RAMALLAH (AA) - MUHAMMED HABİSA - Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas tarafından hükümeti kurmakla görevlendirilen Muhammed Iştiyye'yi "işsizlik ve yoksulluk" başta olmak üzere zor ekonomik dosyalar bekliyor.

"Siyaset ve ekonomi adamı" olarak bilinen Fetih Merkez Konsey Üyesi Muhammed Iştiyye, hükümet kurma çalışmaları kapsamında yaptığı görüşmeleri iki haftada tamamladı. Rami el-Hamdallah başkanlığındaki eski hükümetten işsizliğin yüzde 30,8, fakirliğin yüzde 29, ekonomik büyümenin yüzde 0,7 olduğu bir ekonomi dosyası devralacak olan Iştiyye, zorlu bir başlangıç yapacak gibi görünüyor.

İsrail'in Batı Şeria-Gazze, Filistin-Filistin dışı ürün geçişi ve tüccar seyahatine kısıtlamalar getirmesi, Filistin'de iş dünyasını olumsuz etkiliyor. Dünya Bankası'nın "İş Yapma Kolaylığı 2019 Raporu’nda" Batı Şeria-Gazze 116. sırada yer alıyor. Bankanın 2014 raporunda ise Batı Şeria-Gazze 138. sırada yer alıyordu.

- İşsizlik

Yapılan veri çalışmalarına göre, Hamdallah'ın göreve geldiği 2013 yılında Filistin genelinde işsizlik yüzde 25,5'ti. 2018 yılına gelindiğinde ise bu rakam yüzde 30,8'e yükseldi.

İsrail ablukası altında bulunan Gazze'deki işsizlik rakamları Batı Şeria'ya göre çok daha yüksek. Gazze'de 2013 yılında yüzde 38,5 olan işsizlik, 2018 sonu itibariyle yüzde 52'ye ulaştı.

- Dış yardım

Filistin bütçesine dış yardımlarla verilen finans desteğinde siyasi nedenlerden ötürü hızlı bir gerileme yaşandı.

2013 yılında 1,2 milyar dolar olan bütçe desteği, 2018 yılı sonunda 600 milyon dolara kadar geriledi. Siyasi nedenler, Filistin yönetimine sunulan dış yardımların gerilemesinin ilk nedenleri arasında.

Filistin'in, 2012 yılında üye olmayan gözlemci devlet statüsüne yükseltilmesi, uluslararası anlaşmalara taraf olması da ABD baskısıyla dış yardımların gerilemesine yola açtı.

ABD yönetiminin, 2013 yılı öncesinde yıllık 300 milyon dolara kadar ulaşan mali yardımları 2017 yılından itibaren 100 ila 150 milyon dolara geriledi. Bütçe verilerine göre, Mart 2017'den bu yana ABD'nin tek bir doları dahi Filistin kasasına girmedi.

- İsrail'e bağımlılık

Eski Filistin hükümetleri, 1994 yılında imzalanan ve İsrail ile Filistin yönetimi arasındaki mali ve ticari ilişkileri düzenleyen Paris Ekonomi Protokolünü yeniden masaya yatırmayı başaramadı.

Filistinliler, Paris Ekonomi Protokolündeki bazı maddelerin, Filistin ekonomisini daralttığını ve İsrail ekonomisine yüzde 100 bağımlı kıldığını düşünüyor.

Dış ticaret rakamları, İsrail'in Filistin ekonomisindeki yerini gösteriyor. Nitekim Tel Aviv Filistinlilerin en önde gelen ticaret ortağı sayılıyor.

Filistin'in 2017 yılı dış ticaret verilerine göre, İsrail'den yapılan ithalat, 3,28 milyar dolar olan toplam ithalatın yüzde 56'sını oluşturuyor.

Filistin ihracatının en büyük ithalatçısı konumundaki İsrail, 2017 yılında 875 milyon dolar değerindeki toplam ihracatın yüzde 87'sine sahip.

- UNRWA'ya destek

BM Genel Kurulunca 1949'da Ürdün, Suriye, Lübnan, Batı Şeria ve Gazze'deki Filistinli mültecilere yardım amacıyla kurulan UNRWA'ya daha önce 365 milyon dolarlık destekte bulunan ABD yönetimi, ajansa yönelik mali yardımlarını geçen yıl ağustos ayı sonunda tamamen durdurma kararı almıştı.

Buna göre Iştiyye, söz konusu kararın ardından mali krizin içine giren UNRWA'ya da Filistin içinde ve dışında 5,5 milyonu aşkın Filistinli mülteciye hizmet sunması için destek toplamaya çalışacak.

Fetih Hareketi Merkez Konseyi, ocak ayı sonunda, Hamas ile yürütülen uzlaşı çabalarının başarısız olduğunu gerekçe göstererek Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) bünyesindeki Filistinli örgütlerden bir hükümetin kurulması ve Fetih Merkez Konseyi üyelerinden birinin başbakan seçilmesi tavsiyesinde bulunmuştu.

Filistin Devlet Başkanı Abbas da Fetih'in tavsiyesi üzerine 29 Ocak'ta Filistin Uzlaşı Hükümeti Başbakanı Rami El-Hamdallah'ın istifasını kabul ederek, yeni hükümet kurulana kadar geçici başbakan olarak göreve devam etmesini istemişti.

Bu kapsamda Abbas, 10 Mart Pazar günü Fetih'in Merkez Konsey Üyesi Muhammed Iştiyye'yi yeni hükümeti kurmakla görevlendirmişti.