ANKARA (AA) – MELTEM BULUR / MEHMET ÖZTÜRK - Filipinler hükümeti ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC) arasındaki Bangsamoro Barış Antlaşması sürecinin Bağımsız Gözlemci Heyeti üyesi ve İnsan Hak ve Hürriyetleri (İHH) İnsani Yardım Vakfı Mütevelli Heyeti Başkan Vekili Hüseyin Oruç, Filipinler'in Marawi kentinde sıkıyönetim ilan edilmesine ilişkin, "Marawi, adanın kuzeybatı bölgesinde Müslümanların büyük ağırlıkta yaşadığı bir şehir. Yüzde 95’i Müslümanlardan oluşuyor. Buranın seçilmesi gerçekten manidar. Hangi fayda elde edilebilir, Müslümanların hangi derdine çözüm olur? Çok sorulması gereken bir soru bu." dedi.

Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte'nin, Marawi kentinde "kalkışma olduğu gerekçesiyle" anayasanın kendisine verdiği yetkiye dayanarak eyalette 60 günlük sıkıyönetim ilan etmesi ve yaşanan diğer gelişmeleri AA muhabirine değerlendiren Oruç, sıkıyönetimin sadece Moro İslami Kurtuluş Cephesi'nin gücü yoğun şekilde elinde bulundurduğu güneydeki Mindanao bölgesinde ilan edildiğini hatırlattı.

Son bir yıldır terör örgütü DEAŞ'ın bölgede sayıları 100-150 olan iki küçük grup Ebu Seyyaf ve Maute ile iletişime geçtiğini anlatan Oruç, bu iki küçük nedeniyle bölgede ciddi kırılganlık olduğunu dile getirdi. Marawi'de aralarında bir rahibin de bulunduğu 11 kişiyi kaçıran militanların, kentteki katedrali, cezaevini ve iki okulu yakmasının ardından sıkıyönetim ilan edildiğini hatırlatan Oruç, "Marawi, adanın kuzeybatı bölgesinde Müslümanların büyük ağırlıkta yaşadığı bir şehir. Yüzde 95’i Müslümanlardan oluşuyor. Buranın seçilmesi gerçekten manidar. Hangi fayda elde edilebilir, Müslümanların hangi derdine çözüm olur? Çok sorulması gereken bir soru bu." diye konuştu.

Oruç, birkaç ay önce Marawi’den 150-200 kilometre uzaklıktaki başka bir bölgede Maute'nin benzer girişimde bulunduğunu belirterek, "Bu, maalesef bütün Mindanao’ya sirayet etme potansiyeli taşıyan ciddi bir sıkıntı. Sanırım, onun için devlet bölgenin tamamında sıkıyönetim ilan etti. Umut ediyoruz ki çok uzun sürmez." ifadelerini kullandı.

Hüseyin Oruç, diktatör Markos döneminde de bölgede sıkıyönetim ilan edildiğine ve uygulamanın hiç kalkmadığına dikkati çekerek, bu nedenle Duterte’nin açıklamalarının, herkesi çok endişelendirdiğini vurguladı.

Moro bölgesinin başkenti niteliğindeki Kotobatu’da havaalanından şehir merkezine daha önce tek noktada polis kontrolü varken şimdi 8 noktaya polis kontrolü konulduğunu ifade eden Oruç, "Henüz bir sıkıntı yor ama tansiyon yüksek." dedi. Oruç, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Sıkıyönetimde 60 günün sonunda mutlaka yargı ve Meclisin denetimin devamına müsaade etmesi gerekiyor ama özellikle Duterte gibi çok güçlü bir lider için bunu sağlamak çok da zor olmaz gibi gözüküyor. Umut ediyoruz sıkıyönetim, bölgedeki DEAŞ bağlantılı yapılar için ilan edilmiştir. Müslüman gruplar çok hassas hale geldiler. Oradaki bütün yapılar DEAŞ'ın bölgede Müslümanlara çok zarar verdiğini kabul ediyor ve buna yönelik hükümetin politikalarını destekleyen açıklamalar yapıyordu. Şimdi koordinasyon sağlanıp DEAŞ bölgede kontrol altına alınırsa belki sıkıyönetim 60 gün sonunda devam etmez.

Bu kargaşanın içinde Batı Mindanao ordu komutanı, sıkıyönetimin halka karşı değil sadece Ebu Seyyaf ve Maute gibi DEAŞ bağlantılı gruplara yönelik ilan edildiğini ve barış yanlısı kimsenin bundan etkilenmeyeceğini net bir şekilde açıkladı. Bu, tansiyonu nispeten düşürdü."

- "Ciddi bir değişiklik yok"

Bangsamoro temel yasasına ilişkin süreci de değerlendiren Oruç, barış sürecinin çok kritik bir noktada olduğunu dile getirdi. Geçen iktidar döneminde geçirilemeyen temel yasanın yeniden hazırlanma aşamasında olduğunu hatırlatan Oruç, "Bölgedeki arkadaşlar komisyonun çalışmalarına ara vermeden devam ettiğini ve belirlenen takvim içinde kanunu başkana ulaştıracaklarını söylüyorlar. Bir soru işareti var ama şimdilik görünen barış sürecindeki çalışmaların devam edeceği yönünde." ifadelerini kullandı.

Yasa taslağının henüz dışarıyla paylaşılmadığını vurgulayan Oruç, aldıkları duyuma göre, bir önceki yasayla karşılaştırıldığında kelimeler dışında bir farklılık olmayacağını kaydetti.

AA