KİEV (AA) – ALİ CURA/ELENA TESLOVA - Ukrayna krizinin çözümü çerçevesinde yeniden gündeme getirilen Donbas’a Birleşmiş Milletler (BM) Barış Gücü konuşlandırılması önerisi, Rusya’nın öne sürdüğü şartlar nedeniyle yine sonuçsuz kalabilir.

Rusya ve Ukrayna, BM 72. Genel Kurulu görüşmeleri sırasında Donbas'a BM Barış Gücü’nün konuşlandırılması konusunu yeniden gündeme getirdi.

Uluslararası silahlı bir gücün bölgede görev alması daha önce de tartışılıyordu. Bu konudaki ilk çalışmalar, Ukrayna tarafından Şubat 2015'te başlatıldı. Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, aynı yıl Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyine Donbas’a barış gücü konuşlandırılması için BM'ye başvuruda bulunması talimatını verdi.

Ukrayna, Minsk Anlaşması’nın etkili şekilde uygulanabilmesi için bölgede bu tür bir gücün konuşlandırılmasının önemine dikkati çekse de o zamanki girişimlerden sonuç alamadı.

BM Güvenlik Konseyi üyesi Rusya, Ukrayna’nın gündeme getirdiği teklife açıkça karşı çıkmasa da Ukrayna’yı bölgedeki sorumluluğu üstünden atma çabasında olmakla suçladı ve konunun öncelikle ayrılıkçılarla müzakere edilmesi gerektiğini savundu.

Aradan geçen 2,5 yılda BM misyonu konusu birkaç kez daha gündeme geldi.

Poroşenko, geçen ay Donbas’ta barış gücü meselesini BM Genel Kurulu görüşmelerinde dile getireceğini söyleyerek konuyu tekrar açtı. Rusya ve Ukrayna, konuyla ilgili taleplerini BM’ye iletti.

- Görüş ayrılıkları

Rusya, barış gücü konusunda Ukrayna ile hemfikir olsa da bazı konularda görüş ayrılığına düşüyor.

Kremlin, ağır silahların Minsk Anlaşması ile belirlenen noktaya tamamen çekilmesinden sonra silahlı BM Barış Gücü’nün 6 aylığına temas hattında olmasını, AGİT Özel Gözlem misyonuna eşlik etmesini ve destek vermesini istiyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Almanya Başbakanı Angela Merkel ile yaptığı son telefon görüşmesinden sonra Kremlin’den yapılan açıklamada, Putin’in, barış gücünün AGİT gözlemcilerine sadece temas hattında değil, misyonun görev yaptığı tüm yerlerde eşlik edebileceğini belirttiği aktarıldı. Kremlin, ayrıca konuyla ilgili önce çatışmanın tarafı olarak gösterdiği ayrılıkçılarla anlaşılması gerektiğini kaydetti.

Ukrayna ise BM barış gücü mensuplarının ayrılıkçıların bulunduğu bütün bölgelerde, aynı zamanda kontrolü dışındaki Ukrayna-Rusya sınırında da bulunmasında ısrar ediyor.

Ukrayna’nın sınıra güç yerleştirilmesi ısrarı, Rusya’nın bu husustaki en büyük çekincesi. BM gücünün Ukrayna-Rusya sınırında konuşlanmasıyla Rusya’nın Donbas’taki krizin fiilen tarafı haline geleceği belirtiliyor.

Rusya Jeopolitik Problemler Akademisi Başkanı Leonid İvaşov da Rusya’nın kendi sınırında bir BM gücünün konuşlandırmasını kabul etmesi halinde çatışmanın taraflarının değişeceğini savundu. İvaşov, “Bu defa çatışmanın tarafları ayrılıkçı cumhuriyetler değil, Rusya ve Ukrayna olmuş olacak. Moskova bunu hiçbir zaman kabul etmez.” değerlendirmesinde bulundu.

İvaşov, Kiev’in de hiçbir zaman ayrılıkçılarla anlaşmaya oturmayacağına dikkati çekti.

- Abhazya senaryosu

Ukrayna, “Abhazya senaryosu”nun tekrarlanmasından endişe duyuyor. Ukrayna, Rus askerlerinin içinde bulunduğu barış gücü eliyle tıpkı Gürcistan’dan kopan Abhazya’da olduğu gibi ayrılıkçıların ilan ettiği sınırların daha da güçlendirilebileceğine işaret ediyor.

Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, konuyla ilgili yaptığı yazılı açıklamada, barış gücü operasyonu kararı alındığı takdirde Ukrayna topraklarında "saldırgan" olarak nitelendirdiği Rusya'nın askeri ya da diğer personelinin barış gücü görünümüyle bulunmasının kabul edilemez olduğunu vurguladı.

Bakanlık, Rusya’nın askeri ve finans desteği sağladığı ayrılıkçılarla barış gücü hususunda anlaşmanın mümkün olamayacağının altını çizerek ayrılıkçılarla görüşmenin gerçekleşmeyeceğini açıkça belirtmiş oldu.

Ukrayna İçişleri Bakanı Danışmanı Anton Geraşenko, Abhazya’da yaşananların Ukrayna’da da yaşanabileceğine dikkati çekti.

Rus askerlerinin bulunduğu barış gücü operasyonuna karşı olduğunu belirten Geraşenko, “Barış gücünde Rus askeri birlikleri olduğu için Abhazya fiilen Rus bölgesi haline geldi.” açıklamasında bulundu.

Bunun yanı sıra bölgedeki silahlı gücün barışa katkısının olmayacağı yorumları da yapılıyor.

Rus askeri uzman Pavel Felgengauer, BM Barış gücünün Donbas’ta gözlem ve rapor yazmaktan başka herhangi bir işlev göremeyeceğini öne sürdü. Felgengauer, “Gözlem yapmak ve rapor yazmak için zaten orada AGİT misyonu var.” ifadelerini kullandı.

Bütün bu tartışmalar sürerken Ukrayna, krizin çözümüne büyük katkı olarak gördüğü barış gücü ile ilgili olarak kararın hazırlanması yönünde büyük çaba harcamaya devam ediyor.

BM’de pek çok mevkidaşıyla görüşen Dışişleri Bakanı Pavlo Klimkin, barış gücü hususunda G7 ve Avrupa Birliği (AB) üyeleri dahil pek çok ülkenin katılımıyla gerçekleşecek ortak bir karar alınacağını öngörüyor.

Fakat öncelikle Rusya’nın da içinde bulunduğu BM Güvenlik Konseyinin teknik olarak karar alması gerekiyor.

Ukrayna, her ne kadar iyimser şekilde uluslararası ortaklarıyla baskı oluşturmaya hazırlansa da Donbas'a barış gücü konuşlandırılmasında Rusya'nın belirleyici rol oynayacağı belirtiliyor.

Şimdiden ortaya çıkan görüş ayrılıkları yüzünden bu diplomatik girişim mücadelesinden ortaya çıkacak sonucun öncekilerden çok farklı olmayacağı ifade ediliyor.

AA