- BIST 110.059
- Altın 174,736
- Dolar 4,0867
- Euro 5,0024
- Konya 11 °C
- Başkentte yangın
- Başkentte trafik kazası
- Patlayan su borusu ulaşımı aksattı
- GÜNDEM ÖZETİNE EK
- Samsat'taki deprem
- Libya'nın Sebha kentindeki çatışmalar
- Avustralya'da "Şafak Ayini"
- Libya'nın Sebha kentindeki çatışmalar
- "Anayasa değişiklik uyum paketi" TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi (2)
- "Anayasa değişiklik uyum paketi" TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi
- Panathinaikos'a 3 yıl Avrupa kupalarından men cezası
- Bursaspor-Konyaspor maçı biletleri Perşembe günü satışa çıkacak
- Mısır, Filistinli bilim adamının naaşının Gazze'ye girişine izin verecek
- "Katar ABD'nin Suriye'deki askeri varlığının bedelini ödemeli"
- Beşiktaş Kulübünden Fenerbahçe'ye sert yanıt: Akıl tutulması
Sosyal Güvenlik Kurumu: Vakıflar

Prof. Dr. Ramazan Altıntaş
Sosyal yardım müesseselerinin başında vakıflar gelir. Maddi bir karşılık beklemeden başkalarına yardım etmek gibi ulvî ve fevkalâde bir düşüncenin mahsûlü olan vakıf müessesesi, yüzyıllardan beri İslam ülkelerinde büyük bir ehemmiyet kazanmış sosyal ve ekonomik hayat üzerinde derin tesirler icra etmiş olan dinî ve hukukî bir müessesedir. İnsan fıtratında mevcut olan yardımlaşma duygusu, şüphesiz ki insanlık tarihi kadar eskidir. Bu duygu, dinî emir ve hükümlerle birleşince daha bir kuvvet kazanır. İslam ülkelerinde vakıfların, asırlarca büyük bir fonksiyon icra etmesinin sebebini burada (dini his) aramak lazımdır. Çünkü, insanların en hayırlısı, insanlara faydalı olan, malın en hayırlısı, Allah yolunda harcanan (başka bir ifade ile vakfedilen), vakfın en hayırlısı da insanların en çok duydukları ihtiyacı karşılayandır prensibinin manasını çok iyi bilen Müslümanlar, bu yolda birbirleri ile âdeta yarış edercesine vakıf eserler kurmuşlardır.1Hiçbir maddî karşılık beklemeden, sırf Allah rızası ve sevap kazanmak için başkalarına yardım niyetiyle meydana gelen vakıflar, yüzyıllar boyu İslam ülkelerinde önemli bir görevi yerine getirmiş, sosyal ve ekonomik hayat üzerinde olumlu etkiler bırakmış hukukî ve dinî kurumlardır.2 Kuran-ı Kerimde vakıf kelimesi geçmemekle beraber bu manaya gelebilecek ve buna eş anlamlı pek çok kelime vardır. İyilik yapmak, sadaka vermek ve ihsanda bulunmak gibi başkalarına yardımı teşvik eden pek çok âyetin bulunduğunu biliyoruz. İşte bu anlayıştan doğan vakıf müesseselerinin temel referans sistemi Kuran, sünnet ve icmaya dayanmaktadır.Kuranda, bir sosyal yardımlaşma türü olan sadaka ve infakla ilgili pekçok âyet vardır. Müminler, sürekli Allah yolunda toplumun ihtiyaç sahipleriyle bir nevi mallarını paylaşma biçimi olan infak etmeye, mallarından bir kısmını karşılık beklemeksizin ihtiyaç sahiplerine vermeye teşvik ediliyorlar. Sosyal yardımlaşmaya teşvik eden âyetlerden bazıları şöyledir:Hayırlı işlerde birbirinizle yarışın. 3Mallarını Allah yolunda sarf edenlerin durumu, her başağında yüz tane olmak üzere yedi başak veren tanenin durumu gibidir... 4Sevdiğiniz şeylerden sarf etmedikçe, iyiliğe erişemezsiniz. Her ne sarf ederseniz, şüphesiz Allah onu bilir. 5İyilik etmek ve fenâlıktan sakınmak hususunda birbirinizle yardımlaşın. 6Vakıf müesseselerinin kuruluşunda ilham kaynağı olan birçok hadis de bulunmaktadır. Özellikle Sahih-i Buhârideki Vasâya bâbı vakıf konusuna tahsis edilmiştir. Bu konu ile alakalı olarak şu hadis oldukça dikkat çekicidir: İnsanoğlu öldüğü zaman bütün amelleri kesilir. Ancak, devamlı bir sadaka meydana getirenler (sadaka-i câriye), faydalı bir ilim bırakanlar ve kendisine hayır duâ edecek sâlih bir çocuk bırakanlarınki kesilmez.7 Hadisçiler, sadaka-i câriyeyi, vakıf ile tefsir etmişler ve sadaka devam ettiği müddetçe sadaka sahibinin amel defteri kapanmayacağını sürekli olarak sevabının devam edeceğini söylemişlerdir. 8Hz. Peygamberin ashabı da Onun yolunda yürüyerek, mallarını, tarla ve arazilerini, hatta bu arazilerinin gelirlerini ihtiyaç sahipleri için vakfetmekle kalmamışlar çeşitli vakıflar kurmak suretiyle insanlığa hizmet etmişlerdir. Örneğin, Hz. Ömerin Hayber arazisinden hissesine düşen değeri oldukça kıymetli olan ve Semğ adı verilen hurma bahçesi hakkında Hz. Peygambere: Ya Rasûlallâh! Nazarımda çok kıymetli olan bir hurma bahçesine sahip oldum. Bu hususta ne buyurursanız öyle yapacağım demesi üzerine Hz. Peygamber: Bu hurmalığın aslını vakfet. Artık o satılmaz, hibe edilmez ve vâris olunmaz, yalnız onun mahsûlü infak edilir, yedirilir buyurmuştu. Bunun üzerine Hz. Ömer, adı geçen mülkünü vakfetti. Allah yolunda gaza eden mücâhitler, esâretten kurtulmak isteyen köleler, misâfirler vs. gibi layık olanlar hep bundan istifade ettiler.9 Bu hadis hem vakfın ve hem de vakfiyenin delil oluşuna bir örneklik teşkil eder. Kısaca, somut olarak vakıf müessesesinin temelleri de bizzat Hz. Peygamberin hayatında atılmıştır.Hz. Peygamber ve dört halife devrinden sonra Emevîler, Abbasiler, Selçuklular vesâir İslam hükümdarları, emirleri ve bilhassa Osmanlılar tarafından pek mühim şeyler vakfedilmiş, büyük çapta vakıf müesseseleri meydana getirilmiştir.10 Bunlar arasında, gıda, sağlık, barınma, eğitim, ibadet, ulaşım, ticaret işleri için kurulan vakıflara ek olarak, hayvanların bakımı ve tedavisi için de vakıflar kurulmuştur. Bu durumu inceleyen batılı sosyal siyasetçiler, 16. yüzyıl Türkiyesini vakıf cenneti olarak nitelemişlerdir.11 Çok kısa aralıklarla savaşma durumunda kalan Osmanlı İmparatorluğu gibi büyük bir devletin çökmeden yüzyıllarca ayakta durmasını sağlayan en büyük kurum, vakıf teşkilatları olmuştur.Şüphesiz vakıflar, çok amaçlı kurulan hayır müesseseleridir. Bu durum İslami manada, İslamın, insanların sosyal güvenliğinin sağlanmasına büyük önem verdiğini gösterir. İnsanların sosyal güvenliğinin sağlanmasına yönelik başlıca vakıf türleri şunlardır: Fakirlere para veya erzak dağıtmak ve günlük yemek vermek gayeleriyle kurulmuş vakıflar. Kimsesiz çocuklara, fakir dul kadınlara elbise temin etmek, fakir kızların düğün masraflarını karşılamak, kimsesiz yolculara yardım etmek, esirleri hürriyetine kavuşturmak için kurulmuş vakıflar. Buharî okutulması amacıyla, yoldaki pisliklerin üzerini kapatmak ve pazar esnafını bir anlamda kontrol etmek için pazar yerine terazi ihdası gibi vakıflar. İnsanlara yol emniyetini sağlamak ve ihtiyaçlarını gidermek için yapılan binlerce kervansaraylar, hasta insanların tedavisi için kurulan hastahaneler en önemli vakıflardandır. Emevî ve Abbasi devirlerinde yalnız Türkistanda 10. 000 (on bin) kervansaray olduğu söylenmektedir.12 Diğer yandan borçluların borçlarını ödeyebilmeleri, çalışamayacak kadar yaşlanıp veya sakatlanan meslek erbabı ile işçilere fonlar tahsis edilebilmesi, ceza evlerindeki mahkumların ve ailelerinin bazı ihtiyaçlarının temin edilebilmesi, fakirlerin cenazelerinin kaldırılabilmesi için çok sayıda vakıf kurulmuştur. Toplumun yaşayışı için gerekli olan eserlerle insanların en önemli ihtiyaçlarını karşılayan çeşme, sebil, sarnıç, havuz, kuyu ve göl gibi tesisleri ile yolların tamirleri gibi çok çeşitli gayelere yönelik vakıfları da zikredebiliriz.13 Medeniyet tarihimizde bütün bu kurumlar sosyal hizmet görevi yapmışlardır.Sosyal güvenlik açısından vakıfların bir başka özelliği, toplumda âdil gelir dağılımının sağlanmasına büyük ölçüde yardım eden müesseseler oluşlarıdır. Devlet nasıl ki bütçe aracılığı ile varlıklı kesimden vergi alıp toplumun her kesimine ve bu arada gelirsiz veya geliri düşük halk tabakalarına hizmet götürüyorsa, vakıflar aracılığı ile de aynı şey yapılmaktadır. Vakıf olmasaydı ferdin serveti tamamıyla mirasçılarına kalacaktı. Oysa vakıf yolu ile mirasçılarına kalacak olan servetler törpülenmekte ve azaltılmaktadır. Geçmişte bugünkü değerleri çok yüksek rakamlara ulaşan vakıf müesseseleri kurulmuştur. İslam dünyasındaki toplam vakıf varlığının bugün para karşılığı değerini ortaya koymak mümkün değildir. Bu, bize vakıfların çok büyük ölçüde millî ekonomiye katkıda bulunduklarının açık göstergesidir.14Dipnotlar:1-Kazıcı, Ziya, İslam Müesseseleri Tarihi, İstanbul, 1991, s. 183.2- Ece, Hüseyin K., İslâmın Temel Kavramları, İstanbul, 2000, s. 744.3-el-Bakara 2/148.4-el-Bakara 2/261.5-Âl-i İmrân 3/92. 6-El-Mâide 5/2.7-bk. Müslim, Vasiyye 14; Ebû Davud, Vesâyâ 14; Tirmizî, Ahkâm 36.8-Davutoğlu, Ahmet, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İstanbul, 1983, VIII, 184.9- Buhârî, Vesâyâ 22; Müslim, Vasiyye 15. Ayrıca bk. Molla Hüsrev, Gurer ve Dürer, III, 177.10-Bilmen, Kâmus, IV, 304.11-Yazgan, Turan, Gelir Dağılımı Açısından Sosyal Güvenlik, İstanbul, 1977, s. 15.12-Bilmen, a.g.e., IV, 302-303.13-Şeker, Mehmet, İslamda Sosyal Dayanışma Müesseseleri, Ankara, 1984, s. 100.14-Yeniçeri, Celâl, İslam İktisadının Esasları, İstanbul, 1980, s. 462; krş. Şensoy, Ali, İslam Ekonomisi Açısından Dayanışma ve Sosyal Güvenlik, İstanbul, 2001, s. 140.
UYARI: Çok uzun metinler, küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Bu yazıya henüz yorum eklenmemiştir.
Yazarın Diğer Yazıları
- Din, Medine ve Medeniyet İlişkisi20 Nisan 2018 Cuma 00:04
- Bâtılı Tasvir: “Deizm”13 Nisan 2018 Cuma 00:04
- Ne Büyük Mutluluk, Bu.06 Nisan 2018 Cuma 00:01
- Gençlik ve İnanç Sorunlarını Konuştuk30 Mart 2018 Cuma 00:04
- İslam Kültüründe Üç Aylar23 Mart 2018 Cuma 00:02
- Mehmet Akif ve Çanakkale Destanı16 Mart 2018 Cuma 00:02
- Müslüman Kadınların Hukuk Mücadelesi09 Mart 2018 Cuma 00:07
- Akıl Sağlığını Korumak02 Mart 2018 Cuma 00:05
- İslam’da Hak ve Özgürlükler23 Şubat 2018 Cuma 00:03
- Gün, kardeşlik günü16 Şubat 2018 Cuma 00:04
- Vahyin Kutsadığı Şehir: Kudüs09 Şubat 2018 Cuma 00:04
YEREL GÜNDEM
Mustafa Er PFDK'ya sevkedildi
Bursaspor'da Konyaspor mesaisi
Konyaspor maçı çok önemli
Hayatının imzasını attı
Konyaspor’dan tebrik
Atlama yarışları
Konya parkuruna tam not
Selçuklu Belediyespor’dan 7 madalya
AK Gençlik’te hedef büyük
Muay Thai şampiyonu Büyükşehir
Türkiye Şampiyonası başladı
Kurt-Ar çocukları sevindirdi
BEFEMDER, üyeleri buluştu
Başkan Altay Çocukları Dinledi
Gedavet’te, 23 Nisan coşkulu kutlandı
KTB'de bugün
Asfalt çalışmaları hız kesmiyor
Öğrencilerin 23 Nisan coşkusu
Çocuk Festivali sevinçle kutlandı
ÖSYM Başkanı’ndan NEÜ’ye ziyaret
1/20
KONYASPOR:2- KASIMPAŞA:0
TURGUT ÖZAL'IN VEFATININ 25. YILDÖNÜMÜ
ANTALYASPOR:0- ATİKER KONYASPOR:0
KONYASPOR-SİVASSPOR: 5-0
12345678
- M. Ali ElmacıIlgın Şeker satışı emsal olmasın!
- Av. Yasemin BezirciGeçmişten Günümüze ‘İletişim’
- Salim KuzuErken seçime gerek vardı
- Hamza ÇevikHerkesin bildiği var
- Ahmet ÜnverTürkiye, Meydan Muharebesi!
- Salih Sedat ErsözSiyasetin yüz karası Güneş Motel olayının tekrarı mı?
- Seyit KüçükbezirciGüneyik, acı marul; top yumurta, gök soğan
- Selman S. Akyüzİnanç ve mücadele!
- Kasım ÇakırYıllarca sürecek
- Fahri KubilayTorosların Güzellikleri (5)Bir Doğa Harikası Eğrigöl
- Hasan UkdemYa Nice Okumaktır
- Halit AksungurGülle Bülbülün Efsanesi
- Prof. Dr. Ramazan AltıntaşDin, Medine ve Medeniyet İlişkisi
- Dr. Faik ÖzdengülŞimdiden
- Hümeyra UsluYerli ve Milli
123
Erdoğan: Şu anda çok garip bir senaryo ortada
Takıntılı aşık, esnafa bardakla saldırdı
Karamollaoğlu’ndan Kılıçdaroğlu’na ‘İYİ Parti’ desteği
Jahovic: Çok önemli bir galibiyet
12345678
KÜLTÜR SANAT
Avustralya'da "Şafak Ayini"Gelibolu Yarımadası'nda 103 yıl önce hayatını kaybeden Anzak askerlerinin anıldığı Şafak Ayinleri, ülke genelinde yüz binlerce Avustralyalının katılımıyla gerçekleştirildi
17. Mersin Uluslararası Müzik FestivaliBu yıl 17'ncisi düzenlenen Mersin Uluslararası Müzik Festivali (MUMF) kapsamında, Adıyaman Filarmoni Orkestrası konser verdi
"1. Uluslararası Kanuni Sultan Süleyman Sempozyumu" başladıKTÜ'de düzenlenen ve 2 gün sürecek sempozyumda 20 akademisyen sunum yapacak
Safranbolulu öğrenciler yabancı akranlarını ağırladıKarabük'ün Safranbolu ilçesine gelen Dünya Miras Şehirleri çocukları, okulları ziyaret etti
DÜNYA
"Katar ABD'nin Suriye'deki askeri varlığının bedelini ödemeli"Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Cubeyr:- "ABD Başkanı'nın konuşmasına dayanarak eğer Amerika Katar'daki askeri üssüyle sağladığı korumayı geri çekerse, rejim bir haftadan az sürede düşecektir"
Yıldırım-Rajoy ortak basın toplantısıİspanya Başbakanı Rajoy:- "Türkiye bizim ticaretimiz ve yatırımlarımız için önemli bir ülke. Dünyada 11. Avrupa Birliği dışında da dördüncü ticaret ortağımız"
'Doğu Guta'ya hala erişim izni yok'WFP Suriye Direktörü Kern, Doğu Guta'da yardım bekleyen 200 bin civarı sivilin bulunduğunu, kuşatma bitmesine rağmen rejimin hala BM'ye erişim izni vermediğini belirtti.
Fransız sanayi devinin sahibine yolsuzluktan gözaltıFransa’nın sanayi devlerinden Bollore şirketinin sahibi Vincent Bollore, Afrika’da yolsuzluk yaptığı gerekçesiyle gözaltına alındı.
SAĞLIK
'Aşı her yıl 3 milyon çocuğun hayatını kurtarıyor'Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Ceyhan, "Şu anda dünyada her yıl aşılamayla 3 milyon çocuğun hayatı kurtuluyor." dedi.
'Akciğer nodüllerini ihmal etmeyin'Göğüs Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Oğuzhan Özyurtkan akciğer nodüllerine nasıl yaklaşılması gerektiğini anlattı.
Sağlık Bakanı Demircan: Geleneksel ve modern tıp birbirinin alternatifi değildirSağlık Bakanı Demircan, geleneksel ve modern tıbbın birbirinin alternatifi olmadığını belirterek, "Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarını merdiven altı uygulamalar olmaktan çıkarmak için elimizden gelen gayreti sarf ediyoruz" dedi
'Sağlık turizminde payımızı artırmalıyız'Uluslararası Antalya Sağlık Turizmi ve Eğitim Derneği Başkanı Kanpolat, Türkiye'nin sağlık turizminden yıllık 2-3 milyar dolarlık pay aldığını belirterek, "Bu pay çok yetersiz. Sağlık turizminde payımızı artırmalıyız." dedi.
TÜRKİYE
"Anayasa değişiklik uyum paketi" TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi (2)Meclis'te grubu bulunan partiler grup kararıyla, diğer partiler ise tüzüklerinde gösterilen yetkili organlarının kararıyla cumhurbaşkanlığına aday gösterebilecek- Her parti veya parti grubu ancak bir aday için başvuruda bulunabilecek; bir kişiyi birden fa
"Anayasa değişiklik uyum paketi" TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi24 Haziran 2018 cumhurbaşkanlığı ve milletvekili genel seçiminde uygulanacak hükümleri içeren anayasa değişikliğine ilişkin teklif, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı
"Anayasa değişiklik uyum paketi" TBMM Genel Kurulu'ndaAK Parti Grup Başkanvekili İnceöz:- "Cumhur İttifakı'ndan terör örgütleri, Avrupa, Türkiye'nin büyümesini ve güçlenmesini istemeyenler, terör örgütü sözcülüğü yapanlar rahatsız"- CHP Grup Başkanvekili Özel: - "Düne kadar küfrü eksik etmeyenler bir kirli p
- "Biz insanlığın kazanımı değerler üzerinden dış politikamızı şekillendiriyoruz"AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Yazıcı: (2) - "(Bazı ülkelerin Türk siyasetçilere seçim kampanyası yasağı koyması) Stratejik iş birliği içinde olduğumuz ülkelerin bu tür davranışları bizi anlamadıkları anlamına gelir"- "(Doğu Guta'daki kimyasal saldırı)
Tüm Hakları Saklıdır © 2008 Memleket | İzinsiz ve kaynak gösterilmeden yayınlanamaz.
Tel : 0332 352 16 16 | Faks : 0332 352 11 66 | Haber Scripti: CM Bilişim
Tel : 0332 352 16 16 | Faks : 0332 352 11 66 | Haber Scripti: CM Bilişim