BANDA AÇE (AA) - ADEM ŞALVARCIOĞLU/MAHMUT ATANUR - Endonezya’nın Açe eyaletinde yıllara meydan okuyan “Beytürrahman Camisi”, Endonezyalı Müslümanlar tarafından eyaletin “kalesi” olarak kabul ediliyor.

Açe Sultanı İskender tarafından 1612 yılında ahşaptan inşa edilen Beytürrahman Camisi, ilginç hikayesiyle dikkati çekiyor.

Caminin 1873'te Açe'yi işgal etmek için saldırı düzenleyen Hollandalı askerler tarafından yakılmasına rağmen Açeli Müslümanların direnişi, bölgede İslamiyet'in üstünlüğünün hissedilmesinde dönüm noktası olarak gösteriliyor.

Beytürrahman Camisi Baş İmamı Azman İsmail, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “İmamlığını yaptığım bu cami, tarihten günümüze Açe eyaletinin kalesi olmuştur. Cami inşa edildiğinden bu yana hep sömürgecilerin saldırısına uğramış ancak Açeli Müslümanların direnişiyle tekrar inşa edilmiştir.” ifadelerini kullandı.

Hollandalı sömürgecilerin camiyi bölgenin kalesi olarak görüldüğü için yaktığını belirten İsmail, “Beytürrahman Camisi, ilk inşa edildiğinde ahşaptan yapılmıştı. 1873'te Açe'ye giren Hollandalı sömürgeciler, komutanları Khohler’in emri doğrultusunda camiyi yaktı. Bunu kabul edemeyen Açeli Müslümanların direnişi sonucu Khohler caminin avlusunda öldürüldü.” diye konuştu.

- “Açeli Müslümanların direnişi sömürgecilere geri adım attırdı”

Açeli Müslümanların direnişinin sömürgeci yönetime geri adım attırdığını belirten İsmail, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Caminin yakılmasına sebep olan sömürgeci komutan Khohler’in öldürülmesi, Hollanda yönetiminin, İslami değerlere saygılı olmaları gerektiğini anlamasını sağladı. Dönemin Hollanda yönetimi, Müslümanların öfkesini dindirmek için caminin tekrar inşa edilmesi sözü verdi ve caminin betondan ilk temeli 1879'da atıldı.”

- Üç ülkeden mimari izler taşıyor

İnşaatı Açe’nin son sultanı Muhammed Daud Syah tarafından 1881'de tamamlanan caminin üç farklı ülkenin mimari özelliklerine sahip olduğunu dile getiren İsmail, “Caminin ilk temeli Hollanda tarafından atıldı. Daha sonra Endonezyalı sultanların ve Arap mimarların yardımıyla caminin inşaatı tamamlandı. Bu nedenle camide üç ülkenin mimari izleri bulunuyor.” dedi.

Açeli Müslümanların, temeli Hollandalılar tarafından atıldığı için başta camiye kabul etmediğini kaydeden İsmail, caminin daha sonra Müslüman mimarların katkısıyla tamamlanarak yeniden benimsendiğini söyledi.

- Tsunamiden etkilenmedi

Beytürrahman Camisi, Açe'de 2004'te meydana gelen deprem ve ardından oluşan tsunamide çevresindeki tüm evlerin yıkılmasına, ağaçların kökenden sökülmesine karşın ayakta kaldı. Camide, 250 bin kişinin ölümüne neden olan deprem ve tsunaminin ardından küçük çatlaklar dışında bir hasar oluşmadı.

Caminin afet sırasında çok sayıda kişinin hayatını kurtardığına dikkati çeken İsmail, “Tsunami olduğunda ben evimdeydim. Evim 2 metrelik dalgalar nedeniyle yerle bir olurken, camimizde sadece küçük çatlaklar meydana geldi. Ayrıca cemaat ile camiye sığınan çok sayıda kişi mucizevi bir şekilde hiç yara almadan kurtuldu.” diye konuştu.

Caminin geçmişteki saldırılar ve tsunamiye rağmen halen ayakta olması, Açe halkı tarafından mucize olarak algılanıyor.

Sultan İskender döneminde inşa edilen camide, mezarları Açe’de bulunan Türk, İran ve Arap din adamlarının İslami eğitim verdikleri biliniyor.

Önce bir minareli olarak yapılan ve daha sonraki eklemelerle halihazırda 7 kubbe, 8 minare ve 32 sütundan oluşan cami, bin 500 metrekarelik bir alan üzerinde yer alıyor. 30 bin kişi kapasiteli cami, UNESCO'nun Dünya Mirası Listesine de eklendi.

AA