NEW YORK (AA) - ÖVÜNÇ KUTLU - ABD Başkanı Donald Trump'ın Suudi Arabistan ziyareti sırasında güvenlik, ekonomi ve enerji alanlarında imzalanan anlaşmaları değerlendiren uzmanlar, iki ülke arasındaki stratejik ilişkilerin güçlendiğini söyledi.

Trump, başkanlık dönemindeki ilk uluslararası ziyaretini ABD'nin Orta Doğu'daki stratejik ortağı Suudi Arabistan'a gerçekleştirirken, iki ülke arasında ekonomi ve enerji alanlarında yaklaşık 50 milyar dolar, güvenlik ve savunma alanlarında da 350 milyar dolar değerinde anlaşmalar imzalandı.

Beyaz Saray'dan cumartesi günü yapılan resmi açıklamada, savunma alanında yapılan 350 milyar dolarlık anlaşmanın gelecek 10 yıla yayılmasının planladığı ve bunun 110 milyar dolarlık kısmının hemen gerçekleşeceği belirtilirken, anlaşma sayesinde İran'ın bölgede artan nüfuzuna karşı Suudi Arabistan ve Körfez bölgesinin güvenliğinin destekleneceği vurgulandı.

Dünyanın en büyük ham petrol ihracatçısı olan Suudi Arabistan'ın petrol ve doğalgaz sektörleri, elektrik ve enerji altyapısı ile rafineri ve petrokimya endüstrisi alanlarında da Suudi hükümeti ve 11 Amerikalı şirket arasında yaklaşık 50 milyar dolarlık 16 farklı anlaşma imzalandığı duyuruldu.

Söz konusu anlaşmaların önemini AA muhabirine değerlendiren enerji danışmanlık firması VEROCY'nin ortağı Cyril Widdershoven, "Washington, Rusya'yı bölgeden atamadığı ve İran'ı kontrol edemediği sürece, Suudi Arabistan'a Orta Doğu'da ihtiyaç duyacaktır." dedi.

- "Savunma için ham petrol"

Widdershoven, Suudi Arabistan'ın petrol gelirlerine yüksek oranda bağlı ekonomisini çeşitlendirmeye çalıştığını söyleyerek, bunun gerçekleşmesi için öne sürülen 2030 Vizyonu kapsamında ülkenin altyapı ve finans yatırımlarına ihtiyacı olduğunu dile getirdi.

Söz konusu yatırımların gelecekte ekonominin "belkemiği" olacağını ifade eden Widdershoven, yıllar boyunca Suudi Arabistan'la ABD arasındaki ikili ilişkilerin "savunma için ham petrol" formülüne dayandığını hatırlatarak, bunun uygulanmaya devam ettiğini belirtti.

ABD'nin 2008'deki "kaya petrolü devriminin" ardından ham petrol üretimini iki katına çıkardığının ve ham petrol ithalatını neredeyse yarı yarıya düşürdüğünün altını çizen Widdershoven, "Washington ile Riyad arasındaki ilişkide hala 'savunma için ham petrol' denklemi söz konusu. Küresel petrol piyasasında fiyatların istikrar kazanması için ABD'nin Suudi Arabistan'a ihtiyacı var. Petrol fiyatlarında istikrar hem ABD'li petrol üreticileri, hem de Suudi Arabistan için gerekli." dedi.

- Suudi Aramco'nun arzı

Londra'da bulunan Ekonomik Araştırma ve Strateji Enstitüsü Arabia Monitor'un Başekonomisti Florence Eid-Oakden da geçen pazartesi günü Suudi Arabistan ve Rusya'nın 30 Kasım'da yaptığı petrol üretimini sınırlama kararının mart ayına kadar uzatılması konusunda anlaşmaya vardıklarına işaret ederek, bu sayede ham petrol fiyatlarının geçen hafta yüzde 5,5 oranında yükseldiğine dikkati çekti.

Suudi Arabistan'la Rusya arasındaki petrol anlaşmasının yanı sıra, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün perşembe günü Viyana'da yapılacak toplantısında üye ülkelerin de üretimlerini kısmaya devam etmesi konusunda anlaşmaya varması gerektiğinin altını çizen Eid-Oakden, Çin'in petrol talebinin de artması durumunda küresel petrol piyasasında arz fazlasının azalabileceğini söyledi.

Eid-Oakden, Suudi Arabistan'ın bütçe dengesini sağlamak, kamu harcamalarını desteklemek ve sosyal hizmetlere devam etmek için yüksek petrol fiyatlarına ihtiyacı olduğunu vurgularken, Suudi milli petrol şirketi Aramco'nun gelecek sene yapılması planlanan ilk halka arzı (IPO) hakkında şu değerlendirmelerde bulundu:

"Petrol fiyatlarındaki artış Aramco'nun IPO başarısını azami seviyeye çıkarır. Ancak, şu anda fiyatlar IPO için uygun seviyede değil. Petrol fiyatlarının bu yılın ikinci yarısında varil başına ortalama 60 dolar seviyesine ulaşması zor gözüküyor. Öte yandan, Suudi Arabistan, Rusya ve OPEC ülkelerinin petrol üretim seviyelerini sınırlamaya devam etmesi ve küresel petrol talebinin artması durumunda, fiyatlar gelecek sene varil başına 60 doların üzerine tırmanabilir."

Aramco'nun yüzde 5'inin özelleştirilerek 100 milyar dolar gelir elde edilmesi hedeflenirken, şirketin piyasa değerinin yaklaşık 2 trilyon dolar olması bekleniyor. Aramco'nun, söz konusu piyasa değerini yakalanması durumunda, şu anda 810 milyar dolarla dünyada piyasa değeri en yüksek şirket olan Apple'ı geride bırakması öngörülüyor.

AA