ASTANA (AA) - HÜSEYİN ERDOĞAN - Kazakistan Dışişleri Bakanı Yerlan İdrisov, topraklarında bulunan Sovyet döneminden kalma bütün nükleer silahları temizlediklerini belirterek, "Daha güvenilir bir dünya için nükleer silahlardan vazgeçmekten ve onları yeryüzünden temizlemekten başka yol yok." dedi.

Kazakistan'ın başkenti Astana düzenlenen Uluslararası "Nükleer Silahsız Bir Dünya İnşası" konferansının ardından AA muhabirinin sorularını yanıtlayan İdrisov, ülkelerinin nükleer silahsızlanmaya 25 yıl önce başladığını kaydetti.

İdrisov, Kazakistan'ın nükleer silahsızlanma geçmişinin çok uzun bir süreç olduğunu ifade ederek, "İlk olarak 1991'de Kazakistan'ın kuzey doğusunda bulunan Semey nükleer deneme sahasını kapattık. Sovyet döneminden kalan binden fazla nükleer silah başlıklarını topraklarımızdan temizledik. Daha güvenilir bir dünya için nükleer silahlardan vazgeçmekten ve onları yeryüzünden temizlemekten başka yol yok." diye konuştu.

Ülkelerinin, 1949'da başlayarak 40 yıl devam eden nükleer denemelerden çok zarar gördüğünü kaydeden İdrisov, uluslararası nükleer zirvelerde aktif rol almaya çalıştıklarını ve nükleer silahsızlanma adına bütün ülkelerle çalışmaya devam ettiklerini anlattı.

İdrisov, elinde nükleer güç bulunan ülkelerin Kazakistan’ın nükleer silahsızlanmada izlediği yolu izlemesi gerektiğini söyledi.

- "Nükleer testler kesinlikle yasaklanmalı"

Kapsamlı Nükleer Denemelerin Yasaklanması Anlaşması Örgütü'nün (CTBTO) Genel Sekreteri Lassina Zerbo da nükleer silah denemelerinin insan sağlığı açısından söylenmemiş zararlarının olduğunu ve bunun çevresel yıkım anlamına geldiğini belirterek, nükleer silahların ve testlerin küresel güvenlik açısından tehlikeli ve istikrar bozucu etkiye sahip olduğunu dile getirdi.

Kazakistan'ın nükleer silahsızlanma adına gösterdiği çabasının önemli olduğunu belirten Zerbo, şöyle konuştu:

"Kazakistan nükleer silah denemelerinin insan sağlığı ve çevre açısından ne denli kötü sonuçlar verebileceğini çok iyi anlamış ve görmüştür. Kazakistan'ın nükleer patlamaları yasaklaması ve Kapsamlı Nükleer Denemelerin Yasaklanması Anlaşması'nın (CTBT) yürürlüğe girmesi için tereddütsüz bir desteği vardır. Nükleer silahsız bir dünya hedefi, bütün dünyayla paylaşılmıştır. Fakat hala nükleer testlerin yasaklı olmadığı bir dünyada yaşadığımızı unutmayalım. CTBT, neredeyse 20. yılı ve anlaşma hala yürürlüğe girmedi. Anlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için ise 8 önemli ülkenin anlaşmayı resmen imzalaması gerekmektedir. Nükleer testler kesinlikle yasaklanmalı. Bunun gerçekleşmesi ve gelecek nesillere daha güvenli bir dünya bırakabilmek adına için gece gündüz çalışıyoruz."

1996'da imzaya açılan CTBT'nin yürürlüğe girebilmesi için ABD, Çin, İsrail, İran, Kuzey Kore, Mısır, Hindistan ve Pakistan'ın anlaşmayı imzalamaları gerekiyor.

- "Nükleer testler durdurulmalı"

Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi ve Silahsızlanma için Parlamenterler (PNND) grubunun eş başkanı Saber Chowdhury ise Kazakistan'ın nükleer silahsızlanmada rol model olduğunu belirterek, "Kazakistan bu yolda yaptıkları çok cesurca ve ilham vericidir. Kazakistan'ın gösterdiği liderliğe saygı duymak gerekir." ifadesini kullandı.

Chowdhury, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ve Kazakistan halkının nükleer silahsızlanma yolundaki çabalarının desteklediklerini ve bu çabalarla yeryüzünün daha güvenilir bir yer olacağını kaydetti.

Nükleer silahsız bir dünyanın ancak nükleer denemelerin yasaklanmasıyla mümkün olacağına vurgulayan Chowdhury, "Yeni teknolojiler üretmek için milyar dolarlar yatıranlar, bunu denemek ister. Nükleer silahsız bir dünyayı kurmak için ilk ve en önemli adım, nükleer testleri yasaklamaktır." dedi.

Sovyetler Birliği'nden kalan ve dünyanın en büyük nükleer deneme sahalarından biri olan Semey'de, 1949-1989 yılları arasında 450’den fazla deneme yapılmıştı. Denemelerin 350'si yer altında, 100'ü yer üstünde yapılmış, 300 bin metrekare alan radyasyondan etkilenmiş ve bu bölgede yaşayan 500 bin kişi radyasyona maruz kalmıştı.

AA