ANKARA (AA) - YILDIZ NEVİN GÜNDOĞMUŞ - Bir grup eczacı, kurdukları Türkiye'nin ilk atık ilaç ara depolama tesisiyle, ayda 7-8 ton atık ilacı, çevreye uygun koşullarda imha edilmesi için bertaraf tesislerine ulaştırıyor

Ortaklarını eczacıların oluşturduğu Pharmabotanica Turizm Geliştirme Kooperatifi tarafından kurulan ve aynı adı taşıyan atık ilan ara depolama tesisinde, eczanelerde biriken atık ilaçlar toplanıp, kayıt altına alındıktan sonra çevre koşullarına uygun şekilde imha edilmek üzere bertaraf tesislerine gönderiliyor.

Kooperatif Başkanı Ecz. Mehmet Saydan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çoğunlukla eczanelerde ve hastanelerin ilaç depolarındaki son kullanım tarihi sona ermiş ilaçları "atık ilaç" olarak adlandırıldığını ifade etti.

Atık ilaçların miadı dolduğunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatı kapsamında kurallara uygun depolanıp, yüksek ısılı fırınlarda imha edilmesi gerektiğine işaret eden Saydan, "Atık ilaçların içerisindeki maddelerin hemen hepsi zehirdir ve ne gaz olarak ne de katı halde doğaya hiçbir şekilde bırakılamaz." diye konuştu.

Türkiye'de 24 bin eczane bulunduğunu ve atık ilaçların özellikle eczaneler için bugüne kadar büyük sorun olduğunu anlatan Saydan, geçici depolanan atıkların süresi içinde imha edilmek üzere lisanslı tesislere teslim edilmezse Bakanlık mevzuatına göre çok ciddi para cezalarıyla karşı karşıya kalınabildiğini vurguladı.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının atık yönetimi mevzuatına göre hiçbir atığın toprağa, suya ve havaya karışmasına veya düşük sıcaklıkta yakılmasına izin verilmediğini belirten Saydan, şöyle devam etti:

"Ancak bunu eczanelerin gönderebileceği bertaraf tesisi haricinde bir sistem yoktu. Bertaraf tesislerine göndermek ise çok zor ve nakliyesi büyük bir maliyet. Özellikle Anadolu'dan bunu göndermek pek mümkün değildi. Ancak atık ara depolama tesisini kurduktan sonra bu iş daha kolaylaştı. Bizler burada o atık ilaçları eczanelerden alıyoruz, uygun şartlarda depoluyoruz. Bu atıklar belli bir miktara ulaştıktan sonra da bertaraf tesislerine gönderip, yüksek sıcaklıkta imha ettiriyoruz. Bu kapsamda Türkiye'nin ilaç için ara depolama tesisi olan tek kuruluşuyuz."

Saydan, tesisin yıl başında faaliyetine başladığını dile getirerek, "Bizim şu anda burada aylık 7-8 ton civarında bir atığımız oluyor. Eczanelerimiz yavaş yavaş duyup öğreniyorlar. Nasıl göndereceklerini bilmeyenler bize ulaşmaya çalışıyorlar. Biz bir taraftan da eczacı odalarımız aracılığıyla eczacılara ulaşıp toplu halde onların atıklarını almak içinde bazı faaliyetlerde bulunuyoruz." ifadelerini kullandı.

Kendisinin de 36 yıllık eczacı olduğunu ifade eden Saydan, bu tür ilaçların geçmişte uygulandığı şekliyle kalorifer kazanlarında ya da varillerde yakarak imha etmeye çalışmanın "felaket" olduğunu vurguladı.

Son yıllarda bazı duyarlı eczaneler ve eczacı odaları tarafından atık ilaçların bertaraf tesislerine toplu olarak gönderildiğine, ancak bunun da sınırlı sayıda olduğuna işaret eden Saydan, şöyle devam etti:

"Eczanelerimizin içinde bu atıkları depolama mecburiyetinde kalıyorduk. Yasa gereği bu atıkları miadı geçtikten sonra bir yıldan fazla saklamamamız gerekiyor ama maalesef eczanelerimizde 3-4 yıllık atıklar koliler içerisinde bir çözüm bulunsun diye bekleniyordu. Biz bu tesisi faaliyete geçirdikten sonra birçok eczane elindeki atıkları bize gönderdi ve hem eczanesinde yer açılmasını sağladı hem de doğru yöntemlerle bunların imha edilmesi için yol almış olduk."

- Atık ilaçlar tek tek sisteme işleniyor

Eczanelerden aldıkları ilaçların tehlikeli (sitotoksik, sitostatik ilaçlar) ve tehlikesiz atıklar olarak iki gruba ayrıldığını ve her bir ilacın bilgisayar programı vasıtasıyla sisteme işlendiğini anlatan Saydan, eczacıların bakanlıkça yapılan denetimlerde cezalarla karşılaşmamaları için son kullanma tarihi geçmiş ilaçların neler olduğu ve bunların yasal yolla imha edildiğine dair bilgilerin yer aldığı bir belge verdiklerini de aktardı.

Evlerdeki ilaç atıklarının da çok büyük bir problem olduğuna değinen Saydan, şunları kaydetti:

"Kooperatifimizin evlerdeki ilaç atıkları konusunda da bir çalışması var. Evlerdeki ilaçları da toplamak üzere bir sistem projelendiriyoruz. Henüz hayata geçirmedik ama zannediyorum önümüzdeki yıl bunu da hayata geçireceğiz. Herkesin atık ilaç konusunda duyarlı olması ve buna önem vermesi gerekiyor. Çünkü suya karışan bir kimyasal maddenin nerelere kadar ulaşacağını düşünürseniz kimsenin bilerek ve isteyerek bu atıkları toprağa ve suya karıştırmasına izin vereceğini sanmıyorum. Hiçbir eczacı da bu atıkları asla doğaya zarar verecek şekilde yok etmek istemiyor."

AA