Orta Asya'da "bölgesel entegrasyon" girişimi

Orta Asya'da "bölgesel entegrasyon" girişimi

Kırgızistan’daki Dalil Plus Analitik Kulübü Uzmanı Sariyev:- "Orta Asya nihayet bölgesel özne olduğunu anlamaya ve bir bölge olarak şekillenmeye başladı"- Lev Gumilev Avrasya Milli Üniversitesi Avrasya Merkezi Uzmanı Sayirov:- "Bölgesel entegrasyon için i

ASTANA (AA) - ALİİA RAİMBEKOVA - Kazakistan'ın başkenti Astana'da yapılan Orta Asya Ülkeleri Cumhurbaşkanları İstişare Toplantısı, bölgesel entegrasyon için yapılan ilk adım olarak yorumlandı.

Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Tacikistan cumhurbaşkanları, 15 Mart'ta Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenen "Orta Asya Ülkeleri Cumhurbaşkanları İstişare Toplantısı"nda bir araya geldi.

Toplantıda liderler, ticaret, ekonomi, ulaştırma, lojistik, kültür ve güvenlik alanlarındaki iş birliğinin artırılması konusunda anlaştı.

Liderlerin bir araya geleceği bir sonraki toplantı gelecek yıl Taşkent'te yapılacak.

Uzmanlar, "Orta Asya Ülkeleri Cumhurbaşkanları İstişare Toplantısı"nı, Orta Asya ülkelerinin entegrasyonu için ilk adım olarak değerlendiriyor.

- "Orta Asya bölge olarak şekillenmeye başladı"

Kırgızistan’daki Dalil Plus Analitik Kulübü Uzmanı Mars Sariyev, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölgede ülkeler arası ilişkilerin canlanmasında Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev’in önemli rol oynadığını belirterek “Orta Asya nihayet bölgesel özne olduğunu anlamaya ve bir bölge olarak şekillenmeye başladı.” dedi.

Sariyev, Rusya, ABD, Çin ve Avrupa Birliği'nin jeopolitik projelerinin nesnesi olan bölge ülkelerinin artık sorunlarını kendi aralarında çözmeye çalışacaklarını dile getirdi.

Toplantının kapalı kapılar ardında gerçekleşmesinin toplantıda güvenlik, ticaret, koordinasyon gibi ciddi konularda kararların alındığı anlamına geldiğine işaret eden Sariyev, bu durumda büyük oyuncuların bölgeye yönelik siyasetini yeniden gözden geçireceklerini söyledi.

Sariyev, bölgedeki hidroenerji kaynaklarının kullanılması sorununun çözülebilir hale geldiğini, Özbekistan'ın Tacikistan'ın Rogun Hidroelektrik Santrali inşaatında ve Kırgızistan'ın Kambar Ata Hidroelektrik Santrali inşaatında iş birliğine hazır olduğunu açıkladığını kaydetti.

Bölge ülkeleri arasındaki ticaret hacminin artması için dışarıdan finansal yardımın gelmesi gerektiğinin altını çizen Sariyev, "Çin bankalarının büyük paralar teklif ederek Orta Asya'da kendi projelerini uygulayacaklarını düşünüyorum." diye konuştu.

Sariyev, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Kurbankulu Berdimuhamedov'un toplantıya katılmama sebebini de "siyasi güçler arasında tarafsızlığı koruma" olarak yorumladı.

- "Bölgesel entegrasyon için ilk adım atıldı"

Lev Gumilev Avrasya Milli Üniversitesi Avrasya Merkezi Uzmanı Erlan Sayirov, mevcut sorunların çözümü açısından toplantının önemini vurgulayarak "Liderlerin toplanması, hedefleri belirlemesi entegrasyon sürecinin gerekli olduğunu gösteriyor. Bölgesel entegrasyon için ilk adım atıldı." dedi.

Bölgede, entegrasyon süreci olmadan gelişmenin mümkün olmayacağını belirten Sayirov, "Ülkeler, komşularıyla ticaret yapmalı, sınırlar açık olmalı, vatandaşlar, iş gücü ve sermaye serbest hareket etmeli. Böyle bir canlanma olursa ülkelerin ekonomisi gelişecek." ifadelerini kullandı.

Sayirov, Orta Asya ülkelerinin birlik oluşturmasının Türk dünyasının çıkarına olduğuna dikkati çekerek "Türk dünyası gündemi, hiçbir şekilde küresel siyasete ve diğer entegrasyon süreçlerine karşı değil. Dünyada 200 milyondan fazla Türk kökenli yaşıyor. Liderler, ortak kökü korumak için birleşilmesi gerektiğinin farkında." diye konuştu.

- Orta Asya Ülkeleri Cumhurbaşkanları İstişare Toplantısı

Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Orta Asya'da bölgesel entegrasyon girişimleri yapılmış ancak başarısız olunmuştu. Son kez 2007 yılında Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Orta Asya ülkeleri birliğini oluşturma teklifini açıklamış fakat söz konusu teklif Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan arasında yapılan "Ebedi dostluk anlaşmasıyla" sınırlı kalmıştı.

Son yıllarda bölgede sınır, su ve ticari sorunların yaşanması, bölgesel entegrasyon girişiminin yeniden canlanmasına neden oldu.

Bu kapsamda Özbekistan Devlet Başkanı Şavkat Mirziyoyev'in teklifi üzerine Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Tacikistan cumhurbaşkanları, 15 Mart'ta Astana'da düzenlenen "Orta Asya Ülkeleri Cumhurbaşkanları İstişare Toplantısı"nda bir araya gelmişti.

AA

Kaynak:Haber Kaynağı

Etiketler :