ANKARA (AA) - MUHAMMET İKBAL ARSLAN - İstanbul Kültür Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Köni, İsrail'in Ortadoğu'da çok güçlü bir lobisinin olduğunu belirterek, "Bu lobi (İsrail), ABD'nin Ortadoğu politikalarını etkiliyor." değerlendirmesinde bulundu.

ABD Başkanı Donald Trump'ın 20 Aralık'ta Twitter'dan duyurduğu Suriye'den çekilme kararı, uluslararası gündemin en önemli maddelerinden biri olmayı sürdürürken uzmanlar bu konuda AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

Prof. Dr. Hasan Köni, Trump'ın Suriye'den çekilme kararı almasının ardından ABD içindeki ve dışındaki lobilerin harekete geçtiğini belirtti.

Ortadoğu'da İsrail'in çok güçlü bir lobisinin olduğunu vurgulayan Köni, "Bu lobi ABD'nin Ortadoğu politikalarını etkiliyor. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun İsrail'e yaptıkları ziyaretler sonrasında bu lobinin görüşlerini esas aldılar. İsrail lobisinin, İran'ın Suriye'de aktif olarak bulunurken ABD'nin çekilmesini kabul etmeyeceği biliniyordu." dedi.

Köni, Suriye'de sahada Rusya ve İran'ın olması nedeniyle Pentagon'un da Trump'a çekilme konusunda baskı yapmış olabileceğini belirtti.

Rusya'nın Ortadoğu'da başat aktörlerden biri haline gelmesinin ve İran'ı desteklemesinin Pentagon'u rahatsız ettiğini dile getiren Köni, bunun Pentagon tarafından Trump'a iletildiğini kaydetti.

Prof. Dr. Köni, şöyle devam etti:

"Trump bir iş adamı ve siyasi konulara çok hakim değil. Olaylara genelde masrafları yüklemek olarak bakıyor. Diyor ki; 'Sen DEAŞ'la savaşacak mısın? Tamam, bütün masraflar senden, bunu yap.' Ancak, Amerikan sistemindeki etkin yapı, lobiler ve Pentagon'un devreye girmesiyle başkan kararından geri adım atıyor. Bu ABD ve ülkenin dış politikasını çok tehlikeli bir konuma götürüyor."

- "Kararın ardından Mattis ve McGurk istifalarını verdi"

Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Suriye Çalışmaları Koordinatörü Oytun Orhan, ABD siyasetinde uzun zamandır çok farklı sesler yükseldiğini ve Suriye konusunda net bir karar alınamadığını ifade etti.

Trump'ın kafasında uzun süredir Suriye'den çekilme fikrinin olduğunu belirten Orhan, Türkiye'nin Fırat'ın doğusuna yapacağı operasyonu kesinleştirmesiyle Trump'ın bunu hayata geçirdiğini belirtti.

Orhan, Trump'ın iki NATO ülkesi Türkiye ile ABD'nin karşı karşıya gelme ihtimalini, kendisine muhalefet eden kısımlara karşı kullanarak bu çekilme kararını aldığını ileri sürdü.

Çekilme kararının tüm kesimler için bir sürpriz olduğunu vurgulayan Orhan şunları kaydetti:

"Kararın ardından ABD Savunma Bakanı Jim Mattis ve Trump'ın terör örgütü DEAŞ'la Mücadele Özel Temsilcisi Brett McGurk direkt istifasını verdi. Böylelikle çekilme kararının kurumlarla müzakere edilerek, ortaklaşa alınmış bir karar olmadığı anlaşılıyor. Trump kafasındaki bu düşünceyi hayata geçirir geçirmez ABD'de ciddi bir tartışma başladı. Orduya yakın kaynaklar, Pentagon ve Trump'ın kendi partisi içerisindeki milletvekilleri ile senatörler karara itiraz etti. Böyle bir kararın İran'ın bölgeyi ele geçirmesi ve Suriye rejiminin güçlenmesiyle ve belki de DEAŞ'ın yeniden canlanmasıyla sonuçlanacağını tartışmaya başladılar."

Orhan, muhaliflerin, çekilme kararının ABD’nin sahadaki müttefiklerini terk eden bir görüntü ortaya çıkacağı ve bunun da Amerika’nın güvenilirliğini sarsacak bir durum olduğu gibi gerekçelerle de Trump’ı eleştirdiğini ifade etti.

- "Trump'ın İsrail'e yakın bir politika izlediği biliniyor"

İsrail'den de bu karara tepkiler geldiğini belirten Orhan, "Trump'ın İsrail'in güvenlik hassasiyetlerine duyarlı olduğunu ve İsrail’e yakın bir politika takip ettiği biliniyor. Trump'ın atadığı Pompeo ve Bolton İsrail'e yakın duran isimler. ABD'li yetkililer, özellikle İran'ın bu süreçten kazançlı çıkacağı gerekçesiyle çekilmeyi daha kademeli ve YPG'yi ortada bırakmayacak bir çerçeve içerisine sokmaya çalışıyor." dedi.

Çekilme sürecinin başladığını ve bu konuda bir takvim vermenin doğru olmadığını belirten Orhan, Amerika'nın çekilme sürecini Türkiye ve Rusya ile müzakerelerinde bir pazarlık malzemesi olarak da kullanabileceğini belirtti.