ANKARA (AA) - BARIŞ GÜNDOĞAN- CHP Genel Başkan Yardımcısı Erdal Aksünger, "ABD tipi" başkanlık tartışmalarına ilişkin, "ABD bunu kendi içinde 150 yılda bir yere getirmiş. Bizde de demokrasiyi, laikliği, temel hak ve hürriyetleri, eşit yurttaşlığı, bunları koruyabilecek bir sistemi mevcudiyette sindirerek bir yere getirmek lazım." dedi.

Aksünger, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'deki başkanlık sistemi tartışmalarının çok objektif bir şekilde yürümediğini belirterek, "Bana göre parlamenter sistem devam etmeli ancak kırık tarafları var, onarılması gerekiyor." ifadesini kullandı.

Erdal Aksünger, "Benim şahsi fikrim, Türkiye'de laikliği, demokrasiyi, cumhuriyeti koruyacak olan bir denge denetleme sistemi ihtiyacı olduğu yüzde yüz görünüyor." diye konuştu.

ABD'deki başkanlık sisteminin 150 yıllık bir geçmişi olduğuna işaret eden Aksünger, şöyle devam etti:

"Onun sebebi de 1860'larda yaşanan kuzey-güney savaşından sonra bir denge denetleme sistemine ihtiyaç duyulması. Burada eyaletler baştan beri vardı. Amerika bir bütündü de eyaletler sonradan oluştu değil, eyaletler vardı zaten. Bu eyaletler ABD'yi oluşturdu. Burada şunu konuşmak lazım, ABD'deki başkanlık bir denge denetleme ile yürüyor, tek başına başkan, tek başına parlamento, tek başına senato bir şey ifade etmiyor. Ama asıl olan ABD'nin kendi rejimi, düzeni, ortak yaşam kültürü, demokrasisi veya işte laikliği, buna benzer konuların hepsi. Burada bizdeki problem, salt çoğunluğun üzerine oturtulup, salt çoğunlukla yapılmak istenmesi. Mesela eğitim sistemleri, rejim sorunları, yargı problemleri... Siyaset şu anda direkt yargının içine nüfuz etmiş durumda. Normalde kabul edilecek şeyler değil. Onun için üzerinde sağlıklı tartışma yapılması gerektiği vurgusu olması lazım."

- "Meksika'daki diktatörlük"

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Türk tipi başkanlık" diye anlattığı şeyin de Meksika başkanlığı olduğunu savunan Aksünger, Meksika'daki tüm entelektüellerin, gazetecilerin ve ileri gelenlerin "Bu bir başkanlık sistemi değil, diktatörlük sistemi" dediğini öne sürdü.

"Burada da fiili başkanlık diye yarattığı şeyi legalize etmek isteyen Recep Tayyip Erdoğan, 'aslında fiilen başkanlık yapıyoruz zaten' diyor. Zaten millet bundan kamplaşmış durumda." diyen Aksünger, sözlerine şöyle devam etti:

"Bu sistem kamplaştıran bir sistem haline dönüşmüş. Eğer böyle bir başkanlık olacaksa kan gövdeyi götürecek. Öyle yazılar yazılıyor ki 'iç savaş bile çıkabilir' diye yazanlar var. Bunlar korkunç şeyler. Bunlara da kalkıp 'biz bunları ezer geçeriz' diyenler varsa ortada ciddi bir problem var demektir."

Aksünger, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Mesele 'ezeriz geçerizse', mesele milletin kendisi, bekası değildir o zaman. İşte problem bu. Bir ortaklaşma zemini olması lazım. Bir tartışma zemini olması lazım. Parlamenter sistemin dengesi bugüne kadar askeriye ise bu başka bir problemdi. Darbeler yapmak vesaire bundan uzaklaşmak istiyoruz, peki bunun bir dengesini ortaya koymamız lazım. Dün iktidarın kutsallaştırdığı 'asker karşıtlığı' meseleyi bugün 'şehitler' diyerekten, 'vatan koruma' diyerekten, başka bir yere getirmeye çalışıyor. Şimdi hangisi doğru bunun?"

- "Federasyona bağlamak doğru değil"

ABD tipi başkanlığı federasyona bağlamanın da doğru olmadığını belirten Aksünger, "Eğer amacınız Türkiye'de gerçekten mekanizmaların demokratik bir şekilde, laik cumhuriyetin temel ilkelerine bağlı bir şekilde yürümesi ve bunun daha sağlıklı, bütün halkların kutsanmış haklarını koruyan, eşit bir yurttaşlık zeminine oturtulması ise bunları eyaletle yorumlamak yanlış olur. Daha önce il genel meclisleri vardı, yerel parlamento diyorlardı ama işlevi yoktu." diye konuştu.

Türkiye'de bir tartışma zemininin olmadığını iddia eden Erdal Aksünger, şu görüşlerini paylaştı:

"Tartışma zemini niye yok, çünkü şu an 'fiilen başkanlık var' diyen biri var. Zaten sorun bu bence, o nedenle hiçbir şey tartışılamıyor zaten. Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı'nı zavallı görüyor. Neden zavallı görüyor, ABD'de işlemeyen bir sistem mi var? Yargı mı işlemiyor? Amerika'nın bekası açısından, dünyadaki hakimiyetini koruyan bir sistem mi istemiyor? ABD, bilgi teknolojileri açısından ileri gitmiyor mu? Özgürlükler açısından çok mu dar? Hayır. Başkan Recep Tayip Erdoğan olursa, problem bu ülkede. Milleti kamplaştırmadan bunu konuşmak lazım. 4+4+4 eğitim sistemini düşünün, salt çoğunlukla değişti. Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir şey yok. Denge denetleme sistemi var. Siz anayasa maddesi değiştirecekseniz, halka gitmiyorsunuz. Anayasa maddesini parlamento ve senato değiştiriyor. Temsilciler Meclisi'nde 4'te 3'le geçmesi gerekiyor, bu zorunluluk. Yine aynı şekilde senatodan geçmesi gerekiyor, bu da yetmiyor yerel parlamentolara gidiyor. Orada da 5'te 4'le geçecek. Türkiye'de bunu hayal edebiliyor musunuz? Edemiyorsunuz, sorun bu."

- "Üzerinde tartışmak lazım"

"ABD tipi başkanlığın aynı şablonda bize uyması mümkün değil, üzerinde tartışmak lazım." ifadesini kullanan Aksünger, "Ortalığa atılan şeyi, iyi veya kötü birebir uygulamanın mümkünatı olmaz. Neden? Avrupa'nın geçirdiği 300 yıllık bir emek, sermaye, bir demokrasi savaşı var. ABD bunu kendi içinde 150 yılda bir yere getirmiş. Bizde de demokrasiyi, laikliği, temel hak ve hürriyetleri, eşit yurttaşlıkları, bunları koruyabilecek bir sistemi mevcudiyette sindirerek bir yere getirmek lazım." dedi.

Meclis'teki 15 kişilik bir komisyonun 9 üyesinin iktidar partisinden olduğuna dikkat çeken CHP'li Aksünger, açıklamalarını söyle sürdürdü:

"Bunlar kimi sorgulayacak, bakanları. Türkiye'de böyle bir kültür var mı? Yok. Sorgulamadılar işte. Demokrasi kültüründe bir sıkıntı var orada. Bunların hepsi birbiriyle bağlantılı. Alıp birebir Amerikan sisteminin yaşanmışlıklarını yaşamamış bir ülkeye adapte etmek kolay değil tabi ki. Fransa'yı da öyle. Biz çok partili hayata geçeli şurada olmuş 50 yıl, 60 yıl ve o da üç tane darbe görmüş. İşte bunları göz önünde bulundurduğunda salvoları olmayacak bir denge denetleme ve 'Check-balans' sistemi üzerinde tartışmak gerekir, bu kesin."

AA