TİRAN (AA) - FATJON CUKA - Arnavutluk'ta Adalet, Entegrasyon ve Birlik Partisi (PDİU) Genel Başkanı Shpetim İdrizi, 1944-1945 yıllarında planlanmış bir etnik temizlik ve soykırım aracılığıyla Çamerya Arnavutlarının göç etmesinin sağlandığını ya da öldürüldüğünü belirterek, "Çamerya sorunu uluslararası bir mesele haline getirilmeli.” dedi.

Çamerya katliamının üzerinden en az 74 yıl geçmesine rağmen, Arnavutluk'ta kurdukları siyasi parti, dernek ve girişim ile Çamerya Arnavutları davalarının savunması ve isteklerinin kabul edilmesi için lobi faaliyetlerini sürdürüyor.

Çamerya Arnavutlarının meselesinin siyasi olarak daha iyi temsil edilmesi için kurulan Adalet, Entegrasyon ve Birlik Partisi Genel Başkanı İdrizi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "açık bir yara" olarak tanımladığı Çamerya sorununu Arnavut milletine yapılmış en büyük adaletsizliklerden biri olarak gösterdi.

Kendisinin de üçüncü kuşak Çamerya Arnavut'u olduğunu dile getiren İdrizi, "Osmanlı İmparatorluğunun Balkanlar'dan ayrılması ile gerçekleşen temiz bir soykırım. 1913 yılından itibaren İkinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, 1944-1945 yıllarında planlanmış bir etnik temizlik ve soykırım aracılığıyla Çamerya Arnavutlarının yüzde 90'ının Arnavutluk ve Türkiye'ye göç etmesi sağlanmış ve kalanların yüzde 20'si öldürülmüş." diye konuştu.

- Yunanistan ile müzakereler

Son dönemlerde Arnavutluk ve Yunanistan arasında mevcut sorunların çözümü için masaya oturulmasının olumlu bir hareket olduğunu dile getiren İdrizi, Yunanistan'ın Arnavutluk için 1940 yılında kabul ettiği bir savaş yasasının 2018 yılında dahi geçerli olmasının büyük bir çelişki olduğunu ifade etti.

Bir dönem Arnavutluk Meclis Başkan Yardımcılığı ve Arnavutluk-Türkiye Meclis Dostluk Grubu Başkanlığını da yürüten İdrizi, Arnavutluk'un bu konu ile ilgili tüm uluslararası kurumlarda lobi çalışması yürütmesi gerektiğine dikkati çekerek, "Haklarımızı elde edene kadar mücadelemize devam edeceğiz." dedi.

- “Çamerya sorunu uluslararası bir mesele haline getirilmeli”

Çamerya ve halkına yapılan katliam ile ilgili çok sayıda tarihi araştırmanın altında imzası bulunan Arnavutça Araştırmaları Akademisinin Tarih Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Beqir Meta da halkın korkutulup sindirilmesi amacıyla 1913 yılında Çameryalı 72 aile liderinin katledildiğini anımsattı.

Güçlü bir "etnik temizleme dalgasının" 1923 yılındaki Lozan Antlaşması sonrasında geldiğini aktaran Meta, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yunan hükümeti Çamerya etrafındaki tüm Arnavut bölgeleri temizlemekle yetinmedi çünkü Arnavutlar sadece Çamerya’da yaşamıyordu. Yanya gibi çevredeki bölgelerde de bulunuyordu ve bölgedeki tüm Müslüman Arnavutları temizlediler. Çamerya’daki halk iki farklı dini gruptan oluşurken, çoğunluğu 35 bin ile Müslümanlardı. Çameryalı Ortodoks Arnavutlar ise 10-15 bin civarındaydı. Bunun dışında 10 bin kadar Yunan da Çamerya’ya yerleşmişti."

Katliam ve göçlerin çok şiddetli bir suç kampanyası sonucunda 27 Haziran 1944'te başladığını ve 1945 yılının Mart ayında sona erdiğini aktaran Meta, birçok İngiliz ve Alman belgesinin de yazdığı şekilde katliam sonucunda 35 bin Müslüman Çamerya Arnavutu'nun yurtlarından göç etmek zorunda olduğunu aktardı.

Meta, katliamda en az 2 bin 500 kişinin öldürüldüğünü ve daha sonra yaklaşık 2 bin kişinin göç sırasında hayatlarını kaybettiğini hatırlattı.

Çamerya sorununun Komünizm döneminde "saklı" kaldığını dile getiren Meta, "Arnavut hükümetlerinin bunu uluslararası bir mesele yapmasının zamanı geldi. Bu artık gerekiyor. Yunanistan'dan Arnavutluk'un entegrasyon süreçlerine engel olan bu konunun uluslararası mekanizmalara taşınması gerekmekte." dedi.

- Çameryalılar vatanlarına dönmek istiyor

Tiran Belediye Başkan Vekili ve Çamerya Derneği Başkanı Dr. Abaz Hado da Çamerya meselesinin artık Arnavutluk devletinin bir siyasi meselesi haline geldiğini söyleyerek, bunda Çamerya halkının örgütlenmesinin, vatansever ruhunun ve arzusunun etkili olduğunu kaydetti.

Bugün yaklaşık 280 bin Çameryalı olduğunu, sayının daha da çıkabileceğini düşündüklerini belirten Hado, "Çameryalı Arnavutların vatanlarına dönmek, mülkiyet, atalarının mezarlarını yapmak ve bu bölgeye yeniden yerleşme haklarının tanınmasını ve soykırımdan dolayı özür dilenmesini istediklerini" vurguladı.

Hado, "Annem buraya geldiğinde sekiz yaşındaymış. Onu faşizmle iş birliği yaptığına dair suçlayabilir misin? Asla. Haklarımızı hem siyasi hem hukuki açıdan, tarih boyunca inkar edilen tüm haklarımızı arayacağız." diye konuştu.

- Çamerya bölgesinde neler yaşandı?

Çamerya bölgesi, Arnavutluk'un güneyinden başlar ve antik çağdan beri Arnavutların yaşadığı Güney Epir'i yani şu anda Yunanistan toprakları içinde kalan Yanya'dan Preveze'ye kadar olan bölgeyi kapsar. Bu bölgede yaşayan Arnavutlar, 1913 yılına kadar Osmanlı vatandaşıydı.

Çamerya bölgesi, Balkan Savaşı sonunda 1913'te yapılan Londra Büyükelçiler Konferansı'nda etnik ve azınlık bir bölge olarak Yunanistan'a teslim edildi. 1910 yılında yapılan nüfus sayımında bölgede 83 bin Arnavut yaşıyordu.

Çamerya Arnavutlarına İkinci Dünya Savaşı sırasında, Yunan General Napoleon Zervas'ın kuvvetleri tarafından katliam gerçekleştirildi. Haziran 1944'ten 1945 Mart'ına kadar süren etnik temizlik harekatı sırasında 2 bin 900 erkek, 214 kadın ve 96 çocuk öldürüldü, 745 kadına tecavüz edildi, 68 köy ve 5 bin 800 ev yakıldı. Yunan generalin başlattığı etnik temizlik nedeniyle 35 bin civarında Arnavut Çamerya bölgesinden Arnavutluk'a kaçmak zorunda kaldı.

AA