ANKARA (AA) - Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, kendileri için en önemli unsurun bütçe disiplini olduğunu belirterek, "Bütçe disiplini sağlam devam ettiği sürece Türkiye'de her türlü şokun etkisi geçici olur" dedi. 

Başçı, bu yılın üçüncü çeyreğine ilişkin enflasyon raporunun açıklandığı toplantının sonunda soruları yanıtladı. 

Büyümeye ilişkin değerlendirmeleri sorulan Başçı, küresel konjonktür nedeniyle büyümenin yavaşlamasının Türkiye'yi etkilediğini söyledi. Buna karşın, Türkiye'ye benzer ülkelerde de benzeri tablonun görüldüğünü dile getiren Başçı, "Bakın Çin'e, hepsinde çok ciddi yavaşlamalar var. Türkiye'de de bir miktar yavaşlama gözleniyor ama bu konjonktürde bütün risklere rağmen büyüme tarafı iyi diyebiliriz" değerlendirmesinde bulundu. 

Erdem Başçı, bankanın döviz rezervleriyle ilgili soru üzerine de döviz likiditesini destekleyici önlemlerle ilgili olarak ne yaptıklarını gayet iyi bildiklerini vurguladı. Bunun, döviz satışlarıyla ilgili sakinleştirici bir etkisi olduğunu da bildiklerini aktaran Başçı, BOTAŞ'ın, 6-7 aylık, geçici bir kuvvetli döviz ihtiyacı olduğunu söyledi. 

Şu anda ise BOTAŞ'a döviz satışının hızla aşağı çekildiğini, çünkü ihtiyacın azaldığını dile getiren Başçı, "O yüzden döviz rezervlerimizdeki azalma yavaşlayacak. Eylül ayında da ihracatçılarımızdan dönüşlerimiz artıyor. Eylül ayında ihracat reeskont kredileri kanalından 1 milyar doların üzerinde dönüş göreceksiniz. Dolayısıyla ne kadar giriyor, ne kadar satıyoruz, onun hesabını yapıyoruz" diye konuştu.

Döviz likiditesini dengeleyici fonksiyonlarından vazgeçmeyeceklerini vurgulayan Başçı, gerektiği günlerde döviz satışlarını artırabileceklerini veya azaltabileceklerini, bunun oynaklığa bağlı olduğunu bildirdi. 

- "Bizim için en önemli unsur bütçe disiplini"

Seçimlerin ardından yaşanan siyasi belirsizliğin, para politikası kararlarını etkileyip etkilemeyeceğine yönelik soruyu yanıtlayan Başçı, siyasetle ilgili konularda çok fazla konuşmak istemediğini kaydetti.

Başçı, kendileri için en önemli unsurun bütçe disiplini olduğunu vurgulayarak, "Bütçe disiplini şu süreçte sağlam devam edecekse, orada bir güvence varsa ki olması gerekir, bunu her zaman söyleriz. Bütçe disiplini sağlam devam ettiği sürece Türkiye'de her türlü şokun etkisi geçici olur. Diğer şoklar elbette diğer araçlarla çözülmeli. Onlara ben hiçbir şey söylemem, karmaşık konular ama bütçe disiplini sağlandığı sürece ekonomik ve finansal şoklar er veya geç rayına girer ve etkisi geçici olur. Yeter ki mali disiplin korunmaya devam etsin" ifadelerini kullandı.

Özel sektör yatırımlarına ilişkin soru üzerine de Başçı, tek başına faizlerin düşük olmasının yeterli olmadığını bildirdi. Dünyada faizler son derece düşük seyretmesine rağmen, özel sektör yatırımlarının çok zayıf olduğuna işaret eden Başçı, büyümenin gerçekleşmemesinin de en önemli sebeplerinden birinin bu olduğunu ifade etti. 

Başçı, bu konuda neler yapılabileceğinin G20'de ele alınacağını belirterek, eylül ayının başında merkez bankası başkanları ve maliye bakanlarının katılacağı toplantının en önemli maddelerinden birinin yatırımlar olacağını kaydetti. 

- "Ücretlerde önemli olan reel artış" 

Memur maaşlarına yapılacak zam için gerçekleştirilecek toplu sözleşme görüşmeleri öncesinde sendikaların, hükümetin vermeyi düşündüğünden çok daha yüksek zam oranları talep ettiği ve bunun da bütçe disiplinini bozabileceği yönündeki görüşlerin sorulması üzerine de Başçı, ücretlilerin doğal olarak her zaman daha yüksek nominal artışları arzu ettiğini söyledi. Buna karşın, reel artışın önemli olduğunu vurgulayan Başçı, şöyle devam etti:

"Enflasyonun üzerindeki kısmı refah artışıdır. Yoksa artışları verip de arkasından enflasyon yoluyla bu geri alınırsa, Türkiye kazanımlarını ciddi bir şekilde kaybetmiş olur. Onun için bunun enflasyon hedefleriyle uyumlu olması lazım ve aynı zamanda enflasyonu düşürmek için çaba göstermek gerekiyor. Dolayısıyla gıda enflasyonu konusunda, mesela bunu ön plana çıkarsak ve 'Bizim ülke olarak çift haneli gıda enflasyonuna tahammülümüz yok, çift haneli gıda enflasyonu olamaz' desek... Eğer enflasyon 5'e gidecekse, gıda enflasyonunu en fazla 8 olabilir, o da gıda üreticisini korumak açısından." 

Erdem Başçı, bu nedenle herkesin öncelikli talebinin enflasyonun düşmesi olması gerektiğini vurgulayarak, bunu en fazla zorlayanın gıda enflasyonu olduğunu bildirdi. Bazı gıdalarda yüzde 20'lere kadar fiyat artışı yaşandığının altını çizen Başçı, "Bununla ilgili çok güzel bir çalışma yapıldı aslında. Daha Ekonomi Koordinasyon Kuruluna (EKK) gitmeden pek çok konu Gıda Komitesi'nde çözülüyor. Ben buradan çok ümitliyim" dedi.

- "Risk merkezinde verisi olan şirketlerin yüzde 95'inin döviz borcu yok" 

Özel sektörün borçlarına yönelik soruyu da yanıtlayan Başçı, burada gerçekle algı arasında bir fark bulunduğunu söyledi. Kısa vadeli borçların bankaların, uzun vadeli borçların ise özel sektörün olduğunu anlatan Başçı, "Arkadaşlarımız bir çalışma yaptı. Risk merkezinde verisi olan Türkiye'deki tüm firmalara baktılar. Bunlar ağırlıklı olarak KOBİ, yüzde 95'inin sadece Türk Lirası borcu var, yani döviz borcu yok. İşte aslında o bahsettiğimiz rakamlar kalan yüzde 5'in. Onlar da çok büyük ve dışarıdan borçlanma kabiliyeti olan dev holdingler. Küresel krizde bile bu şirketler yüzde 80 borçlarını yenilediler" diye konuştu. 

Bankaların borçlarıyla ilgili de değerlendirmelerde bulunan Başçı, mevcut ortamda uzun vadeli borçlanmanın bankların işine geleceğini ve bunun farkında olduklarını söyledi. Gelecek bir yıllık dönemde Merkez Bankası resmi rezervlerinin kısa vadeli dış borca oranının iyileşeceğini dile getiren Başçı, "Rezervlerimizde biz de dikkatli gideceğiz. Bir miktar elbette kullanıyoruz, kullanmadan olmaz. Çünkü rezerv böyle bir dönemde kullanılmazsa ne zaman kullanılacak? Elbette kullanacağız ama sakin dönemlerde yerine koymayı da biliyoruz" dedi. 

Yapısal reformların uygulanmasıyla ilgili Bankanın bir çekincesi olup olmadığının sorulması üzerine de Başçı, Kalkınma Planı'nın tüm partilerin uzlaşısıyla kabul edildiğini, uygulama planına da kimsenin itiraz edeceğini düşünmediğini söyledi. 

(Sürecek)

AA