İSTANBUL (AA) - ÜMİT ÇEVİK / MURAT BİRİNCİ - ANALİZ HABER - Türkiye ekonomisi, hem 2014 yılının son çeyreğinde hem de yılın tamamında beklentilerin üzerinde büyürken, tarihinde ilk kez hem iç talep hem de dış talep aynı anda büyümeye pozitif katkı yaptı.  

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, Türkiye ekonomisi 2014 yılında yüzde 2,9 büyüyerek, yüzde 2,7 olan beklentilerin üzerinde bir büyüme gerçekleştirdi. 2014 yılı son çeyrek büyümesi de yüzde 2,6 ile yüzde 2,3 olan beklentilerin üzerinde geldi. 

TÜİK daha önce yüzde 4,1 olarak açıkladığı 2013 verilerini yüzde 4,2'ye revize etti. 2014 yılı ilk çeyrek büyümesi yüzde 4,8'den yüzde 4,9'a, ikinci çeyrek yüzde 2,2'den yüzde 2,3'e, üçüncü çeyrek ise yüzde 1,7'den yüzde 1,9'a revize edildi. Türkiye ekonomisi, 2014'ün son çeyreğinde yakalanan 2,6'lık büyüme ile üst üste 21 çeyrektir devam eden büyümesini sürdürdü. 

Büyüme rakamları incelendiğinde, 2014 yılında ilk kez hem iç hem de dış talep büyümeye pozitif katkı sağladı. 2014 yılının tamamında net ihracatın büyümeye katkısı 1,8 puan, nihai iç talebin katkısı 1,1 puan oldu.  2013 yılında iç talep yüzde 6,8 artarken, dış talep yüzde 2,6 daralmıştı.

2014 yılında AB-28 ülkeleri yüzde 1,3, Avro Bölgesi ülkeleri yüzde 0,9 ve Latin Amerika ülkeleri yüzde 1,3 oranında büyüme kaydetti.

Ekonomistler, daha yavaş büyüyen küresel ortamda, gelişen ülkeler arasında Türkiye ekonomisinin büyüme cazibesini devam ettirebilen ekonomilerden biri olmaya devam ettiğini dile getiriyor.

- Kişi başına milli gelir dolar bazında on yılda yüzde 34 arttı

Kişi başına milli gelir 2014 yılında bir önceki yıla göre dolar bazında yüzde 3,9 daralırken, Türk lirası bazında ise yüzde 10,4 arttı. Kişi başına milli gelir dolar ve TL bazında sırasıyla 10 bin 404 dolar ve 22 bin 753 TL oldu.

Geçen yıl bir önceki yıla göre kişi başına milli gelir dolar bazlı 418 dolar azalırken, TL bazlı ise 2 bin 146 lira yükseldi. Son on yılda kişi başına milli gelir dolar bazında yüzde 33,7 ve TL bazında yüzde 132,7 arttı. 

- Tarım sektörü 7 yılın ardından küçüldü

Türkiye ekonomisinin yüzde 2,9 büyüdüğü 2014 yılında tarım sektörü yüzde 1,9 küçülerek 2007 yılından sonra ilk defa daraldı. 2007 yılında yüzde 6,7 küçülen tarım sektörü 2013 yılında yüzde 3,5 büyümüştü. Geçen yıl sanayi sektöründe büyüme 2013 yılına göre gerilese de yüzde 3,5 artarken, hizmetler sektörü ise yüzde 4 büyüyerek ekonomiye katkısını sürdürdü.

- "2015 yılı için yüzde 3,5'lik büyüme tahminimizi sürdürüyoruz"

Halk Yatırım Yatırım Danışmanlığı ve Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı, konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, geçen yılın son çeyreğinde büyümenin bekledikleri düzeye oldukça yakın olarak ve üçüncü çeyreğe göre iyileşme göstererek gerçekleştiğini söyledi.

Geçen yılın ilk üç çeyreğine ait büyüme oranlarının da yukarı yönlü revize edildiğini ifade eden Tokalı, üçüncü çeyrekteki revizyonun, bekledikleri gibi, sanayinin katma değer artışında üretim rakamına yaklaştırılarak yapılan iyileşme doğrultusunda biraz daha belirgin olduğunu kaydetti.

Böylece, 2014 yılının yüzde 2,9 büyüme ile tamamlandığını aktaran Tokalı, "Son üç yıldır yüzde 2-4 bandına sıkışmış, potansiyelin altında büyüme ortamının sürdüğünü görüyoruz. Ancak, daha yavaş büyüyen küresel ortamda, gelişen ülkeler arasında büyüme cazibesini devam ettirebilen ekonomilerden biri olarak kaldığımızı da biliyoruz" dedi.

Net ihracatın geçen yılın üç çeyreğinde gözlenen pozitif katkısının son çeyrekte eksiye döndüğünü belirten Tokalı, bunda Avrupa Birliği bölgesindeki zayıflama ve altın ticaret dengesinde zayıflamanın etkili olduğunu ve net ihracatın yerini son çeyrekte, özel sektör tüketim harcamalarının aldığını aktardı. 

Tokalı, 2015 yılı için yüzde 3,5'lik büyüme tahminlerini sürdürdükleri ifade etti.

- "Tasarrufların milli gelire oranı 2014'te yüzde 14,4 ile 2008'den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı"

Odeabank Başekonomisti İnanç Sözer ise Türkiye ekonomisinin yılın son çeyreğinde beklentilerin hafif üzerinde yüzde 2,6 büyürken, önceki çeyreklere dair büyümenin yukarı yönlü revize edilmesinin de katkısıyla 2014 genelinde yüzde 2,9 büyüdüğünü söyledi. 

Böylece Türkiye ekonomisi G20'nin en hızlı büyüyen ülkelerinden biri olmaya devam ettiğini belirten Sözer, "Daha da önemlisi 2014 yılında tarihinde ilk defa hem iç (yüzde 1) hem dış talep (yüzde 1,8) büyümeye pozitif katkı sağladı" dedi.

Bu sayede Türkiye'de tasarrufların milli gelire oranının 2013'teki yüzde 12,3'ten 2014'te yüzde 14,4 ile 2008'den bu yana en yüksek seviyeye ulaştığını vurgulayan Sözer, aşağı yönlü riskler artmış olsa da, 2015 yılı büyüme tahminlerini yüzde 4 ile koruduklarını belirtti.

Sözer, TL'nin aşırı değersiz kalmaya devam etmesine rağmen, petrol fiyatlarındaki destekleyici seyir sayesinde tasarruflarda iyileşmenin kademeli bir şekilde sürmesini beklediklerini dile getirdi.