ANKARA (AA) - BAHATTİN GÖNÜLTAŞ/FATİH ERKAN DOĞAN - Çin'in girişimiyle kurulma çalışmaları devam eden, Türkiye'nin de üyelik başvurusu yaptığı Asya Altyapı Yatırım Bankasının, Asya ülkelerinin kalkınma ve altyapı yatırımlarının finansmanı açısından, Japonya ve Amerika'nın büyük hissedarı olduğu Asya Kalkınma Bankası karşısında "yeni oyun kurucu" olacağı belirtiliyor.

Türkiye'nin, Asya Altyapı Yatırım Bankasına üyelik başvurusu, Çin öncülüğünde kurulan bankayı tekrar gündeme getirdi.

İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Müdürü Şant Manukyan, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, söz konusu bankanın, şu anda IMF ve Dünya Bankasının otorite veya fonksiyonlarını sorgulayacak kadar kuvvetli bir adım olmadığını söyledi. Bankayı, Japonya ve Amerika'nın büyük hissedarı olduğu Asya Kalkınma Bankası ile karşılaştırmanın doğru olacağını ifade eden Manukyan, şunları kaydetti:

"Çin, Asya Kalkınma Bankasının siyasi, çevresel veya başka kaygılarla fonlama sağlamadığı ülkelere fonlama sağlayacak bir kurumla bu ülkelerde gücünü arttıracaktır. Yıllık altyapı ihtiyacının 700 milyar dolara yaklaştığı bir bölgeden bahsediyoruz. Çin, bu banka ile hem kendi mallarına pazar sağlayacak hem de zamanı geldiğinde Birleşmiş Milletler gibi yapılarda oy blokunu kuvvetlendirecektir. Şu anda Çin hiçbir uluslararası kurumda ekonomisinin büyüklüğüne oranla temsile sahip değil."

- "Olumlu algı var, tamamlayıcı olacak"

Boğaziçi Üniversitesi Asya Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Koordinatörü Dr. Altay Atlı da Asya ülkelerinin kalkınma ve altyapı yatırımlarının finansmanına, Asya Kalkınma Bankasının yetişemediğini söyledi.

Çin'in liderliğindeki yeni girişimi, bu açıdan önemli bir katkı olarak gördüğünü vurgulayan Atlı, yeni bankanın, Dünya Bankasına alternatif olarak konumlandırılırsa çok da başarılı olamayacağını savundu. Atlı, "Zaten Çinlilerin öyle bir niyeti olduğunu zannetmiyorum. Burada önemli olan bu kurumların birbirlerine tamamlayıcı olması. Birinin eksik kaldığı yere diğerinin katkıda bulunuyor olması. Bence dünyanın küresel ekonominin şu anda buna ihtiyacı var. Şu anda özellikle Çin'in beyanatları da bu yönde. Aksi takdirde zaten Türkiye’nin öncesinde İngiltere ve Almanya gibi ülkeler bu kadar istekli olmazlardı. Böyle bir olumlu algı var. Bir alternatif değil, bir rakip değil tamamlayıcı olacağı yönünde" diye konuştu.

Kurulacak banka için şeffaflık ve kalite gibi standartların belirlenmesinin önemli olacağına işaret eden Atlı, "İngiltere, Almanya, Fransa ve Türkiye gibi ülkeler katılacağı için aktif olarak bu standartlar oluşturulacak" dedi.

- "Türkiye için yeni imkanlar var"

Atlı, Türkiye'nin üye olma isteğini olumlu gördüğünü, ülke için yeni alanlar açılabileceğini belirterek, "Türkiye, eğer burada aktif rol oynarsa, enerjisini ve kaynaklarını etkili bir şekilde değerlendirirse, Türk şirketleri için de bir alan açılacaktır" değerlendirmesinde bulundu. Atlı, şöyle devam etti:

"Çünkü söz konusu banka, şirketler için proje finansmanı sağlayacak. Siz bankaya kurucu üye olduğunuzda sizin şirketleriniz de buraya kanalize olmuş olacaklar. Eğer dışarıda kalırsanız, projelerin dışında kalmış olursunuz. Burada ciddi bir gelişme var, Türkiye de yeni imkanlar, yatırım alanları bulabilir. Önemli olan buna etkin bir şekilde katılalım. Yani sadece ismimizi orada göstermek için değil de etkin şekilde yer alırsak, şirketlerimiz için de önemli imkanlar olacaktır."

- Kurucu üye olmak için bu ay son

Bankaya kurucu üye olmak için ülkelerin bu ayın sonuna kadar başvurmaları gerekiyor. Bankanın 2015 sonunda faaliyetlerine başlaması bekleniyor.

Asya Altyapı Yatırım Bankasına üye olan ve üyelik başvurusunda bulunan ülke sayısı, 26 Mart itibarıyla 33’ü buldu. Çin'in öncülüğünde kurulacak bankaya, Bangladeş, Burma, Kamboçya, Hindistan, Endonezya, Kazakistan, Kuveyt, Malezya, Maldivler, Moğolistan, Myanmar, Nepal, Yeni Zelanda, Umman, Pakistan, Filipinler, Tayland, Suudi Arabistan, Singapur, Sri Lanka, Tacikistan, Özbekistan, Vietnam, Katar ve Ürdün üye oldu.

Avrupa'dan üyelik başvurusunda bulunan ülkeler arasında İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya, İsviçre ve Lüksemburg yer aldı. Türkiye de bankanın kurucu sekretaryasına üye olma niyetini bildirdi.

Çin, bankanın kuruluş sermayesinin 50 milyar dolarlık kısmını karşılayacağını taahhüt etti.

İngiltere Maliye Bakanı George Osborne, ülkesinin Asya Altyapı Yatırım Bankasına kurucu aday ülke olacağını 13 Mart'ta duyurdu. İngiltere'nin kararı, Çin tarafından olumlu karşılanırken, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü, ABD’lerin Asya Altyapı Yatırım Bankasının yönetim, çevresel ve sosyal güvenceler üzerine yeterince yüksek standartlara sahip olup olmadığı konusunda endişeleri olduğunu kaydetmişti.

Japonya tarafından, önemli konulardaki politikaları netleşmedikçe böyle bir organizasyonun içinde yer almayacakları açıklanırken, Avustralya belli koşulların sağlanması halinde katılım sağlayabileceğini duyurdu.