TBMM (AA) - Türkiye'de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı yabancı öğrenciler, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilecek.

Uluslararası İşgücü Kanunu Tasarısı'nın 1. Bölümü, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi. Tasarı'nın bazı maddelerindeki değişiklikler, gruplar tarafından verilen ortak önergelerle yapıldı.

Kabul edilen maddelere göre, Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında çalışacak yabancıların çalışma izni başvuruları Ekonomi Bakanlığına yapılacak. Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirme neticesinde çalışma izni alması uygun görülen yabancılar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirilecek.

Kamu düzeni, kamu güvenliği ve kamu sağlığına ilişkin haller ile Türkiye'ye giriş yasağı, vize verilmemesi hali veya sınır dışı etme kararı alınmış olması halleri ile Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü hariç olmak üzere diplomatik ilişki bulunmayan veya tanınmayan ülke vatandaşı olma hali dışında, Ekonomi Bakanlığınca serbest bölgelerde çalışma izni alması uygun görülen yabancılara çalışma izni belgeleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca düzenlenecek.

Çalışma izni alanlara kanunun itiraz, yükümlülük, denetim ve cezalara ilişkin hükümleri uygulanamayacak. Bu konularda Serbest Bölgeler Kanunu hükümleri uygulanacak.

- Yabancı öğrencilere çalışma hakkı

Türkiye'de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı yabancı öğrenciler, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilecek. Önlisans ve lisans öğrencileri, öğrenimlerinin ilk yılının tamamlanmasından sonra çalışma iznine başvurabilecek ve İş Kanunu uyarınca kısmi süreli çalışabilecek. Örgün öğretim programlarına kayıtlı lisansüstü öğrenciler için bu sınırlamalar uygulanmayacak. Yabancı öğrencilere verilen çalışma izinleri, geçerli öğrenci ikamet iznini ve bu ikamet izninin sağladığı hakları sona erdirmeyecek.

Yabancı öğrencilerin çalışmasına ilişkin usul ve esaslar, Göç Politikaları Kurulu tarafından belirlenen esaslar dikkate alınarak, İçişleri Bakanlığının görüşü alınıp, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenecek.

Türkiye'de yükseköğrenimini tamamlayan yabancıların mezuniyet tarihinden itibaren bir yıl içinde çalışma izni başvurusu yapması halinde başvuru, Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu tarafından belirlenen esaslar doğrultusunda değerlendirilecek.

- Yabancı mühendis ve mimarlar

Öğrenimlerini Türkiye'de bir yükseköğretim kurumunun mühendislik ve mimarlık fakültelerinde veya yurt dışında ilgili ülke makamları ve Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınmış bir yükseköğretim kurumunda tamamlayarak mühendis ve mimar unvanlarını almış olan yabancılar, proje bazlı ve geçici süreyle çalışma izni alarak mühendislik ve mimarlık mesleklerini yapabilecek.

Yabancı müteahhit veya yabancı kuruluşlar, Türkiye'de devlet daireleri ile resmi ve özel kuruluş ve şahıslara karşı resen veya yerli kuruluşlarla taahhüt ettikleri mühendislik veya mimarlıkla ilgili işlerde yalnız bu işe münhasır kalmak kaydıyla Odalar Birliğinin görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen çalışma izniyle yabancı mühendis ve mimar çalıştırabilecek. Bu kapsamda Odalar Birliği görüşünde diplomalarını yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarından almış yabancı meslek mensuplarında Yükseköğretim Kanunu uyarınca diploma denkliği şartı aranmayacak.

Tasarıyla, çalışma izni kararlarına karşı idari itiraz ve yargı yolu düzenleniyor.

Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti başvurusunun reddi ve düzenlenen belgelerin iptali kararları, yabancı çalıştıran işverene veya bağımsız çalışma izni, süresiz çalışma izni yabancıyla ilgili meslek kuruluşuna da Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ yapılacak.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilecek kararlara karşı ilgililer tarafından tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde itiraz edilebilecek. İtirazın reddedilmesi halinde ise idari yargı yoluna başvurulabilecek.

Yabancı çalıştıran işverenlere çalışma izninin veya çalışma izni muafiyetinin iptalini gerektirecek halleri, süresiz çalışma izni ve bağımsız çalışma izni sahibi yabancılara da işe başlamayı ve çalışma izninin iptalini gerektirecek halleri 15 gün içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirme yükümlülüğü getiriliyor.

Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti alan yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini kanuni süresi içerisinde Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre yerine getirecek. Türkiye'nin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklı olacak.

Düzenleme kapsamındaki yabancıların ve işverenlerin bu kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu müfettişleri ve sosyal güvenlik denetmenleri tarafından yapılacak.

Gerçekleştirilecek teftiş, denetim ve soruşturmalar uygulamakla yükümlü olunan mevzuatın teftiş, denetim ve soruşturma hükümlerine göre yapılacak ve bu hükümlere göre ilgili yaptırımlar uygulanacak. İş yerinde yapılacak her türlü denetim, inceleme ve kontrol sırasında yabancı çalıştıran işverenler ile yabancıların düzenlemeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmediklerinin tespit edilmesi halinde, durum Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirilecek. İdari yaptırımlar ise Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından uygulanacak.

- Para cezaları

Yabancılar ve işverenlerin yükümlülüklerini yerine getirmemeleri durumunda uygulanacak yaptırımlar düzenleniyor. Kanuna göre verilen idari para cezaları, tebliğinden itibaren bir ay içerisinde ödenecek.

Bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeksizin bağımsız veya süresiz çalışma izni ile çalışan yabancıya 400 Türk Lirası, yabancı çalıştıran işverene her bir yabancı için 400 Türk Lirası idari para cezası verilecek.

Çalışma izni olmaksızın; bir işverene bağlı olarak çalışan yabancıya 2 bin 400 Türk Lirası, bağımsız çalışan yabancıya 4 bin 800 Türk Lirası, yabancı çalıştıran işverene veya işveren vekiline her bir yabancı için 6 bin Türk Lirası tutarında idari para cezası verilecek. Aynı ihlallerin tekrarlanması durumunda para cezaları bir kat arttırılarak uygulanacak.

İdari para cezaları genel bütçeye gelir olarak kaydedilirken, çalışma izni bulunmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar, sınır dışı edilmek üzere İçişleri Bakanlığına bildirilecek.

İşveren veya işveren vekili, çalışma izni bulunmayan yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılayacak. Bu gider, masraf ve harcamaların Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesinden karşılanması halinde, bu madde gereğince ödenen tutarlar, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca işveren veya işveren vekilinden tahsil edilecek. Uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, İçişleri Bakanlığı ve Bakanlıkça müştereken belirlenecek.

Çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti, yabancının pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerinin geçerlilik süresinden 60 gün daha kısa süreli ve her yabancı için ayrı verilecek.

Çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti belgelerinin şekli ve içeriği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenirken, bu belgelerin basım ve dağıtım işlemleri de bakanlık tarafından yerine getirilecek. Değerli kağıt bedellerinin tahsiline ilişkin usul ve esaslar ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı tarafından ortaklaşa belirlenecek.

Tasarının 1. Bölümü'nün kabul edilmesinin ardından birleşime ara verildi.

Başkanvekili Ahmet Aydın, aranın ardından komisyonun yerine oturmaması üzerine birleşimi yarın saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.

(Bitti)

AA