ANKARA (AA) - MURAT TEMİZER - Venezuela'da aynı döneme rastlayan ABD firması General Motors'un fabrikasına el konulması, hükümetin meclisi dağıtma girişimi ve protesto gösterileriyle ilgili süreç dünya gündemine oturdu.

New York'taki Cornell Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Gustavo Flores Macias, gelişmeleri AA muhabirine değerlendirirken, son günlerde şiddetlenen protestoların temelinde ekonomik krizin yattığını belirtti.

Petrol fiyatlarının son 3 yıldır düşük seyretmesinin, ekonomik krizi tetikleyen önemli etkenlerden biri olduğunu belirten Macias, "Hükümetin elinde kamu hizmeti için çok az para kaldı. Bundan genel olarak devlet hastaneleri, okullar ve ülkenin altyapı yatırımları etkilendi." dedi.

Macias, hükümet karşıtı gösterilerin tek sebebinin petrol fiyatlarındaki düşüş olmadığını vurgulayarak, yönetimin genel olarak asayişi sağlama ve yolsuzlukla mücadelede başarısız olduğunu iddia etti.

Enflasyonun hükümetin kontrolünden çıktığını ve dış borcun arttığını ifade eden Macias, şöyle devam etti:

"Bu durumlar petrol devletlerinin tipik problemleridir. Buna rağmen kriz, sadece petrol fiyatlarının düşmesinden değil, hükümetin ihmalinden kaynaklandı. Venezuela, petrol üretiminde dünya genelindeki istikrarlı azalmayla birlikte, düşük petrol fiyatlarıyla karşı karşıya. Geçmişte birçokları Hugo Chavez'in karizması nedeniyle kemer sıkmaya istekliydi ancak Nicolas Maduro'ya aynı sadakat gösterilmiyor. Venezuela'nın ekonomik sorunları yeni olmasa da hükümetin meclisi dağıtma girişimi halk için bardağı taşıran damla oldu ve onları sokaklara çıkmaya teşvik etti."

- "Beş aydır şampuan, sabun alamıyorum"

Başkent Caracas'a 25 kilometre uzaklıktaki Los Teques'te yaşayan Estefania Delgado, ülkede nüfusun çoğunun asgari ücretle geçinmeye çalıştığını ve fiyatların her geçen gün arttığı söyledi.

Ülkede ürünlerin neredeyse yüzde 90'ının ABD doları ile ithal edildiğini belirten Delgado, "Hükümet ticaretle uğraşan kişilere bile resmi olarak dolar sağlayamıyor. Tüccarların işlerini yapabilmesi için de bu gerekiyor. Karaborsada normal değerinden 8-9 kat daha fazla ödeme yaparak dolar alabiliyorsunuz." diye konuştu.

Delgado, özellikle kişisel bakım ürünlerine erişimin aylardır imkansız hale geldiğini anlatarak, "Yaklaşık 5 aydır şampuan, sabun alamıyorum, diş macunu ve tuvalet kağıdı da öyle. Bunları birkaç kat pahalıya sadece kaçak olarak alabiliyorsunuz." ifadelerini kullandı.

- "Ya çocuklarımız ya biz aç kalacağız"

Bölgede yaşayan Mary Hitcher da ülkede domates, soğan gibi temel gıda maddelerinin dahi çok pahalı olduğunu belirterek, "Bu da demek oluyor ki ya çocuklarımız ya biz aç kalacağız. Bunları söylerken ağlıyorum. İnanılması gerçekten güç bir durum." dedi.

Yaklaşık 300 milyar varil ile dünyanın en büyük petrol rezervine sahip Venezuela, OPEC rezervlerinin yüzde 25'ini toplam dünya rezervlerinin de yüzde 20'sini barındırıyor. Ülkede ihracat gelirlerinin yüzde 95'i ve kamu gelirlerinin yüzde 56'sı petrolden sağlanıyor. Yüksek enflasyon ve devletleştirme uygulamalarının hakim olduğu ülkede işsizlik son dönemde yüzde 21'e ulaştı. 2015'te tüketici fiyatları enflasyonu ortalama yüzde 122 olarak gerçekleşirken, 2016'da yüzde 424'e kadar yükseldi.

- General Motors krizi

Venezuela'da katılımcı sayısı giderek artan gösterilerde seçim talebi dile getirilirken, gıda krizine çözüm bulunması isteniyor. Et ve süt ürünleri, pirinç, yağ, un gibi gıdalarla ilaç ve kişisel hijyen malzemelerinin temininde sıkıntı yaşayan milyonlarca Venezuelalı, komşu ülke Kolombiya'da mülteci olarak yaşıyor. Venezuela'yı Kolombiya'ya bağlayan Tachira sınırında uzun kuyruklar dikkati çekiyor. ABD merkezli otomotiv firması General Motors'un (GM), Valencia'daki fabrikasına el konulmasının ardından Venezuela'daki bütün işletmelerinin faaliyetini durdurduğunu açıklaması krizin boyutlarını daha da derinleştirmişti.

AA