İSTANBUL (AA) - ECENUR ÇOLAK/FATİH TUNA - Uzmanlar, ABD’de 11 Eylül saldırılarından dolayı Suudi Arabistan’a dava açılmasına olanak tanıyan yasanın ABD Kongresi'nden geçmesinin, dünya genelinde hem siyasi hem de ekonomik ciddi sorunlara yol açabileceğini kaydetti.

İstanbul'da hafta sonu düzenlenen El Şark Forum 2016 İstanbul Buluşması'na katılan uzmanlar, ABD Başkanı Barack Obama'nın vetosuna rağmen ABD Kongresi'nin her iki kanadından da ezici çoğunlukla geçen yasanın ABD-Suudi Arabistan ikili ilişkilerinin yanı sıra bölge ülkeleri ve ABD’de yatırımı olan ülkeleri yakından ilgilendirdiğini belirtti.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan El Şark Forum Başkanı Waddh Khanfar, "ABD gücünü ve uluslararası konumunu diğer ülkelere baskı uygulamak için kullanıyor." dedi.

Bölgede Irak ve Afganistan gibi ABD'nin askeri müdahalelerinden yara almış ülkelerin, tek başlarına ABD'ye karşı benzer yasa geçirecek uluslararası güce sahip olmadığını dile getiren Khanfar, "Bölge ülkeleri işbirliği içinde ABD'nin müdahalelerine karşı koymanın yolunu bulmalı.” diye konuştu.

- "Dünya ticaretine olumsuz etkisi olabilir"

Michigan Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Juan Cole da ABD Kongresi'nin tutumunun "akıllıca olmadığını" söyledi.

Yasanın, ABD'deki doğrudan dış yatırımları etkileyebileceğine işaret eden Cole, şunları kaydetti:

“ABD'de parası olan ülkeler kendilerine de dava açılarak paralarına dokunulabileceğini düşünebilir. Bunun dünya ticaretine olumsuz etkisi olabilir. Bunun yanında yasa her kişinin her hükümete dava açmasına yol açacak. Filistin asıllı Amerikalılar İsrail'e dava açmak için kuyruğa girecek. Ukrayna asıllı Amerikalılar Rusya’ya dava açacak".

Cole, kararın olumsuz bir adım olduğunu belirterek, "Şimdiden Kongre'de bunun doğru bir adım olmadığına ilişkin düşünceler ortaya çıkmaya başladı. Gelecekte değiştirilir ya da kaldırılırsa şaşırmam." dedi.

- Yeni yasa neler getiriyor?

Cumhuriyetçi Parti Teksas Senatörü John Cornyn tarafından 16 Eylül 2015'te ABD Senatosu'na sunulan Terörizm Sponsorlarına Karşı Adalet Yasa Tasarısı, Kongre'nin iki kanadından geçmesinin ardından 23 Eylül'de ABD Başkanı Barack Obama tarafından ABD’nin Ortadoğu’daki müttefiki Suudi Arabistan ile ilişkilerini zayıflatabileceği gerekçesiyle veto edilmişti. Ancak Kongre'nin her iki kanadının tasarıyı tekrar oylamasının ardından 28 Eylül'de kabul edilerek yasalaşmıştı.

Yeni yasa, ABD’de yabancı bir ülkenin terörizme destek veren devletler arasında yer alıp almadığına ilişkin süreci kısaltıyor. Yasayla yabancı ülkeler hakkında iddialar temelinde ve çok kısa sürede dava açılabiliyor. Yasa, ayrıca başka ülkelerin de ABD’ye aynı şekilde davranmasına olanak tanıyor.

Obama, yabancı devletlerin ABD hukukuna karşı dokunulmazlığının kaldırılmasının, diplomasideki “mütekabiliyet” ilkesine bağlı olarak ABD’ye karşı da uygulanabileceği uyarısında bulunmuştu. Yasa, sadece terörle ilişkilendirilen ülkelerle sınırlı kalmamasıyla da dikkati çekiyor.

AA