HARTUM (AA) - ADİL ABDURRAHİM - Sudan, son 50 yıl boyunca siyasi kargaşa, savaş, etnik baskı ve kuraklık gibi problemlerin yaşandığı komşu Afrika ülkelerinden gelen sığınmacıların tercih ettiği yerlerden biri oldu.

Ülkelerindeki zorlu hayat şartları yüzünden evlerini terk etmek zorunda kalan sığınmacılar, sürekli yada geçici olarak çıktıkları bu göç yolunda Sudan'ı, kimi zaman Avrupa yada İsrail'e geçiş için ara güzergahı olarak kullandı.

Sudan resmi verileri ülkedeki toplam sığınmacı sayısını 2 milyondan fazla açıklarken Birleşmiş Milletler (BM) bu rakamı, 922 bin 700 şeklinde veriyor.

Bunun yanı sıra 1983-2005 arası güneydeki iç savaş, 2003'te Darfur sorunu, 2011'den bu yana da Güney Kordofan ve Mavi Nil bölgesinde devam eden çatışmalar nedeniyle Sudan'a iç göç yaşandı.

- İlk sığınmacılar

Sudan, 1956'da bağımsızlığını kazanmasından sonra, Zaire adıyla bilinen Demokratik Kongo'dan 1965 yılında ilk göç dalgası ile karşılaştı. Resmi verilere göre, o dönem ülkeye gelen 9 bin kişilik sığınmacı gruptan bugün ülkede yalnızca 200 kişi kaldı.

Haile Selassie ve Mengistu Haile Mariam dönemlerinde Etiyopya ve Eritre'den Sudan'a sığınan 830 bin kişiden geriye halihazırda on binlerin kaldığı belirtiliyor.

Uganda'dan 1972'de başlayıp 1985'e dek süren sığınmacı göçünde sayıları 259 bine varan Ugandalı sığınmacıların çoğu, daha sonraki yıllarda ülkelerine geri döndü.

Çad'da son 30 yıl içinde yaşanan siyasi çekişme, baskı ve kuraklık nedeniyle Sudan'a sığınmak zorunda kalan kişilerin sayısının ise 8 bin 500 olduğu ifade ediliyor. Söz konusu kişilerin ülkelerinde istikrar sağlanmasına rağmen Sudan'da kalmayı tercih ettiği aktarılıyor.

- Sığınmacılar ve kamplar

Konuyla ilgili AA muhabirine bilgi veren Sudan Mülteci Komiserliği Müdürü Hamed el-Cezuli, "Eritre, Etiyopya, Somali, Çad, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Orta Afrika, Güney Sudan, Yemen ve Suriye'den olmak üzere Sudan'da 2 milyondan fazla sığınmacı bulunuyor." dedi.

Sığınmacıların, kamplarda ve şehirlerde kalanlarla Avrupa'ya iltica talebinde bulunanlar şeklinde üç kısma ayrıldığını belirten Cezuli, iltica talebinde bulunan üçüncü kısmın Somali, Eritre ve Etiyopyalılardan oluştuğunu kaydetti.

Sığınmacı kamplarının Sudan'ın doğusu, güneyi ve batısında bulunduğunu ifade eden Cezuli, doğudaki 7 kampta Eritre ve Etiyopyalıların, batıdaki Darfur bölgesinde bulunan 3 kampta ise Çad'dan gelenlerin ikamet ettiğini söyledi.

Cezuli, Güney Sudanlı sığınmacıların ise ülkenin sınırındaki bölgelerde 14 kampta yaşadığını dile getirdi.

- Yeni sığınmacılar

BM ülkede bulunan Güney Sudanlı sığınmacı sayısının 770 bin 110'a ulaştığını açıkladı. Ancak Sudan'ın resmi verileri, Güney Sudanlı sığınmacıların 1 milyon 300 bini geçtiğine işaret ediyor.

Güney Sudan'da 2013 yılında çıkan iç savaş öncesinde komşu Sudan'daki sığınmacı sayısının 352 bin 462 olduğu aktarılıyor.

Sudan'daki BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi de (OCHA) Güney Sudanlılar dışında iltica talebinde bulunan sığınmacıların 152 bin 590 kişi olduğunu kaydediyor.

Sudan'daki Suriyeli ve Yemenli sığınmacıların sayısına ilişkin resmi bir veri bulunmuyor. Sivil toplum kuruluşları, Suriyeli sayısının 200 binden fazla olduğunu açıklıyor. Yemen, Somali ve Myanmar'dan gelen sığınmacıların sayılarıyla ilgili ise herhangi bir açıklama yapılmadı.

- Yeni sığınma dalgaları

Güney Sudan'dan yeni sığınmacıların geldiği yönünde raporların bulunduğunu aktaran Cezuli, son olarak Orta Afrika'dan da 2 bin 500 kişinin Sudan'a sığındığını söyledi.

Cezuli, henüz yeni kurulmuş olan Güney Sudan'da yönetimle muhalefet arasında süren iç savaş ve ilaç eksikliği sebebiyle 2018 yılında 200 bin sığınmacının gelmesini beklediklerini söyledi.

BM'ye göre, Güney Sudanlı sığınmacıların sadece yüzde 22'si kamplarda yaşıyor. Beyaz Nil Eyaleti, 2013 yılından sonra Güney Sudanlıların yoğun olarak yaşadığı bölge şeklinde biliniyor. Kentte yaklaşık 167 bin 831 Güney Sudanlı sığınmacı bulunuyor.

Güney Sudan'dan gelen sığınmacıların yüzde 60'ını kadın ve çocukların oluşturduğu kaydedildi.

AA