İSTANBUL (AA) - Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Rusya ile yapılan ticarete ilişkin, "Domates ile ilgili 'engeli aşılamadı' diye domatese o kadar büyük bir itibar kazandırdık ki o da kendini zaten zam şampiyonu yaptı. İşin şakası bir yana... Domates ile ilgili hassasiyet Rusya tarafında kademeli bir şekilde geçilecek, yasak kaldırılacak." dedi.

Zeybekci, bu yıl "Türkiye Geleceğini Yeniden Tasarlıyor" ana temasıyla gerçekleştirilen Forum İstanbul 2017'deki açılış konuşmasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Bir gazetecinin, "Rusya ile Türkiye arasında tarım ürünlerinde sadece domatesin önünde engel kaldı. Bunun için nasıl bir çözüm olacak?" şeklindeki sorusu üzerine Zeybekci, dün Soçi’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başkanlığındaki ziyaretin son derece başarılı olduğunu ifade etti.

Zeybekci, devamla şunları kaydetti:

"Ekonomi Bakanlığı olarak, ihracatçılarımızın rahatsızlıklarını, reeksport şartıyla dahilde işleme izin belgesiyle Türkiye’ye ithalat yapan şirketlerimiz, aynı zamanda Rusya’ya tarım ürünleri ihracatı yapan şirketlerimiz, ihracatçılarımız… Bunların rahatsızlıkları, Rusya’dan ithalat yaparken, Türkiye’deki tarım üreticilerinin Rusya’ya ihracat yapamamaları kabul edilebilir değildi. Dolayısıyla ihracatçılarımız bir süreç başlattılar. Dahilde işleme izin belgeleri kapsamında Rusya’dan ithal edilen 1,9 milyar dolarlık, içinde buğday, ayçiçeği yağı, küspe, mercimek gibi ürünlerin olduğu portföy var. Buğdayda Rusya’nın ikinci ithalatçısıyız. Diğerlerinde birinci ithalatçısıyız. Burada bir anda bir sıfırlanma oldu. İhracatçılarımız, Rusya’ya ithalat yapmak istemediler. Biz de bunu kendilerine belirttik. Böyle bir süreç başlamış oldu. Biz yasak koymadık Rusya’ya ama Rusya’nın yasakları vardı. Biz hiçbir engel koymadık. Gerek tarife ile gerekse tarife dışında hiçbir engel koymadık ama Rusya’nın bu konudaki kurallarla yapmış olduğu engellemeler vardı. Yasakların doğurduğu olumsuz bir ortam ortaya çıktı. Dün itibarıyla bütün bu yasakların bitmesi yönünde önemli bir süreç başladı."

"Domates ile ilgili de 'engeli aşılamadı' diye domatese o kadar büyük bir itibar kazandırdık ki o da kendini zaten zam şampiyonu yaptı" şeklinde bir espri yapan Zeybekci, "İşin şakası bir yana... Domates ile ilgili hassasiyet Rusya tarafında kademeli bir şekilde geçilecek, yasak kaldırılacak. Bu gümrük vergileriyle kendilerini korumalarına müsaade edilecek, bizim yaptığımız gibi... Bu anlamda aynı enstrümanı kullanarak biz Rusya ile bundan sonra ticaretimizde yol alacağız. Onların gümrük vergileriyle koydukları tarifeleri biz de aynı şekilde gümrük vergileri ile koruyacağız." şeklinde konuştu.

- "Diğer ürünlerin önündeki engelleri kaldırmaya devam edeceğiz"

Nihat Zeybekci, ilk etapta domates hariç tüm tarım ürünlerinin önündeki engellerin kaldırıldığını belirterek, "Bizim tarafımızda da, şu anda buğday ile başladığımız bir iyileştirme sürecini bugün itibarıyla başlattık. Buğdayın önündeki engeli kaldırdık. Ardından da sırayla diğer ürünlerin önündeki engelleri kaldırmaya devam edeceğiz." dedi.

Dünkü zirveyi çok başarılı gördüğünü ifade eden Zeybekci, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Artık yasakların, engellerin kaldırıldığı ve yeni ortaklıkların başladığı Türkiye ile Rusya arasında serbest ticaret anlaşmasında hızlı yol alacağız. Türkiye ile Avrasya Gümrük Birliği arasındaki ilişkileri hızlandıracağız.

Sektörel yasaklar vardı. Bizim ortalama olarak Rusya'dan 6-7 milyar dolarlık müteahhitlik sektörümüzün almış olduğu işler vardı. Bunun önündeki engeller kaldırıldı. 2016 yılında sıfır müteahhitlik hizmeti almıştık. 2017 yılında bunun önündeki tüm engeller kaldırıldı. Türk şirketlerin, oradaki Türk çalışanların istihdamıyla ilgili yasaklar vardı, bunlar kaldırıldı. Turizm şirketlerimiz ve organizatörlerimizin Rusya'daki faaliyetleri yasaklanmıştı, bunlar kaldırıldı. Bazı Türk yatırımcıların faaliyet alanları, ağaç, kerestecilik sektörleri gibi yasaklar kaldırıldı. Türkiye'nin önündeki yasaklar tamamen sektörel bazda kaldırıldı."

- "Domates hariç her şey halledildi"

Ekonomi Bakanı Zeybekci, vize konusuna değinirken, iş dünyasının, nakliyecilerin, tır şoförleri ve uçuş ekiplerinin önündeki vize engelinin kaldırıldığını belirterek, "Ekonomi Bakanlığı olarak iş dünyasının bize başvurularında kendilerine TİM ve TOBB gibi kuruluşlarımızla belirleyeceğimiz bir geçiş süreci… Hedef tabii ki sıfır vize, 2015 Kasım öncesindeki döneme hızlı bir şekilde dönmek... Ama o sürece kadar da iş dünyamızın vizeden etkilenmesini minimuma indirmek gibi gayretimiz olacak ve işleri kolaylaştıracağız. Domates hariç her şey halledildi. Domateste de en kısa sürede farklı formüllere geçilecek." şeklinde konuştu.

Zeybekci, "Ekonomik anlamda önümüzdeki süreçte Irak Kürt Bölgesel Yönetim ile enerji alanında nasıl hacim öngörüyorsunuz?" şeklindeki soruya şu karşılığı verdi:

"Bu Ekonomi Bakanlığı olarak bizi dolaylı olarak ilgilendiren bir alan. Enerji Bakanlığımız bu konuda gerek Irak Merkezi Yönetimi ile gerek bölgesel yönetim ile ilişkilerini hassas bir şekilde devam ettiriyor. Türkiye olarak bizim için önemli olan, Irak'ın tüm kaynaklarının Irak halkının tamamına yararlı şekilde değerlendirilmesi bizim için öncelikli. Ama malum, Irak kendi içindeki sorunlardan dolayı da bazen fırsatları değerlendirememek gibi bir sonuçla karşılaşıyor. Bu da olmasın diye gerek Irak Bölgesel Yönetimi ile gerekse Irak Merkezi Yönetimi ile elimizden gelen gayreti gösteriyoruz. Orada da hassas dengeler olduğunu gayet iyi biliyoruz. Ekonomi Bakanı olarak da dikkatli konuşmam gerektiğini gayet iyi biliyorum."

"Rusya ile 1 milyar dolarlık yatırım fonuna kurulacağı söylendi, detaylarını paylaşır mısınız?" şeklindeki soru üzerine Zeybekci, bunun, Türkiye Varlık Fonu ile Rus Varlık Fonu'nun bir araya gelerek, gerek Türkiye gerekse Rusya ya da üçüncü ülkelerde Türk ve Rus şirketlerin ortaklaşa yapacakları projelerde, girecekleri işlerde onları finansman anlamında destekleme amacı bulunan bir fon olduğunu söyledi.

Zeybekci, bundan önceki gerek Ankara gerekse Moskova ziyaretleri sırasında liderler tarafından talimat haline getirilen bir yaklaşım olduğunu ifade ederek, "Bununla alakalı kuruluş çalışmaları devam ediyor. Siyasi kararı alındı." dedi.

- "İlk fırsatta İran'a gideceğim"

Gelecek süreçte İran ile ilişkilerin nasıl olacağına ilişkin soru üzerine Zeybekci, İran'da gayet başarılı olduklarını aktararak, şunları söyledi:

"2016 yılında karşılıklı ticaretimizi yüzde 40 seviyesinde artırdık. Bu yıl da artış yönünde işaret gelmeye devam ediyor. 265 üründen oluşan tercihli ticaret anlaşmamızı 400 ürüne çıkarmak üzere iyi bir noktaya geldiğimize inanıyorum. İlk fırsatta ben oraya gideceğim. Çünkü onlar geldi gitti, bizim ziyaretimiz gerçekleşecek. Orada da net sonuçlar almayı hedefliyoruz. İran bizim için tamamlayıcı özelliği olan ticaret ortağımız. Birlikte gerek İran gerek Türkiye'de ortak ekonomik çıkarlarımızı en üst seviyeye çıkaracak adımları atmaya devam edeceğiz."

AA