamalarda,

yöneticilik eğitimi almış olmayı ön koşul yapacağız.

141

GÜVENCELİ, MÜREFFEH VE SORUMLU KAMU

ÇALIŞANLARI

• 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nu sadeleştirerek günümüz

koşullarına uygun hale getireceğiz.

• Yönetişim ilkesi doğrultusunda, devletin çalışanlarına güven

duyduğu, özerklik tanıdığı, karar alma mekanizmalarına

dahil ettiği bir personel yönetimi anlayışını etkin kılacağız.

• Kamu hizmetlerinin tam zamanlı, iş güvenceli, kadrolu işçi

ve memurlar tarafından verilmesini sağlayacağız.

• Avrupa Sosyal Şartı’nda yer alan istisnalar dışında kamu görevlilerinin

sendikal hak ve özgürlüklerinin önündeki tüm

engelleri kaldıracağız.

• Zorunlu rotasyon adı altında yapılan sürgünlerin önüne geçecek,

geçmiş uygulamaların yarattığı mağduriyetleri gidereceğiz.

• Tüm kamu çalışanlarını kapsayacak bir sicil affı çıkaracağız.

Ücret Politikası

• Ücretlerin, iş yeri ve ülke düzeyinde toplu sözleşmeler yoluyla

belirlenmesinin önünü açacağız.

• Kamu çalışanları arasındaki ücret adaletsizliklerini ve ek

ödeme farklılıklarını gidereceğiz.

• Emekli maaşları ve ikramiyelerinin belirlenmesinde kamu

görevlilerine yapılan tüm ek ödemeleri hesaba katacağız.

142

GÜÇLÜ YEREL YÖNETİMLER

• Türkiye’nin idari yapısını yerel yönetimleri daha güçlü ve

özerk hale getirecek şekilde yeniden yapılandıracağız. Yerel

yönetimlere bu doğrultuda daha fazla kaynak ayıracağız.

• Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’ndaki çekinceleri

kaldıracağız.

• Ulusal mekansal planlama dışındaki tüm plan yetkilerini yerel

yönetimlere vereceğiz.

BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ

• Büyükşehir belediyeleri ile ilçe belediyeleri arasındaki yetki

paylaşımını dengeli hale getireceğiz.

• Büyükşehir statüsündeki illerde, köylere tüzel kişiliklerini

yeniden kazandıracağız.

• Büyükşehir kapsamında olmayan illerde, il düzeyinde belediye

hizmet birlikleri kuracağız.

YEREL YÖNETİMLERE DAHA FAZLA KAYNAK

• Yeni büyükşehir olan belediyelerde, ilçe ve beldelerden gelen

borç yükünü Hazine’den karşılayacağız.

• Büyükşehir yasası ile Hazine’ye devredilen araziler içerisinde

köy tüzel kişiliğine geri verilmeyecek olanları büyükşehir

belediyelerine vereceğiz.

• İller Bankası’nı, yerel yönetimlerin mali ve teknik ihtiyaçlarını

karşılayacak şekilde yeniden yapılandıracağız.

• Yerel doğal kaynakların, madenlerin ve kum ocaklarının tahsisinde

yerel yönetimlerin karar alma süreçlerine katılımını

sağlayacağız.

143

• Turizm bölgelerinde yer alan belediye gelirlerini, yaz nüfusunu

da dikkate alarak, merkezi hükümet bütçesinden sağlanacak

kaynaklarla iyileştireceğiz.

ŞEFFAF BİR YÖNETİM

• Belediyelerin tüm hizmet süreçlerinin İnternet üzerinden

yurttaşlarla paylaşılmasını zorunlu kılacağız.

• Belediye başkanlarının ve belediye yöneticilerinin servet

beyanlarının yıllık olarak ilan edilmesini sağlayacağız.

• Kentle ilgili karar alma süreçlerini içeren önemli toplantıların

İnternet aracılığıyla canlı yayınlanmasını zorunlu kılacağız.

KATILIMCI YEREL YÖNETİMLER

• Kent planlanmasında meslek odalarının söz sahibi olmasına

olanak tanıyacağız.

• Muhtarlıklar bünyesinde kuracağımız Mahalle Konseyleri

ile yeni bir katılım mekanizması oluşturacağız.

• Kent konseylerine işlerlik kazandıracağız. Belediyeler tarafından

uygulanacak projelerin, ölçeğine bağlı olarak, kent ve

mahalle konseylerinde tartışılmasını zorunlu hale getireceğiz.

• Yerel yönetimlerde seçimle göreve gelinen karar organlarında

% 33 kadın ve % 20 gençlik kotası uygulayacağız.

YEREL DEMOKRASİNİN TEMELİ MUHTARLAR

• Mahalle muhtarlıklarına, Anayasa’da tanımlanmış yerel yönetim

birimi statüsü vereceğiz. Bu doğrultuda muhtarlara bütçe

ayıracak, belediyelerle birlikte sosyal projeler yapmalarına

olanak tanıyacağız.

144

• Muhtarların yetki ve sorumluluklarını tek bir kanunda toplayacağız.

• “Türkiye Muhtarlar Birliği”ni kuracağız.

• Muhtarlık seçimlerinde birleşik oy pusulası esasını getireceğiz.

• Muhtarların çağın gereklerine göre hizmet verebilmesi için

gerekli altyapıyı oluşturacak, özlük hakları ve çalışma koşullarını

iyileştireceğiz.

• Muhtarlıklara hizmet binası ile personel desteğini Belediye

ve İl Özel İdareleri üzerinden sunacağız.

• Muhtarların kendi mahallelerini ilgilendiren konularda belediye

meclisi veya il genel meclisi toplantılarına katılmalarına

olanak tanıyacağız. İlgili konularda oy haklarının olmasını

sağlayacağız.

SAĞLIK

SAĞLIĞA EŞİT ERİŞİM

Hak Temelli ve Ücretsiz Sağlık Hizmeti

• Sağlık hizmetlerinin ücretsiz sağlanması ilkesini benimseyeceğiz.

• Sağlık hizmetlerinde katılım payı, ilave ücret vb. ödemeleri

kaldıracağız.

• Prim ödemiş olmayı sağlık hizmeti almanın ön koşulu olmaktan

çıkaracağız.

• Aile Sigortası kapsamındaki tüm yurttaşlarımızın GSS primlerini

Hazine’den karşılayacağız. Bu yurttaşlarımızın GSS

borçlarının tamamını sileceğiz.

145

• Kişi başına düşen sağlık personeli sayısını kademeli olarak

AB ülkeleri düzeyine çıkaracağız. Hekim ve sağlık personeli

dağılımındaki bölgelerarası eşitsizlikleri gidereceğiz.

• Hastane ve doktor randevu telefonlarını ve sağlık kurumlarına

erişim için kullanılan toplu taşıma hizmetlerini ücretsiz

yapacağız.

• Kademeli sevk sistemini yeniden hayata geçirerek, vatandaşların

sevk zinciri içerisinde istedikleri sağlık kuruluşu ve

hekime gidebilmelerini sağlayacağız.

Kadınlar ve Çocuklar

• Kadınlara ve çocuklara yönelik sağlık taramalarına süreklilik

kazandıracağız.

• Her annenin ihtiyacı olan vitaminleri ücretsiz sağlayacağız.

• Anne, bebek ve çocuk ölüm oranlarını hızla düşürecek, bölgesel

farklılıkları ortadan kaldıracağız.

• Doğum ve yenidoğan bakım hizmetlerini AB ülkeleri düzeyine

çıkaracağız.

• Bütün doğumların, her yerde ücretsiz ve sağlık personeli

yardımıyla gerçekleşmesini temin edeceğiz.

• Doğumlarda alınan tüm fark ücretlerini kaldıracağız.

• Aile planlamasına erişimin önündeki engelleri kaldıracak,

bu hizmetleri isteyen herkese ücretsiz sunacağız.

Engelliler

• Engellilerin, hastanelere servis araçları ile randevulu olarak

gelebilmelerini sağlayacağız.

146

• Bütün hastanelerde engelli karşılama birimi oluşturacak,

işitme engelliler için tercüman bulunduracağız.

• Engelliler için evde fizik tedavi olanağı sunacağız.

Tutuklu ve Hükümlüler

• Tutuklu ve hükümlü sağlık hizmetlerini uluslararası standartlara

ulaştıracağız.

• Ceza infaz kurumlarında 24 saat boyunca yeterli sayıda doktor

ve sağlık personeli bulunmasını sağlayacağız.

• Tutuklu ve hükümlülerin sağlık kurumlarına sevklerinin

önündeki bürokratik engelleri kaldıracağız. Sağlık durumu

raporlarının gecikmesini önleyeceğiz.

Özel İhtiyaçları Olanlar

• Bakıma muhtaç hastalar için Aile Merkezileri ile entegre şekilde

hasta bakım merkezleri kuracağız.

• Kanser, Demans, Alzheimer hastaları ve yatağa bağımlı olan

hastalara hasta bakım merkezlerinde sağlık ve bakım hizmetleri

vereceğiz.

• Bağımlılık tedavi ve rehabilitasyon merkezlerini iyileştireceğiz.

Bu merkezlerde sunulan tüm hizmetleri ücretsiz hale

getireceğiz.

• Hipertansiyon, çölyak ve şeker hastalarına özel, kolay ulaşılabilir

takip-tedavi-eğitim merkezleri kuracağız.

• Obezite ile mücadele için bilinçlendirme, korunma, diyet ve

tedavi programlarını yaygınlaştıracağız.

147

HALK SAĞLIĞI VE KORUYUCU SAĞLIK

HİZMETLERİ

• Yurttaşlarımıza yaşadıkları yerlere en yakın noktada, yaş

gruplarına göre düzenli sağlık kontrolleri ve erken tanı testleri

yapacağız.

• Tüm evlere musluklardan sağlıklı ve içilebilir su verilmesini

sağlayacağız.

• Ücretsiz periyodik aşılamada gerçekleşme oranını % 100’e

ulaştıracağız.

• Bulaşıcı ve salgın hastalıklarla AB normlarını referans alarak

mücadele edeceğiz.

• Bilimsel olarak yararı kanıtlanmamış, halk sağlığını olumsuz

etkileyen tedavi yöntemlerinin uygulanmasının önüne geçeceğiz.

• Organ bağışını özendirecek, organ bankalarını yaygınlaştıracağız.

BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİ

Aile Sağlığı Merkezleri

• Birinci basamak sağlık hizmetlerini, geliştirilmiş olanaklara

sahip Aile Sağlığı Merkezleri aracılığı ile vereceğiz.

• Aile Sağlığı Merkezleri’nde, kişiye yönelik koruyucu sağlık

hizmetleri ile etkili tanı ve tedavi olanaklarını sağlayacağız.

• Büyük ölçekteki Aile Sağlığı Merkezleri’nde, diş hekimleri,

laboratuvar uzmanları ve diğer uzmanların da görev yapmasını

sağlayacağız.

148

Aile Hekimleri

• Aile hekimlerini yeniden devlet memuru olarak atayacağız.

• Aile hekimlerinin eğitim programlarına katılmasının önündeki

engelleri kaldıracak, tüm aile hekimlerinin uzmanlaşmasını

sağlayacağız.

• Aile hekimi başına düşen yurttaş sayısını beş yıl içerisinde

yarıya düşüreceğiz.

• Aile hekimlerinin birlikte çalışacağı sağlık personelinin sayısını

yeterli düzeye çıkaracağız.

• Aile hekimlerinin birincil görevlerinin aşılama, gebe takibi,

bebek takibi, kronik hastalıkların takibi ve hasta muayenesi

olmasını sağlayacağız.

İKİNCİ BASAMAK

• Her 100 bin kişi için bir Kamu Tıp Merkezi açacağız.

• Laboratuvarların ve görüntüleme ünitelerinin de bulunacağı

Kamu Tıp Merkezleri’nde uzman hekimler, aile hekimleri

ve diş hekimleri ile 7/24, nitelikli sağlık hizmeti sunacağız.

• Kent merkezlerindeki hastaneleri kapatmayacak, bu hastanelerin

altyapı ve insan kaynaklarını geliştireceğiz.

• Uygun bir planlama ile doktorların her hastaya en az 15 dakika

zaman ayırmalarını sağlayacağız.

• Tüm hastanelerdeki yoğun bakım servislerinin altyapı ve

personel ihtiyaçlarını gidereceğiz.

• Tanı ve tedavi hizmetlerinde kullanılan tıbbi teçhizat ve malzemelerin

kalitesini yükselteceğiz.

149

Acil Sağlık Hizmetleri

• Sağlık hizmetlerinden alınan katılım paylarını kaldırarak acil

servislerdeki yığılmalara son vereceğiz.

• Yeşil alan uygulamasını kaldıracak, acil servis hizmetlerini

ücretsiz hale getireceğiz.

• Acil servislerde acil tıp uzmanlarının çalışmasını sağlayacağız.

• Ambulans ve istasyon sayısını artırarak hastalara en kısa sürede

ulaşacağız.

Ağız ve Diş Sağlığı Hizmetleri

• Ağız ve diş sağlığında koruyucu sağlık hizmetlerine öncelik

verecek, bu doğrultuda okullarda çocuklara yönelik düzenli

ağız ve diş sağlığı taramaları gerçekleştireceğiz.

• Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri’ni yaygınlaştıracak ve tam donanımlı

hale getireceğiz.

• Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri’nde her tipte diş protezinin

yapılmasını sağlayacağız. Kullanılan malzemelerin ve hizmetin

gereken kalitede olmasını temin edeceğiz.

• Ağız ve diş sağlığı alanında serbest çalışan diş hekimlerinden

tanı ve tedavi hizmetleri alımına yönelik düzenlemeler

yapacağız. Bu alanda yurttaşlarımızın sağlık harcamalarını

düşüreceğiz.

ÜÇÜNCÜ BASAMAK: ARAŞTIRMA VE EĞİTİM

• Bütün tıp fakültelerini, üst düzey sağlık hizmeti verebilecek

ve sağlık sistemimizin ihtiyaç duyduğu sayıda nitelikli personeli

yetiştirebilecek duruma getireceğiz.

150

• Tıp fakültelerinin öğretim üyesi, personel, kaynak ve donanım

ihtiyaçlarını karşılayacağız.

• Bütün hemşire ve ebelerin dört yıllık üniversite mezunu olmasını

ve kendi alanlarında çalışmalarını sağlayacağız.

• Sağlık personeline eğitimlerine uygun kadrolar vereceğiz.

• Yapılmış Şehir Hastaneleri’ni, üniversite hastanelerine dönüştüreceğiz.

Uzun süreli tedavi gerektiren kronik hastalıklarda,

sağlık hizmetlerini bu hastanelerde vereceğiz.

HASTA VE YAKINLARININ HAKLARI

• Tıp hukukunu çağdaş norm ve standartlara ulaştıracağız.

• Vatandaşların sağlıkla ilgili yasal haklarını aramalarının

önündeki bürokratik engelleri kaldıracağız.

• Hastaların ihtiyaçlarının ve memnuniyetinin bağımsız kuruluşlar

tarafından düzenli olarak ölçülmesini ve bu göstergelerin

kamuoyuyla paylaşılmasını sağlayacağız.

• Kişisel sağlık verilerini koruyacak ve yasal güvence altına

alacağız.

SAĞLIK ÇALIŞANLARI

• Niceliğe dayanan performans sistemini nitelik göstergelerinden

de yararlanacak şekilde yeniden düzenleyeceğiz.

• Tüm sağlık çalışanlarının adil bir temel ücret almalarını sağlayacağız.

• Sağlık ve sosyal hizmet çalışanlarına fiili hizmet süresi zammı

hakkı tanıyacağız. Ek ödemelerini iki katına çıkaracak,

maaş ve emekliliklerine yansıtacağız.

151

• Hemşirelere 3600 ek gösterge vereceğiz.

• Başta eğitim ve araştırma hastaneleri olmak üzere tüm

kamu sağlık kurumlarında ücretleri genel bütçeden karşılayacağız.

• Sağlıkta yıpranma payıyla ilgili düzenlemeyi en kısa zamanda

ve sağlık çalışanlarının talepleri doğrultusunda hayata

geçireceğiz.

• Sağlık çalışanlarının emekli maaşlarını yüksek düzey kamu

personeli emekli maaşı seviyesine getireceğiz.

• Sağlık alanındaki personel açığını süratle kapatacağız. Sağlık

personeli sayısını OECD ortalamasına yakınlaştıracağız.

• Tüm sağlık çalışanlarının ekonomik, sosyal ve sendikal haklarını

koruyacak, güvenceli olarak çalışmalarını sağlayacağız.

• Mahrumiyet bölgelerinde çalışan hekim ve sağlık personelinin

ücretlerini ve sosyal haklarını iyileştireceğiz.

• Sağlık personeline yönelik şiddeti yasal düzenlemelerle önleyeceğiz.

• Nöbetçi eczanelerin güvenliğini sağlayacağız.

SAĞLIK ALTYAPISI

• Yeni ve modern devlet hastanelerini planlı bir şekilde, devlet

eliyle yapacağız.

• Her bölgeye, nüfus yoğunluğuna ve ihtiyaca göre tam donanımlı

uzmanlaşmış sağlık merkezleri ve branş hastaneleri

kuracağız.

• Hasta yataklarının tamamını birinci sınıf hasta yatağına

yükselteceğiz.

152

SAĞLIK ENDÜSTRİSİ

Ulusal İlaç Politikası

• Eşdeğer ilaç uygulamasından doğan mağduriyetleri gidereceğiz.

• Kanser ilaçları başta olmak üzere, ilaca erişimin önündeki

tüm engelleri kaldıracağız.

• Yaygın kullanılmayan ilaçları tek elden ithal ederek ihtiyaç

sahiplerine ulaştıracağız.

• Yerli ilaç endüstrisini teşvik edeceğiz. İlaç ve aşı konusunda

dışa bağımlılığı kademeli şekilde azaltacağız.

AR-GE Yatırım ve Destekleri

• Tıbbi bilgi sistemleri ve cihaz yazılımları gibi bilişim teknolojilerinin

ülkemizde üretilmesini sağlayacağız.

• Üniversite, sanayi ve devlet arasında iş birliğini destekleyerek,

etkin bir tıp teknoparkları sistemi kuracağız.

• Tıbbi yüksek teknoloji ürünlerinin üretimi için teşvik vereceğiz.

GÜVENLİK

DEMOKRATİK BİR GÜVENLİK ANLAYIŞI

• Bireysel hak ve özgürlükleri, toplumsal huzuru, insan haklarını

temel alan bir güvenlik anlayışını esas alacağız.

• Demokrasi, huzur ve barışı, ulusal birlik ve egemenlikten taviz

vermeden eşit yurttaşlık temelinde tesis edeceğiz.

• Ülkemiz ve yurttaşlarımıza dönük dış tehditleri en aza indirmek

için sınırlarımızı yeniden güvenlik altına alacağız.

153

• Kamu kurum ve çalışanlarının yasal denetimden kaçmak

adına güvenliği sağlama görevinden doğan yetki ve unvanlarını

kötüye kullanmalarına asla izin vermeyeceğiz.

İNSAN HAKLARINA SAYGILI GÜVENLİK

ANLAYIŞI

• Güvenlik güçlerinin, evrensel insan haklarına ve hukukun

üstünlüğü ilkesine uygun hareket etmeleri için gereken yasal

düzenlemeleri yapacağız.

• Güvenlik güçlerinin, Avrupa Polis Etiği Kuralları’na göre eğitilmelerini

sağlayacağız.

• Güvenlik güçlerinin hiçbir koşulda orantısız güç kullanmasına

izin vermeyeceğiz.

TERÖRLE MÜCADELE

• Sınır bölgelerimiz başta olmak üzere, terörle mücadelede

uluslararası iş birliği içinde hareket edecek, akılcı bir güvenlik

politikası benimseyeceğiz.

• Terörün finans kaynaklarını engellemek için ulusal ve uluslararası

düzeyde mücadele edeceğiz.

• Terörden zarar gören yurttaşlarımızın mağduriyetlerini gidereceğiz.

• Terörle mücadelede başta BM sözleşmeleri olmak üzere, taraf

olduğumuz tüm uluslararası antlaşmaları esas alacağız.

GÜVENLİKTE LİYAKAT VE KAMU YARARI

• Güvenlik güçlerini her türlü siyasal yapılanmanın dışında tutacağız.

Emniyet Genel Müdürlüğü’nü ve Türk Silahlı Kuvvetleri’ni

çıkar ilişkilerinden ve örgütlü kuşatmalardan arındıracağız.

154

• Güvenlik personelinin işe alım ve işte yükselme süreçlerinde

siyasi kayırmacılığa son verecek, liyakati esas alacağız.

• Milli İstihbarat Teşkilatı’nı tek adamın değil, ulusumuzun ve

yurttaşlarımızın çıkarlarını gözeten bir kurum haline getireceğiz.

BİREYSEL SİLAHLANMANIN KONTROLÜ

• Bireysel silahlanmayı kısıtlama ve denetlemeye yönelik yasal

düzenlemeler yapacağız. Silaha erişimi zorlaştıracağız.

• Silah edinme yaşını 21’e çıkaracak, 2 yılda bir sağlık kontrolü

şartı koyacağız.

• Sivillere tanınan mermi hakkını yıllık 200’e düşüreceğiz.

• Ruhsatsız, kayıp veya çalıntı silah bulundurmanın ve İnternet’ten

yasa dışı silah satışı yapmanın cezalarını ağırlaştıracağız.

İYİLEŞTİRİLMİŞ ÇALIŞMA KOŞULLARI VE

YÜKSEK NİTELİK

• Özlük haklarının iyileştirilmesi kapsamında, polise 3600 ek

gösterge vereceğiz.

• Güvenlik güçlerinin yetenek ve donanımlarını geliştireceğiz.

• Güvenlik güçlerinin halkla daha iyi ilişkiler kurabilmeleri ve

zor şartlarda görev yapabilmeleri için etkili psikolojik destek

almalarını sağlayacağız.

• İstihbarat kurumlarına komuta, kontrol ve bilgi sistemlerinde

yüksek teknolojiyi kullanabilme olanak ve yeteneklerini

kazandıracağız.

155

Astsubaylar

• Astsubaylara 3600 ek gösterge hakkı tanıyacağız.

• Astsubayların çalışma saatlerini ve koşullarını iyileştirecek,

tazminat sorunlarını çözeceğiz.

• Astsubayların göreve başlangıç düzeylerini 9/2’ye çıkaracağız.

• Astsubay meslek yüksek okullarını lisans seviyesine yükselteceğiz.

• Uzman jandarmaların statü problemini çözeceğiz. Uzman

jandarma okulunda geçen süreyi hizmete sayacağız.

Ceza İnfaz Koruma Memurları

• Ceza infaz ve koruma memurlarının ek mesai ücretlerinin

ödenmesini güvence altına alacak şekilde vardiya sistemini

tekrar düzenleyeceğiz. Mesleki koşulları ve maruz kaldıkları

tehlikeleri de göz önüne alarak emniyet hizmetleri sınıfına

geçireceğiz. 3600 ek gösterge vereceğiz.

• Sözleşmeli çalışan ceza infaz ve koruma memurlarını kadroya

geçireceğiz.

• Emekli olan ceza infaz ve koruma memurlarının silah ruhsat

harçlarını bütçeden ödeyeceğiz.

ŞEHİT YAKINLARI VE GAZİLER

• Şehit yakınlarının, gazilerin ve gazi yakınlarının sorunlarının

çözümünde koordinasyon görevi yapacak, sorunları ile

ilgilenecek Başbakanlık’a bağlı “Şehit Yakınları ve Gaziler

Yüksek Kurulu”nu kuracağız.

• Şehitlerimizin eşlerinin, eşleri yoksa anne ve babalarının ve

gazilerimizin net aylık gelirinin alt sınırını en düşük net memur

maaşına eşitleyeceğiz.

156

• Tüm şehit ailelerine ve gazilere yeşil pasaport vereceğiz.

• Şehitlerin 18 yaşından büyük olan ve öğrenci olmayan çocuklarının

kişi sınırlaması olmaksızın, kamu kurumlarında

istihdam edilebilmesini sağlayacağız.

• Gazi ve şehit çocuklarının eğitim hayatlarını burslu olarak

sürdürebilmeleri için gerekli desteği sağlayacağız.

• Tüm gazilerin sağlık güvencelerini, milletvekilleriyle eşit seviyeye

getireceğiz.

• Gazilere ikinci iş hakkı ve 3000 günde emeklilik hakkı vereceğiz.

• Terörle mücadelede yaralanan tüm TSK mensuplarına gazi

statüsü vereceğiz.

ZORUNLU ASKERLİK

• Askerlik süresini kısaltacağız.

• Üniversite öğrencilerinin askerlik hizmetini yaz tatillerinde

3’er aylık dönemlerle tamamlamalarını sağlayacağız.

ER VE ERBAŞLAR

• Er ve erbaşlara ödenen aylık harçlıkları artıracağız. Bu kapsamda

çavuş, onbaşı ve er harçlıklarını sırasıyla 500 TL, 450

TL ve 400 TL’ye yükselteceğiz. Bu tutarları her yıl memurlara

yapılan zam oranında artıracağız.

• Er ve erbaşları askerlikte geçirdikleri dönemde sigortalı

sayacak, primlerinin devlet tarafından ödenmesini sağlayacağız.

• Askerlik dönüşü iş bulamayan yurttaşlarımıza altı aya kadar

işsizlik maaşı vereceğiz.

157

ULAŞTIRMA

• Merkez Türkiye Projesi ile ülkemizi, Avrupa, Asya, Orta

Doğu ve Afrika’yı birbirine bağlayan bir terminal ülkeye dönüştüreceğiz.

• Ulaştırma sektöründe bilgi teknolojisi kullanımını güçlendirecek

ve sektöre yönelik AR-GE çalışmalarını destekleyeceğiz.

Ulaşım sistemlerinin tamamında bilişim altyapısını

geliştireceğiz.

• Demir yolu atılımımız için gerekli olan girdilerin temini

doğrultusunda ulusal lokomotif ve vagon endüstrimizi hızla

geliştireceğiz.

• Merkez Türkiye Projesi doğrultusunda ve 5 Kalkınma Kuşağı

programımız kapsamında, ulaştırma altyapısına ilişkin

üretkenliği artıracak projeler hayata geçireceğiz.

KALKINMA KUŞAĞI PROJELERİ

• Demir yolu omurgamızı güçlendirmek üzere doğu - batı yönünde

iki ana hat, kuzey-güney yönünde üç ana hat oluşturacağız.

Bu kapsamda Samsun Limanı’nı Akdeniz’e bağlayan

mevcut demir yolu şebekesini modernize edeceğiz.

• Orta Anadolu merkezli bir demir yolu ağını, bölgelerimizin

tümünü birbirine bağlayacak şekilde inşa edeceğiz. Bu ağı,

uluslararası limanlarımıza ve uluslararası ulaşım ağlarına

bağlayacağız.

• Güneş Kuşağı kapsamında yer alan illerimiz arasında kara

taşımacılığını hızlandıracak yatırımlara öncelik vereceğiz.

• Marmara Denizi’nin etrafında demir yolu ve kara yolu ulaşımını

etkinleştiren bir ulaşım çemberi kuracağız.

158

• İstanbul’daki sınai ve ticari faaliyetlerin Marmara, Batı Karadeniz,

Kuzey Ege ve İç Anadolu’nun kuzeybatısındaki illere

yayılması için altyapıyı oluşturacağız.

• Kombine taşımacılığı geliştireceğiz. Taşımacılıkta deniz ve

demiryollarının payını artıracak, limanların demir yolu bağlantılarını

güçlendireceğiz. Bu kapsamda Samsun Limanı’nı

Karadeniz’in KEY-PORT’u haline getirecek ve bu şekilde Boğaz

geçişlerindeki yoğunluğun azaltılmasını sağlayacağız.

DEMİR YOLU ULAŞIMI

Mevcut Projeler

• Mevcut yüksek hızlı demir yolu ve hızlı demir yolu projelerini

tamamlayacağız.

• Eskimiş ve yıpranmış demir yolu hatlarını modernize edecek

ve elektrifikasyonlarını sağlayacağız.

• Karadeniz sahil demir yolu hattımızı Batum sınır kapısına

kadar uzatacağız.

• GAP’ı Mersin ve İskenderun’daki limanlara bağlayan GAP

demir yolu projesini hızlandıracak, Gaziantep - Şanlıurfa

arasındaki hızlı demir yolu projesini tamamlayacağız.

• Burdur ve Isparta ile Antalya arasında hızlı demir yolu bağlantısını

kuracağız.

Kentlerdeki Raylı Sistemler

• Haydarpaşa Garı’nı ve kentlerimizdeki kullanım dışı bırakılan

diğer tren garlarını tarihsel dokularını koruyarak modernize

edecek ve yeniden hizmete açacağız.

159

• Orta büyüklükteki kentlerimiz ile büyük kentlerimizin ulaşımında

raylı taşımacılık sistemlerinin ağırlık kazanmasını

sağlayacağız.

• Belediyeler ile eşgüdümlü olarak banliyö hatlarının kurulmasını

ve geliştirilmesini destekleyeceğiz.

• Orta mesafe hızlı taşımacılığı sağlamak üzere kırsal bölgelerimizde

ve turizm bölgelerimizde Ray Otobüsü sistemleri

kuracağız.

KARA YOLU ULAŞIMI

• Kara yolu Taşıma Kanunu’nu, yetki belgeleri, vergi, sigorta,

ceza ve benzeri şikayetleri göz önüne alarak meslek odaları

ile iş birliği içerisinde yeniden düzenleyeceğiz.

• Kara yolu bağlantıları ihmal edilen il, ilçe ve köylerimizin

bağlantılarını güçlendireceğiz.

• GAP bölgesinde ve turizm merkezlerindeki kara yolları ağlarını

hızla modernize ederek ihtiyaçlar doğrultusunda bu

alanlara yeni yatırımlar yapacağız.

• Yetersiz planlama ve kalitesiz uygulama nedeniyle çok sayıda

kazaya sebep olan bölünmüş yolları standartlara uygun

hale getireceğiz.

• Kara yollarında sathi kaplama asfalt uygulamasını, sadece

Yıllık Ortalama Günlük Trafik (YOGT) sayısı 1.500’ün altında

olan yollarda kullanacağız. Trafiği bu sayının üstünde

olan yollarda ise sıcak karışım asfalt kullanacağız.

• Yap - İşlet - Devret modeli ile inşa edilen otoyollarda ve köprülerde,

yüklenici firmaların haksız kar sağlamasına ve kamu

zararına yol açan yüksek trafik garantilerini iptal edeceğiz.

160

• Yerleşim bölgelerimiz içinden geçerek gürültü, kirlilik ve

tehlike yaratan ana yollardaki trafiği azaltmak üzere alternatif

çevre yolları inşa edeceğiz.

• Gerekli yerlere gürültü kirliliğini önleyici ses perdeleri, yol

platformunda biriken yağmur ve kar sularını toplayan yağmur

suyu kanalları inşa edeceğiz.

• Yağmur suyu kanalları vasıtasıyla toplanan suları arıtma

tesislerinde toplayarak tarım arazilerinin sulama işlerinde

kullanmak üzere değerlendireceğiz.

• Kara yolu yatırımlarının yeniden ÇED kapsamına alınmasını

sağlayacak yasal düzenlemeleri yapacağız.

• Kuzey Marmara Otoyolu Projesi’ni, doğayı ve halk sağlığını

tahrip eden unsurlarından arındıracak biçimde yeniden ele

alacağız.

• Çanakkale Köprüsü ve otoyol geçişini bölgenin tarihi dokusuna

ve doğal varlıklarına zarar vermeyecek biçimde yeniden

planlayacağız.

• Karadeniz Sahil Yolu’nun yaratmış olduğu tahribatları en

aza indirecek önlemleri hızla hayata geçirecek, denizle bağlantısı

kopan yerleşim alanlarının yeniden denize bağlanmalarını

sağlayacağız.

• İstanbul Boğazı’na yapılması planlanan Üç Katlı Büyük İstanbul

Tüneli Projesi’ni fiziki, mali ve çevresel anlamda yeniden

değerlendireceğiz.

• Çimento fabrikalarımızın üretim fazlası olan çimentonun

değerlendirilmesi için yeni inşa edilecek yollarda çimento

betonu kullanılmasına öncelik vereceğiz.

161

DENİZCİLİK VE DENİZYOLLARI ULAŞIMI

Planlama ve Denetleme

• Denizcilikte can, mal, seyir ve çevre emniyetinin sağlanması

açısından yetersiz kalan gemi takip ve izleme sistemlerini

modernize edeceğiz.

• Denetim ve gözetim sistemlerinin tüm kıyılarımızı kapsamasını

sağlayacağız.

Tersaneler ve Limanlar

• Gemi inşa ve bakım-onarım tersanelerine destek verecek,

küçük ölçekli tersanelerin bu doğrultuda dönüşümlerini

teşvik edeceğiz.

• Mevcut limanların ulaştırma bağlantılarını güçlendirecek,

kapsamlı bir iyileştirme ile uluslararası taşımacılığı destekleyeceğiz.

• Entegre ulaşım planlaması çerçevesinde yapılacak olan limanların

kara yolu ve demir yolu bağlantılarını göz önünde

bulunduracağız.

HAVA YOLU ULAŞIMI

Havalimanları

• Havalimanlarımızı geliştirecek, geliştirme projelerinin yetersiz

kaldığı durumlarda yeni havalimanları inşa edecek ve atıl

durumdaki havalimanlarımızı etkin biçimde kullanacağız.

• Havalimanı olmayan illerimizde yaşayan yurttaşlarımızın

havalimanlarına ulaşımını sağlayacağız.

162

Havacılık Sektörü

• Havacılık sektörünün gelişmesi için gerekli altyapı yatırımlarını

yapacak, uçak ve parça üretimini destekleyecek,

AR-GE faaliyetlerine öncelik vereceğiz.

• Ulaşım zorluğu olan bölgelerimiz için hava ambulans ağları

kuracak ve mevcut ağları geliştireceğiz.

SPOR

YASAL DÜZENLEMELER

• Passolig ve e-bilet uygulamalarını kaldıracağız.

• Bireysel hak ve özgürlükleri hiçe sayan, yasakçı bir zihniyetle

hazırlanmış Sporda Şiddet Yasası’nı demokratik bir yaklaşımla

yeniden düzenleyeceğiz.

• Bütün spor emekçilerinin sosyal güvence ve sendikal haklara

kavuşabilmeleri için gerekli yasal düzenlemeleri yapacağız.

• Devlet Personel Kanunu içerisinde spor hizmetleri sınıfı

oluşturacağız.

• Ulusal spor hukukunu, uluslararası spor hukuku ile uyumlu

hale getireceğiz.

SPORDA KURUMSAL DÜZENLEMELER

• Hukuk fakültelerinde Spor Hukuku Ana Bilim Dalı kuracağız.

• Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi ile Paralimpik Komitesi’nin

daha etkin çalışmalarını sağlayacağız.

163

• Sporda ayrımcılığa son verecek, fırsat eşitliğini sağlamak

amacıyla gerekli kurumsal düzenlemeleri yapacağız.

• Dopingle Mücadele ile ilgili Türkiye Anti-Doping Ajansı’nı

(TADA) kuracağız.

TESİSLEŞME

• Kitle sporlarının yaygınlaşması için yerel yönetimlerle iş

birliği içerisinde spor tesislerini, amatör spor kulüplerinin

ve tüm yurttaşların hizmetine ücretsiz sunacağız.

• Çalışanların spor yapabilmesi için kamu kurumlarında spor

tesisleri kuracağız. Bu konuda özel sektörü teşvik edeceğiz.

• Engelli bireyler için engelsiz spor alanları kuracağız.

EĞİTİM VE SPOR

• Geniş yetenek havuzumuzu hiçe sayarak, devşirme sporcular

üzerine kurulan sporcu yetiştirme anlayışına son vereceğiz.

• Gençlerimizin eğitim hayatları ile spor kariyerlerini birlikte

sürdürebilmeleri için gerekli düzenlemeleri yapacağız.

• 81 ilde bölge spor liselerinin açılmasını sağlayacak, sporcu

gençlerimizin eğitim düzeyini yükselteceğiz.

• Öğrencilerin amatör spor dallarına katılımını kolaylaştırmak

ve özendirmek amacıyla eğitim sisteminde düzenlemeler

yapacağız.

• Spor kulüplerine, spor okulları açması için kamu arazilerinin

tahsisi dahil destekler vereceğiz.

164

SPOR GELİRLERİNDE ŞEFFAFLIK VE ADALET

• Federasyonlara kaynak aktarımını siyasal, kurumsal ve kişisel

kayırmacılıktan kurtaracağız.

• Federasyonların mali bağımsızlığını güvence altına alarak,

şeffaf bir denetim sistemi oluşturacağız.

• Ödül yönetmeliğini hakkaniyet temelinde yeniden düzenleyeceğiz.

Kulüplere ve sporculara verilen ödül, teşvik ve

yardımların kamu vicdanını yaralamasının önüne geçeceğiz.

• Bütçeden spora ayrılan paya ek olarak, yasal bahis gelirlerinin

kulüplerimize hakkaniyetli bir şekilde dağıtılmasını

kurumsallaştıracağız.

ULUSLARARASI TANITIM ETKİNLİKLERİ

• Tüm paydaşların katılımıyla olimpiyatların ülkemizde düzenlenmesine

yönelik gerçekçi bir stratejik eylem planı hazırlayacak

ve uygulamaya koyacağız.

• Çevreyle uyumu gözeten, dünya standartlarında spor tesisleri

kurarak spor turizmini geliştireceğiz.

• Sporun paydaşları arasında uyum, iletişim ve iş birliği ile

fair play anlayışını geliştirerek, olimpizm ruhunu yaygınlaştıracağız.

166

ADİL VE İNSAN ONURUNA YARAŞIR BİR

ÇALIŞMA HAYATI

168

Emeğe verilen değer, üretilen zenginliğin adil bölüşümü ve çalışanların

ulaştığı yaşam standartları toplumlarda refahın temel

göstergeleri arasındadır. Günümüzde üretim ve hizmetler çeşitlenip

artarken çalışma koşulları ağırlaşmakta ve çalışanlara

sunulan ücret ve yaşam standartları gerilemektedir. Cumhuriyet

Halk Partisi, herkesin ürettiği ve kazandığı bir Türkiye’yi hedeflemektedir.

Emeğe sahip çıkarak insan onuruna yaraşır bir

çalışma hayatı kurmayı amaçlamaktadır.

AKP iktidarı çalışma hayatı üzerinde yoğun bir baskı uygulayarak

çalışanları yoksullaştırmıştır. Türkiye’yi bir ucuz emek ülkesine

dönüştürmüştür. Hızla artan işsizliğe çare bulamazken,

fazla çalışmayı norm haline getirmiş ve modern köleliğe göz

yummuştur. Denetimsizlik ve cezasızlık sonucu iş kazaları ve

cinayetlerinin katlanarak artmasına ve olağanlaşmasına neden

olmuştur. Çalışanların örgütlenme ve hak arama yollarını sistematik

olarak tıkamıştır.

CHP iktidarında, yurttaşlarımızı iyi bir yaşam düzeyi ve ücrete

kavuşturacağız. Çalışma hayatında eşitliği sağlayacak, her türlü

ayrımcılıkla mücadele edeceğiz. Güvenceli istihdamı ilke edinecek,

işsizlikle mücadeleye öncelik vereceğiz. Çalışma koşullarını,

işçi sağlığı ve güvenliğini uluslararası standartlara uyumlu

hale getireceğiz. Mesleki ve meslek içi eğitim programlarını

geliştirerek vasıflı iş gücü yaratacağız. Çalışanları sendikal haklarına

ve örgütlenme özgürlüklerine kavuşturacağız. Hak arama

yollarının önündeki bütün engelleri kaldıracağız.

YASAL GÜVENCE

• İş Kanunu’nu emeğin korunması ilkesine göre ve bütün çalışanları

kapsayacak şekilde yeniden düzenleyeceğiz.

169

• Adil çalışma koşullarını, sosyal güvenliği, örgütlenme hakkını

ve toplu pazarlık hakkını ILO ve Avrupa Sosyal Şartı’na

uyumlu hale getireceğiz.

• AB müzakerelerinin Sosyal Politika ve İstihdam başlıklı faslının

açılması için gerekli kriterleri en kısa zamanda yerine

getireceğiz.

EŞİTLİĞİ KORUMA, AYRIMCILIKLA

MÜCADELE

• Çalışma hayatında ve ücretlerin belirlenmesinde cinsiyet,

etnik kimlik, din, dil, ırk gibi her türlü ayrımcılıkla mücadele

edeceğiz.

• Kadınları eve hapseden ve iş gücüne katılımını engelleyen

koşulları ortadan kaldırarak kadın istihdamını erkeklerle

aynı seviyeye getireceğiz.

• Engelli istihdamını destekleyeceğiz. Çalışma hayatında engellilerin

ihtiyaçlarına öncelik veren etkin politikalar geliştireceğiz.

DAHA İYİ ÜCRET, YÜKSEK YAŞAM

STANDARDI

• Ücretleri, çalışanların aileleriyle birlikte insan onuruna yaraşır

bir yaşam sürebilecekleri düzeye getireceğiz.

• Asgari ücret üzerindeki vergileri kaldıracağız. Enflasyon farkı

ve refah payını hesaba katarak en düşük ücreti net 2.200

TL’ye çıkaracağız.

• Çalışanlar için eşit işe eşit ücret ilkesini benimseyeceğiz ve

vergi adaletsizliklerini ortadan kaldıracağız.

170

• Haftalık çalışma süresini ücrette azalma olmaksızın 40 saat

yapacağız.

• Yasal sınırlarla belirlenen fazla mesai düzenlemelerine uymayan

işyerlerine ağır yaptırımlar uygulayacağız.

• Çalışanların yıllık izin sürelerini yeniden düzenleyeceğiz.

İşyerindeki hizmet süresi 6 ay - 3 yıl olanlara 16 gün, 3 - 10

yıl olanlara 22 gün, 10 yıldan fazla olanlara 28 gün yıllık izin

hakkı vereceğiz.

• Ara dinlenme sürelerini iş kollarına ve çalışma saatlerine

uygun olarak artıracağız.

İSTİHDAM VE İŞSİZLİK

• İşsizliği 5 yılda % 5’in altına indireceğiz.

• Kamu istihdamını AB ortalamasını esas alarak artıracağız.

• İşsizlik Sigortası’nın kapsamını genişletecek, işsizlik ödeneğinin

süresi ve miktarını % 50 artıracağız.

• İşsizlik ödeneğine hak kazanma ölçütlerini hafifleteceğiz. İş

akdinin feshinden önce 120 gün aralıksız prim ödeme zorunluluğunu

kaldıracağız.

• Son 3 yıl içinde 600 gün süreyle işsizlik primi ödemiş olmak

şartını 300 güne indireceğiz.

• İşsizlik Sigortası Fonu’nu yalnızca amacı doğrultusunda

kullanacağız. Fon yönetiminde işçi sendikaları temsilcilerinin

ağırlıklı olmasını sağlayacağız.

İŞ GÜVENCESİ

• Kamuda taşeron işçiliğine, alt işveren ve rödovans uygulamasına

özel sektöre de örnek olacak biçimde son vereceğiz.

171

• Kamuda tüm geçici ve güvencesiz istihdam biçimlerini kaldıracağız.

Bu kapsamdaki tüm personeli memur ve işçi kadrolarına

geçireceğiz.

• Kadroya geçen işçilerin aynı iş kolunda işçi sayılmalarını ve

bu iş kolunda örgütlü sendikaların yaptığı toplu sözleşmelerden

yararlanmalarını sağlayacağız.

• Kamuda taşeron işçilerin kadroya geçişlerinde kapsam dışı

bırakılan tüm işçileri ilk 6 ayda kadroya alacağız. Kadroya

geçişlerdeki eşitsizlik ve haksızlıkları gidereceğiz.

• Kiralık işçilik ile modern kölelik rejimini getiren Özel İstihdam

Büroları Yönetmeliği’ni yürürlükten kaldıracağız.

• Kıdem tazminatını koruma altına alacağız. İşverenin iflası

halinde kıdem tazminatı hakkını tüm diğer işçi haklarıyla

birlikte öncelikli alacak durumuna getireceğiz.

• Kamuda farklı statüde istihdamdan dolayı yaşanan özlük

hakkı kayıplarını gidereceğiz.

• Kayıt dışı çalışmayla mücadele edeceğiz. Etkin bir iş yeri

denetim sistemi kuracak ve kayıt dışı işçi çalıştıranlara ağır

yaptırımlar getireceğiz.

• Ucuz iş gücü olarak görülen yabancı ve göçmen işçilerin

kayıt dışı çalıştırılmasına karşı mücadele edeceğiz.

• Çocuk işçiliğine son vereceğiz.

• Mesleki eğitimdeki stajyer ve çırakların özlük hakları konusundaki

mağduriyetlerini gidereceğiz.

• Uzun vadeli sigorta kollarında, çıraklık veya staj başlangıç

tarihini sigorta başlangıç tarihi olarak esas alacağız.

172

• Çırak ve stajyer olarak geçirilen sürelere ilişkin borçlanma

hakkı tanıyacağız.

İŞÇİ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

• İşçi sağlığı ve işçi güvenliğine dair mevzuatı ILO normlarına

uygun olarak yeniden düzenleyeceğiz.

• İşçi sağlığı ve güvenliği kurallarına uymayan işverenlere

ağır yaptırımlar getireceğiz.

• Yaşanan iş kazaları ve mesleki hastalıkları dikkate alarak

tehlikeli iş kollarını yeniden sınıflandıracağız.

• Tehlikeli iş kollarında çalışanlar ve fiili hizmet süresi zammından

yararlananların emeklilik gün sayılarına getirilen

sınırlamaları kaldıracağız.

• Meslek hastalıklarının tanısı, tedavisi ve önlenmesi için

meslek odaları, sendikalar ve üniversitelerle iş biriliği içerisinde

çalışacağız.

• İşçi sağlığı ve güvenliğinde sendikalar, meslek odaları ve

üniversitelerin katılımıyla özerk, demokratik bir kurumsal

yapı oluşturacağız. İşyeri hekimlerini ve iş güvenliği uzmanlarını

bu kuruma bağlayacağız.

• İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarına tam bir iş güvencesi

sağlayacağız. Bu uzmanların işten çıkarılabilmesini, iş

müfettişi ve sendika işçi temsilcisinin onayına tabi kılacağız.

VASIFLI İŞGÜCÜ

MESLEKİ VE MESLEK İÇİ EĞİTİM

• İŞKUR ve özel sektör iş birliğinde arz talep dengesini gözeten

mesleki eğitim programları uygulayacağız.

173

• 1 milyon işsiz vatandaşımızı, asgari ücret karşılığında ödeme

alacakları 9-12 aylık eğitim programlarına yerleştireceğiz.

• Meslek içi eğitimi başta tehlikeli iş kollarında çalışanlar olmak

üzere bütün çalışanlar için zorunlu hale getireceğiz.

• Meslek içi eğitime yatırım yapan işverenlere vergi teşviki

getireceğiz.

YÜKSEK KATMA DEĞERLİ SEKTÖRLER

• Yüksek vasıflı ve yüksek ücretli emek istihdam eden, yüksek

teknolojiyi yoğun olarak kullanan üretim sektörlerini

destekleyeceğiz.

• AR-GE merkezleri, teknoparklar ve üretim sektörlerine aktif

iş gücü piyasası politikaları çerçevesinde destekler vereceğiz.

• OSB’lerde yatılı mesleki eğitim birimleri oluşturacak,

OSB’leri mesleki eğitim yerleşkeleri haline getireceğiz.

SENDİKAL HAKLAR

• Devlet ve iktidar güdümlü sendikacılık anlayışına son vereceğiz.

Sendikal alanı siyasal iktidarların müdahalelerinden

arındıracağız.

• Sendikaya üyelik hakkı, toplu sözleşme hakkı ve grev hakkını

bir bütün olarak kabul edeceğiz. Bu hakların kullanılmasını

ILO sözleşmelerine uygun hale getireceğiz.

• İşçilerin sendikalarda örgütlenmesinin ve hak arama yollarının

önünü açacağız. Toplu sözleşme ve grev hakkının kullanılmasının

önündeki engelleri kaldıracağız.

• Lise ve dengi okullarda son sınıf öğrencilerine okutulacak

Çalışma Yaşamı ve Haklar dersi ile gençlerin çalışma yaşamına

atılmadan önce sendikalılık ve çalışma mevzuatı konusunda

bilgili olmasını sağlayacağız.

174

SENDİKAL ÖRGÜTLENME

• İşverenlerin, işçi örgütlenmeleri üzerinde baskı kurmasını

önleyeceğiz.

• Sendikalı işçi çalıştıran işverenleri mali yönden teşvik ederek

sendikalaşma oranlarını yükselteceğiz.

• Sendikalı işçi ve memurların, iş yeri sendika temsilcileri ve

yöneticilerinin çalışma hakları ve koşullarını güvence altına

alacağız.

• Çalışma hayatına yeni girecek gençlerin sendikal hayata ilgilerini

artırmak amacıyla “Sendika Okulları” kuracağız.

TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ

• Toplu iş sözleşmesi yetkisi için gereken iş kolu ve iş yeri temelli

çift üyelik barajı zorunluluğunu kaldıracağız.

• Çok düzeyli pazarlık sistemlerinin oluşmasının önünü açacak,

hem iş yeri hem de iş kolu düzeyinde toplu iş sözleşmelerini

mümkün kılacağız.

• Toplu sözleşme hakkının tüm işçileri kapsamasını sağlayacağız

ve toplu pazarlık süreçlerine dahil olmalarının önündeki

engelleri kaldıracağız.

• Kamu çalışanlarına grevli, toplu sözleşmeli sendika hakkı

tanıyacağız.

• Toplu iş sözleşmesi yapma yetkisinin tespitini bağımsız bir

organa bırakacak, bu konuda çabuk ve etkin işleyen bir yargı

denetimi getireceğiz.

• Toplu iş sözleşmesi için yetkili sendikanın belirlenmesinde

uyuşmazlık çıkması durumunda, yargı denetiminde referan175

dum yönteminin kullanılmasını esas alacağız.

• İşçi ve işveren arasında uyuşmazlıklarda zorunlu arabuluculuk

sistemini kaldıracak, yargı denetimini esas alacağız.

• Ekonomik ve Sosyal Konsey başta olmak üzere sosyal diyalog

mekanizmalarına işlevsellik, yaygınlık kazandıracak, eşit

temsil ilkesini hayata geçireceğiz.

GREV HAKKI

• Grev hakkını güvence altına alacak ve bu hakkın kullanımını

fiilen engelleyen düzenlemeleri kaldıracağız.

• Hak Grevi, Uyarı Grevi, Dayanışma Grevi ve Genel Grev

önündeki bütün yasal engelleri kaldıracağız.

• Grev yasaklarına ve grev ertelemelerine izin veren düzenlemelere

son vereceğiz.

176

TOPLUM KESİMLERİ

178

Cumhuriyet Halk Partisi, sosyal demokrasinin toplumsal ve sınıfsal

uzlaşma idealini savunmaktadır. Toplumun başta çalışan

kesimleri olmak üzere, tüm kesimlerinin çıkarlarını gözeterek,

toplumsal dayanışmayı ve huzuru temel alan bir siyasal yaklaşımı

benimsemektedir. CHP, eşitlikçi bir toplum yaratmada,

yurttaşlara karşı sorumluluklarını eksiksiz şekilde yerine getiren

bir sosyal devletin tesis edilmesi gerektiğine inanmaktadır.

Toplumun dezavantajlı kesimlerinin ekonomik bağımlılıktan

kurtularak özgür birer yurttaş haline gelebilmesi ve kendi ayakları

üzerinde durabilmesi ancak bu sayede mümkündür. Yurttaşların

eşit koşullara erişebilmesini sağlamak sosyal devletin

sorumluluklarının başında gelmektedir.

CHP bu inançla, devletin mevcut vergi, teşvik, bölüşüm ve

sosyal politika programlarını, yurttaşların refahını artırmayı ve

çalışma koşullarını iyileştirmeyi esas alarak yeniden düzenleyecektir.

Başta Aile Sigortası olmak üzere yeni sosyal destek

programlarını toplumsal içerme temelinde ve sürdürülebilir

kalkınma anlayışı ile uygulamaya koyacaktır.

CHP, toplumsal dayanışmanın egemen kılındığı, hiçbir kesimin

geride bırakılmadığı ve tüm kesimlerin, halkımızın ortak faydası

için çalıştığı bir toplum idealine sahiptir. Gelir adaletinin

sağlanması, refahın adil paylaşılması, hiçbir çocuğun yatağa aç

girmediği bir Türkiye’nin yaratılması temel hedefimizdir.

KADINLAR

EŞİTLİKÇİ DÜZENLEMELER

• “Kadın Bakanlığı” kuracağız.

• TBMM’deki Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu’nu, Kadın-

Erkek Eşitlik Komisyonu olarak değiştireceğiz.

179

• Yasaların cinsiyet eşitliğine uygunluğunun denetimini yapacağız.

• 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nü resmi tatil ilan edeceğiz.

• Kadınların üreme ve doğum başta olmak üzere bedenlerine

dair tüm kararları özgürce almalarının önündeki enge11eri

kaldıracağız.

KADIN VE EKONOMİ

Ekonomik Destekler

• Her yeni kadın istihdamında SGK priminin işveren payının

% 25’ini ödeyeceğiz.

• Kadınların istihdama katılımını artırmak için çalışanlarının %

20’den fazlası kadın olan işletmelere, her % 5’lik ilave kadın

istihdamı için 1 puan kurumlar vergisi istisnası sağlayacağız.

• Kadın esnaflar için gelir vergisinde indirimler yapacağız.

• Kadın kooperatiflerini destekleyecek, kuruluş maliyetlerini

bütçeden karşılayacak, bürokratik kolaylıklar sunacağız.

• Doğum yaptıkları dönemde sigortalı olmayan kadınlara da

bir yıl süre için doğum borçlanması hakkı tanıyacağız.

• Bireysel Emeklilik Sigortası’nda devletin katkısını kadınlar

için % 33’e çıkaracağız.

• SSK ve Bağ-Kur’dan yetim aylığı alan kadınların çalışmaları

halinde aylıklarının kesilmesi uygulamasına son vereceğiz.

• Kamu alımlarında kadın girişimciler ve genç girişimcilerin

kurdukları firmalara destek amacıyla, % 10 ila % 30 maliyet

avantajı sağlayacağız.

180

Kadın İstihdamı

• Kadınların çalışma hayatına katılımını kademeli olarak

OECD ortalamasına çıkaracağız.

• Kamuda yönetim kademelerinde % 33 kadın kotası uygulayacağız.

• Meslek edinme süreçlerinde, kadınlara yüklenen toplumsal

rollerin değil, yeteneklerinin ve iş gücü ihtiyacının belirleyici

olmasını sağlayacağız.

• Kuracağımız Kadın Bakanlığı’nda, tüm düzeylerde % 70 oranında

kadın istihdam edeceğiz.

• Kamu ve özel sektörde kadınların yönetim kadrolarında

daha çok yer alması için önlemler alacağız.

Çalışma Koşulları

• Denetim yoluyla, eşit işe eşit ücret ilkesini hayata geçireceğiz.

• Kadınların sendikal hayata katılımını artırmak için 6 ay süreyle

sendika aidatını bütçeden karşılayacağız.

• Emzirme iznini 2 saate çıkaracağız.

• Kadınlara yönelik ayrımcılık içeren tanımları İş Kanunu’ndan

çıkaracağız.

• Sözel, fiziksel, psikolojik taciz ve mobbing kavramlarını, şiddetin

birer türü olarak İş Kanunu’na ekleyeceğiz.

Bakım Yükü

• Ev içi hizmetler ve tarım sektörü gibi kadınların yoğun çalıştığı

alanlarda kayıt dışılığı önleyeceğiz.

181

• Kadınlara yüklenen çocuk, hasta, yaşlı, engelli bakımı ve temizlik

gibi işleri kadının görevi olmaktan çıkaracağız. Evde bu

işleri üstlenen kadınları sosyal güvenlik kapsamına alacağız.

• Gündüz bakım hizmetleri ve evde bakım hizmetlerinin niteliklerini

artıracak ve ücretsiz hale getireceğiz.

• Ebeveyn iznini kamuda 6 ay olmak üzere artıracağız. Çocuk

bakımının ortak yükümlülük olduğunu gözeterek, erkeklerin

de bu izin sürecinden faydalanmasını sağlayacağız.

• İş yerlerinde emzirme odası ve kreş açma yükümlülüğünü

sadece kadın çalışanların değil, tüm çalışanların sayısına

göre belirleyeceğiz.

• Bütün mahallelerde yeterli sayıda ücretsiz kreş açacağız.

Çocuklarını özel kreşe gönderen ailelere belirli tutarda destek

ödemesi yapacağız.

EĞİTİM

• Kız çocuklarının tüm kademelerde eğitime eşit şartlarda katılmasını

sağlayacağız.

• Burs programlarını ve yurt kontenjanlarını pozitif ayrımcılık

temelinde yeniden düzenleyeceğiz.

• Eğitimini yarıda bırakmak zorunda kalmış kadınların eğitim

hayatlarına geri dönebilmesinin önünü açacağız.

• Cinsiyet ayrımcılığını içeren konuları müfredattan kaldıracağız.

• Toplumsal cinsiyet derslerini zorunlu müfredat kapsamına

alacağız.

• Kamu kurumları ve özel sektörde toplumsal cinsiyet eşitliği

eğitimlerini destekleyeceğiz.

182

ŞİDDET

• Kadına yönelik şiddetin önlenmesini öncelikli bir devlet politikası

haline getireceğiz.

• Şiddetle mücadeleye yönelik, ilgili tüm kamu kurumları ve

sivil toplum örgütlerinin temsilcilerinden oluşan özel bir birim

kuracağız.

• Şiddete uğrayan kadınların gizliliğini güvence altına alacak,

mağdurların güvenli bir ortama kavuşturulmasını sağlayacağız.

Yasal Düzenlemeler

• İstanbul Sözleşmesi’nin gereklerini yerine getirecek ve denetimini

sağlayacağız. Kadına yönelik şiddeti Türk Ceza Kanunu’nda

ağır suçlar kapsamına alacağız.

• Kadın cinayetleri ve cinsel dokunulmazlığa yönelik suçlarda

cezaları ağırlaştıracağız. Haksız tahrik ve iyi hal indirimlerini

kaldıracağız.

• Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlarda, kadının ve çocuğun

beyanının esas alınmasını sağlayacağız.

Kurumsal Düzenlemeler

• Sığınma evlerini, kadın danışma merkezlerini, cinsel şiddet

kriz merkezlerini ülke çapında yaygınlaştıracak, niteliklerini

artıracağız.

• Sığınma evlerindeki kadınların gündelik ve ekonomik hayata

katılımı için psikolojik ve maddi desteği sağlayacağız.

• Şiddet mağduru kadın ve çocukların hukuki süreçlerde tekrar

mağdur edilmelerini önleyeceğiz.

• Mağdurlarla ilgilenecek olan kamu görevlilerinin, konunun

hassasiyetine uygun eğitimi almalarını sağlayacağız.

183

TOPLUMSAL VE SİYASAL KATILIM

• Kadınların yerel yönetimlere geniş ve etkin katılımını sağlayacağız.

• % 33 cinsiyet kotasının belediye meclislerinde de uygulanmasını

sağlayacağız.

• Mahalli düzeyde kadın komisyonları kuracak ve bu komisyonların

belediye meclisi toplantılarına etkin katılımını sağlayacağız.

• Kadın dostu kent uygulamasını hayata geçireceğiz.

• Kadınların sendika ve STK’lere katılımını artırmak için teşvik

uygulamaları geliştireceğiz.

• Sivil topluma dönük desteklerde kadın kuruluşlarına öncelik

tanıyacağız.

• Kadınların toplumsal yaşama ve çalışma hayatına katılımını

zorlaştıran veya engelleyen ulaşım, güvenlik gibi kentsel sorunları

çözeceğiz.

GENÇLER

KURUMSAL VE YASAL DÜZENLEMELER

• Anayasamızın 58. maddesinde yer alan ve gençlerimizi olağan

şüpheliler olarak yaftalayan bakış açısını değiştireceğiz.

• TBMM’de “Gençlik İhtisas Komisyonu” kuracağız.

• “Ulusal Gençlik Konseyi” kuracağız.

• Gençlik STK’lerine idari ve mali destek sağlayacak, gençlik

projelerini teşvik edeceğiz.

184

GENÇLİĞE DESTEK, İŞ VE GELECEK

Destekler

• 15 - 25 yaş aralığındaki öğrenci veya işsiz olan gençlerimize

“Genç Kart” vereceğiz.

• Tren bileti satışlarında Genç Kart sahiplerine % 50 indirim

uygulayacağız.

• Genç Kart sahiplerine ücretsiz aylık 2 GB mobil İnternet erişimini

sağlayacağız.

• Genç Kart ile kültür sanat etkinlik biletlerinde ve mağazalarda

“Gençlik İndirimi” uygulanmasını sağlayacağız.

• Genç Kart sahiplerine 4 yılda 1 kez ÖTV ödemeden telefon

alma hakkı tanıyacağız.

• Sabit İnternet hatlarında adil kullanım kotasını tamamen

kaldıracağız.

• ÖSYM tarafından yapılan tüm sınavlarda giriş ücretini kaldıracağız.

• Üniversiteye giriş sınavında başarı sağlayamayan ve maddi

durumu yeterli olmayan 18-20 yaş arası gençlere Aile Sigortası

kapsamında aylık 400 TL üniversiteye hazırlık desteği

vereceğiz.

• Üniversite öğrencilerine 19 Mayıs ve 29 Ekim’de 500’er TL

olmak üzere yıllık 1.000 TL Gençlik Bursu vereceğiz.

Hareketli Gençlik

• Üniversite öğrencilerine öğrenim süreleri boyunca ulaşım

ve konaklama masraflarını karşılamak üzere iki kez yurt dışı

seyahat desteği vereceğiz.

185

• Öğrencilerimiz için pasaport defter bedelini ve yurt dışı çıkış

harçlarını kaldıracağız. Öğrenciliği devam edenler için

pasaport harç bedelinde yaş sınırını 30’a yükselteceğiz.

• Değişim programları ile yurt dışına eğitime giden gençlerin

hibe tutarını artıracağız.

Yurtlar ve Öğrenci Evleri

• Yurt sorununu en fazla iki kişilik odalardan oluşan yurtlar

inşa ederek 1 yıl içinde çözeceğiz. Mevcut yurtların niteliklerini

yükseltecek, yurtlar arasındaki eşitsizlikleri gidereceğiz.

• En az iki kişi ikamet etmeleri halinde üniversite öğrenci evlerinin

kira, elektrik ve su fatura masraflarına katkı sağlamak

için aylık 400 TL destek vereceğiz.

• Yurtlarda geniş bant İnternet altyapısını kuracak, ücretsiz ve

kotasız erişim sağlayacağız.

• KYK yurt ücretlerini % 50 oranında düşüreceğiz.

• KYK kredisinin geri ödemesinden enflasyon farkını kaldırıp,

gençleri faiz belasından kurtaracağız. Borçları yeniden yapılandıracağız.

Üniversite Yerleşkeleri

• Kamu üniversitelerinde yemekhane hizmetlerini kar amacı

gütmeyecek şekilde düzenleyecek, kaliteyi yükseltecek ve

ücretleri düşüreceğiz.

• Üniversite yerleşkelerinde çağın gereklerini taşıyan modern

ve nitelikli kütüphaneler kuracağız.

• Türkiye’nin en kapsamlı dijital kütüphanesini açacağız.

186

CEZAEVLERİNDEKİ ÖĞRENCİLER

• Cezaevindeki öğrenci mahkumların harçlarının Aile ve Sosyal

Politikalar Bakanlığı tarafından karşılanmasını sağlayacağız.

• Öğrenci mahkumların derslere devam zorunluluğunu kaldıracağız.

Sınavlara katılma haklarını güvence altına alacak,

sınav nakil masraflarını karşılayacağız.

• Öğrenci mahkumların infazlarını eğitim görecekleri ildeki

cezaevlerinde tamamlamalarına olanak tanıyacağız.

GENÇ İSTİHDAM ATILIMI

• 30 yaş altı yükseköğretim mezunu gençlere, Gençlik Garantisi

Programı kapsamında istihdam, ücretli staj, eğitime devam

ya da işsizlik desteği seçeneklerini sunacağız.

• Program kapsamında kamu kurumlarındaki staj olanaklarını

artıracak, özel sektördeki ücretli staj olanaklarının genişletilmesi

için teşvik uygulayacağız.

• Üniversiteden yeni mezun olmuş, iş arayan yoksul gençlere

İŞKUR’a kayıtlı olmaları halinde 750 TL işsizlik desteği vereceğiz.

• Genç girişimcilere 200 bin TL’ye kadar faizsiz kredi olanağı

ve 5 yıllık gelir vergisi muafiyeti getireceğiz.

ÇOCUKLAR

KURUMSAL VE YASAL DÜZENLEMELER

• Çocukları her türlü suistimale, yoksulluğa ve yoksunluğa

karşı tavizsiz bir şekilde koruyacağız.

187

• Çocuk Koruma Kanunu’nu BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni

(ÇHS) temel alarak yeniden düzenleyeceğiz.

• Çocukların adli vakalara karıştığı durumlarda çocuk haklarının

korunmasını yasal güvence altına alacağız.

• Hapishane ve tutukevlerinde yetişkinlerle birlikte kalan bebek

ve çocukların, bedensel ve ruhsal sağlıklarını ve gelişimlerini

koruyacak koşulları yaratacağız.

ÇOCUK YOKSULLUĞU

• Aile Sigortası kapsamındaki çocuklara sağlık, beslenme,

kreş ve eğitim alanlarında destekler sağlayacağız.

• Aile Sigortası kapsamında, doğan her çocuğa ilk altı aylık

temel ihtiyaçlarını karşılamak üzere “Bebek Seti” vereceğiz.

• Yoksulluk döngüsünü kırmak için örgün eğitimi güçlendirecek

ve çocuk işçiliğini engelleyeceğiz.

• Sokakta yaşamak zorunda bırakılan, çalıştırılan ve dilendirilen

tüm çocukları kurumsal koruma altına alacağız.

ÇOCUK SAĞLIĞI

• Temel sağlık hizmetlerini, her çocuk için tümüyle ücretsiz

yapacağız.

• Doğum öncesi ve sonrasına yönelik hizmet vermek üzere,

aile hekimlerini kapsayacak sistematik programlar geliştireceğiz.

• Bebeklerin en az bir yıl boyunca anne sütü ile beslenmelerini

teşvik edeceğiz.

• Çocuk hastanelerini yaygınlaştıracağız.

188

ÇOCUK İSTİSMARI

• Şiddetin bir eğitim aracı olarak kullanılmasının önüne geçeceğiz.

• Çocukların ihmal ve istismarının cezalandırılmasını sağlayacağız.

• Çocukların mağdur olduğu durumlarda, mağduriyetlerinin

giderilmesine öncelik vereceğiz.

• Kız çocuklarının erken yaşta evlendirilmelerinin önüne geçeceğiz.

• Çocuk İzlem Merkezleri’ni (ÇİM) yaygınlaştıracak ve etkinleştireceğiz.

ADALET SİSTEMİNDE ÇOCUK

• Adli olaylara karışan çocuklara sosyal hizmet uzmanı, psikolog

ve hukukçulardan oluşan bir ekip tarafından destek

sağlayacağız.

• Suça itilen çocukların cezalandırılmalarını değil, eğitilerek

topluma yeniden kazandırılmalarını hedefleyeceğiz.

• Çocuk Mahkemeleri’ni ve yargılama süreçlerini bu amaca

hizmet edecek şekilde yeniden yapılandıracak, suç tipine

bakılmaksızın tüm çocukların yargılanmasının bu mahkemelerce

yapılmasını sağlayacağız.

• Yargıtay’da çocuklarla ilgili davaları inceleyecek ayrı bir daire

kuracağız.

KİMSESİZ ÇOCUKLAR

• Koruyucu ailelik ve evlat edinme uygulamalarını yaygınlaştıracağız.

189

• 18 yaşına geldiğinde yetiştirme yurdundan ayrılmak zorunda

kalan kimsesiz çocuklar arasından arzu edenleri kamuda

istihdam edeceğiz.

ENGELLİLER

• Engellilerin eğitim, sağlık, istihdam başta olmak üzere tüm

anayasal haklardan engelli olmayan bireylerle eşit biçimde

yararlanması için sosyal devlet sorumluluğu içinde hareket

edeceğiz.

• Tüm kamusal alanları ve kamu hizmetlerini kapsayacak şekilde

bir yıl içerisinde erişilebilir Türkiye’yi inşa edeceğiz.

• Engellilerin sağlık raporu almalarına ilişkin mevzuatı bilimsel

ve Türkiye gerçekliğine uygun bir şekilde yeniden düzenleyeceğiz.

• Raporlardaki engellilik oranlarının düşürülmesi nedeniyle

yasal hakları verilmeyen engellileri, yasal ve anayasal haklarına

yeniden kavuşturacağız.

• Diyabet gibi kronik hastalığı bulunan engellilerin istihdam

dahil yasal haklarından yararlanması sağlayacağız.

• Gazilerimizin rapor yönetmelikleri gerekçesiyle engelli sayılmamaları

sorununu çözeceğiz.

• Engellilerin her bir iş ve hizmet için tekrardan rapor alma

çilesine son vereceğiz.

• Rapor taleplerinin engellileri yormadan, hızlı ve ücretsiz olarak

karşılanmasını sağlayacağız.

• Kamuda ve özel sektörde engelliler için ayrılan boş kadroları

doldurarak 50 bin engelliye istihdam sağlayacağız.

190

ENGELLİLERE SAĞLIK HİZMETLERİ

• Tüm engellileri koşulsuz olarak sağlık güvencesine kavuşturacağız.

• Medikal malzeme, tekerlekli sandalye, protez, ortez ve benzeri

ihtiyaçları katkı payı alınmaksızın ücretsiz karşılayacağız.

• Sağlık hizmetlerinin kalitesini artırıp, randevu alma ve randevuyu

evde bekleme sorunlarını çözerek engellilere hızlı

hizmet sunacağız.

• Kanser tedavisi gören engelliler dahil tüm engellilerin ilaç

temin sorununu çözeceğiz.

• Tüm engellileri bakım güvencesine kavuşturacağız. Engellilerin

ve ailelerinin gelecek endişelerine son vereceğiz.

EVDE BAKIM HİZMETLERİ

• Gelir kriteri nedeniyle haksız olarak kesilen evde bakım aylıklarını

yeniden bağlayacağız.

• Evde bakım hizmeti sunulmasında sadece engelli bireyin

gelirini dikkate alacağız.

• Evde bakımda sağlık, psikolojik destek ve eğitim hizmetlerini

ücretsiz olarak sunacağız.

• Evde bakım aylığı alan yurttaşlarımızı sosyal güvenlik kapsamına

alacağız.

ENGELLİ AYLIĞI

• Engelli aylığının bağlanmasında hane geliri kriterini kaldıracak,

sadece engelli bireyin gelirini dikkate alacağız.

191

• Gelir kriteri nedeniyle haksız olarak kesilen engelli maaşlarını

yeniden bağlayacağız.

ENGELLİLERE ÖZEL EĞİTİM

• Özel eğitime ihtiyaç duyan engellilerin erken teşhisi ve özel

eğitime erken başlaması için önlemler alacağız.

• Özel eğitim sürelerini engellilerin ihtiyaçlarına ve bilimsel

ölçütlere göre belirleyeceğiz.

• Rehberlik Araştırma Merkezleri’nin (RAM) niteliğini artıracağız.

• Kaynaştırma eğitimine öncelik vereceğiz. Nitelikli ve sürdürülebilir

kaynaştırma eğitimi için öğretmenlere meslek

içi eğitim sağlayacak, okulların mekansal koşullarını iyileştireceğiz.

• Zihinsel engelli ve otizmli bireylerin yaşam boyu öğrenme

ihtiyaçlarını gözeteceğiz.

YAŞLILAR

• Hukuk sistemimizde yaşlı hakları konusundaki eksiklikleri

detaylı bir incelemeyle tespit edip, gerekli düzenlemeleri

derhal yapacağız.

• Son yıllarda haksız olarak aylığı kesilen yaşlılarımıza aylıklarını

yeniden bağlayacağız.

• Tüm yaşlılarımızı sağlık güvencesine kavuşturacağız.

• Kentlerdeki demografik yapıyı dikkate alarak yeterli sayı ve

kalitede yaşlı bakım evleri ve huzurevleri açacak ve evde bakım

ve destek hizmetlerinin kalitesini artıracağız.

192

• Hanedeki bütün yetişkinlerin çalışması halinde hanede bulunan

bakıma muhtaç yurttaşlarımızın gündüz yaşlı bakım

hizmetlerinden ücretsiz faydalanmalarını sağlayacağız.

• Evde destek ve bakım hizmetlerini yaygınlaştıracak, tüm

yaşlılarımızı bakım güvencesine kavuşturacağız.

• Evde bakım hizmeti sunulmasında hane gelirine değil, sadece

yaşlı yurttaşlarımızın bireysel gelirini dikkate alacağız.

• İhtiyaç duyan yaşlılara evlerinde, yemek, temizlik, sağlık gibi

hizmetlerin yanı sıra psikolojik ve sosyal destek sunacağız.

• Yaşlılara sunulan temel sağlık hizmetlerinden katılım payı

alınmasına son vereceğiz.

• Önleyici sağlık hizmetleri ile erken tanı ve tedavi hizmetlerinin

sunulduğu yaşlılık (geriatri) hastaneleri kuracağız.

EMEKLİLER

KURUMSAL VE YASAL DÜZENLEMELER

• Adil bir intibak yasası çıkaracağız.

• Katsayı ve gösterge sistemini yeniden düzenleyeceğiz.

• Emeklilikte yaşa takılanların mağduriyetini gidereceğiz.

Prim ödemeksizin sağlık hizmetlerinden yararlanmasını

sağlayacağız.

• Yasal düzenlemelerle kaybedilmiş emeklilik haklarını yeniden

tanıyacağız.

• Bağ-Kur ve Tarım Bağ-Kur’lu olan yurttaşlarımıza 2008 yılı

öncesinde vergi kaydı, şirket ortaklığı veya ziraat odalarına

kayıtlı oldukları süreler için de borçlanma hakkı tanıyacağız.

193

EKONOMİK DESTEKLER

• 1 Ocak 2019’dan itibaren en düşük emekli maaşını 1.500 TL

yapacağız. Ramazan ve Kurban bayramında emeklilere birer

maaş ikramiye vereceğiz.

• Emeklilere milli gelir artışından refah payı vereceğiz. Emeklilerin

geçmişteki refah payı kayıplarını tazmin edecek bir

intibak yasası çıkaracağız.

• Emekli banka promosyonlarını kamu çalışanları ile aynı orana

yükselteceğiz.

• Emekliler için muayene ve ilaç katılım paylarını ve fark ücretlerini

kaldıracağız.

TOPLUMSAL HAYATA KATILIM

• 65 yaş üzerindeki yurttaşlarımızın kültür, sanat ve spor etkinliklerinden

ücretsiz yararlanmalarını sağlayacağız.

• Sosyal tesis olanakları bulunmayan meslek grupları için yeni

tesisler yapacağız.

• Turizm Bakanlığı ve TÜRSAB iş birliğiyle gerçekleştirilecek

projelerle emeklilerimize makul ücretlerle gezi ve tatil olanağı

sağlayacağız.

TÜKETİCİLER

TÜKETİCİ HAKLARI

• BM Tüketici Hakları Evrensel Bildirgesi’nin ve Tüketici Haklarının

Korunması Hakkında Kanun’un eksiksiz uygulanmasını

sağlayacağız.

• “Tüketici Hakları Üst Kurulu”nu kuracağız.

194

• Ürün güvenliği ve kalitesine ilişkin denetimleri etkinleştireceğiz.

• Tüketicilerin bilgilenme haklarını etkin bir şekilde kullanmalarını

sağlayacağız.

• Sosyal işletme ve kooperatifleri yaygınlaştırarak tedarik

zincirindeki ara kademeleri azaltacak ve tüketici fiyatlarını

düşüreceğiz.

• Tüketicilerden alınan kredi dosya masrafları, kart aidatları,

elektrik kayıp kaçak ve sayaç okuma bedellerinin iadesini

sağlayacağız.

• İnternet, TV, telefon gibi iletişim ihtiyaçlarını taahhüt vermeden

karşılamak isteyen yurttaşlarımıza fahiş fiyatla hizmet

sunumuna son vereceğiz.

• Belediyelerin yurttaşlardan asfalt parası alması uygulamasına

son vereceğiz.

• Yurttaşların faturalarına yansıtılan TRT paylarını ve elektronik

cihazlarda ek maliyete neden olan TRT bandrolü uygulamasını

kaldıracağız.

TÜKETİCİ SAĞLIĞI

• Genetik yapısı değiştirilmiş ürünlerin (GDO) ithalatı, üretimi

ve tüketiminde AB standartlarını kararlılıkla uygulayacağız.

• Çocuklarımızın dengeli, yeterli ve sağlıklı beslenmesi için

gerekli önlemleri acilen alacağız.

• Yasal düzenlemeler ve teşviklerle tüketim maddelerinin

doğa dostu olmasını sağlayacağız.

195

• İnsan sağlığına zararlı ithal ürünlerin etkin tespitini sağlayarak

bu ürünlerin yurtiçinde satılmasını engelleyeceğiz.

MESLEK GRUPLARI

ESNAF

Yasal Düzenlemeler

• Esnaf Bakanlığı kurarak, esnaf ve sanatkarların sorunlarının

siyasette geniş yer bulmasına olanak tanıyacağız.

• Ruhsatlandırma işlemlerinin esnaf odaları tarafından yapılmasını

sağlayacağız.

• Suriyelilerin vergiden ve yasal yükümlülüklerden muaf şekilde

iş yaparak haksız rekabet etmesini önleyeceğiz.

Sosyal Güvence

• Emekli olmuş ancak işine devam eden esnafın Sosyal Güvenlik

Destek Primi’ni kaldıracağız.

• Sosyal güvenlikte norm ve standart birliğini sağlayarak, esnaf

aleyhine olan farklılıkları ortadan kaldıracağız.

Destek ve Teşvikler

• Esnafın kira stopajını kaldıracağız.

• Esnafın kira, araç gideri vb. iş yeri masraflarını vergiden düşebilmesini

sağlayacağız.

• Esnafa yıllık ödediği vergi ve prim miktarı kadar sıfır faizli

kredi kullandıracağız.

• Esnafın düşük faizli ve uzun vadeli kredilerle kira öder gibi

dükkan sahibi olmasını sağlayacağız.

196

• Kredi Kefalet Kooperatifleri’ni güçlendirecek, kredi miktarlarını

artıracağız.

• Aynı alanda iş yapan esnafın çarşılar ve sanayi siteleri halinde

örgütlenmesine destek olacağız. Ortak malzeme ve

hizmet kullanımı ile giderlerini düşüreceğiz.

• Esnafın kurduğu kümelenme şirketleri ve sosyal işletmelere

vergi avantajı sağlayacağız.

• Tarihi çarşıları özerk yapıya kavuşturacağız.

Sosyal Güvenlik

• Vergi mükellefiyeti olduğu halde sigorta kayıt ve tescili yapmamış

olan esnaf ve sanatkarlara 2008 yılı öncesinde vergi

kaydı, şirket ortaklığı veya ziraat odalarına kayıtlı oldukları

süreler için de borçlanma hakkı tanıyacağız.

• Çıraklık ve kalfalık eğitimini birleştirerek kalfaların kısa vadeli

sigorta primlerinin de devlet tarafından ödenmesini

sağlayacağız. 18 yaşın üzerindeki kalfalara 24 aya kadar uzun

vadeli sigorta primleri için kalfalık borçlanması getireceğiz.

• Meslek lisesi veya çıraklık eğitim merkezlerine devam eden

gençleri istihdam eden esnaf ve sanatkarlara vergi indirimi,

sigorta primi indirimi gibi destekler sağlayacağız.

TURİZM ÇALIŞANLARI

• İstihdam garantili eğitim programlarıyla turizm sektöründe

çalışanların vasfını artıracağız.

• Düşük sezonda faaliyetine devam eden turizm işletmelerindeki

çalışanların sigorta primlerinde düşük sezon indirimleri

yapacağız.

197

• Turizm çalışanlarının çalışma koşullarını iyileştirecek ve çalışma

sürelerini yasal sınırlar içerisine çekeceğiz.

ŞOFÖRLER

• Taşımacılık sektöründe çalışan şoför ve diğer personelin

ücret, fazla çalışma, izin ve sosyal güvenlik sorunlarını çözeceğiz.

• Yetkili bakanlıklar ve kurumlar aracılığıyla etkin bir yol denetim

sistemi kuracağız.

• TIR parkları ve mola alanlarının polis veya jandarma tarafından

korunmasını sağlayacağız.

• Taksiler için kartlı ödeme sistemlerini teşvik edeceğiz.

• Araç kilometre kayıt sistemini geliştirerek, 12 ton kapasiteli

araç kullanan taşımacılara litrede ortalama 0,25 kuruş mazot

destek primi ödeyeceğiz.

• Trafik sigortalarında % 10 SGK, % 5 BSMV kesintilerini kaldırarak,

Trafik Sigorta Poliçe fiyatlarında düşüş sağlayacağız.

• Ağır vasıta araçlarda Trafik Sigortası bedellerini düşüreceğiz.

• Nakliye sektöründeki küçük esnafın da kredi kullanabilmesi

için Bankalar ve Esnaf Kefalet Kredi Kooperatifleri’nin belirlediği

koşulları yeniden düzenleyeceğiz.

• Uluslararası, şehirlerarası ve şehir içi nakliye ve yolcu taşımacılığında

kullanılan 20 yaş üzeri araçlar için hurda desteği

vererek taşıtların yenilenmesini sağlayacağız.

• Ticari taksiler ve okul taşıtlarının 5 yılda bir yenilenirken

ÖTV’den muaf tutulmalarını sağlayacağız.

198

• Yetki belgeleri için ödenen ücretleri düşürecek, esnafın taksitle

ödeme yapmasına olanak tanıyacağız.

• Taşımacılık sektöründe çalışan şoför ve diğer personelin ücret,

fazla çalışma, izin, kayıt dışı çalışma ve diğer sosyal güvenlik

sorunlarını çözecek, akıllı ulaşım sistemleriyle etkin

bir yol denetim sistemi kuracağız.

• Şoförleri fiili hizmet süresi zammı (yıpranma payı) kapsamına

alarak erken emekli olma hakkı tanıyacağız.

• İşsiz kalan ticari araç sahiplerine de İşsizlik Sigortası’ndan

yararlanma hakkı tanıyacağız.

• Korsan taksiciliğe karşı aktif mücadele verecek ve haksız rekabeti

önleyeceğiz.

ORMAN KÖYLÜLERİ

• Orman köylülerinin ormancılık faaliyetleri ile ilgili çalışmalarını

sosyal güvence kapsamına alacağız. Sigorta primlerinin

devlet tarafından ödenmesini sağlayacağız.

• Vahid-i fiyat ücretlerinin belirlenmesinde orman kooperatif

birliklerinin görüşlerini dikkate alacağız.

• Orman içi ve civarında yaşayan orman köylüsüne ve kooperatiflerine

ormancılık faaliyetlerinde öncelik vereceğiz.

• Son dönemde Orman Kanunu’nda orman köylüsü aleyhine

yapılan değişiklikleri kaldıracağız.

• Orman köylerinde kooperatifleşmeyi teşvik edeceğiz. Kooperatiflerin

veya üst kuruluşların kendi bünyelerinde Sosyal

Yardımlaşma Fonları’nı geliştirecek ve destekleyeceğiz.

• ORKÖY kredilerinin hibe oranını artıracak, kredi ödeme koşullarını

iyileştireceğiz.

199

• Orman işlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda devleti

işveren statüsünde sorumlu tutacağız.

• Orman içi boşlukların orman ekosistemini bozmadan orman

köylüsünün tarımsal amaçlı kullanımına bedelsiz olarak

açacağız.

• Orman Araştırma Enstitüleri’ne yeniden işlevsellik kazandıracağız.

MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ

• Mevsimlik tarım işçilerinin tamamının İŞ-KUR tarafından

kayıt altına alınmasını ve sosyal güvenceye kavuşmasını

sağlayacağız.

• Mevsimlik tarım işçilerini, Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt

Kanunu kapsamına alacağız.

• Aynı işi yapan mevsimlik tarım işçileri arasındaki ücret farklılıklarını

gidereceğiz.

• Mevsimlik tarım işçilerinin ulaşım, barınma ve güvenlik koşullarını

iyileştireceğiz. Sağlık hizmetlerine erişimini güvence

altına alacağız.

• Tarım aracılarının meslek odaları tarafından denetlemesini

sağlayacağız.

İNŞAAT İŞÇİLERİ

• Kamunun yaptırdığı ve ihale ettirdiği inşaat projelerinde taşeron

sistemini kaldırarak tüm işçilerin ana firmaya bağlı ve

güvenceli bir biçimde çalışmasını sağlayacağız.

• Ölümlü iş kazalarının (iş cinayeti) yaşandığı şantiyelerin çalışma

izinlerini derhal iptal edeceğiz ve şantiyeyi işleten firmaların

inşaat sektöründe faaliyetlerini askıya alacağız.

200

• Şantiyelerdeki barınma, yemek, ısınmaya dair koşulların düzeltilmesi

için gerekli düzenlemeleri yapacağız.

ÖZEL GÜVENLİK ÇALIŞANLARI

• Özel güvenlik çalışanlarının hak ettikleri yıpranma payının

verilmesini sağlayacağız.

• Özel güvenlik çalışanlarının sendikalarda örgütlenmesini

teşvik edeceğiz.

• Görev tanımlarının dışında çalıştırılmalarını engelleyeceğiz.

DİĞER MESLEK GRUPLARI

• Çağrı merkezi çalışanlarını, uğradıkları sözel ve psikolojik

şiddete karşı koruyacak ve yıpranma haklarını güvence altına

alacağız.

• Bütün 50/d’li araştırma görevlilerinin iş güvencesine kavuşmasını

sağlayacağız.

• Sayıları yüz binleri bulan işsiz İİBF mezunu gençlerimizin kamuda

liyakat ölçütüne göre istihdamını sağlayacağız.

• AVM çalışanlarının çalışma saatleri, izin günleri ve çalışma

koşullarının İş Yasası’na uygun şekilde düzenlenmesini sağlayacağız.

• Din görevlilerine 3600 ek gösterge hakkı tanıyacağız.

202

KÜLTÜR VE SANAT

204

Kültürü içinde yeşerdiği toplumdan, sanatı onu üreten sanatçıdan

bağımsız düşünemeyiz. Kültürel ve sanatsal gelişmenin temel

koşulu özgürlükçü, demokratik ve sansürsüz bir ortamdır.

Sanat, özü itibariyle, eleştireldir, muhaliftir, otorite karşıtıdır.

Sanat, sorunları betimler. Yaratıcı, yenilikçi ve akılcı çözümler

üretilmesinde öncü rol oynar. Sanatçı iyiyi ve kötüyü, doğruyu

ve yanlışı çekinmeden ifade eder.

Giderek otoriterleşen AKP iktidarı, sanatın özgürce icra edilebileceği

koşulları ortadan kaldırmaktadır. Sanatçılar üzerinde

baskı, sansür ve tahakküm uygulamaktadır. AKP, tek tipçi anlayışla

belirli bir kültürü ve yaşam tarzını topluma dayatmakta,

tarihsel ve kültürel çeşitliliğimizi yok etmeye çalışmaktadır.

AKP’nin çağdaş ve evrensel değerlerden uzaklaşan kültür ve

sanat politikası, uluslararası alanda itibarımızı zedelemektedir.

Cumhuriyet Halk Partisi, tüm sanatçıların özgürce üretebilecekleri,

eleştirilerini korkusuzca dile getirebilecekleri ve emeklerinin

karşılığını hakkaniyetle alabilecekleri bir kültür sanat

iklimini oluşturacaktır. Hiçbir sanatçının, yapmış olduğu bir

heykelden dolayı yargılanmadığı, sahneye koyduğu oyundan

ötürü terörist ilan edilmediği ve yazdığı yazılardan dolayı yargılanmadığı

bir Türkiye’nin garantisi CHP’dir.

CHP iktidarında, katılımcı, çoğulcu, bütüncül, özgür ve demokratik

bir kültür sanat politikası oluşturacağız. Sanatın üzerindeki

baskılara son vereceğiz. Kısıtlayıcı yasal düzenlemeleri bir an

önce uygulamadan kaldıracağız. Sanatsal faaliyetleri desteklemek,

sanat kurumlarının özerkliğini ve kurumlar arası eşgüdümü

sağlamak amacıyla Sanat Üst Kurulu’nu kuracağız. Kültür ve

sanat alanında devletin düzenleyici rolünü altyapı ve olanak sağ205

lamakla sınırlandıracağız. Sanat emekçilerinin başta telif ve sendikal

haklar olmak üzere tüm haklarını güvence altına alacağız.

Tüm yurttaşlarımızın sanata erişim hakkından eşit bir şekilde yararlanabilmesi

için sanatsal ve kültürel etkinlikleri ülke genelinde

yaygınlaştıracağız. Sanatsal faaliyetler üzerindeki vergileri kaldıracağız.

Kültür sanat alanındaki destekleri ve teşvikleri artıracak,

bunların dağıtılmasında tarafsızlık ve şeffaflık ilkelerini benimseyeceğiz.

Bütün düşünce, değer ve inanç sistemlerinin eşit biçimde

temsil edilebilmesinin önündeki engelleri kaldıracağız.

YASAL VE KURUMSAL DÜZENLEMELER

• UNESCO Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Geliştirilmesi

Sözleşmesi’ni imzalayarak yürürlüğe sokacağız.

• TÜSAK kanun tasarısı taslağını iptal edecek, sanat kurumlarının

özerkliğini ve özgürlüğünü koruyacağız.

• Sanat ve kültür alanında, siyasi, keyfi yasak ve sansürleri çıkaracağımız

bir Sanat Yasası’yla önleyeceğiz.

• Dağıtım ve yayın ağlarındaki tekelleşmeye son vereceğiz. Eserlerin

yayın, yayım ve dağıtımında fırsat eşitliğini sağlayacağız.

• Dijital yayıncılığın gelişmesi için bileşenlerin katılımı ile birlikte

gereken hukuksal düzenlemeleri tamamlayacağız.

• Sanatçıların eserlerinden doğan mali haklarının hakkaniyetsiz

biçimde tümden devredilebilmesinin önüne geçeceğiz.

• Kültür Bakanlığı’nı, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan ayrı bir

bakanlık haline getireceğiz.

• Emlak vergilerinden alınan, Taşınmaz Kültür Varlıklarının

Korunmasına Ait Katkı Payı’nı amacına uygun harcayacağız.

206

SANATÇILARA SOSYO-EKONOMİK GÜVENCE

• Sanatçılarımızın ve kültür endüstrisi emekçilerinin sosyal

haklarını yasal güvence altına alacağız.

• Gerekli durumlarda sanat emekçilerinin sigorta primlerinin

Kültür Bakanlığı tarafından ödenmesini sağlayacağız.

• Devlet bünyesinde çalışan tüm sanatçılarımızın özlük haklarını

ve çalışma koşullarını iyileştireceğiz.

• Sanatçıların sendikal örgütlenmesini teşvik edeceğiz.

KÜLTÜR VE SANAT ENDÜSTRİSİ

• Kültür ve sanat alanındaki vergileri asgari düzeye çekeceğiz.

• Kitap, E-Kitap ve sesli kitapta KDV’yi % 1’e indireceğiz.

• Ulusal sinemanın desteklenmesi ve sinema endüstrisinin

geliştirilmesine yönelik olarak teşvikler ve vergi kolaylığı

sağlayacağız.

• Şehir ve devlet tiyatrolarını tüm illeri kapsayacak şekilde

yaygınlaştıracağız.

• Özel tiyatrolardaki Eğlence Vergisi’ni kaldıracağız. Bu kurumların

özgürce sanat üretebilmeleri için vergi muafiyetleri

getireceğiz.

• Patent ve fikri mülkiyetle ilgili mevzuatı çağdaş bir yapıya

kavuşturacağız. Telif Haklarını koruyacak, korsan ürünlerle

etkin şekilde mücadele edeceğiz.

• Kültür-sanat alanında yapılan mali desteklerde ve hizmet

alımlarında sanatsal kaliteyi tek ölçüt alacağız.

• Yurttaşların nitelikli sanat etkinliklerine ulaşabilmeleri için

salon, sahne, stüdyo ve koltuk sayılarını artıracağız.

207

KENT, KÜLTÜR VE SANAT

• Tüm kentlerimizi kültür ve sanat alanları olarak tasarlayacak

ve özgün kent kültürlerinin gelişimine yatırım yapacağız.

• Toplu taşıma uygulamalarını kültür ve sanat etkinliklerine

erişimi kolaylaştıracak şekilde düzenleyeceğiz.

• Koruma kurullarını özerk ve etkin hale getirecek, her türlü

siyasi baskıdan uzaklaştıracağız.

MÜZECİLİK

• Çağdaş müzeciliği geliştirecek, kültürel mirasın ait olduğu

coğrafyada korunması ilkesini uygulayacağız.

• Özel müzeciliğin gelişmesi için teşvik ve altyapı olanakları

sunacağız.

• Arkeoloji kadroları başta olmak üzere müzelerdeki kadro

eksikliğine son vereceğiz.

• Müze yönetimlerini özerk bir yapıya kavuşturacağız.

• Tüm öğrencilere müzelere girişi ücretsiz yapacağız.

EĞİTİM

• Eğitimde kültür ve sanata daha geniş yer verecek, okullarda

kültür sanat etkinliklerine daha çok kaynak ayıracağız.

• Güzel Sanatlar Liseleri’nin sayısını artıracağız. Bu liselerin

alanında uzman öğretmen eksikliğini gidereceğiz.

• Sanata özel yeteneği olan çocukları erken yaşlarda tespit

ederek, yeteneklerini geliştirmeleri için en ileri düzeyde eğitim

olanakları sağlayacağız.

208

KENT HAKKI

210

Kentler, insanların bir arada yaşama ihtiyacının bir sonucu olarak

ortaya çıkan, eğitim, sağlık, barınma, iş, sosyal aktivite gibi

birçok ihtiyacı karşılayan yerleşim yerleridir.

Günümüz dünyasında akıllı kent, paylaşan kent, kültür kentleri

gibi kavramlar tartışılmaya başlanmışken; ülkemizde kent, rant,

faiz, borçlanma ve işsizlik sarmalına sıkışıp kalmıştır. Tek adam

rejimi, Türkiye’de yaşanabilir kentler yaratabilmekten uzak olduğunu

geçtiğimiz yıllar içerisinde ispat etmiştir.

Kentlerimiz büyük bir dönüşüm gereksinimi içerisindedir. Bir

yandan geçtiğimiz 50 yılın göç ve çarpık yapılaşma sorunlarını

çözmek, diğer yandan da 21. yüzyılda uygar ve demokratik toplumlara

yakışan yaşam alanları inşa etmek gerekmektedir.

Hızla değişen teknolojik altyapılara uygun kentleri, toplumumuzun

tüm kesimlerinin gereksinimlerine göre tasarlayacağız.

Başta çocuklar, gençler, kadınlar, yaşlılar, engelliler, dar gelirliler

olmak üzere tüm dezavantajlı kesimlerin, kentlerin sunduğu

olanaklardan eşit şekilde yararlanmasını sağlayacağız. İnsan

öncelikli yatırımları ve sosyal adaleti, kent politikalarının merkezine

koyacağız.

Kamu arazilerinin halkın yararını gözetmeden ranta açılmasına

izin vermeyeceğiz. Mülkiyetin biçimlenmesi ve imar haklarının

dağılımını esas alan klasik imar planı anlayışını terk edeceğiz.

Tüm imar mevzuatını uluslararası standartlara uygun, bütüncül

ve yetki karmaşasını önleyecek şekilde yeniden düzenleyeceğiz.

Kalite, estetik, sanat ve tasarımı ön plana çıkaran, kentleri

yurttaşlar için yaşanabilir mekanlar haline getiren şehir plan211

lama yaklaşımını benimseyeceğiz. Kentlerimizi katma değeri

yüksek üretim merkezleri haline getireceğiz. Tüm kentlerimizi

bilgi toplumu vizyonumuzla uyumlu şekilde planlayacağız.

Yurttaşlarımızın sağlıklı içme suyu, konut ve ulaşım gereksinimlerini

hızla karşılayacağız. Kütüphane, tiyatro, konser salonu,

park, spor salonu, yüzme havuzu, stadyum, medya park,

bilim merkezi ve müze gibi tesisler inşa ederek tüm kentlerimizde

çağdaş bir yaşam kuracağız.

Şehir içi ulaşımı geliştirmek, trafik sıkışıklığını önlemek için

başta raylı sistemler olmak üzere tüm toplu taşıma olanaklarını

hızla geliştireceğiz. Kent trafiğinin düzenlenmesinde yayalara

ve bisiklet kullanımına öncelik tanıyacağız. Kentlerimizde sessiz

caddeler, oyun caddeleri, yürüyüş caddeleri gibi araç trafiğinden

arındırılmış alanlar oluşturacağız.

“Kimlikli Kentler” anlayışı ile farklılıkları ve tüm yaşam tarzlarını

dikkate alarak, kentlerimizdeki çoğulcu sosyal dokuyu koruyacağız.

Kent merkezlerinde kültürler arası etkileşim ve buluşma

mekanları yaratacağız. Toplumda bütünleşmeyi ve çeşitliliği

destekleyen kapsayıcı kentsel politikalar geliştireceğiz.

Kent planlamasında katılımcı planlama anlayışını ve eşitliği

egemen kılacağız. Kent hakkı ilkesi çerçevesinde, yurttaşların

kendi yaşam alanlarını şekillendirmesine olanak sağlayacağız.

Karar alma süreçlerinde yerel halk, sivil toplum kuruluşları,

üniversiteler ve diğer bileşenlerle birlikte hareket edeceğiz.

Kentsel projelerin uygunluk ve geçerliliğini nesnel ve bilimsel

ölçütler çerçevesinde ele alacağız.

212

KURUMSAL VE YASAL DÜZENLEMELER

• Tüm imar mevzuatını bütüncül ve yetki karmaşasını önleyecek

şekilde yeniden düzenleyeceğiz.

• İmar Kanunu’nu ve mevzuatını, uluslararası standartlarla

uyumlu hale getirecek, kentsel büyüme yerine kentsel iyileştirmeyi

temel alacağız.

• Risk azaltma araçlarını, yöntem ve sakınım planlarını hayata

geçireceğiz.

• Yapılaşma, güçlendirme ve altyapı konularındaki yönetmelikleri

yeni İmar Kanunu’nun kapsamına alacak, enerji ve

karbon tasarruflu uygulamaları geliştireceğiz.

• Altyapısı olmadığı halde kendilerinden atık su bedeli tahsil

edilen tüm mahalle sakinlerine yaptıkları ödemeleri geri vereceğiz.

• Kentlerde tüm alanlar, sokak ve yapılar için risk haritaları ve

risk azaltma planları hazırlayacağız.

• Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) mevzuatını yeniden

düzenleyeceğiz. Sistemi, yerel yönetimlerle bağlantılı olarak

ve riskleri azaltma hedefiyle işleteceğiz.

AKILLI KENTLER

• Ulaşımdan enerji şebekelerine, yapılı çevreden günlük yaşama

kadar her alanda teknoloji ve bilgiyi sistematik ve etkin

kullanan akıllı kentler kuracağız.

• Belediyelerin verdiği hizmetlerin bütünleştirilmiş bir biçimde

akıllı sistemlere dönüştürülmesini sağlayıp, daha fazla

yurttaşın erişimine açacağız.

213

• Kent merkezlerinde ve alt gelir gruplarının yoğun olduğu

bölge merkezlerinde ücretsiz kablosuz İnternet alanları

oluşturacağız.

• Kamu arazilerinin kamu yararını gözetmeden ranta açılmasına

engel olacağız.

• Bölge, havza ve kent-kır ölçeğinde bütünleşik planlama anlayışı

geliştireceğiz.

• Kentlerin risk, değer, yoksulluk, yoğunluk, siluet haritalarını

hazırlayacağız. Tüm stratejik projelerin ve yatırım kararlarının

bu haritalar gözetilerek planlanmasına özen göstereceğiz.

ULAŞIM

• Ulaşım ana planlarında toplu taşımacılığı öncelikli hale getireceğiz.

• Kent merkezlerinde taşıt trafiğini sınırlandıracağız. Kent

merkezleri ve bölgesel merkezlerde yayalaştırma uygulamalarını

yaygınlaştıracağız.

• Toplu taşıma altyapılarını kentlerin her yerine ulaştıracağız.

KENTSEL KALKINMA

• Kentlerin ve kentsel bölgelerin karşılaştırmalı üstünlüklerini

dikkate alarak, yerel kalkınma planları hazırlayacağız. Katma

değeri yüksek ve istihdam yaratan projelere öncelik vereceğiz.

• Yerel kalkınma planlarının hazırlanması ve uygulanmasında,

bölge kalkınma ajansları, valilikler, büyükşehir ve il belediyelerini

yetkili kılacağız.

214

• Yerel kalkınma planlarını katılımcı bir anlayış ile hazırlayacağız.

Özel sektör, küçük üreticiler, ilgili meslek odaları ve

esnaf kooperatiflerinin de söz sahibi olmasını sağlayacağız.

• Yerel kalkınma planlarında öngörülen mekansal stratejileri,

Nazım İmar Planları içinde değerlendireceğiz. Bu planların

sorumluluğunu büyükşehir ve il belediyelerine vereceğiz.

İMAR AFFI

• 2/B arazisinde binası olan yurttaşlarımızın mağduriyetlerini

gidereceğiz.

• 2981 Sayılı İmar Affı Kanunu’na göre Tapu Tahsis Belgesi’ni

henüz almamış yurttaşlarımıza bir yıl içerisinde tapularını

vereceğiz.

• Ruhsatsız yapıları yasal statüye kavuşturacağız.

• Son beş yıl içerisinde mesken olarak kullanılan ve afet riski

taşımayan tüm konutlara bir defaya mahsus olmak üzere

imar affı getirecek, ruhsatsız binalara ruhsat vereceğiz.

• Bu yapılarda ikamet eden yurttaşlarımızın başta belediye

hizmetleri olmak üzere kamu hizmetlerinden eksiksiz şekilde

yararlanmasını sağlayacağız.

KOLEKTİF TASARIM

• Kamu kuruluşlarının, sivil toplum örgütlerinin, üniversitelerin

ve özel sektörün şehir planlama faaliyetlerine katılmasını

sağlayacağız.

• Parsel bazında yapılaşma yerine yapı adası bazında yapılaşma

için teşvikler getireceğiz.

215

UCUZ VE NİTELİKLİ KONUTLAR

• Konut sahibi olmayan ailelere oturma amacıyla alacakları

ev için kamu bankaları tarafından 20 yıla kadar vadeli, aylık

0,50 faiz oranıyla kredi temin edeceğiz. Bu niteliklere sahip

olup halihazırda kredi geri ödemelerini yapanlara aynı faiz

ve vade koşullarında yeniden finansman olanağı sunacağız.

• Dar gelirli yurttaşların konut ihtiyacını karşılamak ve kentsel

gelişimi düzenlemek için kamu eliyle arsa üretimi gerçekleştireceğiz.

• Kamu elindeki arazilerde öncelikli olarak TOKİ ve belediyelerimizin

iş birliğiyle ucuz ve nitelikli konut üretimi yapacağız.

• Konut birlikleri ve kooperatiflerinin dar gelirliler için kiralık

sosyal konut inşa etmelerini olanaklı hale getireceğiz.

• Kirada oturan dar gelirli yurttaşlarımıza, sağlıklı konutlarda

oturabilmeleri için gelir düzeylerine göre kira yardımı yapacağız.

RİSK AZALTMA VE AFET PLANLAMASI

• Deprem riski altındaki her yerde kolay ulaşılabilecek ve güvenli

alanlar oluşturacağız. Bu alanların amacı dışında kullanılmasını

önleyeceğiz.

• Doğal afet riski yüksek olan yerleşim yerlerinde, afete karşı

alınacak önlemleri ve afet sonrası müdahale planlamasını

yerel yönetimlerle birlikte hazırlayacağız.

• Risk azaltma kararlarının, risk altındaki bölgelerde yaşayan

yurttaşlarla birlikte alınması için hem ulusal hem de yerel

ölçekli platformlar oluşturacağız.

216

• Riskleri azaltmak amacıyla belediyelerle birlikte sakınım

planları hazırlayacağız.

• Afet riski taşıyan alanlarda kaynakları artırarak kentsel dönüşüme

hız kazandıracağız.

KENTSEL DÖNÜŞÜM

• Kentsel dönüşümde rant merkezli büyük projelere son vereceğiz.

Bu projelere ayrılan kaynakları deprem riskinin giderilmesi

için uygulanacak dönüşüm ve güçlendirme projelerinde

kullanacağız.

• Kentsel dönüşümde yetkiyi yerel yönetimlere vereceğiz.

Halkın tüm karar alma süreçlerine katılımını sağlayacağız.

• Kentsel dönüşümde asgari yer değiştirme için yerinde dönüşüm

modellerine öncelik vereceğiz. Yer değiştirmenin kaçınılmaz

olduğu durumlarda kayıpları tazmin edecek finans

sistemleri geliştireceğiz.

• Kentsel dönüşümün gerçekleştirileceği bölgelerde yaşayan

yurttaşlarımızın vergilerinden ayrılan kaynakla bir Kentsel

Dönüşüm Fonu oluşturacağız.

• Proje Ortaklık Payı, İmar Hakkı Transferi gibi araçları bu fonun

desteklenmesinde kullanacağız.

• Başta İstanbul olmak üzere, deprem ve doğal afet riskinin

yüksek olduğu kentlerde güçlendirme ve yeniden inşa projeleri

yapacağız. Kamu bankalarının bu projelere kaynak temin

etmesini sağlayacağız.

218

DOĞA DOSTU BİR YAŞAM

220

Cumhuriyet Halk Partisi insanın doğa ile olan ilişkisini doğa

hakları kavramı çerçevesinde ele almaktadır. Doğa tüm formları

ile var olma ve kendini yenileme haklarına sahiptir. İnsanın

yaşama ve daha kaliteli bir hayat sürme haklarının temeli bu

haklara dayanmaktadır. CHP bu anlayış çerçevesinde, doğayı

insanın mülkü olarak gören, doğal kaynakları sınırsızca ve sorumsuzca

tüketen politikaları reddetmektedir. Doğanın korunmasını

ve çevre sorunları ile mücadeleyi tüm insanların görevi

olarak kabul etmektedir. Bu görev yaşam hakkının yanı sıra sosyal

adalet ilkemizin de bir gereğidir. Daha adil ve eşit bir toplum

inşa etmenin ön koşullarından biri doğayı korumak, yeşil

adaleti sağlamaktır.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

Bugün dünyanın karşı karşıya olduğu en büyük sorunların başında

iklim değişikliği gelmektedir. Türkiye iklim değişikliğinden

en çok etkilenecek ülkeler arasındadır. İçinde bulunduğumuz

yüzyılda ülkemizde 5 ile 7 derece arasında sıcaklık artışı ve

ortalama yağış miktarında % 20’ye varan düşüş beklenmektedir.

Kuraklık ve sel gibi aşırı iklim olaylarının yoğunluğunun ve

sıklığının artacağı öngörülmektedir.

AKP iktidarında, ülkemizin iklim değişikliği ile mücadelede başarısız

olduğu açıktır. Son 15 yılda enerji yoğunluğu ve fosil yakıt

kullanımı artmıştır. Aşırı iklim olayları ile mücadele etmek

için gereken altyapı çalışmaları yapılmamıştır. Yaşanan afetler

kaderci söylemlerle geçiştirilmeye çalışılmıştır. Kontrolsüz nüfus

artışını destekleyen politikalar ile iklim değişikliğinin ülkemizde

yaratacağı olumsuz etkiler daha da artmaktadır.

221

DOĞA KATLİAMI

AKP yalnızca iklim değişikliği ile mücadelede sınıfta kalmamış,

aynı zamanda, doğrudan kamu eliyle, kamu özel sektör ortaklığıyla

ya da özel sektörün önünü açarak doğa katliamlarına

imza atmıştır. İnşaat, madencilik, enerji, ulaştırma, sanayi ve

tarımda AKP politikaları ekosistemlere geri dönülemez zararlar

vermiştir. Doğal kaynaklarımız talan edilmiş, iktidara yakın, dar

bir zümre tarafından yağmalanmıştır. AKP, kaynakların aşırı tüketimi

ile kırılgan kesimlere zarar vermekte, gelecek kuşaklara

karşı sorumluluklarımızı hiçe saymaktadır.

YEŞİL EKONOMİ ATILIMI

CHP, salt niceliksel ve tüketim odaklı ekonomik büyüme anlayışını

reddederek nitelikli, eşitlikçi bir büyüme yaklaşımını esas

almaktadır. Partimiz, doğa dostu politikaları büyümenin önünde

bir engel olarak değil, hızlı ve kalıcı büyüme için bir fırsat

olarak görmektedir. CHP, düşük karbonlu sektörlere ve yeşil

teknolojilere yapacağı yatırımlarla sürdürülebilir bir büyüme

modelini hayata geçirecek, yeni iş alanları ve geniş istihdam

olanakları yaratacaktır. Başta yenilenebilir enerji kaynaklarına,

enerji tasarrufuna dönük malzeme ve teknolojilere yatırıma

öncelik tanıyacaktır. CHP, kaynaklarımızın sürdürülebilirlik ve

verimlilik esasları çerçevesinde kullanılmasının yanı sıra adil ve

eşitlikçi bir biçimde paylaşılmasına da özen gösterecektir.

CHP olarak, iklim değişikliyle mücadelede öncelikle sorunun

gerçek, somut ve acil olduğunu tüm yurttaşlarımıza anlatacak

bir farkındalık projesini hayata geçireceğiz. Bir yandan kamu

politikalarını iklim değişikliği ile mücadele doğrultusunda ye222

niden yapılandırırken, diğer yandan özel sektörün regülasyonunu

anayasal güvence altına alacağız. Başta Çevresel Etki Değerlendirmesi

ve Sosyal Etki Değerlendirmesi süreçleri olmak

üzere yargı denetimini etkin kılacağız. İklim değişikliği ile mücadelede,

bu alanda öncü olan tüm dünya devletleri ile iş birliği

içinde hareket edeceğiz.

İklim değişikliğinin sorumlusu olmadıkları halde sonuçlarından

en fazla etkilenen çiftçileri, tarım işçilerini, balıkçıları ve güvenli

gıdaya erişim sorunu yaşayanları koruyacak politikaları hayata

geçireceğiz. Ormanlarımızı, meralarımızı, su kaynaklarımızı,

denizlerimizi ve göllerimizi koruyacağız. Hayvan hakları alanında

AB standartlarını yakalayacak, yaban hayatın korunması ve

geliştirilmesi için önlemler alacağız. Biyolojik çeşitliliğimizin

ve endemik türlerin korunması için bu alana yoğunlaşmış özel

enstitüler ve çeşitlilik bankaları kuracağız. Erozyonla etkin mücadele

edeceğiz. Kontrol altına alma oranını 5 yılda % 25’e yükselteceğiz.

Gıda güvenliğini sağlamak için tarıma vereceğimiz

desteklerin yanı sıra bu alanda teknolojik yatırımlar yapacak,

denetleme ve koruma mekanizmaları kuracağız.

ANAYASA VE MEVZUAT

• Acil koruma ve yeniden onarma ilkesini barındıran bir Ekolojik

Anayasa hazırlayacağız.

• İklim değişikliğinin, Türkiye’de yaratacağı etki, kırılganlık ve

riskleri inceleyecek ve bu kapsamda uyum stratejileri geliştireceğiz.

• KDV oranlarını iklim politikalarını göz önünde bulundurarak

yeniden düzenleyeceğiz.

223

• Sera gazı salınımını azaltmaya yönelik sınırlayıcı düzenlemeleri

hayata geçireceğiz.

• Çevre davalarında mahkeme masrafı almayacak, bilirkişi

masraflarını Hazine üzerinden karşılayacağız.

• Kamuya ait olan su kullanım hakkının devredilmesine izin

vermeyecek, su hakkını düzenleyen bir Su Kanunu çıkaracağız.

• Çevre kirlenmesinin bedelini, kullanana ve kirletene ödeteceğiz.

Bedel ödemenin sürekli bir kirletme hakkına dönüşmesine

izin vermeyeceğiz.

DOĞAL KAYNAKLAR

• Doğanın sahibi değil, parçası olduğumuz yaklaşımını benimseyeceğiz.

• Doğal kaynaklarımızın usulsüzlük ve siyasal çıkar aracılığıyla

ticari rant sağlama alanına dönüştürülmesine engel olacağız.

• Su kaynaklarının etkin şekilde korunması için uzun vadeli

projeleri hayata geçireceğiz.

• Su kaynaklarımızın korunması için atık su arıtma tesisi bulunmayan

belediyelere kaynak aktaracağız.

• Uluslararası koruma altında olan alanlarda maden araması

ve HES yapmayacağız.

• Erozyonla mücadele için gerekli kaynağı sağlayacağız.

SÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİ

• Sürdürülebilir enerji potansiyelini doğa dostu teknolojileri

kullanarak hayata geçirerek enerji verimliliğini artıracak,

dışa bağımlılığı azaltacağız.

224

• Enerji ve karbon salınımı konusunda verimli uygulama ve

ürünleri teşvik edeceğiz.

• Enerji kaynaklarımızı doğaya zarar vermeden, en yüksek verimle

toplum yararına kullanacağız.

• Bireysel ve kamusal enerji kullanımında tasarrufu sağlayan

uygulamaları destekleyecek, israfa son vereceğiz.

• Karbon salınımı sorunuyla mücadele için deniz ve demiryollarını

da içeren toplu taşıma kültürünün yaygınlaşmasını

sağlayacağız.

• Elektrik enerjisini kullanan taşıma araçlarında KDV ve ÖTV

dahil olmak üzere tüm vergileri kaldıracağız.

DOĞA İLE UYUMLU YAŞAM

• Hava kirliliğini azaltacak önlemlere öncelik tanıyacağız.

• Doğal gaz altyapısı bulunan kentlerde yakıt yardımlarında

kömür yerine doğal gaza öncelik vereceğiz.

• Gün ışığından daha fazla yararlanmak ve enerji tasarrufu

sağlamak için daimi yaz saati uygulamasını kaldıracağız.

HAYVAN HAKLARI

• Caydırıcı ceza kanunlarını yürürlüğe koyarak hayvanlara yapılan

kötü muamelenin önüne geçeceğiz.

• Vahşi hayvanların üretimini, kaçakçılığını ve enformel yollarla

satılmasını engelleyeceğiz.

• Zarar gören doğal yaşam alanlarını ve soyu tükenme tehlikesi

altındaki türleri etkin bir şekilde koruyacağız.

225

• Büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerinin hayvan barınağı açmalarının

önündeki yasal engelleri kaldıracağız. Nüfusu 100

binin üzerinde olan belediyelere hayvan barınağı açma zorunluluğu

getireceğiz.

• Özel hayvan barınaklarına altyapı hizmetlerini ücretsiz sağlayacak,

tüm barınaklara niteliklerinin yükseltilmesi için

destek vereceğiz.

ATIK VE GERİ DÖNÜŞÜM UYGULAMALARI

• Atık tarım ürünlerinin enerji üretimi için hammadde olarak

kullanılmasını sağlayacak bilimsel çalışmalara destek olacağız.

Şeker fabrikalarına susuzlaştırma tesisleri ekleyerek

bioyakıt üreteceğiz.

• Bioyakıt kullanımını geliştirmek için teşvik programları oluşturacağız.

• Sanayi tesislerini en yeni atık arıtma ve filtrasyon sistemlerine

sahip Organize Sanayi Bölgeleri’nde toplayacağız.

• Geri dönüşüm pratiklerini teşvik ve önlemlerle yaygınlaştıracağız.

DENETİM

• ÇED denetimleri ve raporlarında kamusal çıkarları gözeteceğiz.

• ÇED raporlarının uzmanlar tarafından şeffaf biçimde, çevre

koruma bilinci ve kaygısıyla hazırlanmasını sağlayacağız.

• ÇED’in yanı sıra kapsamlı bir SED yürütülmesini sağlayacağız.

226

• Denetleme ve raporlama süreçlerine sivil toplum örgütlerinin

katılımını AB müktesebatının öngördüğü biçimde düzenleyeceğiz.

DOĞA DOSTU ÜRETİM

• Tarımsal üretimin ekolojik koşullar ve toprak özelliklerine

sadık kalınarak yapılmasını teşvik edeceğiz.

• Tarım sektöründe iklim değişikliği etkilerine karşı uyum

stratejisi geliştireceğiz.

• Tarım, doğa ve sosyal politikalarımızın merkezine, doğaya

ve ekolojik aile çiftçiliğine dönüş temelli nüfus hareketlerini

koyacağız.

• Meraları özel mülkiyet olmaktan çıkaracağız.

• Akkuyu ve Sinop nükleer enerji santrali projelerini gözden

geçirecek, uluslararası yükümlülükler çerçevesinde mümkünse

iptal edeceğiz.

228

YENİ BAKANLIKLAR, KURUMLAR VE

KURULLAR

BAKANLIKLAR

• İnsan Kaynakları Bakanlığı: Milli Eğitim Bakanlığı’nın politikalarını

destekleyecek, yaşam boyu teknik beceri ve öğrenim

süreçlerini yönetecek İnsan Kaynakları Bakanlığı’nı kuracağız.

Eğitim ve iş gücü talebi arasındaki eşgüdümü İnsan

Kaynakları Bakanlığı aracılığıyla sağlayacağız.

• Kadın Bakanlığı: Toplumsal yaşamda kadın-erkek eşitliğini

sağlamak amacıyla kurulacaktır.

• Esnaf Bakanlığı: Esnaf ve sanatkarların sorunlarının siyasette

geniş yer bulmasına olanak tanıyacağız.

KURUMLAR

• İnsani Gelişme Stratejileri ve Bilgi Politikaları Kurumu: Türkiye’nin

üretim kapasitesini ve insan kaynaklarını orta ve

uzun dönemde planlamak üzere kurulacaktır.

• Aile Sigortası Kurumu (ASKUR): Aile Sigortası kapsamında

yoksulluk envanterini çıkarmak, sosyal politikaları yürütmek

ve tüm ailelere danışmanlık yapmak üzere, uzman istihdam

edecek bir kurumdur.

KURULLAR

• Kesin Hesap Komisyonu: Bütçenin TBMM tarafından etkin

denetimi için kuracaktır.

• Siyasi Ahlak Kurulu: Siyasetçilerin, siyasi etik kurallarına

uyup uymadığını denetlemek üzere Siyasi Ahlak Kanunu’nu

çıkaracak ve Siyasi Ahlak Kurulu oluşturacağız.

229

• Yargı Etik Kurulu: Güvenilir bir yargı için yargı mensuplarından

oluşan bu kurul ile hakim ve savcıların etik kurallar

çerçevesinde çalışmasını temin edeceğiz.

• Yükseköğretim Koordinasyon ve Planlama Kurulu: Yalnızca

planlama ve eşgüdüm görevlerini yürütecek, üniversitelerin

özerkliğine müdahale etmeyecek.

• Şehit Yakınları ve Gaziler Yüksek Kurulu: Şehit yakınlarının,

gazilerin ve gazi yakınlarının sorunlarının çözümünde koordinasyon

görevi yapacak.

• Tüketici Hakları Üst Kurulu: BM Tüketici Hakları Evrensel

Bildirgesi’nin ve Tüketici Haklarının Korunması Hakkında

Kanun’un eksiksiz uygulanmasını sağlayacağız.

• Sanat Üst Kurulu: Sanatsal faaliyetleri desteklemek, sanat

kurumlarının özerkliğini ve kurumlar arası eşgüdümü sağlamak

amacıyla kurulacaktır.

BÖLGESEL KURULUŞLAR

• Ortadoğu Barış ve İş Birliği Teşkilatı (OBİT): Orta Doğu’da

barışı, kardeşliği ve ticareti geliştirmek amacıyla Türkiye,

Irak, İran ve Suriye’nin kurucu üyeleri arasında olacağı bir

bölgesel iş birliği teşkilatı kurulacaktır.

ENSTİTÜLER

• Kent Enstitüleri: Yetişkinler için yeni bilgi ve beceriler kazandıracak.

• Sendika Okulları: Çalışma hayatına yeni girecek gençlerin

sendikal hayata ilgilerini artırmak amacıyla kurulacaktır.

• Türkiye Tasarım Enstitüsü: Türk Tasarım Danışma Konseyi’ni

etkin kılmak üzere kurulacaktır.

230

DİĞER

• Adli Kolluk Teşkilatı: Doğrudan yargıya bağlı olarak çalışacaktır.

• Türkiye Muhtarlar Birliği: Muhtarların özlük hakları, koordinasyonu

ve görevlerini kolaylaştırıcı diğer hizmetleri yapmak

üzere oluşturulacaktır.

• Dijital Dönüşüm Merkezleri: Dijitalleşmeye dönük atacağımız

adımlar ile inovasyonu ve işbirliklerini geliştirecek ortamlar

yaratarak KOBİ’lerimiz arasındaki dijital teknolojilerin

yayılımını sağlayacağız.