BAKÜ (AA) - Azerbaycanlı sivil toplum kuruluşları, ülkenin bağımsızlığının 25. yıl dönümünü kutladı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Sivil Toplum Kuruluşlarına Destek Fonunca, "Bağımsızlığın 25. yılı" konulu konferans düzenlendi.

Bakü'de düzenlenen konferansa devlet yetkilileri, milletvekilleri, sivil toplum kuruluşları temsilcileri ve vatandaşlar katıldı.

Konferansta konuşan Milletvekili Elman Nesirli, 20 Eylül 1994 tarihinin, yani ülkenin en büyük petrol yatağı Azeri-Çırak-Güneşli havzasının işletilmesini ve petrolün dünya pazarlarına çıkartılmasını öngören "Asrın Anlaşması"nın imzalanmasının Azerbaycan tarihinde olağanüstü rol oynadığını söyledi.

Merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in iktidara geldikten sonra öncelikle toplumsal istikrarın sağlanması için çalışmalara başladığını daha sonra ise enerji kaynaklarını yurt dışına pazarlamanın yollarını aradığını ifade eden Nesirli, Aliyev'in Bağımsız Devlet Topluluğuna üye olarak "Asrın Anlaşması"na karşı Moskova'dan gelebilecek baskıları etkisiz hale getirdiğini söyledi.

Haydar Aliyev'in cumhurbaşkanı seçildikten sonra ilk resmi ziyaretini Fransa'ya yaptığını hatırlatan Nesirli, o dönemi şöyle anlattı:

"Merhum Aliyev'i neden ilk ziyaretini Türkiye'ye değil de Fransa'ya yaptığı için eleştirdiler. Fakat o Fransa gibi Ermeni diasporasının güçlü olduğu ülkenin iki büyük enerji şirketi ile anlaşarak onların Azerbaycan'a yatırım yapmasını sağladı. Bununla da Batı'dan gelebilecek baskıları etkisizleştirdi. Daha sonra İranla ilişkileri düzelterek güneyden gelebilecek baskıları önledi. Eğer 'Asrın Antlaşması' imzalanmasaydı belki de bugün bağımsızlığımız ve devletimiz şimdiki düzeyde olmazdı."

Cumhurbaşkanlığı Sivil Toplum Kuruluşlarına Destek Fonu Genel Sekreteri Feraset Kurbanov ise Azerbaycan'ın düşmanlarının "Asrın Anlaşması"nın uygulamaya girmesinin önlenmesi için birçok girişimde bulunduğunu söyledi.

Anlaşmanın imzalanmasının hemen akabinde ülkenin kuzeyinde ayaklanma başlatıldığını hatırlatan Kurbanov, bu kalkışmanın ve 1995'te bazı polis gruplarının darbe girişiminin Haydar Aliyev'in başarılı politikalarıyla engellendiğini kaydetti.

"Asrın Anlaşması" 20 Eylül 1994'te Azerbaycan hükümetiyle altı ülkenin uluslararası petrol şirketleri arasında imzalandı ve sonrasında Bakü'den yaklaşık 100 kilometre mesafedeki petrol yataklarında kurulan üretim platformları, Hazar kıyısında Sangaçal petrol imal ve pompa terminali inşa edildi, denizin dibinde borular döşendi.

2002 yılında, Azeri-Çırak-Güneşli yatağının ikinci aşamasına ve Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattı projesine başlanırken, 2005'de BTC'nin Azerbaycan ve Gürcistan bölgelerindeki kısmı açıldı.

Sovyetlerin dağılma süreci yaşanırken, Azerbaycan Yüksek Konseyi (parlamento) 18 Ekim 1991'de ülkenin bağımsızlığını ilan etti. Bu nedenle ülkede ekim ayında çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor.

AA