İSTANBUL (AA) - Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başekonomisti Fatih Birol, petrol fiyatlarındaki düşüşün kalıcı olmadığına dikkati çekerek, "Petrol fiyatlarında hemen değil ama önümüzdeki dönemlerde tekrar yukarı doğru baskı olacaktır" dedi.

Uluslararası Enerji Ajansı tarafından hazırlanan ve kasım ayında Londra'da açıklanan "World Energy Outlook 2014 Raporu"nun Türkiye tanıtım toplantısı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'ın katılımıyla yapıldı.

Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ile Sabancı Üniversitesi Enerji ve İklim Merkezi (IICEC) tarafından Sabancı Center'da gerçekleştirilen "World Energy Outlook 2014 Raporu Türkiye Tanıtımı" toplantısında rapora ilişkin değerlendirmeler yapan Birol, 2015 yılına ilişkin öngörüleri de paylaştı.

Birol, Amerika kıtalarının tamamında 2015 yılında enerji alanında ciddi bir yatırım düşüşü olacağını belirterek, "Ham petrolün düşmesi birçok ülkede, ülkemizde olduğu gibi mamullerin fiyatını düşürecek. Düşen fiyatlar da yeniden tüketimi canlandırabilme ihtimali doğuracak. Talep artacak. Yeni üretim için yatırımların düşecek olması, talebe yönelik tüketimin artacak olması bize şunu söylüyor; 'Ortadoğu'ya aslında daha fazla ihtiyaç var.' Çünkü Ortadoğu dışındaki yerlerde üretim maliyetleri çok daha yüksek. Amerika'da 75 dolar, şu anda Irak'ta petrole ulaşmak için maliyet 5 doların altında" ifadelerini kullandı.

- "Avrupa'da doğalgaz talebi şu anda tamamıyla yatay seyrediyor"

Birol, petrol fiyatlarındaki düşüşün kalıcı olmadığına dikkati çekerek, "Petrol fiyatlarında hemen değil ama önümüzdeki dönemlerde tekrar yukarı doğru baskı olacaktır" dedi. Dünya genelinde doğalgaz talebinin hızlı bir biçimde arttığına işaret eden Birol, bunun tek istisnasının Avrupa olduğunu söyledi.

Birol, şunları kaydetti:

"Avrupa'da doğalgaz talebi şu anda tamamıyla yatay seyrediyor. Bizim tahminlerimize göre Avrupa 2010 öncesi doğalgaz tüketimine ancak 2030'larda ulaşabilecek. Çünkü şu anda çok büyük bir düşüş yaşadı, yaşayacak.

Şu anda birçok proje 'Avrupa'ya nasıl doğalgaz satarız' ekseninde tasarlanmış halde. Avrupa'nın doğalgaz ithalat ihtiyacı artacak, bunun nedeni talebin artması değil, Avrupa'nın kendi üretiminin düşecek olmasıdır. Ama bu yeni ithalat talebinin çok yüksek olmayacağını söyleyebiliriz."

- "LNG ihracatçılarının sayısı da ciddi bir şekilde artacak"

Birol, sıvılaştırılmış doğalgazın (LNG) dünya enerji piyasalarını hızlı bir şekilde domine etmeye başladığını, LNG ihracatçısı ülke sayısının da artacağını söyledi. Birol, şöyle konuştu:

"Şu ana kadar 300 milyar metreküp sıvılaşmış doğalgaz var ve yeni tesisler inşa ediliyor. Önümüzdeki dönemde bu, sıvılaştırılmış LNG'nin seviyesini ikiye katlayacak. Bu bence Türkiye gibi bir ülke için çok önemli bir haber. Bize yeni imkanlar veriyor. Daha fazla doğalgaz tankerlerle denizlerde dolaşacak. İstersek alırız istemezsek almayız. Fiyatına göre… Ayrıca şu anda mevcut LNG ihracatçılarının sayısı da ciddi bir şekilde artacak. Yeni LNG ihracatçısı ülkeler gündeme gelecek. Amerika, Kanada, Afrika ülkeleri… Ama fiyatların ciddi bir şekilde düşeceğini düşünmek de biraz iyimserlik olacaktır. Çünkü doğalgazdaki en büyük sorun bunu taşıma maliyeti."

- "Kömür fiyatlarında aşağı yönlü bir baskı olacak"

Birol, Çin'deki dev kömür tüketiminin devlet müdahalesiyle sınırlandığını belirterek, "Bunun sürmesi dünyadaki kömür fiyatlarında aşağı yönlü bir baskı yapacak" dedi. Doğu Asya'daki en büyük rekabetin doğalgaz ile kömür arasında olduğuna dikkati çeken Birol, kömür fiyatlarındaki düşüşle artık elektrik üretiminde kömürün tercih edileceğini savundu.

Birol, yenilenebilir enerjilerin en önemli kaleminin hidro-elektrik santralleri olduğunu, yenilenebilir enerjinin rüzgar ve güneş enerjisinden ibaret olmadığını vurguladı. Güneş enerjisinde maliyetlerin düşeceğini anlatan Birol, yenilenebilir enerjide etkin planlamanın önem kazanmayı sürdüreceğini söyledi.

- "Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki sorunlar, gelecekte piyasalar için başağrısı olacak"

Birol, dünya enerji piyasalarında iki tane ciddi stres noktası öngördüklerini ifade ederek, bu stres noktalarını şöyle açıkladı:

"Birincisi, şu an dünya enerji piyasalarına baktığımızda esasında sanki her şey yolunda, fazla bir sorun yokmuş gibi gözüküyor. Fiyatlar 65 dolarlara kadar düştü ama önümüzdeki bir kaç yıla baktığımızda, özellikle Ortadoğu'daki, Kuzey Afrika'daki sorunların çok kısa zamanda çözülmeyeceğini düşündüğümüz için bunların enerji piyasalarına ciddi bir baş ağrısı olabileceğini düşünüyoruz. Aynı şekilde doğalgaza baktığımızda, Rusya ile Ukrayna arasındaki sorunlar, doğalgazdaki arz güvenliğini ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkarıyor. Şu an iki ülke arasındaki kriz arz güvenliğinin önemli konu olduğunu gösteriyor. Bu bize önümüzdeki yıllarda arz güvenliğinin üst sıralara tırmanacağını anlatıyor.

İkincisi de iklim değişikliği meselesi. Önümüzdeki yıl yapılacak Paris toplantılarında bu konu ele alınacak. İklim değişikliği meselesindeki rakamlar şu anki haliyle hiç iç açıcı değil."

Birol, son 10 yılda dünya enerji tüketimindeki büyümenin yaklaşık yarısının Çin'den geldiğini anımsatarak, Çin'in enerji talebindeki büyümenin yavaşladığını, bu talebin daha da azalacağını belirtti. Enerji verimliliği konusunda ilk defa rakamların değişmeye başladığını, bütün yatırımcıların enerji verimliliğini dikkate alması gerektiğini aktaran Birol, "Avrupa'da son 10 yılda elektrikli ev aletlerinin sayısı 5 misli arttı ama hane halkının tükettiği elektrik miktarı hemen hemen aynı. Bunun tek nedeni verimliliğin artması" bilgisini paylaştı.

- "Ortadoğu'da yatırım iştahı azalmış durumda"

Birol, normalde fakir bir bölge olarak algılanan Afrika'nın, enerji açısından dünyanın en zengin yerlerinden biri olduğunu vurguladı. Son 5 yılda dünyadaki tüm yeni petrol ve doğalgaz keşiflerinin yüzde 30'unun Afrika'da yapıldığını dile getiren Birol, kıtanın, yenilenebilir enerji alanında da önemli potansiyeller barındırdığını aktardı. 

Birol, ABD'deki kaya petrolü artışının piyasayı değiştirdiğine dikkati çekerek, "Ortadoğu'ya artık gerek yok" gibi bir izlenim oluştuğuna değindi. Birol, "Bu algı yanlış. 4-5 yıl sonra, yani ABD'deki kaya petrolünde büyümenin yavaşlayacağı zaman, Ortadoğu'nun artış vermesi lazım. Mevcut siyasi istikrarsızlıklardan dolayı ise şu anda Ortadoğu'da yatırım iştahı azalmış durumda" ifadelerini de kullandı.