ANKARA (AA) - BURCU ÇALIK/MERVE YILDIZALP - Devlet koruması altındaki çocukların aile ortamında, anne baba sevgisini tadarak yetişmelerini hedefleyen Koruyucu Aile Modeli kapsamında 5 bin 759 çocuk, 4 bin 743 koruyucu ailenin yeni bireyleri oldu. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya, tüm Türkiye'ye "evlerinizi, gönüllerinizi yavrularımıza açın, koruyucu aile olun" çağrısı yaptı.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca, devlet koruması altındaki çocukların kurum bakımı yerine aile ortamında, anne-baba sevgisini tadarak yaşamasını hedefleyen "Koruyucu Aile" sistemi ile yeni "sevgi bağları" kurulmaya devam ediliyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayesinde 2012 yılında hayata geçirilen "Gönül Elçileri" projesi kapsamında, koruyucu aile sayısını artırmaya yönelik Türkiye genelinde yürütülen çalışmalar meyvelerini verdi.

Koruyucu aile yanında bakılan çocuk sayısı 2002'de 520 iken bu sayı bugün 10 kattan fazla arttı. Bakanlığın verilerine göre, 2015'te 4 bin 650 çocuk, 3 bin 820 koruyucu ailenin yanına yerleştirilirken, 2016'da aile sayısı 4 bin 115, çocuk sayısı 5 bin 4 oldu. 2017'de ise koruyucu aile sayısı 4 bin 682'ye, bu hizmetten yararlandırılan çocuk sayısı 5 bin 687'ye ulaştı. Bugün ise koruyucu aile yanında bulunan çocuk sayısı 5 bin 759, koruyucu ailelerin sayısı 4 bin 743.

Geçen yıl itibarıyla, illerin nüfusu bakımından değerlendirildiğinde, sırasıyla Isparta, Kırıkkale, Kayseri, Edirne ve Afyonkarahisar, koruyucu aile uygulamasının en yaygın olduğu iller olarak öne çıktı.

"Koruyucu Aile Modeli"nde, evlat edinme sisteminden farklı olarak aile, çocuğun bakım, yetiştirme ve eğitim sorumluluğunu devletle paylaşıyor, çocuğun velayeti öz ailesinde kalıyor.

Çocuklara hoşgörülü, sabırlı, şefkatli bir ortam sağlayabilen, sevgisi ile bir çocuğun hayatında fark yaratmak isteyen ve mevzuatta belirtilen şartları taşıyan, kurumla iş birliği içinde çocuk yararına hizmet vermeye kendini hazır hisseden herkes koruyucu aile olabiliyor. Evli ya da bekar, çocuklu ya da çocuksuz herkes, koruyucu aile olmak üzere ikamet ettiği ildeki il müdürlüğüne başvurarak ya da "http://www.aile.gov.tr" veya "http://www.koruyucuaile.gov.tr" web sitelerinden başvuru yaparak yeni bir aile kurmanın ilk adımını atabiliyor. Başvuru için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, 25-65 yaşları arasında olmak, en az ilkokul mezunu olmak, düzenli gelire sahip olmak şartlarını taşımak gerekiyor.

- Çocuk ve aile önce birbirlerini tanıyor

Bu sürecin ardından koruyucu aile yanına verilecek çocuğun yüksek yararı gözetilerek çocuğa uygun aile belirleniyor. Bu aşamada koruyucu aile ve çocuğun birbirine uygun olup olmadığı, uyum sağlayıp sağlayamayacakları gibi kıstaslar dikkate alınıyor.

Son aşamada ise çocuk ve ailenin birlikte zaman geçirmeleri sağlanarak birbirlerini tanımaları ve alışmalarına uygun ortam oluşturuluyor. Çocuk ve ailenin birbiriyle vakit geçirdiği bu süreçte çocuk önce saatlik, daha sonra günlük ve iki haftalık olarak toplamda iki ayı geçmeyecek süreyle koruyucu aileye izinli verilebiliyor.

Süreçte olumlu kanaat oluşması, çocuğun ve ailenin de istekliliklerini belirtmeleri halinde il müdürlükleri ile yanına çocuk yerleştirilmesine karar verilen koruyucu aile arasında, kurumun ve koruyucu ailenin yükümlülüklerini içeren bir sözleşme imzalanıyor. Sözleşmenin de onaylanmasıyla çocuklar, koruyucu aileleriyle birlikte yeni bir yaşama adım atmış oluyor.

- Koruyucu ailelere destek veriliyor

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca koruyucu ailelere çeşitli imkanlar sağlanıyor. Yanlarına yerleştirilen çocukların bakım, eğitim ve yetiştirilmelerine ilişkin harcamalarına karşılık talepte bulunan ailelere, çocuk başına net ödeme yapılıyor. Engelli çocuklar içinse verilen bu destekler engel ve yaş durumu dikkate alınarak yüzde 50 oranına kadar arttırılıyor.

Çocuklara hem yuvasını hem de gönlünü açan korucuyu ailelerden, emekliliğe esas sosyal güvencesi bulunmayan ebeveynlerin sigorta primleri karşılanarak, emekli olmalarına imkan tanınıyor. Bakanlık maddi yardımların yanı sıra koruyucu ailelere yol gösterici psikososyal destek hizmetleri sunuyor. Aileler ve korudukları çocuklara, gerektiğinde üniversitelerin ilgili bölümlerindeki uzmanlarca psikolojik ve psikiyatrik danışmanlık hizmeti veriliyor.

- "Gönül Elçileri" ile ivme kazandı

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayesinde yaklaşık 5,5 yıl önce başlatılan "Gönül Elçileri" projesiyle ivme kazanan koruyucu ailelik sisteminin önemi ve bu konuda yürütülen çalışmalara ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Koruyucu aile hizmetiyle çeşitli nedenlerle biyolojik ailelerin yanında bakımı sağlanamayan, evlat edindirilme imkanını yitirmiş olan ve bu nedenle devlet koruması ve bakımı altına alınan çocukları sıcak bir yuvaya kavuşturduklarını belirten Kaya, "Çocuklarımızın sağlıklı gelişimlerinin, aile ortamında yaşamalarıyla mümkün olacağına inanıyoruz. Bu nedenle kuruluş bakımı altındaki çocuklarımızın aile ortamı içinde yetişmeleri için koruyucu aile uygulamamıza son derece önem veriyoruz." ifadelerini kullandı.

Kaya, haklarında koruma kararı alınan çocukların, öz ailelerinden izin alınması gerekmeksizin uygun kuruluşlara ya da koruyucu aileler yanına yerleştirilebildiği bilgisini paylaştı.

- "Hepimize görev düşüyor"

Kaya, çocuklar için öncelikli olarak yakın çevrelerindeki akraba, komşu ya da aile dostlarının tercih edildiğine, koruyucu aile modeli olarak da "süreli koruyucu ailelerin" yaygın olduğuna dikkati çekerek, şöyle konuştu:

"Bugün itibarıyla 5 bin 759 çocuğumuz, 4 bin 743 koruyucu ailemizin yanında yaşamakta. Bu uygulamamızın yaygınlaşmasında hepimize görev düşüyor. Tüm Türkiye'ye seslenmek istiyorum, evlerinizi, gönüllerinizi yavrularımıza açın, koruyucu aile olun. Evinizi, kalbinizi, yuvanızı çocuklarımızla paylaşın. Onların size ihtiyacı var, sizin de onlara.

Bakanlığımızla iş birliği içinde çocuk yararına hizmet vermeye kendini hazır hisseden, evli ya da bekar, çocuklu ya da çocuksuz herkes koruyucu aile olabilir."

- Koruyucu aileliğin iki özel modeli

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Kaya, çocuklara yönelik tüm hizmetlerde olduğu gibi koruyucu aile uygulamasında da çocuğun üstün yararı prensibini benimsediklerini vurguladı.

Bu kapsamda, "Geçici Koruyucu Aile" ile "Uzmanlaşmış Koruyucu Aile" modellerini geliştirdiklerini anımsatan Kaya, söz konusu modellerin Türkiye genelinde yaygınlaştırılması için de çalışmalar yürüttüklerini bildirdi.

Bakan Kaya, iki koruyucu aile modeline yönelik şu bilgileri paylaştı:

"Geçici Koruyucu Aile modelinde çocuklarımızı kurum bakımına almak yerine bir aile yanına yerleştiriyor ve ihtiyacı olan hizmet modelini ailenin yanında belirliyoruz. Bu modelde aile yanına aynı anda 0-3 yaş grubu için en fazla iki çocuk, 4 yaş ve üzeri çocuklar için aralarında en fazla üç yaş fark olmak üzere en çok üç çocuk aynı anda yerleştirilebilmektedir. Kardeş çocuklar için bu kriterler göz önünde bulundurulmamaktadır.

'Uzmanlaşmış Koruyucu Aile' modelimizi ise suça sürüklenen veya suçun mağduru olmuş ve davranış bozuklukları sergileyen çocuklarımıza özel ilgi, destek ve bakım sunmak amacıyla geliştirdik. Bu hizmetimizin lisans eğitimine sahip olan veya eşlerden biri en az ilköğretim düzeyinde olan aileler tarafından verilmesini sağlıyoruz. Bu modelde aile yanına tek çocuk yerleştirmeyi çocuğun ihtiyacı olan özel ilgi ve bakımı alması adına önemsiyoruz. Ancak çocuğumuzun yararına uygun şartlar oluşması halinde en fazla iki çocuğumuz koruyucu aile yanında bakılabiliyor."

Kaya, "Uzmanlaşmış" koruyucu ailelerin temel ana baba eğitimleri ile koruyucu aileler için hazırlanan birinci ve ikinci kademe eğitimlerini alması gerektiğini kaydetti.

AA