ANKARA (AA) - MUSTAFA DEVECİ/BEHLÜL ÇETİNKAYA - Afganistan'da son dönemde bazı gelişmeler ülkenin istikrarı için umut verici olsa da Cumhurbaşkanı Eşref Gani ile diğer bazı yetkililer arasındaki gerginliğin bu olumlu havayı zedelediği belirtiliyor.

Afganistan'da dün düzenlenen "Kabil süreci" konferasının ardından Taliban'la barış görüşmelerinin yeniden başlayabileceği yönünde umut doğdu.

Konferansta konuşan Cumhurbaşkanı Gani, Taliban'a barış sürecine katılma çağrısı yaptı.

Gani, örgütün barış sürecine katılması halinde, Taliban'ın siyasi parti olarak tanınacağı, örgütün üst düzey yöneticilerine yönelik kısıtlamaların kaldırılacağı vaadinde bulundu.

Örgütten, Gani'nin çağrısına henüz yanıt gelmedi.

Ancak Taliban, Kabil Süreci konferansından birkaç önce yayımladığı açıklamayla ABD'yle doğrudan barış görüşmelerine hazır olduklarını duyurmuştu.

Örgüt, Afganistan'daki krizin çözümüne ancak Taliban ile ABD'nin doğrudan müzakere yoluyla ulaşılabileceğini vurguladı.

ABD'nin Güney ve Orta Asya'dan sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Alice Wells, Taliban'ın barış görüşmeleri çağrısına "Talibanla barış görüşmelerine kapı açık." diyerek örgütten gelen teklife olumlu cevap verdi.

Son dönemde ABD ile Taliban arasında barış görüşmelerine ilişkin mesaj trafiği devam etse de örgüt, Kabil yönetimi ile doğrudan barış görüşmeleri yapmaya sıcak bakmıyor.

Washington yönetiminin ise Gani yönetimini devre dışı bırakıp görüşmeleri Taliban'la doğrudan yapıp yapmayacağı ise şimdilik merak konusu.

- Kuzeyli yöneticiler tasfiye ediliyor

Öte yandan, Taliban örgütüne zeytin dalı uzatan Cumhurbaşkanı Gani ile ülkenin ileri gelen isimleri arasındaki gerginlik tırmanmaya devam ediyor.

Afganistan'daki siyasi kriz, dokunulmazlığı olmasına rağmen Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı General Abdul Raşit Dostum'un yerel mahkemede yargılanma girişimine Cumhurbaşkanı Gani'nin göz yummasıyla başladı.

Dokunulmazlığı olmasına karşın davanın ilerlemesi ve Gani'nin sessizliğini koruması, siyasi çevrelerde Dostum'un tasfiye edilmek istendiği şeklinde yorumlanıyor.

Ülkede siyasi krizi derinleştiren gelişme, 18 Aralık 2017'de Cumhurbaşkanı Gani'nin, kuzeyin en güçlü isimlerinden, 14 yıla yakın süredir Belh valisi olarak görev yapan Ata Muhammed Nur'i görevden alması oldu.

Afganistan'ın önde gelen siyasi partilerinden olan ve Nur'un İcra Kurulu Başkanlığı görevini yürüttüğü Cemiyet-i İslami Partisi, Gani'nin kararına tepki gösterdi.

Gani'nin kendisini görevden almasına rağmen Nur, valilik koltuğunu elinde tutmaya devam ediyor. Belh'in yeni valisi olarak Gani tarafından atanan Muhammed Davut ise eski vali Nur'un görevi bırakmaması nedeniyle koltuğunu henüz devralamadı.

ABD yönetimi ise Gani ile Nur arasındaki gerginliğin yasal yollardan çözülmesi gerektiği açıklamasını yaparak gün geçtikçe derinleşen siyasi krize müdahil olmamayı tercih etti.

Belh valisi ile kriz devam ederken Gani, biri Türkmen kökenli 5 valiyi daha görevden aldı.

Gani ile ülke yönetiminde söz sahibi olan diğer bazı isimler arasındaki gerginlik, siyasi krizi daha da derinleştiriyor.

Gani'ye tepki gösteren çevrelerde, Peştun kökenli cumhurbaşkanının etnik milliyetçilik dozunu artırdığı eleştirileri yükseliyor.

Cumhurbaşkanlığı sarayından basına sızdırılan belgelerde, Gani'nin devletin önemli makamlarında Peştun kökenlilere ayrıcalık tanınmasını istediği ortaya çıkmıştı.

- Hikmetyar etkeni

Afganistan'da yakın dönemin en önemli gelişmelerinden biri de Hizb-i İslami Partisi lideri Gülbeddin Hikmetyar'ın siyasal sisteme geri dönmesiydi.

Afganistan yönetimi ile uzlaşması sonucu, Gani yönetiminin talebiyle BMGK'nın kara listesinden de çıkarılan Hikmetyar'ın cezaevindeki bazı parti üyeleri serbest bırakıldı.

20 yıl sonra Kabil'e dönen ve üst düzey devlet yetkilileri tarafından karşılanan Hikmetyar'ın iç siyasette yeni bir ağırlık noktası oluşturması bekleniyor.

Hikmetyar, "Taliban barışa katılmak isterse biz de onlara destek vereceğiz." açıklamasında bulunmuştu.

AA