SARAYBOSNA (AA) - EMRE BAŞTUĞ - Bosna Savaşı'nda, Srebrenitsa soykırımı dahil birçok suça karıştığı düşünülen Rus ve Yunan paralı ve gönüllü askerlerin savaştaki rolü tarihi belgelerle de görülebiliyor.

Sırpların Bosna Hersek'te "ithal" askerler için diktiği anıt, mezarlıklar ve ortaya çıkan fotoğraflar paralı askerlerin savaştaki rolünü gözler önüne seriyor.

Bosna Savaşı (1992-1995) konusunda genellikle gündem dışı kalan "ithal savaşçılar" meselesi bir süre önce Vişegrad şehrine, Rus askerleri için anıt dikilmesiyle tekrar gündeme geldi.

"Kardeş Ortodoks" fikrinin getirdiği ideoloji ve para için başta Rusya ve Yunanistan olmak üzere, Ukrayna, Belarus ve Romanya'dan paralı savaşçılar Sırp Cumhuriyeti Ordusu (VRS) ile birlikte Boşnaklara karşı savaşmaya geldi.

Savaşa, Ortodoks olmanın getirdiği ortak misyon güdüsü ile katılan ve Srebrenitsa soykırımı dahil, birçok savaş suçuna karıştıkları tahmin edilen "ithal haçlı kasapları"nın işlenen suçlardaki rolünün bilinenin ötesinde olduğu düşünülüyor.

- Mezar taşları üzerinde "Rus gönüllü askeri" yazıyor

Savaşın ardından, Sırpların çoğunlukta olduğu Vişegrad şehri ve Saraybosna yakınındaki Donji Miljevici'de ölen Ruslar adına mezarlıkların oluşturulması Rusların savaştaki payının bir kanıtı olarak değerlendiriliyor.

Mezar taşları üzerinde "Rus gönüllü askeri" ibaresi yer alırken, aynı taşlar üzerinde mezarda yatanlar için Rusça övgü içeren ifadeler bulunuyor.

Vişegrad'daki anıtın üzerindeki "Sırp Cumhuriyeti için mücadele veren gönüllü Ortodoks Rus askeri kardeşlerimiz anısına" ibaresi yer alıyor.

- Yunan askerlerin Srebrenitsa'daki fotoğrafları

Anıt ve mezarlıklar dışında, Rus ve Yunan savaşçıların farklı cephelerde Sırp askeriyle savaş sırasında çektirdikleri fotoğraflar da tarihi arşivlerdeki yerini koruyor.

Srebrenitsa soykırımının gerçekleştirildiği 11 Temmuz günü Sırp birliklerin şehre girdiği an "Yunan Gönüllü Muhafızları" ile çekildikleri fotoğraflar, bu savaşçıların da soykırıma dahil olmuş olabileceği ihtimalini akıllara getiriyor.

Yunan Gönüllü Muhafızlarından üst düzey asker "Antonije"nin, "Bosna Kasabı" olarak tanınan Ratko Mladic ile 10 Temmuz'da Srebrenitsa civarında aynı karede yer alması ve paralı askerlerin Vişegrad ve Saraybosna dahil, ülkenin farklı yerlerinde silah ve flamalarla çekilmiş fotoğrafları bu ihtimalleri güçlendiriyor.

- "Yunanistan, Sırbistan ve Bizans bayraklarını Srebrenitsa'daki kiliseye astılar"

Saraybosna Üniversitesi bünyesinde yer alan İnsanlığa ve Uluslararası Hukuka Karşı İşlenmiş Suçlar Araştırma Enstitüsünde görevli araştırmacı yazar Muamer Dzananovic, konuyla ilgili AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Dzananovic, Yunan Gönüllü Muhafızlarının savaşta Sırp Cumhuriyeti Ordusu Drina Birliğinin bir parçası olduğunu kaydederek, Yunan milislerin 11 Temmuz 1995'teki Srebrenitsa saldırısı ve soykırımına katıldıklarını iddia etti.

Birleşmiş Milletler (BM) Barış Gücünün Srebrenitsa'daki "Güvenli bölge"den çekilmesinden sonra buraya Yunan ve Sırp askerlerinin geldiğini anımsatan Dzananovic, "Yunan ve Sırp askerleri, Yunanistan, Sırbistan ve Bizans bayraklarını Srebrenitsa'daki kiliseye astı." dedi.

Dzananovic, bu birliğin üyelerinden Yunan Apostolos Bambos'un, "Avrupa'daki büyük Yunanistan için savaşıyoruz. Siyonist ve Müslümanlar'an arınmak için savaşıyoruz." açıklamasını anımsatarak, şunları söyledi:

"Srebrenitsa soykırımının yaşandığı gün telefon bağlantısı ile Yunanistan'da bir televizyon kanalına Yunan bir asker bağlandı. Bu asker, bombardımandan sonra şehre girerek burayı temizlediklerini ve dinleri için savaştıklarını ifade etti."

- "Misilleme olarak 20 sivil Boşnak'ı öldürdüler"

Gönüllü askerlerin VRS kuvvetleri içinde Bosna Savaşı boyunca aktif olarak yer aldığının doğrulandığını kaydeden Dzananovic, paralı asker ve gönüllülerin daha çok ikamet ettikleri ülkelerdeki bazı acenteler üzerinden Bosna Hersek'teki savaşa gönderildiklerini anlattı.

Dzananovic, Bosna Savaşı'na katılan yabancı Ortodoks savaşçıların İslam düşmanı olduklarını, bu kişilerin savaşa gönderilmesinde kendi ülkelerindeki radikal siyasi unsurların da etkili olduğunu anlattı.

Savaşın ilk günlerinden başlayarak yabancı paralı ve gönüllü askerlerin ülkedeki farklı cephelere konuşlandırıldığını belirten Dzananovic, 1993'ün başlarına gelindiğinde ülke genelindeki Rus askerlerinin sayısının bin 500'ü bulduğunu söyledi.

Dzananovic, Rus paralı ve gönüllü askerinin Saraybosna yakınlarındaki Kalinovik'te Sırp olmayanlara karşı en vahşi suçu işleyen Sırp aşırıcılarıyla hareket ettiklerine dikkati çekerek, "Paralı ve gönüllü askerler Gorazde'de ise Nisan 1994'te 'Yıldız 94' operasyonunda özel bir rol oynadılar. Bu kuşatma alanında 74'ü çocuk yüzlerce sivil öldürüldü ya da yaralandı. General Ratko Mladic burada askerlerine, 'Türkler bu alandan yok olmalı.' emrini vermişti." diye konuştu.

Rus savaşçıların Bosna Savaşı'nda çok sayıda suç işlediğini öne süren Dzananovic, askerlerin Vişegrad'da çatışma sırasında ölen her bir mensuplarına karşı misilleme olarak 20 sivil Boşnak'ı öldürdüğünü ileri sürdü.

Dzananovic, Polonya'dan da gönüllülerin savaşa dahil olduğunu dile getirerek, Polonya'dan gelen Ciesnovski Andrey ve Szulinski Mjeteslav gibi profesyonel isimlerin Zepa'daki saldırılarda görev aldığını dile getirdi.

- "Yabancı savaşçıların hiçbiri yargılanmadı"

Dzananovic, yabancı paralı askerlerin VRS'den sertifika aldığını söyledi. Dzananovic, işlenen onlarca suça rağmen VRS bünyesinde faaliyet gösteren yabancı savaşçıların hiçbirisinin yargılanmadığını vurgulayarak, "Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY) 1999'da yeterli sayıda delilin mevcut olduğunu söyleyip, Rus askerlerin iadesini talep ettiyse de Rusya bu talebe olumlu karşılık vermedi." ifadelerini kullandı.

Bosna Hersek Ordusundan bazı generallerin El Mücahit birliğine önderlik ettikleri gerekçesiyle ICTY'de yargılanmalarına rağmen, Karadzic ve Mladic iddianamelerinde Rus ve Yunan askerlerinin işledikleri suçlara yer verilmediğini kaydeden Dzananovic, bu askerlerin birçoğunun Srebrenitsa ve Zepa'daki katliamlara karışıp, hatta Karadzic ve Mladic tarafından ödüllendirildiğini dile getirdi.

- "Anıt açarak bunu kabul ettiler"

Bosna Savaşı üzerine yaptığı araştırmalar ve belgeselleriyle bilinen yönetmen ve yazar Avdo Huseinovic de paralı asker ve gönüllülerin ideolojik olarak "Ortodoks kardeşlerine" yardım ettikleri propagandasına inandıklarını belirterek, savaşmaya gelen çok sayıda Rus askerinin burada öldüğünü vurguladı.

Huseinovic, belgesel kapsamında Donji Miljevic'de yer alan Rus mezarlığına girerek burayı görüntülediğini kaydetti. Huseinovic, "Rus ordusunda da görev yapmış olan Aleksandar Skrabov, Saraybosna'ya 20 kilometre ötede 1994'te öldü, mezarı ise Donji Miljevic'te yer alıyor." dedi.

Yakın zamana kadar paralı asker ve gönüllülerin bu savaşa dahil olmasının "saklı bir hikaye" olduğunu dile getiren Huseinovic, "Anıt açmak ve bu savaşçılar için her yıl anma töreni düzenlemek bu insanların Bosna Savaşı'nda gerçekten önemli rol oynadığını gösteriyor." değerlendirmesinde bulundu.

AA