''İran'ın güvenliği Türkiye'nin de güvenliğidir''

''İran'ın güvenliği Türkiye'nin de güvenliğidir''

İstanbul Medeniyet Üniversitesi'nden Yrd. Doç. Dr. Elik:- ''Türkiye'nin güvenliği İran için ciddi bir milli güvenlik sorunudur. Çünkü her iki ülke de bölgede tampon ülkedir ve güvenlik sorunu son derece hayati öneme sahiptir''- ''Türkiye ve İran'ın müttef

İSTANBUL (AA) - GÜLSÜM İNCEKAYA - İstanbul Medeniyet Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Dekan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Süleyman Elik, İran'ın güvenliğinin Türkiye'nin güvenliği olduğunun belirterek, ''Türkiye'nin güvenliği İran için ciddi bir milli güvenlik sorunudur. Çünkü her iki ülke de bölgede tampon ülkedir ve güvenlik sorunu son derece hayati öneme sahip." dedi.

Elik, İran'da hükümet karşıtı eylemlerin Türkiye-İran ilişkilerine nasıl yansıyacağına dair AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Türkiye ve İran'ın bölgede birbirinin alternatifi olduğunu savunan Elik, Türkiye'nin her zaman İran ile dengeli bir ilişki içinde olmayı tercih ettiğini söyledi.

- ''İran -Türkiye düşman olamaz''

Elik, Türkiye'nin güvenliğinin İran için ciddi bir milli güvenlik sorunu olduğuna değinerek, ''Türkiye'nin de güvenliği İran için ciddi bir milli güvenlik sorunudur. Çünkü her iki ülke de bölgede tampon ülkedir ve güvenlik sorunu son derece hayati öneme sahip." Her iki ülkenin güvensizleştirilmesi bölge için de son derece ciddi bir sorun olur.'' ifadelerini kullandı.

Tarihsel gelişim sürecinin yarattığı tüm olumsuzluklara rağmen İran ile Türkiye arasında stabil bir istikrardan bahsetmenin mümkün olduğunu belirten Elik, şöyle devam etti:

''Türkiye ve İran'ın müttefik olması beklenemez ama düşman olması da beklenmemeli. Fransa-Almanya ilişkisine benzer bir ilişki söz konusu. Fransa ile Almanya arasında ebedi bir rekabet vardı. Ama bu bir birliktelikle sonuçlandı AB içinde. Maalesef bu İran ile Türkiye arasında gerçekleşemedi. Gerçekleşme imkanı var mı? Elbette var. Ama Türkiye ve İran güçlü birer kimlik havzasına sahip olduğu için sürekli bir rekabet halindedirler. Bugün İran'ın Suud ile rekabetini de bu bağlamda açıklayabiliriz."

-''İran nüfuz bölgelerini bırakmaz''

Süleyman Elik, Körfez bölgesinde yaşanan tüm gerilimlerin toptan bir savaşa yol açmasının mümkün olmadığını ifade ederek, Suriye krizinde böyle bir durumun ortaya çıkmadığına işaret etti.

İran ve Türkiye'nin Suriye krizi ile baş gösteren rekabeti iyi bir iş birliğine çevirdiğini anlatan Elik, "Suriye konusunda iki ülkenin bir çizgide buluşması hem iş birliği anlamında hem rekabet anlamında güzel sonuçlandı." dedi.

Elik, İran'ın, ABD'nin Irak'a girmesinden sonra Orta Doğu'da (Suriye ve Irak) ciddi bir alan, nüfuz elde ettiğini ve her şeye rağmen bu nüfuz bölgelerini bırakmayacağını vurgulayarak şunları kaydetti:

''Tabii ki petrol transferini sadece Hürmüz üzerinden değil artık Suriye üzerinden Akdeniz'e aktaracak. Özellikle doğal gaz hattını da buradan sağlayacak. Bu anlaşma yapıldı. Her ne kadar Fırat Kalkanı olsa da. Türkiye'nin Rusya'nın konsensüsünde üstü kapalı bir şekilde sağlanmış bir netice. Dolayısıyla İran bu noktada alacağını aldı. Akdeniz'e açılmak istiyordu ve açıldı. Ve bu ileriki süreçte fiziki olarak gerçekleşecek. İran stratejik emelini Suriye'de gerçekleştirdi aslında.''

- ''Suudlar İran ile çatışmak istiyor''

Yrd. Doç. Dr. Süleyman Elik, Suudi Arabistan'ın İran ile bir çatışma ortamı yaratmaya çalıştığı tespitinde bulunarak Türkiye'nin bu konuda tarafsızlığını koruması gerektiği uyarısında bulundu.

Suudi Arabistan ile İran arasında olası bir savaşın bölgeyi yıkıma sürükleyeceğine dikkati çeken Elik, şöyle konuştu:

''Esed konusunda 2021 yılı bekleniyor. Bu tarihte seçimler yapılacak ve büyük bir ihtimalle seçilmeyecek ve İran ile Türkiye arasındaki çatışma konusu da sonlandırılmış olacak. Bölgede asıl rekabet İran ile Suudi Arabistan arasında. Suudlar İran ile çatışmak istiyor. Ve çok agresif davranışlar içinde. Ben bu noktada Türkiye'nin Suudların savaş yanlısı tutumuna tezgah açmaması, destek vermemesi konusunda bir siyaset izlemesini önerebilirim. Çünkü İran ile Suudi Arabistan arasında bir savaş bölgeyi büyük bir yıkıma götürebilir. Maalesef Suudi Arabistan bu savaşı istiyor ve büyük ihtimalle ABD ve İsrail ile kurduğu ittifakı da bu şekilde açıklayabiliriz. İran'da da bu savaşı isteyen Devrim Muhafızları diye bir bir kanat var ve asıl mesele de burada. Bunlar İran'da ekonomiyi ciddi bir şekilde kontrol ediyor. Bölgesel bağlamda yayılmacılığı örgütleyenler de bu kanat. Dolayısıyla bu yayılmacılık doğal olarak bölgede İran ile Suudi Arabistan’ı karşı karşıya getiriyor.''

- ''İran halkı savaş istemiyor''

Elik, İran'daki protestoların böyle bir savaşın yaşanmamasına yönelik de gerçekleştiğini, İran yönetiminin halkın bu taleplerini dinleyerek bölgedeki yayılmacı politikasından vazgeçeceğini söyledi.

İran'ın bölgede yayılmacı politikasından vazgeçmesi durumunda ABD ve İsrail’in bu alanları dolduracağı yönünde endişelerin de olduğunu anlatan Elik, şöyle konuştu:

''ABD bölgede hali hazırda fazlası ile varlık gösteriyor. Suriye'de askeri üsleri var. Suudi Arabistan'da, Bahreyn'de Katar'da, BAE'de askeri üsleri var. Orta Doğu büyük güçlerin mücadele alanı. Türk basınına pek yansımayan bir durum ama burada asıl güç mücadelesi ABD ile İngiltere arasında gerçekleşiyor. İngilizlerin Brexit olayı da bununla alakalı aslında. Yani Brexit sürecinde İngilizler bir şekilde tekrar bir güç olma konusunda karar aldılar. ABD ile İngiltere arasında bu güç mücadelesi sadece bölgesel anlamda değil küresel anlamda da devam edecek. Bu bağlamda Türkiye İngiltere'ye daha yakın duruyor. İran ileriki aşamalarda bu bölgelerden aşamalı bir şekilde çekilecek. Zaten gönüllük esası ile gidiyordu orada işler. Yani gönüllü askerleri vardı. Kendi askeri yok sadece danışmanlık düzeyinde kendi askerini bulunduruyordu. Şii milisleri eğitiyor ve lojistik destek sağlıyorlardı. Bu askerlerini çekebilir İran.Tüm bunlardan sonra Irak ve Suriye’de yeniden bir istikrarın oluşması mümkün.''

- ''Ayetullahların çocukları bugün reform istiyor''

Yrd. Doç. Dr. Süleyman Elik, İran'da dış dünyaya açılmak, iyi eğitim almak ve refah düzeyi yüksek hayat sürmek isteyen yeni bir neslin yetiştiğini belirterek, ''İran İslam Devrimi'ni gerçekleştiren Ayetullahların çocukları bugün reform istiyor.'' dedi.

Dinin ve milliyetçiliğin üstünde bir devlet geleneği olan İran'da gerilimin uzun sürmeyeceği öngörüsünde bulunan Elik,''İran'da 760 milyon dolarlık bir yolsuzluktan bahsediliyor. Halk ayaklanması bu yolsuzluklarla ilintili. Ve yaşananlar sürpriz olmadı. İran rejiminin olayları bastırmak için dış mihraklı olarak nitelemesini çok gerçekçi bulmuyorum.'' ifadelerini kullandı.

Elik, dünyanın herhangi bir yerinde yaşanan sosyal patlamalarda dış müdahalelerinin her zaman olabileceğini söyledi. İran'da yaşanan olaylarda da dış mihrakların etkisinin mümkün olduğunu dile getiren Elik, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Dünyanın herhangi bir yerinde sosyolojik bir patlama olduğunda bunun yansımaları sadece o bölgeyi o kentleri ilgilendiren bir durum olmaktan çıkıyor, bütün dünyayı ilgilendiren bir sorun haline geliyor. Dolayısıyla bu tip olaylarda dış müdahale her zaman mümkün olabiliyor. Bu yaşananlar bir rejim değişikliği doğurmaz. Çünkü bu ülkede çok ciddi bir halk kitlesi var ama onun karşısında da çok ciddi bir devlet var. Dolayısıyla halk ile devlet arasındaki bu gerilim çok uzun sürmez. Arap baharına benzer bir şey beklemek oldukça yanlış çünkü İran'ın karakteri de halkı da buna müsait değil. İran halkı ne istediğini bilen bilinçli bir halk."

Batıda ciddi bir İran diasporasının olduğunu söyleyen Elik, "Diaspora ciddi anlamda değişiklik istiyor. İçeride halkın talepleri dışarıda diasporanın zorlamaları sonrası İran'ın ciddi adımlar atacağını ve bu gerilimi kısa sürede atlatacağını düşünüyorum.'' diye konuştu.

AA

Kaynak:Haber Kaynağı

Etiketler :