Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetinde, "Temkinli para politikası duruşu ve yurt içi talep koşulları çekirdek enflasyonu olumlu yönde etkilemeye devam ederken döviz kurlarında son dönemde yaşanan oynaklıklar çekirdek enflasyondaki iyileşmeyi sınırlandırmıştır" denildi.

Kurulun, 20 Mayıs 2015 tarihli toplantısına ilişkin yayımladığı toplantı özetinde, nisan ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,63 arttığı ve yıllık enflasyonun 0,60 puan yükselerek yüzde 7,91 olduğu anımsatıldı.

Yıllık enflasyondaki artışın başta akaryakıt fiyatları olmak üzere enerji grubundan kaynaklandığı ifade edilen özette, gıda ve ilişkili hizmet fiyatlarında enflasyonun yüksek seyrini sürdürdüğü; gıda ve yemek hizmetleri dışı yıllık tüketici enflasyonunun sınırlı bir artış kaydetmekle birlikte düşük seviyesini koruduğu belirtildi.

Bu dönemde çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonun sınırlı oranda azalmaya devam ederken, ana eğilimleri bir miktar yükseldiği kaydedilen özette, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyonun nisan ayında 0,24 puan artarak yüzde 14,36 seviyesine ulaştığı ve bu gelişmede yıllık enflasyonun yüzde 18,88'e ulaşan işlenmemiş gıda fiyatlarının belirleyici olduğu, bu grupta taze sebze-meyve ve kırmızı et fiyatlarındaki olumsuz görünümün devam ettiği anımsatıldı.

İşlenmiş gıda grubunda ise yıllık enflasyonun gerilerken, ekmek dışında kalan alt kalemlerde aylık fiyat artışlarının yüksek olduğu gözlendiği belirtilen özette, şunlar aktarıldı:

"Gıda fiyatlarının yıllık enflasyona olumsuz katkısı nisan ayında artarak sürmüş ve 3,51 puana ulaşmıştır. Nisan ayında enerji fiyatları akaryakıt ve su fiyatlarındaki artışlara bağlı olarak yüzde 0,43 oranında artış kaydetmiş ve grup yıllık enflasyonu temelde baz etkisiyle yüzde 1,62'ye yükselmiştir. Hizmet fiyatları nisan ayında yüzde 0,74 oranında artmış ve grup yıllık enflasyonu 0,2 puan artarak yüzde 8,74'e yükselmiştir. Bu dönemde gıda fiyatları kaynaklı maliyet baskıları sürerken döviz kuruna duyarlı gruplarda son dönemde yaşanan oynaklıkların etkileri de izlenmiştir. Ana eğilim itibarıyla hizmet enflasyonu bir önceki aya kıyasla yatay seyrederek yüksek seviyesini korumuştur."

Özette, nisan ayında temel mal grubu yıllık enflasyonunun 0,48 puanlık azalışla yüzde 5,06'ya gerilediği, bu dönemde yıllık enflasyonun başta giyim olmak üzere tüm ana gruplarda azaldığı belirtildi.

Aylık fiyat artışları incelendiğinde ise giyim dışında kalan gruplarda döviz kurunun gecikmeli etkilerinin gözlendiği ve bu doğrultuda temel mal enflasyonunun mevsimsellikten arındırılmış aylık eğiliminin bir miktar yükseldiği ifade edilen özette, "Temkinli para politikası duruşu ve yurt içi talep koşulları çekirdek enflasyonu olumlu yönde etkilemeye devam ederken döviz kurlarında son dönemde yaşanan oynaklıklar çekirdek enflasyondaki iyileşmeyi sınırlandırmıştır. Ayrıca, enerji ve gıda fiyatlarındaki oynaklıklar da tüketici enflasyonunu olumsuz yönde etkilemektedir" değerlendirmelerine yer verildi.

- "Özel kesim talebinde toparlanma eğilimi devam ediyor"

Mart ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretiminin bir önceki aya göre yüzde 2,2 artarak iki ay üst üste güçlü artış sergilediği belirtilen özette, böylece, sanayi üretimi ilk çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,2, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 1,3 artış kaydettiği hatırlatıldı.

Üretim gelişmeleri sektörel bazda değerlendirildiğinde farklılaşan eğilimler olduğu kaydedilen özette, "Nitekim, zayıf dış talebin tekstil  sektörünü, hava koşullarının ise inşaat faaliyetine duyarlı olan diğer mineral maddeler sektörünü olumsuz etkilemesiyle bu iki sektör ilk çeyrekte üretimi 0,4 puan düşürücü yönde hareket etmiştir. Buna karşın, taşıt, diğer ulaşım araçları, eczacılık ve petrol ürünleri sektörleri dönemlik büyümeyi artırıcı yönde toplamda 1,6 puanlık katkı yapmışlardır" ifadelerine yer verildi.

Özette, sanayi üretimi güçlü şekilde artarken, anket göstergelerinin daha zayıf bir görünüm sunduğu belirtildi. PMI üretim verisinin yılbaşından bu yana 50 seviyesinin altında seyrettiği ve İktisadi Yönelim anketi (İYA) göstergelerinden son üç aydaki üretim sorusunun denge değerinin Ekim 2014'ten itibaren kademeli olarak azaldığı anımsatılan özette, şunlar kaydedildi:

"İç ve dış talebe ilişkin anket göstergeleri, ihracatın zayıf seyrini teyit ederken iç talebe ilişkin güçlü sinyaller vermemektedir. Bu çerçevede, PMI yeni siparişler ve yeni ihracat siparişleri verileri ocak ayından bu yana 50 seviyesinin altında gerçekleşmiştir. İYA göstergelerinden son üç ayda alınan siparişler ile gelecek üç aydaki sipariş beklentileri gerek ihracat gerekse iç piyasa için son aylarda zayıflama eğilimindedir. Özetle, sanayi üretiminde ilk çeyrekte güçlü bir artış yaşanırken, üretim ile yakından ilişkili anket göstergelerinin yılbaşından bu yana zayıf seyretmesi çerçevesinde üretimde ana eğilimin halen ılımlı olduğu ve iktisadi faaliyetteki toparlanmanın kademeli olacağı değerlendirilmektedir."

Harcama tarafına ilişkin verilerin özel kesim talebinde ilk çeyrekte artışa işaret ettiği vurgulanan özette, bu dönemde tüketim malları üretim ve ithalatının bir önceki çeyreğe göre artarken, ithalattaki artışın oldukça kuvvetli olduğunu bildirildi.

Beyaz eşya satışlarının, aylık bazda, ocak ayındaki sert daralmanın ardından, şubat ve mart aylarında artış göstermesinin özel tüketim talebine ilişkin olumlu sinyaller verdiği vurgulanan özette, "Diğer yandan, son dönemde tüketimdeki artışa önemli katkı yapan otomobil satışlarındaki güçlü artışlar nisan ayında da devam etmektedir. Yatırım mallarına ilişkin göstergelerden makine-ekipman üretim ve ithalatı ilk çeyrekte dönemlik ve yıllık olarak azalmıştır. Bununla birlikte hafif ve ağır ticari araç satışlarının güçlü seyri yatırımlara dair olumlu sinyal vermektedir. Sonuç olarak, özel kesim talebinde toparlanma eğiliminin devam ettiği değerlendirilmektedir" ifadelerine yer verildi.

- "İç talep büyümeye ılımlı düzeyde katkı vermektedir"

Üretim ve satış verilerinin özel kesim talebine ilişkin olumlu bir görünüm sunarken, güven endekslerinin aşağı yönlü risklerin varlığına işaret ettiği belirtilen özette, "Tüketici güveni uzun bir süredir zayıf seyretmektedir. İYA göstergelerinden yatırım eğilimi ve genel gidişat verileri ile TÜİK tarafından sektörel güven endeksi kapsamında yayımlanan anketlerden perakende, hizmet ve inşaat sektörü güven endeksleri de firma beklentilerinin henüz iyileşme eğilimine girmediğini göstermektedir. Finansal piyasalardaki oynaklıkların devam etmesi de finansal koşullardaki iyileşmeyi sınırlamaktadır. Bütün bu gelişmeler, özel kesim talebindeki toparlanmanın ılımlı ve kademeli olacağına işaret etmektedir" değerlendirilmesi yapıldı.

Bu yılın ilk çeyreğinde önceki çeyrek ortalamalarına kıyasla altın hariç ihracatın gerilerken, altın hariç ithalatın artış gösterdiği belirtilen özette, söz konusu görünümde dış ticaret ortaklarının büyüme hızlarındaki azalma sonucu ihracatın yurt içi talepten daha zayıf seyretmesinin etkili olduğu bildirildi.

Özette, bununla birlikte, dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmelerin ve tüketici kredilerinin ılımlı seyrinin cari dengedeki iyileşmeyi desteklediği vurgulandı.

Şubat döneminde toplam işsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının yaklaşık 0,1 puan gerilediği anımsatılan özette, ocak dönemiyle kıyaslandığında, tarım dışı sektörlerde gerek iş gücü gerekse istihdam artışının yavaşladığı belirtildi.

İnşaat sektörü istihdamının gerilerken, sanayi sektöründe istihdamın yatay bir seyir izlediği ifade edilen özette, şunlar kaydedildi:

"Önceki dönemlere göre artış eğilimi hızlanan hizmetler sektörü istihdamı, tarım dışı istihdam artışının belirleyicisi olmuştur. Yakın dönemde açıklanan sanayi üretimi ve anket verileri istihdamın ikinci çeyrekte bir miktar toparlanma gösterebileceğine işaret etmektedir. Bununla birlikte, iktisadi faaliyetin mevcut seyri ve yatırım eğilimindeki zayıf gidişat istihdam üzerinde aşağı yönlü risk oluşturmaktadır.

Özetle, dış talep zayıf seyrini korurken dış talep zayıf seyrini korurken, iç talep büyümeye ılımlı düzeyde katkı vermektedir. Küresel piyasalardaki belirsizlikler ve tüketici güveni ile yatırım eğilimindeki zayıf seyir iktisadi faaliyetin önümüzdeki dönemde de ılımlı seyredeceğine işaret etmektedir. Bu görünüm altında, toplam talep koşullarınınenflasyonu düşüş yönünde desteklediği değerlendirilmektedir."

(Sürecek)