Aydınlar Ocağı’nın bu haftaki Salı Sohbetleri’nde “DEAŞ Öncesi ve Sonrası Irak” konusu gündeme geldi. Halk Kütüphanesi Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen sohbetine  “Irak medeniyetin beşiğidir. Bu medeniyet M.Ö. 6000 seneye dayanmaktadır” diye başlayan Musul Üniversitesi’nden emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Hüseyin Beyatlı, Irak’ın Mezopotamya’da iki nehrin arasındaki ülke olduğunu ve Sümerlerin bu topraklarda uygarlık kurduğunu ve adının da eski Sümerce Oruk’tan geldiğini, sonra Arak ve daha sonra da Irak olarak günümüze aktarıldığını söyledi. Irak’ın asıl manâsının “köklü bölge” veya “ağaçlı bölge” anlamı taşıdığını ve ilk yazının icat edildiği yer olduğunu ifade eden Prof. Dr. Hüseyin Beyatlı, 1750 senesinde Hammurabi Kanunları ve tıpla ilgili yasalar da konulduğunu hatırlattı.

Bağdat’ın “adalet bahçesi” ve emin olunan bölge anlamında “Dâr’ül-Selâm” olduğunu belirten Prof. Dr. Beyatlı, Irak’ın tarihini İbrahim peygamber ve Nemrut’tan alarak Emeviler, Abbasiler, Selçuklular ve Osmanlı’dan günümüze kadar anlattı. Savaşçı bir millet olan Türklerin Abbasiler döneminde Irak’a girdiklerini ve onlara “Samara” adında özel bir şehir inşa edildiğini de anlatan Beyatlı, Irak’ta halk tarafından en çok sevilen Türk liderlerinin Fatih Sultan Mehmed, Kanuni Sultan Süleyman, Abdülhamid Han ve Recep Tayyip Erdoğan olduğunu söyledi. Irak’ın eskiden Bağdat, Musul ve Basra diye üç vilayetten oluştuğunu kaydeden Beyatlı, “Iraklıların ister Arap olsun, ister Türk olsun, ister Kürt olsun, ister şii ve sünni olsun halen en çok sevdikleri valinin de, tapu ve kadastro işlerini adaletli olarak halleden Bağdat Valisi Mithat Paşa’dır” dedi. Arap Yarımadasında 1916’da İngilizlerle anlaşmalı olarak Şerif Hüseyin ayaklanması ve İngilizler ile yapılan anlaşmalar üzerine Türk askerlerinin, güneyden doğuya doğru Irak’ı terkettiklerini, 1917’de de Araplar ve Türklerin İngilizlere karşı ayaklandıklarını ifade eden Beyatlı, Irak’ta asıl ayrışmanın Tikrit doğumlu Saddam’ın iş başına gelmesiyle birlikte başladığını söyledi. “Amerika gelince eski grupları “şii ve sünni” diye, Kürt’ü Arap’a, Arap’ı Kürt’e, Türkmen’i Kürt ve Arap’a düşman hale getirerek bizi birbirimize vurdurdu, kırdırdı ve Irak’ı istediği gibi böldü ve parçaladı” diyen Beyatlı, DEAŞ’ın da gelerek özellikle petrol bölgelerinin bulunduğu Irak’ın yarısını işgal ettiğini, türbe, cami, mescid, mezarlık, kütüphane ne varsa yakıp yıktığını ve insanlara büyük zulüm ve işkenceler yaptıklarını söyledi.  Iraklıların savaşmaktan bıktıklarını, huzur ve refaha kavuşmak istediklerini, merkezi hükümete ve Irak Anayasasına bütün grupların uyması gerektiği üzerinde de duran Beyatlı, “Halk savaş istemiyor. Bize hükmeden kim olursa olsun savaş olmasın. Ama rahat bırakırlar mı? Bırakmazlar. Petrol olduğu müddetçe burayı rahat bırakmazlar. Olgun insanların ülkesidir Irak. Arabistan’ın başı Irak’tır. Irak’ın başı ise Musul’dur. Sohbetten sonra Aydınlar Ocağı’nın kitap hediyesini, Prof. Dr. Hüseyin Beyatlı’ya Türkmeneli Dernekleri Federasyonu Başkanı Dr. Aydın Beyatlı takdim etti.

Ferit Hepokur-Memleket