KOCAELİ (AA) - KADİR YILDIZ - Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) destekli projeyle kurulan tesisle, Türkiye'de ilk defa floresan ve tasarruflu ampul atıkları ekonomiye geri kazandırılarak çevreye ve insan sağlığına zararları önleniyor.

Exitcom Recycling firmasının genel müdürü Murat Ilgar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, şirket olarak Almanya, Azerbaycan ve Suudi Arabistan'da da faaliyet yürüttüklerini Türkiye'de elektronik atıkların entegre olarak geri dönüşümünü sağladıklarını söyledi.

Floresanların içerisinde civa olmasından dolayı tehlikeli atık sınıfına girdiğini ifade eden Ilgar, bunların Avrupa'da toplanması ve geri dönüşümü en zor gruplar arasında bulunduğunu anlattı.

Ilgar, floresan ve tasarruflu lambaların ağır ve tehlikeli metaller içerdiğini dile getirerek, "Floresan lamba kırıldığı zaman bunun içindeki civa havada 320 kilometre dağılmadan gitme özelliğine sahip. Çok geniş bir alandaki insanları olumsuz etkileyebilir. Kapalı bir ortamda kırıldığında hamile bir kadın varsa çocuğuna kadar bu madde geçebilir. Biz TÜBİTAK projesi yaparak Türkiye'de tek olan floresan geri dönüşüm tesisini kurduk. Burada floresanları topluyoruz, ayırıyoruz, tesiste kırıyoruz ve bunun içindekileri ham madde olarak cam ve metali aldıktan sonra fosfor ve civayı özel filtrelerde tutuyoruz" diye konuştu.

- "4 bin ton lambadan 300-400 tonu toplanabiliyor"

Ayrıştırdıkları malzemeleri bertaraf tesislerine gönderdiklerini anlatan Ilgar, Türkiye'de yaklaşık 400 bin ton elektronik atık bulunduğunu kaydetti.

Ilgar, son yapılan çalışmalar sonucunda gelecek 10 yılda elektronik atık miktarının 1 milyon tona çıkacağını belirterek, "Türkiye'deki  4 bin ton atıl lambadan maalesef 300-400 tonu toplanabiliyor. Geri kalan floresan lambalar ehil olmayan ellerde üzerindeki metal için kırılıyor ve içindeki ağır metaller doğa salınıyor" dedi.

Floresan tesisini TÜBİTAK Projesi doğrultusunda kurduklarını anlatan Ilgar, şöyle devam etti:

"Tesis Avrupa standartlarında ve içindeki ham maddeleri kazanan hem de zararlı maddeleri tutup bertarafa gönderen tek firmayız. Tesisimizin kapasitesi saatlik 1 ton arasında. Bu pilot proje ama bunu 2-4 tona da çıkarabiliriz. Türkiye atık da üretiyor. Atık aynı zamanda bir ham madde hem de çevreye zarar da verebilir. Ekonomiye cam ve içindeki alüminyumun kazanımıyla ilgili bir ham madde girişi var. Maalesef tesis tam kapasiteyle çalışamıyor. Yeterince floresan toplanmamaktadır. Bununla alakalı bakanlık 2 yıl önce yönetmelik çıkardı. Buna rağmen Türkiye'de yeterince floresan toplanamıyor."

- "Floresan atığı konusunda bilinç yok"

Ilgar, vatandaşların floresanlar konusunda bilinçlendirilmesi gerektiğini belirterek, "Floresan olayı Avrupa'da ciddi bir konu. İlkokullarda eğitimi verilmekte ve kampanyalar düzenleniyor. Enerji tasarruflu lambalar ciddi bir tasarruf oluşturuyor ama bunlar atık olduktan sonra ehil ellerde geri dönüşümü lazım. Bununla alakalı ciddi bir bilinç yok. Bundan dolayı tesis yeterli kapasitede çalışmıyor" değerlendirmesinde bulundu.

Atık pillerin toplanması konusunda belirli bilinç oluştuğuna dikkati çeken Ilgar, "Ülkemizde belirli atık grupları tanınıyor, özellikle piller ve ambalajlar. Floresan lambalar, açıkçası pilden daha zararlıdır. Siz pili yere düşünce alabilirsiniz ama bugün lamba kırıldığı zaman onun içindeki civayı yakalayamazsınız. Bu açıdan floresanın elektronik atık içerisinde en tehlikeli grup olduğunu söyleyebiliriz" diye konuştu. 

AA