PEKİN (AA) - FUAT KABAKÇI - Dünyada 1,39 milyarlık nüfusuyla en kalabalık ülke olan Çin'de, geçen yıl 241 milyona ulaşan yaşlı nüfusun hızla artması hükümet üzerindeki baskıyı artırıyor.

Birleşmiş Milletler verilerine göre, dünyada 2017 itibarıyla 60 yaş ve üstü 962 milyon kişi yaşıyor. Tüm dünyadaki yaşlıların dörtte biri ise 241 milyon ile Çin'de bulunuyor.

Çin'in nüfusunun yüzde 17,3'ünü oluşturan 60 yaş ve üzeri kişi sayısının 2050’de 487 milyona çıkması bekleniyor. BM verilerine göre, 2050'de 2,1 milyar olması beklenen dünyada 60 yaş ve üzeri nüfusun yaklaşık dörtte biri Çinli olacak.

Diğer yandan 2050 yılına kadar ülkenin yaşlı nüfusunun toplam nüfusun yüzde 26,4'üne ulaşması bekleniyor. Bu durumda Çin'de her dört kişiden biri 60 yaş ve üzeri olacak.

Bu durum hükümet üzerindeki emeklilik, sigorta, huzurevi gibi konularda ağırlığını hissettiriyor.

Her yıl yaklaşık 10 milyon artan yaşlı nüfus, merkezi hükümet fonlarıyla desteklenen yerel pansiyon ve huzurevlerine ihtiyacı artırırken, hükümetin bir yandan emeklilik tazminatı ve sağlık sigortası gibi kalemlerde yaptığı harcama yükseliyor.

Çin’de yaşlı nüfusun bakımı için açılan ve 12 bin 500’ü özel sektöre ait olmak üzere 28 bini aşkın huzurevi bulunuyor. Bu huzurevlerinin yatak kapasitesi 7 milyonu geçse de ülkedeki toplam yaşlı nüfusunun sadece yüzde 3’ünü karşılayabiliyor.

Öte yandan, gerekli şartları karşılamayan huzurevleri ise kapatılıyor. Geçen yıl bu kapsamda 2 bin 122 huzurevi kapatıldı.

- İki çocuk politikası beklentiyi karşılamadı

Çin'de 2016'da yürürlüğe giren iki çocuk politikası beklentiyi karşılayamadı. Çin Ulusal İstatistik Bürosunun verilerine göre, çalışmaya elverişli görülen 15-64 yaş aralığındaki nüfus, geçen yıl 998,3 milyona gerileyerek 2016 yılına göre, yaklaşık 27 milyon azaldı. Ülkedeki yaşam süresi de ortalama 76,5 yıla ulaştı.

Azalan çocuk sayısı, artan yaşam süresi ve 1970'lerde uygulanan tek çocuk politikası nüfusun hızla yaşlanmasına neden olan başlıca etmenleri oluşturuyor.

Dünyada 1,39 milyarlık nüfusuyla en kalabalık ülke olan Çin’de, 1970’li yıllarda hızla artan nüfusu kontrol altına almak için tek çocuk politikası kademeli olarak yürürlüğe girmiş ve kentlerde yaşayan ailelere tek çocuk sınırlaması getirilmişti.

Bu politika, nüfusun yaşlanmasına neden olduğu için 1 Ocak 2016’da kaldırılmış, kentlerde ve kırsal kesimde yaşayanlara iki çocuk hakkı tanınmıştı.

Bu hak sayesinde 2016 yılında yeni doğan bebek sayısı 17 milyon 860 bine ulaştı ancak rekora rağmen yine de beklentiyi karşılayamadı. Hatta geçen yıl yeni doğan bebek sayısı 2016’ya göre yüzde 4 azalarak 17 milyon 260 bin olarak kaydedildi.

- Kanun zoruyla huzurevi ziyareti

Aile bireyleri ve akrabalarından ayrılarak huzurevlerine yerleştirilen yaşlılar, burada her türlü desteği görse de dışlanmış hissediyor.

Huzurevine terk edilen veya iş, kariyer ve benzer nedenler öne sürülerek yeteri kadar ilgi gösterilmeyen yaşlıların bu sorununa çözüm bulmaya çalışan Çin, 2013'te "yaşlıların daha sık ziyaret edilmesini ve maddi destek sağlanmasını” amaçlayan "Yaşlı Hakları Kanunu”nu kabul etti.

Kanuna göre, yetişkin çocuklar yaşlı ebeveynlerinin maddi ve manevi ihtiyaçlarını gidermek, yaşlıları sık sık ziyaret etmek ya da arayıp halini sormakla yükümlü hale geliyor. Kanun, işverenleri de çalışanların büyüklerini ziyaret etmesi için izin vermek zorunda bırakıyor.

Kanun aynı zamanda anne babalara da kendileriyle ilgilenmeyen çocuklarına dava açma hakkı tanıyor. Bu kanun çerçevesinde 2013 yılında 77 yaşındaki bir anne, kızına dava açmış, mahkeme kızın, annesini ayda iki kez ziyaret etmesine ve maddi destek sağlamasına hükmetmişti.

- Yaşlıların uğrak yeri parklar

Yaşlı nüfusu her yıl yaklaşık 10 milyon artan Çin’in başkenti Pekin’de de yaşlıların sayısı 2 milyonla kent nüfusunun yüzde 10'unun oluşturuyor.

Çoğunlukla emeklilikten sonra vakitlerini parklarda, bahçelerde geçiren Pekinli "ihtiyar delikanlıların" bir kısmı, torunlarıyla ve çocuklarıyla vakit geçirdiği bu alanlarda spor yapıyor. Bazıları da arkadaşlarıyla Çin’in geleneksel strateji oyunu Mahjong’u oynuyor, sohbet ediyor.

AA muhabirine konuşan 75 yaşındaki Şing Cang, emeklilik sonrası vaktini arkadaşlarıyla geçirdiğini anlatarak “Her gün bu parka geliyorum. Sabah ve öğle yarım saat egzersizlerimi yapıyorum. Sağlıklı yaşamaya çalışıyorum.” diye konuştu.

85 yaşındaki Şing Cun da gündüzleri genelde parklara geldiğini belirterek “Emekli olduk. Çalışmıyoruz. Günlük sporumuzu yaparak arkadaşlarımızla muhabbet ederek, günümüz geçiyor.” dedi. Ülkede yaşam süresinin arttığını ifade eden Şing, 80 yaş üstü birçok arkadaşının olduğunu söyledi.

AA