KAYSERİ (AA) - MURAT ASİL - Kayseri Şeker Fabrikasınca, şeker üretimi sonrası ortaya çıkan ve hayvan yemi olarak kullanılan pancar küspesinden kıvam artırıcı olarak kullanılan pektin ve diyet lif üretildi.

Kayseri Şeker Fabrikası bünyesinde kurulan Ar-Ge Merkezi Pilot Üretim Tesisinde, yaklaşık 3 yıl önce TÜBİTAK desteğiyle pancar küspesinin işlenmesiyle gıda, kozmetik ve ilaç sanayisinde kıvam verici ve kıvam artırıcı olarak kullanılan "pektin" ile besinlerin raf ömrünü uzatan ve gıdaların vücuttaki emilimini kolaylaştıran "diyet lif" üretilmesi için çalışma başlatıldı.

Bu süreçte yapılan saha araştırmasında, 2017 yılı TÜİK verilerine göre Türkiye'nin 615 bin 498 kilogram pektin ithalatına 31 milyon 402 bin lira, 710 ton diyet lif ithalatına ise 16 milyon 770 bin lira kaynak ayrıldığı tespit edildi.

İki ürün için yaklaşık 50 milyon liralık döviz çıktısının önlenmesi amacıyla tamamen yerli imkanlarla sürdürülen Ar-Ge projesi kapsamında, laboratuvar çalışmalarının ardından pilot tesis kuruldu ve deneme üretimi yapıldı.

Tüm testlerin olumlu sonuçlanmasının ardından numune olarak iç pazardaki firmalara gönderilen ilk ürünlerden olumlu sonuç alınması üzerine Kayseri Şeker Fabrikası seri üretim için yeni bir tesis kurma çalışmalarına başladı.

Gelecek yıl faaliyete geçirilecek tesis ile iç pazarın pektin ve diyet lif ihtiyacı karşılanarak yılda yaklaşık 50 milyon liralık ithalatın önüne geçilecek.

- "Bu ürünleri ithal etme mecburiyetini ortadan kaldırmak arzusundayız"

Kayseri Pancar Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Akay, AA muhabirine, fabrika bünyesinde TÜBİTAK destekli kurdukları Ar-Ge merkezi ile yeni ürünler geliştirmek için önemli çalışmalar yaptıklarını söyledi.

Yaklaşık 3 yıl süren çalışmalar neticesinde pancar küspesinden iki ürün geliştirmeyi başardıklarını belirten Akay, "Bilindiği gibi pancarın küspesi hayvan yeminde kullanılıyor. Biz bunu katma değeri yüksek, gıda, ilaç, kozmetik sektörlerinde kullanabilecek bir ürün haline getirmek çalışma yaptık. Neticede pektin ve diyet lif üretmeyi başardık." dedi.

Bu ürünlerin Türkiye'de üretimi olmadığı için yurt dışından temin edildiğine işaret eden Akay, şu bilgileri verdi:

"Geçen sene pektin için 615 ton civarında alım gerçekleştirildi. Bunun ekonomik değer 31 milyon liradır. Diyet lifte ise 710 ton civarında alım gerçekleştirilirken, bunun ekonomik değeri ise yaklaşık 17 milyon liradır. Yani toplama baktığımızda 50 milyon lira civarında. Bu ihtiyacı karşılamak için ithalat yapmak zorunda kalınıyor. Ülkemizin döviz kaynaklarının yurt dışına gitmemesi için firmaların bu ihtiyacını karşılamak adına böyle bir çalışma başlattık ve önemli bir aşamaya geldik. Bu pilot tesisteki çalışmaların sonucunda elde ettiğimiz ürünler, firmalar tarafından denendi ve bu denemelerin sonucunda olumlu dönüşler gerçekleşti. Şimdi bunun yatırıma dönüştürülmesi için bir çalışma yapıyoruz. Yönetim kurulu değerlendirmeyi yaptı ve bu alanda yatırım yapma kararı aldı. Önümüzdeki dönem içerisinde yatırımı kısa süre içerisinde gerçekleştirip Türkiye'nin yurt dışından bu ürünleri ithal etme mecburiyetini ortadan kaldırmak arzusundayız."

- Pektin ve diyet lifin kullanıldığı alanlar

Özellikle pektin ürününün sektörel bazda daha geniş bir kullanım alanı olduğunu aktaran Akay, "Pektin, başta gıda sanayi içerisinde özellikle reçel ve marmelatlara kıvam vermek amacıyla kullanılan bir katkı maddesidir. Pektin meyve ve sebze sularında, reçel, jöle, marmelat, meyveli şekerlemeler ve süt ürünlerinde jel yapıcı, kıvam verici olarak kullanılıyor. Emülgatör ve stabilizatör özelliğinden dolayı da ilaç ve kozmetik endüstrisinde ise kıvam verici olarak kullanılıyor." diye konuştu.

Diyet liflerinin ise sağlık açısından faydalarının ispatlandığını vurgulayan Akay, şöyle devam etti:

"Özellikle gıda sektöründe, et ürünlerinde su ve yağ tutma kapasitesinin artırılması ile pişme sırasında normalde kaybolan yağın tutulması, et ürünlerinde su kaybını azaltması ile hacim artışı sağlayarak pişme kalitesi ve verim artışının sağlanması için kullanılıyor. Diyet lif özellikle fırıncılık ürünlerinde bayatlamayı geciktirerek raf ömrünün uzatılmasında etkili oluyor. Öte yandan kek, kraker, bisküvi, makarna gibi unlu mamullerde kırılganlığı azaltması, probiyotik gıda formülasyonlarının geliştirilmesi, nötr bir tada sahip olması nedeniyle gıdalarda dolgu maddesi olarak kullanılabilmesi ve sağlık açısından faydaları sebebiyle de birçok gıda ürününde fonksiyonel amaçlı kullanılıyor."

Akay, Kayseri Şeker Fabrikası'nda yıllık 200 bin ton pancar posasının üretim atığı olarak ortaya çıktığını, bu açıdan petkin ve diyet lifi üretimi için ham madde sorunu bulunmadığını dile getirdi.

İlk etapta Türkiye'nin ihtiyacını karşılamayı planladıklarını, daha sonra ihracat düşünülebileceğini aktaran Akay, Kayseri Şeker Fabrikası'nın yeterli yatırım ve insan gücü potansiyeline sahip olduğunu sözlerine ekledi.