ABUJA (AA) - ADAM ABU BASHA/GÖKHAN KAVAK - Sahraaltı Afrika ülkelerinden bağımsızlığını kazanan ilk ülke olan Gana bugün 61'inci Bağımsızlık Günü'nü kutluyor.

Bağımsızlık Günü kutlamalarında bir araya gelen Ganalılar, İngilizlere karşı yürütülen bağımsızlık mücadelesinin lideri ve ülkenin özgürlüğüne kavuşmasında önemli role sahip olan Dr. Kwame Nkrumah'yi yeniden hatırladı.

İngiltere'ye karşı yürütülen mücadeleler sonunda 6 Mart 1957 yılında bağımsızlığını kazanan Gana'nın 11 devlet başkanından ilki olan Dr. Nkrumah, ülkenin bağımsızlığını kazanmasında önemli bir paya sahip.

Gold Coast (Altın Sahil) adını taşıyan ülkede 1909 yılında doğan Dr. Nkrumah, küçük bir köyde, yoksul ve okuma yazma bilmeyen aileden geliyor.

Babasını erken yaşta kaybeden Dr. Nkrumah, Achimota okulundan mezun olduktan sonra 1925 yılında öğretmenliğe başladı.

Gana'nın ilk devlet başkanı Dr. Nkrumah, yüksek öğrenimine yurt dışında devam etti ve 1939'da ABD'deki Lincoln Üniversitesi Güzel Sanatlar bölümünü bitirdi.

ABD'de 1942 yılında Pennsylvania Üniversitesinde Eğitim Bilimleri bölümünden mezun olan Nkrumah, yüksek lisansını aynı üniversitede Felsefe Sanatları alanında tamamladı.

Lincoln Üniversitesinde Siyaset Bilimi bölümünde öğretim görevlisi olarak çalışan Dr. Nkrumah, 1943 yılında İngiltere'de eğitimine devam etti. 1945'te 5. Pan-Afrika Kongresi programını düzenleyen Dr. Nkrumah, ABD, Kanada ve İngiltere'de yaşayan Afrikalı öğrencilere liderlik etti.

Dr. Nkrumah'a Lincoln Üniversitesi, Moskova Üniversitesi ve Kahire Üniversitesinden fahri doktora unvanı verildi.

Yurt dışındaki eğitim hayatı sonrasında ülkesinin İngilizlere karşı yürüttüğü mücadeleye katılmak için kurulan Birleşmiş Altın Sahili Kongresi'ne (UGCC) katılan Dr. Nkrumah, 1947'de Gana'ya döndü ve aynı dönemde kongrenin başkan yardımcılığını yürüttü.

- Hapishaneden başbakanlığa

Ülkede 1948'de UGCC tarafından sömürgeciliğe karşı düzenlenen büyük protestoda Nkrumah ve arkadaşları hapsedilse de bir süre sonra İngilizler hatalarını kabul ederek Dr. Nkrumah ve arkadaşlarını serbest bıraktı.

Hapishaneden çıktıktan sonra ülkeyi gezerek halka bağımsızlık için mücadele edilmesi ve kendi hükümetlerini kurmaları gerektiğini anlatan Dr. Nkrumah, 1949 yılında Kongre Halk Partisini kurdu.

Kısa sürede binlerce Ganalının partiye destek verdiğini gören İngilizler, Nkrumah'ı 1950 yılında tekrar hapse attı.

Nkrumah, hapishanedeyken 1952'de ülkede yapılan ilk başbakanlık seçimini kazandı ve hapishaneden çıkarak ülkenin ilk başbakanı oldu.

- Bağımsızlık yolculuğu

Uzun süre başbakanlık görevine devam eden Dr. Nkrumah öncülüğünde Gana, 6 Mart 1957'de İngiliz sömürgeciliğinden kurtularak bağımsızlığını kazandı.

Bağımsızlığını kazanmasına rağmen İngilizlerin etkisi altında kalan Gana'da, 1960 yılında Dr. Nkrumah tarafından, yönetim şekli cumhuriyet olan anayasa çıkarıldı. Bu anayasayla ülkenin ilk Cumhurbaşkanı olan Dr. Nkrumah, kadınlara mecliste temsil etme izni verdi.

Dr. Nkrumah, devlet başkanlığı döneminde ülkenin gelişmesi için farklı bölgelerde okullar açtı ve ülkede okuma yazma oranını artırdı.

Gana'nın gelişmesinde önemli rol oynayan Nkrumah, 1964'de İngilizler tarafından tek parti sistemiyle ülkeyi yönettiği iddiasıyla diktatörlükle suçlandı.

1966'da askeri darbe ile iktidardan düşürülen Dr. Nkrumah uzun süre Gine'de sürgünde kaldı. Dr. Nkrumah, 1972'de Romanya'nın başkenti Bükreş'te prostat kanseri hastalığından hayatını kaybetti.

AA