Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü ortaklığında yürütülen çalışmalar kapsamında Suriyeli çalışan istihdam etmek isteyen işletmelere yönelik bir teşvik programı uygulanmaya başlandı. SGK işbirliği ile geliştirilen ve Kayıtlı İstihdama Geçiş Programı (KİGEP) olarak adlandırılan teşvik programı kapsamında, 1 Suriyeli + 1 Türk işçiyi işe alan işverene, 11 bin 400 liraya kadar teşvik veriliyor. Ayrıca, işletmelerin yeni istihdam ettiği her bir Suriyeli çalışan için çalışma izni ödemeleri ve sigorta primlerinin yaklaşık tutarı olan aylık 950 TL, en fazla 6 ay boyunca geri ödeme usulü ile teşvik veriliyor. Yeni istihdam edilen Suriyeli çalışan için sağlanan teşvike ek olarak, yeni işe alınan veya mevcutta çalışan bir Türk vatandaşı çalışan için de 6 ay boyunca 950 TL’lik teşvikten yararlanılabiliyor.

5 İLDE TOPLAM 2 BİN 200 KİŞİYİ KAPSIYOR

ILO Türkiye Ofis işbirliğiyle yürütülen program, şimdilik İstanbul, Bursa, Adana, Hatay ve Konya illerini kapsıyor. Bu illerde istihdam edilecek her bir Suriyeli ve Türk işçi için, sosyal güvenlik prim bedeline karşılık aylık 950 TL teşvik sağlanacak. Teşvikten yararlanmak için Türk işçinin yeni istihdam edilmesi şartı aranmıyor, halen çalışmakta olan işçiler için de teşvik alınabilecek. Program kapsamında sağlanan teşvik 6 ay devam edecek. Böylece 1 Suriyeli işçiyi sigortalı olarak işe alan işveren, 1 Türk işçi ile birlikte 6 ayda toplam 11 bin 400 TL teşvikten yararlanacak. Ayrıca, Suriyeli işçiler için yapılacak 372 TL tutarındaki çalışma izni masrafları da karşılanacak. Program kapsamında İstanbul, Adana, Bursa, Hatay ve Konya’da 1100 Suriyeli ve 1100 Türk işçi için teşvik sağlanacak. Ayrıca, 1600 Suriyeli işçinin çalışma izni ücretler karşılanacak. Teşvikten yararlanabilmek için istihdam edilen işçilerin kesintisiz çalıştırılması ve primlerinin ödenmesi gerekiyor.

HAK KAYIPLARININ ÖNLENMESİ AMAÇLANIYOR

Bu proje, temel olarak kayıt dışı istihdama bağlı oluşabilecek hak kayıplarının önlenmesi,

Suriyeli ve Türk işçilerin daha iyi koşullarda çalıştırılması, toplumdan dışlanmaması ve haksız

rekabetin önlenmesini amaçlanıyor. Proje ile Suriyeli işçilerin çalışma izin masrafları

karşılanacak ve bunun yanında işverenlerin İstanbul, Adana, Bursa, Hatay ve Konya illerinde

halen çalıştırmakta oldukları Türk işçiler ve ilave istihdam edecekleri Suriyeli ve Türk işçiler

için belirlenmiş bir miktar destek ödemesi alacak. Programda, 5 ilde Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler (GKAS) ile Türk vatandaşlarının kayıtlı istihdamının işverenlere verilecek destekler yoluyla artırılmasını amaçlanıyor.

SAYI ARTACAK

Suriyelilerin kayıtlı istihdam sağlanması için yapılan KİGEP programı daha sonraki aylarda genişletileceği düşünülüyor. Program başarılı olduğunda ilerleyen zamanlarda 5 ile ek Ankara, Mersin, Gaziantep, Şanlıurfa, İzmir, Manisa ve Sakarya illerinde de uygulanmaya konulacak. Bin 100 Suriyeli ve bin 100 Türk işçi olarak belirlenen program, 5 ilin de dahil edilmesiyle kişi sayısı da artırılacak.

BAŞVURULAR SGK’DAN YAPILACAK

1 Suryel+1 Türk işçi teşvikinden yararlanabilmek için ilk olarak SGK’nın internet sitesinden ön kayıt yaptırılması ve işe alınacak Suriyeli işçi için çalışma iznine başvurmak gerekiyor. Çalışma izinler alındıktan sonra SGK il müdürlüklerinde kesin kayıt başvurusu yapılıyor. Kesin kayıt işleminin ardından sözleşme imzalanıyor. Destekten yararlanabilmek için SGK’ya borcun bulunmaması koşulu aranıyor. 5 ilin birinde kayıtlı işverenler veya bu illerde yen bir işyeri açacak kişiler teşvikten yararlanmak için başvurabilecek. 10'dan az çalışanı olan bir işveren yanında halen çalıştırmakta olduğu ya da işe alacağı bir Türk işçi ve ilave istihdam edeceği bir Suriyeli işçi için başvuru yapabilecek. 10'dan fazla çalışanı olan işveren, proje kapsamında yanında halen çalıştırmakta olduğu Türk işçiler veya ilave istihdam edeceği Türk işçiler için, çalıştıracağı Suriyeli sayısı kadar teşvik alabilecek. Bir işyeri en fazla 10 Suriyeli ve 10 Türk vatandaşı için teşvik alabilecek.

İLLERE GÖRE SURİYELİLERİN SAYISI

Göç İdaresinin 5 Eylül 2019 tarihli verilerine göre Suriyelilerin en çok yaşadığı 10 şehir ve bu şehirlerdeki Suriyeli yoğunluğu şu şekilde;

Sıra     Şehirler           Suriyeli Nüfusu          İl Nüfusu İle Karşılaştırma

1          İstanbul           548 bin 125                %3,64

2          Gaziantep        448 bin 603                %21,11

3          Hatay              437 bin 894                %27,2

4          Şanlıurfa         428 bin 111                %21,03

5          Adana             238 bin 234                %10,73

6          Mersin             202 bin 914                %11,18

7          Bursa               175 bin 860                %5,87

8          İzmir               146 bin 112                %3,38

9          Kilis                115 bin 911                %81,32

10        Konya             108 bin 828                %4,93

ÇALIŞMA İZNİ VERİLEN SURİYELİ SAYISI

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından 31 Mart 2019 tarihinde yapılan açıklamaya göre Türkiye’de çalışma izni verilen Suriyeli sayısının 31 bin 185 kişi olduğu açıkladı. Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre de 26 Şubat 2019 tarihi itibarıyla en az bir ortağı Suriye uyruklu olan şirket sayısının 15 bin 159 olduğunu belirtildi. Servet R. Çolak-Memleket