SEFA MUTLU - Batı Afrika'nın önemli ülkelerinden Fildişi Sahili Cumhuriyeti, zıtlıklar üzerine kurulmuş sosyo-ekonomik düzeniyle sömürge döneminden kalan olumsuzlukları silmeye çalışıyor. 

Coğrafi konumu gereği, Burkina Faso, Gana, Gine, Liberya ve Mali'yle komşu olan Fildişi Sahili nüfusunun yaklaşık 5'te biri, bir dönem başkent olan Abidjan'da yaşıyor. Ekonominin de merkezi konumunda bulunan Abidjan, ülkenin en hareketli ve modern kenti. 

Fildişi'nin resmi başkenti Yamoussoukro olmasına rağmen, devlet başkanlığı dahil idari binaların tamamı Abidjan'da bulunuyor. 

İlk devlet başkanı Felix Houphouet-Boigny, doğum yeri olan Yamoussoukro'yu 1983'te başkent ilan ederken, bu kararın maddi zararları, ülkede hala en önemli tartışma konularından biri olmaya devam ediyor.

Fildişi Sahili, Kara Kıta'nın diğer ülkelerine göre gelişmiş bir izlenim verse de altyapı, yerel hizmetler ve kamu düzeni açısından dünya ortalamasının altında yer alıyor.  Şehirlerarası yollar, nispeten daha iyi olsa da başta Abidjan olmak üzere araç trafiği, bazen günlük hayatı durma noktasına getiriyor.

Abidjan'da haliç benzeri onlarca lagün bulunurken, bu lagünlerin çevresinde ve adalarda Avrupalıların konutları yer alıyor.

- Halk teneke evlerde yaşıyor

Abidjan'ın yüksek binalarla çevrili Plateu adı verilen bölgesi, Avrupai bir izlenim verirken, az ötede teneke evlerde yaşayan halk, ülkenin genel durumunu gözler önüne seriyor.

Fildişi Sahili'nde 60'a yakın kabile yaşarken ve bir o kadar yerel dil kullanılırken uzun süre Fransız sömürgesinde kalan ülkede ortak dil, Fransızca. Ülke genelinde başta İngilizce olmak üzere diğer diller neredeyse hiç kullanılmıyor.

Ülkedeki uluslararası ticaret, ilişkiler ve ekonomik iyileşme Aralık 1999'daki darbenin ardından gözle görülür biçimde azalırken, son dönemde siyasi duruma paralel ekonomik gelişmeler de eski seyrine dönmeye başladı.

Ekonomik refahın tabana yansımadığı ülkede, nüfusun büyük çoğunluğu günlük 3 doların altında gelire sahip. Yerel kaynaklar, resmi istatistiklerde yüzde 30 olarak gösterilen Müslüman nüfusun yüzde 50'den fazla olduğunu dile getiriyor.

- Kakao üretiyor fakat tadını bilmiyor

Fransa'nın uzun süren sömürge yönetimlerinden çatışmasız şekilde kurtulan Fildişi, dünya kakao çekirdeği üretiminin yüzde 40'ını elinde bulundurmaya devam ediyor. Buna rağmen ülkenin en gelişmiş ülkesi Abidjan'da bile kakao bulmak zor.

Fildişi halkının çoğu, kakao ve çikolatanın tadını bilmezken, ürettikleri kakao çekirdeklerinin nasıl kullanıldığı konusunda da bilgi sahibi değil.

Fildişi Sahili, dünyanın en büyük kakao ve en büyük 5. kahve üreticisi durumunda. Diğer başlıca ürünler ise palm çekirdeği, pamuk, kauçuk, şeker, kassava, tatlı patates, pirinç, mısır, muz, ananas ve tropikal meyveler. 

Avrupalı devletler, ülkenin ticaretini elinde tutmaya devam ediyor.

- 365 gün 24 saat pazar

Adjeme Pazarı, 365 gün 24 saat açık ve Orta Batı Afrika'nın ticaret merkezi sayılıyor. Fildişi halkının yanı sıra çevre ülkelerden gelenler burada ticari faaliyetlerini sürdürüyor. 

Ülkenin tamamı, bir açık hava pazarı izlenimi verirken, buralarda Türk mallarına rastlamak mümkün. Türk malları, buralara Lübnanlı tüccarlarla gelirken, birçok ülkede olduğu gibi, Çin malları da piyasanın tamamına yakınını domine etmiş gibi görünüyor.

Otomotiv sektörü ise diğer Afrikalı ülkelerden farklı olmamakla beraber, bu alanda Uzak Doğu ve Fransız markaların hakimiyeti göze çarpıyor.

Kişi başına düşen milli gelir düşük olmasına rağmen, pahalılık, sıradan bir Avrupa ülkesiyle yarışır seviyede. 

AA